احمد بخارایی

انسان سالم، محور توسعه اجتماعی است و فرایند توسعه بدون توجه به سلامت، ناممکن است. سلامت اجتماعی در جامعه متأثر از عوامل بسیاری است که در مطالعات جامعه شناسی قابل مطالعه است. این نوشتار با هدف تحلیل جامعه شناختی سلامت اجتماعی زنان و عوامل مؤثر بر آن صورت گرفته است. در این پژوهش از روش پیمایشی و توصیفی زنان 18 تا 55 ساله منطقه چهار شهری تهران در سطح تحلیل واحد فردی در سال 1394 مورد مطالعه قرار گرفته اند. حجم نمونه برابر با 385 نفر بوده که از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده با بهره مندی از ابزار پرسشنامه استاندارد شده نظرات پاسخگویان مورد ارزیابی قرار گرفته است. مقدار روایی سؤالات پرسشنامه برابر با 79/0 به دست آمده است؛ و فرضیه های این تحقیق با استفاده از نرم افزار Spss 22 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان داد که میزان سلامت اجتماعی زنان در حد متوسط روبه بالا بوده است و بالاترین مقدار میانگین مربوط به بعد پذیرش اجتماعی و کمترین مقدار مربوط به بعد شکوفایی اجتماعی است. همچنین یافته ها بیانگر رابطه مستقیم بین احساس امنیت اجتماعی، گشودگی، گرایش مذهبی و وضعیت تأهل با سلامت اجتماعی در جامعه موردمطالعه بوده است. نتایج رگرسیون حاکی از آن است که از میان متغیرهای اثرگذار (احساس امنیت اجتماعی، گرایش دینی و گشودگی نسبت به تجارب) بر سلامت، متغیر گرایش مذهبی با مقدار بتای 59/0 به طور مستقیم بیشترین تأثیر را بر سلامت اجتماعی زنان جامعه مورد تحقیق داشته است؛ همچنین نتایج بیانگر این است که شاخص های احساس امنیت، گرایش مذهبی و گشودگی می توانند تا حدود 50 درصد از متغیر وابسته را تبیین کنند.

یکی از موضوعاتی که در کانون توجه رسانه ها قرار دارد، موضوع جنسیت و زنان است. هدف این مقاله واکاوی سوژه زن در فضای گفتمانی سینمای ایران است. در پژوهش ما، عرصه سینما و نشانه های تصویری انتخاب شده است تا با تأملی گفتمانی بر رابطه سینما و واقعیت، از خلال فیلم های سینمایی، نحوه مواجهه زنان با جهانی را که در آن زیست می کنند بشناسیم. در این مقاله، بر پایه نظریات لاکلا و موفه در مورد جامعه، سیاست، سوژگی و قدرت و بر اساس روش تحلیل گفتمان به تحلیل گفتمانِ نشانه شناختیِ سه فیلم مورد نظر، یعنی لیلا (1375)، دو زن (1377) و جدایی نادر از سیمین (1389)، پرداخته شده است. در این تحلیل، مشخص شد روابط زنان در بستر سلسله مراتب اجتماعی و همچنین گفتمان های مسلط بر جامعه و فضای خانوادگی، چند پاره و از هم گسیخته است؛ کما اینکه نمی توان یک رویه یا سویه مشخص را بر چگونگی کنش زنان در مناسباتشان در فضای جامعه ایران حاکم دانست و این را می توان منبعث از معلق بودن روابط در جامعه در حال گذار ایران به شمار آورد.

یکی از اهداف صنعت گردشگری ایجاد رفاه، امنیت و آسایش روانی برای گردشگران است. هدف از این تحقیق مطالعه ی ضرورت امنیت اجتماعی گردشگران در شهر مشهد است. در این نوشتار با توجه به رهیافت های جامعه شناختی، امنیت اجتماعی گردشگر برای رسیدن به یک آرامش خاطر پایدار با تأکید بر عواملی از جمله: امنیت در اماکن عمومی و اقامتی، عملکرد پلیس، نیروی انسانی متخصص جهت راهنمایی گردشگران و تبلیغات رسانه ای مورد نظر است. این پژوهش به صورت روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه ی مصاحبه ای، جامعه ی مورد مطالعه ی گردشگران داخلی مراکز اقامتی مستقر در منطقه ی ثامن مشهد را برابر با حجم نمونه ی آماری 395 نفر و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب کرده است. آلفای کرونباخ در حدود 70 درصد بوده که جامعه ی میهمان از میزان روایی نسبتاً بالایی احساس امنیت در مشهد برخوردار بوده است. تحلیل یافته ها بیانگر این است: با افزایش امنیت در فضاهای عمومی امنیت اجتماعی در بین زائران نیز، افزایش می یابد. عملکرد بهینه و به موقع پلیس در هنگام خطر، میزان امنیت گردشگران را افزایش می دهد. آموزش نیروهای انسانی متخصص جهت راهنمایی گردشگران، میزان امنیت اجتماعی گردشگران را افزایش خواهد داد. همچنین بین تبلیغات رسانه ای و میزان امنیت اجتماعی گردشگران رابطه ی معناداری وجود دارد. بر این اساس می توان برای توسعه ی جامعه شناختی صنعت گردشگری کلانشهر مشهد، راهبردها و برنامه ریزی های فرهنگی و اجتماعی پیشنهاد داد.

در متن هر سیستمی، سلامت نیروی انسانی کارآمد، اصلی ترین عامل محسوب می شود. توجه به سلامت اجتماعی نیروی انسانی، به عنوان یک سرمایه ارزشمند مهم ترین عامل شکوفایی استعداد و خلاقیت و جلوگیری از فرسایش شغلی است. هدف پژوهش حاضر مطالعه ی رابطه ی سلامت اجتماعی با فرسایش شغلی در بین کارکنان هتل های 3 الی 5  ستاره در کلانشهر مشهد است. این تحقیق از روش پیمایش کاربردی و همبستگی پیرسون بهره برده است. چارچوب نظری تحقیق رهیافت ترکیبی در حوزه ی جامعه شناختی و روانشناسی اجتماعی (نظریه سلامت اجتماعی کییز و فرسایش شغلی ماسلاچ و جکسون) است. جامعه ی آماری شامل کلیه کارکنان هتل های 3 تا 5 ستاره ی موجود در کلانشهر مشهد در سال 1393 است، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران (کمی) برابر با 650 نفر بدست آمده است، و پاسخگویان به صورت شیوه نمونه گیری، تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد که کارکنان هتل های 3 الی 5 ستاره ی مشهد از شاخص سلامت اجتماعی در حد متوسط (1/41 درصد) برخوردارند. همچنین میزان درجه فرسایش شغلی کارکنان در سطح بالا (4/42 درصد) مشاهده شده است. نتایج حاکی از رابطه ی معنادار و معکوس بین سلامت اجتماعی و ابعاد آن و سازه ی فرسایش شغلی است. همچنین یافته ها، تأثیر معنادار سلامت اجتماعی بر ابعاد فرسایش شغلی( خستگی عاطفی(206/0- ) مسخ شخصیت (228/0-) و عدم موفقیت فردی (113/0-) را تأیید می کند . نتایج رگرسیونی حاکی از آن است که از میان ابعاد سلامت اجتماعی، بعد سهم داشت اجتماعی با مقدار بتای (48/0-) بیشترین تأثیر را بر فرسایش شغلی کارکنان به صورت مستقیم داشته است. همچنین معادله پیش بینی میزان فرسایش شغلی می تواند 3/55 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند.

این مقاله با هدف تبیین رابطه فعالیت های ورزشی بر میزان انحرافات اجتماعی جوانان و همچنین با درنظر گرفتن متغیرهای واسط پیوند اجتماعی و پیوند افتراقی برای تبیین رابطه غیر مستقیم فعالیت های ورزشی صورت گرفته است. مهمترین سوالاتی که در این پژوهش مورد پی گیری قرار می گیرد، به دو دسته تقسیم می شود: آیا فعالیت های ورزشی بر میزان انحرافات اجتماعی تاثیرگذار هستند؟  فعالیت های ورزشی به واسطه متغیر های پیوند اجتماعی و پیوند افتراقی چه تأثیری بر میزان انحرافات اجتماعی دارند؟ روش تحقیق، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز پرسش نامه می باشد. برای برآورد اعتبار سؤال های پرسشنامه، علاوه بر اعتبار صوری، از تحلیل عاملی تأییدی و برای تعیین پایایی از آلفای کرونباخ استفاده شده است. در این پژوهش، نمونه ای به تعداد 400 نفر از میان جوانان 15 تا 29 سال شهر تبریز نخست به شیوه نمونه گیری خوشه ای و در مرحله دوم، به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. فعالیت های ورزشی(متغیر پیش بین) به انواع (منظم و نامنظم، سازمان یافته و غیرسازمان یافته، تیمی و انفرادی) و متغیر انحرافات اجتماعی(متغیر ملاک) نیز به ابعاد وندالیسم و اوباشگری، خشونت و پرخاشگری، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی و کجروی های اخلاقی- فرهنگی تقسیم بندی شده بودند. یافته های آماری نشان می دهد که بین نوع فعالیت های ورزشی (منظم و نامنظم) و میزان هر یک از آنها، نوع فعالیت های ورزشی تیمی و انفرادی، میزان پیوند اجتماعی و میزان دوستان منحرف با انحرافات اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد؛ اما بین نوع فعالیت های ورزشی (سازمان یافته و غیر سازمان یافته) با انحرافات اجتماعی و بین میزان فعالیت های ورزشی با پیوند اجتماعی و نیز بین میزان فعالیت های ورزشی نامنظم با میزان دوستان منحرف رابطه معنی داری وجود ندارد.