غلامرضا آذری

کلاس های درس دانشگاهی و تجربة زیستة استادان دانشگاه در آن هماره دغدغة مهم بسیاری از نظام های دانشگاهی، آموزشی، و تربیتی ایران و سایر نقاط دنیا بوده است. ضرورت و اهمیت پرداختن به فضای کلاس درس قلمرو ارزش مندی است که می تواند چالش های گوناگونی را برای کارشناسان و مدیران آموزش به وجود آورد. ازاین رو، در مقالة حاضر سعی شده تا کتاب روایتی از کلاس های درس دانشگاهی: تجربة زیستة استادان دانشگاه که به کوشش عباس کاظمی ازسوی پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی در سال 1396 به چاپ رسیده است با دقت و به دور از هرگونه سوگیری و تمرکز بر نگاه توصیفی تحلیلی موردنقد و ارزیابی قرار گیرد تا ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف آن به کاربردی ترشدن این اثر برای چاپ های بعدی توجه شود. نخست، اثر و کوشش گر آن معرفی و سپس کتاب در دو زمینة شکلی و محتوایی نقد شده است. در انتها نقد رویکرد ارتباطات عقلانی به مثابة مجرایی ارتباطی برای کلاس درس درنظر آمده با این استدلال که می تواند نگاهی عمیق تر به فرایند آموزش باشد. در پایان، پس از نتیجه گیری، پیش نهادهایی به منظور رفع کاستی های اثر ارائه شده است.

این مقاله ، از دیدگاه ساختاریِ تحلیل محتوای سریال ها، به مبحث یکی از عناصر این ساختار یعنی بازیگری پرداخته است. موضوع این پژوهش تحلیل محتوای سبک بازیگری مهدی فخیم زاده در دو سریال تلویزیونی خواب و بیدار و فوق سری است که با روش تحلیل محتوا  و کاربرد آن در مضامینِ این سریال ها با هدف اصلیِ تحلیل سبکِ این بازیگر، انجام شده است. بُنیانِ نظریِ این پژوهش، بر پایه ی نظریه های چارچوب بندی، الگو سازی، یادگیری اجتماعی، ساخت اجتماعی واقعیت و وابستگی مخاطبان و چارچوب مفهومیِ آن بر مبنای دیدگاه های نظریه پردازانی شناخته شده ای نظیرِ ادوارد تی. هال، استوارت هال، ژان پیاژه، آلبرت مهرابیان، و مارک نپ، تفسیر شده است که شرح کامل آن ها در اصل پژوهش موجود است. برمبنای تحلیل یافته های موجود در این پژوهش و نتایج به دست آمده، مهدی فخیم زاده سبکی را در هنرمندی و بازیگری خود بر مبنای ویژگی های روحی و روانی و جسمی در سه نقشِ اصغرکوپک، سرهنگ نصرالهی و ناصر افراشته ( ناصر پاپَتی) به کار آورده است که به خوبی با ظاهر فیزیکی، لحنِ آوایی و تماس چشمی و توازن ارتباط کلامی و غیر کلامی اش هماهنگ بوده و با کاربست خلاقانه ی تخیل در بازیگری، موفق شده است با مخاطبان این سریال ها ارتباط مؤثری برقرار کند.

این مقاله برآن است تا ضمن بررسی آخرین فیلم " پدرو آلمادوار " به نام" درد و افتخار " با نگاهی متفاوت به فیلم، مخاطب خود را از زاویه ای دیگر به تفکر فرا خواند، فیلم در میان منتقدین و تحلیل گران به فیلمی عاشقانه با موضوع زندگی، همراه با نگاه شخصی آلمادوار معرفی شده است. اما می توان کودکی سالوادور " قهرمان فیلم " و فلش بک های بسیاری که زمان حال او را به گذشته مرتبط می سازد را مورد توجه و بررسی قرار داد. و دوران کودکی را به صورت مفهومی و تصویری بررسی نمود. سالوادور قهرمان اصلی فیلم را کودک متفکر و اجتماعی نامید و نگاه سینماگر و فیلم را با نقدی متفاوت به چالش کشید " درد و افتخار" از جمله فیلم هایی است که کودکانه ی زیبایی را از ابتدا تا انتها نشان می دهد. می توان این گونه بیان نمود که موضوعات خاص و پرداخت صحیح به آن در توان هر فیلم سازی نیست.

محققین درصدد آن هستند که دراین پژوهشبه بررسی مقایسه ای ارزش های دینی درسینمای دهه 60 ایران(توبه نصوح- سفیر- پروازدرشب- دیده بان- هامون)ودر سینمای دهه 80 ایران(فیلم های اینجا چراغی روشن است- قدمگاه-بیدمجنون- ملک سلیمان- طلا ومس) که با هدف کشف و شناخت مقوله های دینی موجود در این فیلم ها صورت گرفته است،برای دست یابی به این هدف تمامی صحنه ها وسکانس های دینی این فیلم هامورد تحلیل قرار گرفت.روش تحلیل محتوای کمی است وابزار اندازه گیری آن پرسشنامه معکوس بوده است.برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جداول و نمودارهای فراوانی استفاده گردید. نتایج آماری این پژوهش نشان داد،در مجموع 223 بار 12 مقوله دینی موردنظر محقق در این ده فیلم برگزیده استفاده شده است که سهم دهه ی شصت، 116 بار و سهم دهه هشتاد، 107 بار است. مقوله عبادت با 55 با بسامد(30 بار در فیلم های دهه شصت و25 باردر فیلم های دهه هشتاد) بالایی را به خود اختصاص داده است که می توان گفت که در سینمای دینی عبادت مهمترین نشانه معرفی یک دین و مذهب است وفیلمسازان این دو دهه به این نکته توجه ویژه ای داشتند. مقوله حج با یکبار تکرار فقط در دهه 80 کمترین بسامد را در بین مقوله ها داشته است.

رسانه های نوین ارتباطی در چند سال اخیر به یکی از ارکان جدایی ناپذیر زندگی انسان ها تبدیل شده اند. شبکه های اجتماعی نیز نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی را به وجود آورده اند که به رغم عمر کوتاه ، اما به دلیل ویژگی های تعاملی و فراهم کردن زمینه برای ایجاد روابط اجتماعی گسترده، در صدر اولویت-های کاربران اینترنت قرار گرفته اند. توسعه روزافزون اینترنت و زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، باعث بروز و ظهور سبک نوینی از ارتباط در قالب «ایموجی» شده که با رویکردی زبان شناسانه، می توان آنها را نمادی از ارتباط غیرکلامی و نمود برقراری سهل و آسان ارتباطات در فضای مجازی قلمداد کرد. کارکرد ایموجی ها در ارتباطات دیجیتال مشابه نقش ژست، زبان بدن و آهنگ کلام در تعامل گفتاری است. باتوجه به تاثیرگذاری چشمگیر ایموجی ها در برقراری ارتباطات غیرکلامی از یک سو و توسعه روزافزون شبکه اجتماعی توئیتر به عنوان یک منبع اطلاعاتی و ارتباطی ایده آل ازسوی دیگر، این پژوهش نظری با روش مطالعه اسنادی به بررسی انواع کنش های گفتاری براساس نظریه سرل در توئیت های حاوی ایموجی و کارکردهای زبانی آنها در حوزه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سلامت پرداخت. با استفاده از نرم افزار Maxqda از میان 5000 توئیت جمع آوری شده، 1200 توئیت به صورت تصادفی از میان کاربران زن و مرد و در بازه زمانی شش ماهه از اسفند 1398 تا شهریور 1399 انتخاب و کدگزاری شدند که سهم هر یک از حوزه ها 300 توئیت بود. براساس نتایج حاصل، کنش گفتاری اظهاری و کنش گفتاری اعلامی، به ترتیب بیشترین و کمترین بسامد تکرار را داشتند. همچنین کارکرد احساسی ایموجی، بیشترین و کارکرد ارجاعی ایموجی نیز کمترین بسامد تکرار را به خود اختصاص دادند.

امروزه سینما و تلویزیون موثرترین وسیله بیان تصویری است که بیش از سایر هنرها توانسته است تخیل مخاطب کودک را در دست گیرد .همچنین بازآفرینیِ منابع فولکلوریک که از لحاظ ساختاری و محتوایی با ویژگی های کودکان مطابق هستند، رشد «ادبیات عامیانه» و «ادبیات دراماتیک» را همزمان تأمین می کند. فیلمنامه نویسی که از افسانه ها سود می برد؛ ظرفیت های نمایشی فیلم را بررسی می کند و با «تشخیص» این ظرفیت ها، عناصری را «حذف»، «اضافه» و «تلفیق» می کند تا انتقال از ادبیات به درام صورت پذیرد. می دانیم که ادبیات نمایشی نوعی از هنر است که در آن هنرمند با استفاده از حرکات و اجرای خود به بیان آن می پردازد و از آن به عنوان دیالوگ در اجرا بهره می گیرد. این نوع از ادبیات در واقع از زمان یونان باستان مورد استفاده قرار می گرفت که به تدریج گسترش پیدا کرد . این مقاله، می کوشد که با معرفی این عناصر در فیلمنامه و تطابق چارچوب افسانه های عامیانه (با تأکید بر افسانه ی هزار و یک شب) با ساختار فیلمنامه، به چگونگی پرداختِ اثری نمایشی با مخاطب کودک بپردازد. در این رابطه، نظریه ها ی دِرام ارسطویی و ساختارشناسی پِراپ مورد مطالعه قرار گرفته و با تحلیلِ ارتباط بین افسانه ، فیلمنامه و مخاطب، و با ارائه ی نمونه ی موردیِ افسانه ی هزار و یک شب، تلاش شده تا الگویی منطقی از روندِ فیلمنامه ی کودک ارائه شود.

تحقیق حاضر با هدف بررسی عوامل ارزشی تاثیر گذار کارآفرینان در فضای آنلاین بر قصد و نیت رفتار کاربران در خریدهای اینترنتی صورت گرفته است. این مطالعه بر حسب هدف از نوع کاربردی و از نظر روش، کمّی است که به واکاوی جامعه آماری کاربرانی که طی یک سال دست کم 3 بار خرید آنلاین داشته اند، پرداخته است. داده های تحقیق با استفاده از پرسشنامه آزمون آلفای کرونباخ، مشتمل بر 25 سوال جمع آوری شده است و در مرحله بعد ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که مقدار آن یک به دست آمد. در مرحله بعد، پس از گردآوری داده ها، گام بعدی که شامل تجزیه و تحلیل داده است که در دو بخش آمار توصیفی و آمار استنباطی صورت گرفته است و در بخش آمار استنباطی، پس از تعیین نمودن توزیع متغیرها در سطح جامعه مورد نظر مدل معادلات ساختاری و به کمک «نرم افزار پی ال اس» انجام شده است. نتایج نشان می دهد که نگرش رفتاری، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتاری بر قصد خرید کاربران تأثیر مثبت دارد. قصد و نیت خرید کاربران به طور مستقیم بر رفتار کاربران تأثیر مستقیم داشته و همچنین کنترل رفتاری بر رفتار مصرف کننده، تأثیر مثبت دارد.

کنش فریبکاری اجتماعی با خدشه به اعتماد میان فردی، ارتباطات سالم اجتماعی را در سطوح مختلف تهدید می کند. در این مقاله با اتخاذ رویکرد کاربردی، عامل فریب در یک فضای گفتمانی از منظر جامعه شناسی زبان به عنوان یک موضوع بین رشته ای مورد تحلیل قرارداده شد، چرا که تحلیل پدیده ها از نگاه میان رشته ای امکان فهم شرایط و حل بهتر مسائل را فراهم می کند. بررسی انجام شده در یک بستر اجتماعی در سطح دو دبیرستان دخترانه متوسطه دوم شهر تهران، از منظر نظریه فریبکاری میان فردی بولر و بورگون در راستای نیل به دو هدف اصلی مقاله، یعنی یافتن دلایل فریبکاری تحصیلی و نقش عوامل مؤثر در شکل گیری گفتمان فریب و یافتن راه های برون رفت آن، انجام شده است.233 نفر از دانش آموزان 15 تا 17 سال، که تجربه قرار گرفتن در موقعیت فریب را داشتند، انتخاب شدند. نمونه های معرف، ویژگی های مشابهی چون جنس، شغل، مقطع تحصیلی و منطقه خاص سکونت دارند. ابزار پژوهش، پرسشنامه ای 30 سؤالی محقق ساخته حول محور فریبکاری تحصیلی است که توسط سه تن از اساتید هیئت علمی بر اساس مقیاس هفت درجه ای لیکرت و پرسشنامه فریبکاری تحصیلی فارنسه و همکاران (2011) ایجاد و اعتبارسنجی شده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS صورت گرفته است. حوزه واکاوی مقاله به کلاس های آن لاین، ارائه تکالیف و امتحانات توجه دارد. ابزار پژوهش دو مقیاس وظیفه شناسی اخلاق تحصیلی و فریبکاری تحصیلی در فضای مجازی است. تحلیل نتایج آزمون بر اساس شاخص همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین وظیفه شناسی و اخلاق تحصیلی با فریبکاری تحصیلی ارتباط منفی معناداری وجود دارد. با توجه به این نتیجه به نظر می رسد تلاش های مداخله ای و آموزشی برای افزایش تعهد اخلاقی فراگیران در کاهش رفتارهای فریبکارانه آن ها اثربخش است. این یافته ها اطلاعات ارزشمندی برای دست اندرکاران آموزشی که هدفشان کاهش فریبکاری در محیط های علمی است، فراهم می آورد و تلویحات مهمی جهت آموزش اخلاقی فراگیران دربردارد.