مجید خسروی

امروزه آلودگی هوا به یکی از مهم ترین دغدغه های بشریت تبدیل شده است. صنعتی شدن و به دنبال آن تولید گازهای گل خانه ای آلودگی هوا را در پی داشته که در این میان دولت ها به عنوان اصلی ترین کنش گر این مخاطره محسوب می شوند. این آلودگی به نوبه خود باعث بروز زیان به سلامتی اشخاص و محیط زیست شده است؛ از این رو، تحلیل مسئولیت مدنی ناشی از آلوده سازی هوا در حقوق داخلی و بین الملل موضوع حائز اهمیتی است. در حقوق ایران قواعد عام حاکم بر مسئولیت مدنی ناظر به اشخاص حقیقی و حقوقی حقوق خصوصی است و اصولاً اشخاص حقوقی حقوق عمومی که وظیفه اعمال حاکمیتی دارند از این قواعد خروج حکمی دارند. اما در حقوق انگلیس، دولت در کلیه زیان های وارده حتی ناشی از اعمال حاکمیت خود در قبال عموم پاسخگو است؛ این موضوع قبل از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و در قالب قوانین مصوب شورای اروپا در عرصه داخلی ضمانت اجرای فراملّی داشت که با خروج این کشور از اتحادیه اروپاَ صرفا متکی به قوانین داخلی گردید. مسئله اصلی در این پژوهش بررسی امکان جبران خسارات ناشی از آلوده سازی هوا توسط دولت ها و مبنای نظری آن به واسطه اَعمال حاکمیتی آن هاست. این موضوع به عنوان امری بدیهی در نظام حقوقی انگلیس در مورد اعمال تصدی گرایانه و حاکمیتی پذیرفته شده است، اما حقوق ایران میان جبران خسارات ناشی از اعمال تصدی گرایانه و حاکمیتی تمایز قائل شده و  صرفاً در مورد نخست حکم به جبران مورد پذیرش قرارمی گیرد.اهداف پژوهش:بررسی پدیده های زیست محیطی در حقوق ایران و انگلیس و رویکرد حکومت ها نسبت به آن.بررسی پدیده های زیست محیطی در پوسترهای هنرمندان ایران و انگلیس.سؤالات پژوهش:رویکرد حکومت ها نسبت به آن آلودگی هوا در ایران و انگلیس چگونه است؟پدیده های زیست محیطی در پوسترهای هنرمندان ایران و انگلیس چگونه منعکس شده است؟

فراهنجاری یا هنجارگریزی از وجوه «رستاخیز واژگان» بر مبنای زبان شناسی و از نظریّه های نقد ادبی جدید است که در چارچوب مکتب فرمالیسم روسی بیان شده است. عُرفی شیرازی، سراینده سبک هندی، زبان غزل آغازین این سبک را فراتر از نُرم زمان پدید آورده و گاه سبکی فردی و نُرمی تازه در زبان غزل آفریده است. بنابراین واژگان، رستاخیزی پُرنوسان در تصویرسازی و معناآفرینی غزل آغازین سبک هندی دارند و عُرفی شیرازی به عنوان یکی از غزل سرایان آغازین سبک هندی، پدیده ها را در پهنۀ تخیّل به گونه ای دیگرگون آفریده و ذهن مخاطب را در رویارویی با فراز و فرودهای تصویری غزل به چالش کشیده است. این پژوهش با هدف تبیین شگردهای نوین تصویرسازی و معناپردازی در غزل عُرفی شیرازی با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر هنجارگریزی معنایی «لیچ» انجام شده و نشان داده است که عُرفی شیرازی، شگردهای هنجارگریزی معنایی را با تصویرهای بلاغی و معناساز در غزل آفریده است. بر این اساس تبیین هنجارگریزی معنایی بر گسترۀ تصویرپردازی عرفی در غزل و تبیین چگونگی کاربرد واژگان در ساختار تصویرهای تازه، دستاورد اصلی پژوهش است.

مهم ترین تحریر فارسی کتاب سندبادنامه از کاتبی خوش ذوق به نام محمد بن علی ظهیری سمرقندی است که در فاصله کوتاهی پس از ترجمه نصرالله منشی از کلیله ودمنه و به سبک و سیاق نثر آن نوشته شده است. اثرات نثر منشیانه و ترسلات دیوانی و درباری در این کتاب مشهود است. از سندبادنامه دو تصحیح علمی موجود است؛ یکی تصحیح احمد آتش در ترکیه و دیگری تصحیح کمال الدینی که در ایران منتشر شده است. با همه تلاش هایی که این دو نفر در راه تصحیح متن کرده اند، هنوز مواردی در این متن هست که احتیاج به بررسی بیشتر و دقیق تر دارد. نگارنده در این مقاله سعی می کند تا برای مواردی که در دو متن دچار تحریف و ابهام شده است، قرائت هایی پیشنهاد کند. این بررسی با توجه به نسخه بدل ها و شواهدی از درون و بیرون متن انجام گرفته است.

سفینه شاعران قدیم نامی است که مصحح جنگ موجود در کتابخانه مجلس سنا به شماره 651 سنا، بر این مجموعه شعر نهاده است. این جنگ که تاریخ کتابت آن محو شده است از روی سفینه ای کهن محتملاً قرن هفتم یا هشتم کتابت شده است و در بردارنده ابیات بسیاری از شماری از شاعران پارسی گوی تا پایان قرن هفتم است. یکی از دلایل امتیاز این سفینه اشتمال آن بر اشعار شاعرانی ناشناخته است که جز در این منبع در جای دیگر تا کنون اشعاری از آنها باقی نمانده است. این سفینه را محمدرضا ضیاء، پژوهشگر فرهیخته، با دقت نظر و حوصله بسیار تصحیح کرده و در مجموعه  متون ایرانی در سال 1391 منتشر ساخته است. متأسفانه با وجود دقت مصحح در ضبط اشعار این جنگ باز هم خطاهایی راه یافته است که نگارنده در این مقاله، ضمن بررسی این خطاها، قرائت دیگری از آنها پیشنهاد داده است.

داشتن متون پیراسته از اغلاط الزام جدی تحقیق های ادبی است چرا که بدون برخورداری از متونی صحیح، عملاً در حوزه های دیگر تحقیقات ادبی همچون فرهنگ نویسی و نقد متون و غیره نیز نمی توان آثاری دقیق و معتبر در دسترس جامعه علمی قرار داد. در این میان تصحیح متون قدیمی تر اهمیتی دوچندان دارد. چرا که این دست متن ها به دلیل برخورداری از واژگان کهنه و ناشناخته و زبان و نحو و صورخیال خاصی که امروزه برای مخاطب چندان آشنا نیست بیشتر مورد تغییر و تحریف قرار گرفته اند و از طرفی بررسی و تصحیح متن های قرون بعد، بدون شناخت متن های کهنه تر عملاً امکان پذیر نیست. اثیرالدین اخسیکتی از قصیده سرایان قرن ششم هجری است که دیوان او تنها یکبار توسط رکن الدین همایون فرخ در سال 1337 تصحیح علمی شده است. متأسفانه به دلیل بی دقتی مصحح و عدم استفاده او از نسخه قدیمی موجود از دیوان این شاعر، سرتاسر دیوان پر است از اغلاط و اشتباهات و ارجاع به این متن خالی از خللی نخواهد بود. در این مقاله کوشیده شده است تا بعضی از اغلاط این دیوان مشخص شود و صورت صحیح آن با تکیه بر شواهد و دلایل ارائه گردد.

دراغلب کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه بیمارستان به عنوان یک سازمان بسیار هزینه بر محسوب می شود. لذا، لزوم بررسی دقیق و ارزیابی عملکرد آن ها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. رویکردهای مختلفی جهت ارزیابی عملکرد بیمارستان ها وجود دارد که یکی از مفیدترین آن ها، مدل پابن لاسو می باشد. دراین مدل و نمودار مربوط به آن، سه شاخص درصد اشغال تخت، نسبت گردش تخت و میانگین مدت بستری مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، تلاش شده است عملکرد و کارآیی بیمارستان های تحت پوشش دو دانشگاه علوم پزشکی قم و کاشان با استفاده از این مدل مورد ارزیابی قرار گیرد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحلیلی بوده و جامعه ی آماری آن کلیه بیمارستان های تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد. به منظور ارزیابی عملکرد 11 بیمارستان تحت پوشش دو دانشگاه علوم پزشکی قم و کاشان به عنوان جامعه ی آماری پژوهش، مقدار سه شاخص درمانی مذکور طی دوره ی زمانی سه ساله (1390- 1388) به تفکیک هر بیمارستان محاسبه و استخراج گردید. سپس، با توجه به ارتباط میان این شاخص ها، تعیین موقعیت آن ها در نواحی چهارگانه نمودار پابن لاسو و مقایسه آن ها با یکدیگر صورت پذیرفت. یافته ها: با طراحی نمودارها و بررسی موقعیت بیمارستان ها بر روی آن ها، مشاهده گردید که در سال 1388، تنها یک بیمارستان از مجموع بیمارستان های مورد بررسی دارای کارآیی مطلوب (واقع در ناحیه 3) می باشد. در سال های 1389 و 1390، دو بیمارستان از مجموع بیمارستان مورد بررسی دارای کارآیی مطلوب می باشند و سایر بیمارستان ها واقع در سایر نواحی، نیازمند بازنگری در عملکرد و کارآیی و بهبود شاخص ها می باشند. نتیجه گیری: در این پژوهش، به ارزیابی و تجزیه و تحلیل عملکرد بیمارستان ها با عنایت به موقعیت آن ها در نمودار پابن لاسو و ویژگی های ناحیه ی واقع شده پرداخته شد. به طور کلی، تعداد اندکی از بیمارستان های مورد بررسی در وضعیت مطلوب عملکرد و کارآیی قرار داشتند و اغلب آن ها، از وضعیت مطلوب برخوردار نبودند. از این رو، می توان با بررسی و ارزیابی عملکرد مدیریتی و اقتصادی بیمارستان های با موقعینت مطلوب در نمودار، عوامل تأثیرگذار بر این موقعیت را شناسایی نمود و با الگوبرداری از این عوامل باعث پیشرفت هر چه سریعتر در شاخص های مرتبط در سایر بیمارستان ها شد.

شاهنامه ی فردوسی پرمایه ترین دفتر شعر فارسی و مهم ترین سند عظمت و فصاحت فرهنگ و زبان پارسی است که داستان های ملی و مآثر تاریخی قوم ایرانی در آن به بهترین وجه نموده شده است. خاوران نامه ی ابن حسام نیز از بهترین نمونه های حماسه ی دینی و نشانگر تثبیت مذهب شیعه در بین ایرانیان است. ابن حسام در سرودن خاوران نامه از جنبه های مختلف به شدت تحت تأثیر فردوسی بوده و شاهکار استاد توس را به عنوان الگو، مد نظر داشته است. لذا نگارندگان کوشیده اند در این مقاله به شیوه ی توصیفی و تطبیقی و به روش تحلیل متن، تأثیر شاهنامه بر خاوران نامه را در زمینه های مختلف نشان دهند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که این تأثیرپذیری ها به صورت آشکار و نهان در جای جای خاوران نامه به چشم می خورد؛ از انتخاب وزن و بحر گرفته تا تأثیرپذیری واژگانی، تضمین برخی از مصاریع و ابیات شاهنامه، شباهت در شخصیت های داستان، شباهت در توصیف میدان های جنگ و نبردهای تن به تن، خوارق عادات، جدال حق و باطل، متأثر بودن از آثار باستانی پیشین، جنگ با دیوان و اژدها و ساحران و ... 

تشبیه یکی از بارزترین و بنیادی ترین شیوه های بیانی است که نفش عمده ای در خیال انگیزی و تاثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی -تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سروده های جکمی متنبی از وجوه محتلف طرفین تشبیه -جسی و عقلی بودن -مفرد و مرکب بودن - وجه شبه بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آن ها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکلی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از انواع تشبیه از جمله مفرد -مرکب -مطلق-مضمر-بلیغ و موکد بهره گرفته اند ؛ ام در کاربرد تشبیه به لحاظ آماری با یکدیگر تفاوت هایی دارند. از دیگر نتایح تحقیق این است که تشبیهات سعدی در بیشتر موارد مفرد بلیغ- واضح و بدون تعقید است. اما گرایش متنبی به تشبیهات ضمنی-مقید و یا مرکب- معقد و غیر صریح بیشتر است. 

مقدمه: به منظور تأمین نیازهای بهداشتی و درمانی روستاییان، سازمان بیمه ی خدمات درمانی کشور طرحی را تصویب نمود که به موجب آن، بیمه ی درمان روستاییان در سال 1384 به اجرا در آمد. در این پژوهش تلاش گردید که طرح بیمه ی درمان روستاییان با استفاده از شاخص مربوط به وضعیت عمومی عدالت مورد ارزیابی قرار گیرد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحلیلی بود که در آن، جهت ارزیابی طرح بیمه ی درمان روستاییان کشور بر اساس وضعیت عمومی عدالت، از روش مقایسه ای و از شاخص متوسط هزینه ی بهداشتی و درمانی خانوارهای روستایی به تفکیک استان های مختلف در سه سال 1383 (سال پیش از اجرای طرح)، 1385 و 1386 (سال های پس از اجرای طرح) استفاده گردید. یافته ها: با اجرای طرح بیمه ی درمان روستاییان، انتظار میرفت که متوسط هزینه های بهداشتی و درمانی خانوارهای روستایی (به عنوان یکی از شاخص ها برای ارزیابی این طرح بر اساس وضعیت عمومی عدالت) کاهش قابل ملاحظه ای یابد، اما ارزیابیهای صورت گرفته در این پ ژوهش نشان داد که طرح بیمه ی درمان روستاییان تأثیر قابل توجهی بر کاهش متوسط این هزینه ها و در نتیجه در بهبود وضعیت عمومی عدالت نداشته است. نتیجه گیری: با توجه به اینکه یکی از عمده ترین انتظارات از اجرای طرح بیمه ی درمان روستاییان، بهبود در وضعیت عمومی عدالت در جامعه ی روستایی کشور میباشد، این پژوهش نشان خواهد داد که بهبود قابل ملاحظه ای در وضعیت عمومی عدالت با اجرای این طرح به دست نیامده است.