طاهره ماهروزاده

دعا نوعی عبادت است که در جهان بینی توحیدی، همواره تسکین دهنده آلام روحی و جسمی انسان به شمار می رود. دعا می تواند به عنوان یکی از راهکارهای مقابله با بیماری کرونا مطرح باشد؛ اما در حال حاضر، با به حاشیه رفتن مسائل و مفاهیم دینی و پررنگ شدن راهکارهای پزشکی، این شبهه مطرح است که اگر با رعایت مسائل بهداشتی، به سلامتی جسمی می رسیم، پس چه نیازی به دعا و توصیه های معنوی وجود دارد؟ پژوهش حاضر به روش عقلی و نقلی، با ابزار کتابخانه ای و پردازش اطلاعات به صورت توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ گویی به این چالش است. از دستاوردهای این تحقیق آنکه پنج دسته از آیات قرآن در مقام پاسخ گویی به این شبهه هستند. دسته اول: آیات دال بر رابطه علی و معلولی بین پدیده ها، که بر طبق آن، شرایط دعا به عنوان جزء العلّه و موانع استجابت دعا با عنوان نبود مانع در تحقق معلول تاثیرگذار هستند. دسته دوم: آیات دال بر تبیین مفهوم استجابت دعا است؛ با این توضیح که استجابتِ دعا، به معنای جواب دادن خدا به ما، قطعی است؛ اما این پاسخ، به معنای تحقق آنچه می خواهیم نیست. دسته سوم: آیات دال بر حکمت است؛ زیراکه بندگان خدا، که دلشان به نور ایمان و عمل صالح نورانی شده، حتی اگر علت عدم استجابت را ندانند، لب به ناشکری نمی گشایند؛ چرا که می دانند یکی از صفات خداوند متعال، حکیم است. دسته چهارم: آیات دال بر سنت آزمایش است تا انسان جایگاه واقعی خود را دریابد. دسته پنجم: آیات دال بر فقر ذاتی انسان است که بر اساس آنها، ادعای بی نیازی از خداوند متعال، مخالف با نص صریح این آیات است.

خانواده بستر اولین روابط و تعاملات است. در این نهاد کوچک. عمیق ترین ارتباطات شکل می گیرد که مقدمه روابط بعدی انسان ها خواهد بود .در این میان اساسی ترین ابزار ارتباطی زبان است.  تعالیم اسلام درباره چگونگی و مضمون گفتگو در خانواده از ابتدای گفت وگو تا پایان توصیه هایی دارد که از آن به «آداب گفتگو»تعبیر می شود. در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از کتب تفسیری و روایی، با نگاهی تربیتی به پایه های اساسی در شکل گیری یک ارتباط کلامی سالم در بین اعضای خانواده پرداخته شده و این نتیجه به دست آمده است که در آیات الهی و روایات معصومین (علیهم السلام) آداب ارتباط کلامی با تبیین ویژگیها در سه مولفه کلام(گوینده، شنونده و محتوا) بیان شده است.