مجید کریم زاده

پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی موانع توسعه کشاورزی روستایی شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان انجام شده است. برای اولویت بندی موانع توسعه کشاورزی روستایی از رویکرد تصمیم گیری چند معیاره مبتنی بر روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده شد. 20 نفر از صاحب نظران اجرایی و دانشگاهی فعال در حوزه کشاورزی و توسعه روستایی به صورت هدفمند انتخاب شدند و نظر آنان در قالب پرسش نامه جمع آوری شد. براساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، مهم ترین موانع موثر بر توسعه کشاورزی روستایی در سراوان به ترتیب ضعف و عدم حمایت مناسب از کشاورزان، موانع اقتصادی، موانع محیطی، موانع زیرساختی و ساختاری، موانع انگیزشی و نگرشی و موانع اطلاعات و دانش کشاورزان بودند. موانع ضعف و عدم حمایت مناسب از کشاورزان با بیشترین اهمیت و موانع اطلاعات و دانش کشاورزان با کمترین اهمیت بر توسعه کشاورزی روستایی شهرستان تاثیر گذار بوده اند.

تأمین نیازهای اقتصادی و اجتماعی با امنیت رابطه متقابل دارد؛ امروزه تأثیر فزآینده توسعه و امنیت موردتوجه اندیشمندان و صاحب نظران قرار گرفته است؛ به گونه ای که مفاهیم درجه ناامنی، عقب ماندگی، توسعه و امنیت را توأمان در نظر می گیرند. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، کارشناسان و متخصصان با تجربه کاری در زمینه مطالعات مرزی را شامل می شود. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، (۳۰) نفر از خبرگان آشنا به مسائل مرزی به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند. داده های موردنیاز با انجام مصاحبه ساختارمند و استفاده از پرسشنامه (۹) ارزشی ال ساعتی گردآوری شد. متخصصان و اساتید مرتبط با موضوع مطالعات مرزی، روایی پرسشنامه را تأیید کردند و پایایی پرسشنامه نیز با بررسی میزان ناسازگاری ماتریس های تصمیم به دست آمده از قضاوت هرکدام از پاسخ دهندگان تأیید شد. نتایج پژوهش نشان داد از میان پیامدهای بررسی شده، «پیامدهای اجتماعی» با وزن (۹۵/۰) بیشترین و «پیامدهای سیاسی-امنیتی» با وزن (۰۰۵۶/۰) کمترین اهمیت را داشته اند. نتایج همچنین نشان داد که از بین پیامدهای اجتماعی به عنوان مهم ترین پیامد، «تشدید بیکاری» و «افزایش مهاجرت مرزنشینان» مهم ترین تأثیر اجرای طرح انسداد مرز در شهرستان سراوان بوده است.

  استان سیستان و بلوچستان با توجه به مرزی بودن و دوری از مرکز، در اکثر شاخص های توسعه از محروم ترین استان های کشور است. در این استان با توجه به وسعت زیاد و پراکندگی شهرستان ها، منابع و امکانات موردنیاز توسعه به صورت یکسان و متوازن توزیع نشده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان به لحاظ داشتن خدمات رفاه اجتماعی انجام گرفته است. اطلاعات موردنیاز تحقیق از سالنامه آماری سال 1393 استان اخذ شده و به منظور تعیین سطوح توسعه یافتگی شهرستان های استان از خدمات رفاه اجتماعی، از آمارهای سازمان های بهزیستی، کمیته امداد امام (ره) و تامین اجتماعی استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، مشتمل بر 19 شهرستان با توجه به تقسیمات سیاسی اداری در  سال 1395 می باشد. روش تحقیق توصیفی– تحلیلی و مدل های مورد استفاده جهت رتبه بندی شهرستان های استان، تکنیک های تاپسیس و موریس می باشند. نتایج نشان می دهد که با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده برای سطح بندی شهرستان ها، بر اساس شاخص موریس به ترتیب شهرستان های زاهدان، زابل، نیکشهر و ایرانشهر برخوردارترین و شهرستان های فنوج، قصرقند، مهرستان و میرجاوه کم برخوردارترین شهرستان های استان می باشند. همچنین براساس تکنیک تاپسیس نیز مشخص شد که، شهرستان های زاهدان، ایرانشهر، نیکشهر و زابل برخوردارترین شهرستان های استان و شهرستان های میرجاوه، قصرقند، فنوج و مهرستان کم برخوردارترین شهرستان های استان از لحاظ برخورداری آنها از شاخص های رفاه اجتماعی هستند.

حضور زنان در بازار کار بر حسب شرایط محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هر کشور متفاوت است و به عوامل گوناگونی بستگی دارد از جمله این عوامل می توان به مشارکت زنان، اندازه و سیاست های دولت، توزیع درآمد و هزینه ی خانوار، میزان بیکاری، شرایط محیطی خانواده، میزان سواد و سایر عوامل فرهنگی و اجتماعی اشاره کرد. این پژوهش بر آن است که با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی به رتبه بندی موانع توسعه کارآفرینی زنان بلوچ در شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان بپردازد. پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی- تحلیلی است که در سال 1396 انجام گرفته است. نتایج به دست آمده این موضوع را بیان می کند که از بین موانع موثر بر کارآفرینی زنان بلوچ در شهرستان سراوان موانع شخصیتی - فرهنگی، موثرترین موانع فراروی کارآفرینی زنان بوده و موانع اقتصادی، موانع حمایتی، موانع آموزشی و موانع زیرساختی در اولویت های بعدی قرار دارند. نتایج همچنین نشان داد که از بین موانع شخصیتی- فرهنگی به عنوان مهم ترین مانع پیش روی زنان شهرستان، محدودیت های فرهنگی در منطقه از قبیل تعصبات و تبعیضات دارای بالاترین اولویت است.

زمینه و هدف: قاچاق کالا با توجه به تأثیرات منفی که بر اقتصاد ملی دارد، همیشه مورد توجه کارشناسان حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده است. از آنجایی که قاچاق کالا محصول عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، محیطی، سیاسی و ... است، برای کاهش آن نیاز به برنامه ریزی همه جانبه بوده و تنها از طریق برخوردهای نظامی و امنیتی این پدیده قابل کنترل نیست. هدف این پژوهش شناخت عوامل تأثیرگذار بر گرایش و گسترش قاچاق کالا و تأثیر آن بر اقتصاد شهرستان مرزی سراوان است.<br /> روش شناسی: برای انجام این پژوهش از روش توصیفی، پیمایشی و تحلیلی استفاده شده و اطلاعات مربوط به پژوهش از طریق پرسش نامه محقق ساخته جمع آوری شده است. فرضیه های پژوهش با استفاده از آزمون های میانگین، انحراف معیار، همبستگی پیرسون و آزمون t  تک نمونه ای مورد بررسی قرار گرفتند.<br /> یافته ها و نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که عوامل جغرافیایی، اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی و عوامل اجرایی- مدیریتی در گسترش و گرایش به قاچاق کالا در شهرستان تأثیرگذار بوده و به ترتیب از نظر شهروندان عوامل اقتصادی دارای بالاترین و عوامل فرهنگی - اجتماعی دارای کمترین تأثیر  بر گسترش قاچاق کالا هستند. آزمون فرضیه مربوط به تأثیر قاچاق بر وضعیت اقتصادی شهرستان نشان دهنده تأثیر مثبت قاچاق کالا بر وضعیت اقتصادی شهروندان است. نتایج پژوهش هم چنین نشان داد که قاچاق کالا تأثیر مثبتی بر وضعیت درآمدی، اشتغال (شغل های کاذب) و کاهش مهاجرت مرزنشیان به شهرها و حتی دلیلی برای بازگشت مهاجران اولیه به دلیل نبود کار و سودآور بودن قاچاق به مناطق مرزی شده است.

این پژوهش با هدف بررسی موانع مشارکت زنان بلوچ در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی در استان سیستان و بلوچستان به روش توصیفی - پیمایشی انجام گرفته است. نمونه آماری تحقیق، شامل 210 نفر از فعالین اجتماعی زن بلوچ بوده که به صورت نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد.و برای تحلیل داده ها از آزمون های t تک نمونه ای، آزمون فریدمن وتحلیل توصیفی استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که ساختار فرهنگی، ساختار اجتماعی، موانع اقتصادی، موانع قانونی و موانع آموزشی در پایین بودن مشارکت زنان بلوچ نقش دارد. بر طبق نظر پاسخ دهندگان موانع اقتصادی و ساختار اجتماعی دارای بیشترین و موانع آموزشی دارای کمترین نقش بر میزان مشارکت زنان بلوچ در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی هستند.

در سال های اخیر استفاده از فن آوریهای جدید و خدمات مرتبط با بانکداری در حال افزایش هستند. ظهور فن آوریهای جدید به شکل کامپیوتر و ارتباطات به طور کامل باعث تغییر در کسب وکار بانکها و نحوه ی انجام بانکداری شده است. این فن آوری ها، چشم اندازهایی جدید به شکل امکانات وفرصت های نو برای بخش بانکی در سراسرجهان به ارمغان آورده اند. هدف پژوهش حاضر نشان دادن ارتباط بین فن آوری اطلاعات و کارایی بانکها در کشور هند است. این تحلیل نشان می دهد که فن آوری اطلاعات تأثیر مثبتی بر کارایی سیستم بانکی در هند داشته و همچنین نتیجه ی تحقیق گویای این موضوع است که از میان بانکهای مورد مطالعه، بانک ICICI درهردومدل بازده ی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس کاراترین بانک بوده و بانکهای Bank of India وState Bank of India در رتبه های بعد از آن قرار می گیرند.

وجود زیرساختها و توزیع مناسب خدمات در جذب گردشگران به طرف مکانهای مستعد گردشگری بسیار تعیین کننده است. گردشگری یکی از بهترین گزینه های کاهش فقر، ایجاد اشتغال و متنوع سازی اقتصاد مناطق محروم است. پژوهش حاضر با هدف بررسی سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان به لحاظ برخورداری از زیرساخت های گردشگری انجام گرفته است. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق از سالنامه آماری سال 1394 استان اخذ شده و جامعه آماری تحقیق، شهرستان های استان سیستان و بلوچستان می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی – تحلیلی و مدل های مورد استفاده جهت رتبه بندی شهرستان های استان، تکنیک های تاپسیس و موریس می باشند. نتایج تحقیق نشان می دهد که با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده برای سطح بندی شهرستان ها، بر اساس شاخص موریس به ترتیب شهرستان های زاهدان، چابهار، ایرانشهر، سرباز و سراوان برخوردارترین و شهرستان های نیمروز، مهرستان، هیرمند و دلگان کم برخوردارترین شهرستان های استان می باشند. همچنین براساس تکنیک تاپسیس نیز مشخص شد که، شهرستان های زاهدان، چابهار، زابل، سراوان و ایرانشهر برخوردارترین شهرستان ها و شهرستان های نیمروز، مهرستان، دلگان و هیرمند کم برخوردارترین شهرستان های استان از لحاظ برخورداری آنها از زیرساخت های گردشگری هستند. نتایج همچنین نشان داد در مجموع 95 درصد از شهرستان های استان در سطح نسبتآ محروم و محروم از توسعه قرار دارند.