علیرضا عیدی

امروزه یکی از چالش‌های اصلی شبکه‌های ترافیکی، هدایت وسایل نقلیه به مقصدشان تحت وضعیت پویای ترافیک با هدف کاهش زمانهای سفر و استفاده موثرتر از ظرفیتهای موجود شبکه است. در پاسخ به مسایل بیان شده، سیستم هدایت مسیر پویا رویکردی موثر به نظر می‌رسد. این سیستم از جمله حوزه‌های مهم فعالیت سیستمهای هوشمند حمل‌و‌نقل است. هسته اصلی سیستم هدایت مسیر پویا، محاسبات کوتاه‌ترین مسیر بر اساس شرایط جاری (اطلاعات زمان واقعی) است. بنابراین با توجه به ضرورتهای بیان شده، هدف کلی تحقیق را می‌توان در قالب توسعه راهبرد قوی مسیریابی برای سیستم‌های هدایت مسیر تحت وضعیت پویای محیط تعریف کرد. به این منظور در این مقاله با بیان یک چارچوب مفهومی‌هدایت مسیر مبتنی بر ساختار مسیریابی غیرمتمرکز، به چگونگی کاربرد تکنیکهای عامل گرا با تاکید بر یادگیری تقویتی به عنوان یک راه حل در مواجهه با نامعینی‌های مسأله مسیریابی وسایل نقلیه در شبکه‌های ترافیکی پرداخته شده است. از نتایج مهم تحقیق ارایه شده می‌توان به توانائی مدلهای یادگیری پیشنهاد شده در ارایه سیاست یا استراتژی انتخاب مسیر در تطبیق با شرایط پویای ترافیکی و نیز ارایه آلترناتیوهای مختلف پیشنهادی طی مسیر برای رانندگان با هدف حداقل کردن معیار زمانهای سفر وسایل نقلیه اشاره کرد.

مسئله مکان یابی هاب یکی از موضوعات جدید در حوزه مسائل مکان یابی است. این دسته از مسائل، کاربردهای فراوانی در سیستم های حمل ونقل دارند. در این پژوهش، مسئله مکان یابی تخصیص هاب مرکز با درنظرگرفتن محدودیت ظرفیت، بررسی می شود. هدف از مدل ارائه شده، یافتن مکان هاب ها و مشخص کردن نحوه تخصیص گره های غیرهاب به هاب است به گونه ای که بیشینه زمان سفر بین جفت گره های مبدأ-مقصد، کمینه شود. از آنجایی که مسئله تحت بررسی از نوع مسائل ناچندجمله ای سخت محسوب می شود، در این تحقیق دو الگوریتم فراابتکاری شامل الگوریتم های بازپخت شبیه سازی شده و اجتماع مورچگان، توسعه داده می شود. کارایی الگوریتم ها از طریق حل تعدادی مثال عددی که از مجموعه مسائل شناخته شده پست استرالیایی (AP) برگرفته شده، ارزیابی می شود و نتایج به دست آمده با راه حل های نرم افزار Lingo مقایسه می شوند. نتایج مثال ها حاکی از کارایی مناسب الگوریتم های توسعه داده شده است.

یکی از مباحث مهم در سیستم های حمل ونقل و لجستیکی مسأله مسیریابی وسایل نقلیه می باشد. از طرفی در سال های اخیر به علت افزایش نگرانی های زیست محیطی، مسائل اقتصادی و فشارهای قانونی، توجه خاصی به لجستیک سبز و لجستیک معکوس شده است. در این راستا ما در این تحقیق مسأله مسیریابی وسایل نقلیه را با هدف بهینه سازی مصرف سوخت در امر جمع آوری کالاها در لجستیک معکوس بررسی می نماییم به طوری که جمع آوری کالاها از مشتریان به طور تقسیم پذیر ممکن است. برای این مسأله یک مدل برنامه ریزی خطی عدد صحیح آمیخته پیشنهاد گردیده است. همچنین به منظور اعتبارسنجی مدل ارائه شده تعدادی مثال نمونه تولید گردیده و با نرم افزار GAMS حل شده است.

در این مقاله مسأله جایابی شبکه ای از هاب های سلسله مراتبی با ساختار حلقوی معرفی شده است. مسأله مفروض را می توان به عنوان تلفیقی از شبکه هاب میانه سلسله مراتبی و شبکه هاب حلقوی دولایه دانست. در مدل ارائه شده مکان یابی هاب های اصلی و ثانویه  به نحوی انجام می شود که  هزینه های ارسال  جریان در شبکه نهایی کمینه شود. در طراحی شبکه هاب تحقیق حاضر هاب های اصلی به شکل حلقه به یکدیگر متصل می شوند و در ادامه تخصیص هاب های ثانویه و گره های تقاضا در شبکه با هدف بهینه سازی هزینه صورت می گیرد.  چنین مسأله ای در شبکه های مخابراتی و خطوط حمل و نقل سریع هنگامی که ایجاد اتصال نقطه به نقطه مابین تمام گره های تقاضا به لحاظ هزینه مقرون به صرفه نباشد کاربرد دارد. در این مقاله دو مدل برای مسأله پیشنهاد شده است. در ابتدا مدلی با متغیرهای سه اندیسه(شاخص) برای مسأله ارائه گردید که مدل مبتنی بر جریان نامیده می شود سپس مدل جدیدی با معرفی متغیرهای چهار اندیسه ارائه  گردیده که مدل مبتنی بر مسیر نامگذاری شده است.  برای حل مدل های مورد بحث از دو حل کننده نرم افزاری Cplex و Xpress در محیط نرم افزار بهینه سازی GAMS استفاده شده و در انتها مدل و حل کننده بهتر با توجه به نتایج به دست آمده معرفی شده است. همچنین با تغییر در پارامترهای ورودی حل کننده نرم افزاری زمان حل مسأله کاهش یافت. در این مقاله از مجموعه داده شناخته شده شبکه پستی  ترکیه برای ارزیابی و اعتبار سنجی  مدل ها استفاده شده است

در این پژوهش، یک مدل دوهدفه برای مسئله مکان یابی-مسیریابی محصولات فاسدشدنی همراه با پنجره زمانی نرم ارائه شده است که هدف اول آن کمینه کردن هزینه های موجود و هدف دوم حداکثر کردن عمر ماندگاری محصولات می باشد. به منظور اعتبار سنجی مدل ارائه شده، تعدادی مسئله نمونه به صورت تصادفی و به کمک داده های مقالات معتبر تولید گردیده است. مسئله در محیط نرم افزار بهینه سازی GAMS کد شده و با روش محدودیت اپسیلون بهبود یافته حل شده است. به دلیل NP-hard بودن مسئله، یک الگوریتم NSGAII برای حل مسئله در ابعاد بزرگ پیشنهاد شده است. نتایج محاسباتی، بیانگر کارایی الگوریتم پیشنهادی است.

تحولات دنیای کسب وکار و الزامات جدید و تجارت عصر کنونی، زمینه ظهور و بروز نگرشهای جدیدی را فراهم میکند که ضروری است موردتوجه متصدیان عرصه تولید و تجارت قرار گیرد. در همین راستا رویکردها و نگرشهای جدیدی پیرامون موضوع زنجیره تأمین گسترش یافته است که الزامات زیست محیطی آن را به سمت سبز بودن سوق میدهد. در این پژوهش سعی شده است تا علاوه بر تأمین کنندگانی که به طور مستقیم با شرکت در ارتباط اند و قطعات موردنیاز را تأمین میکنند، تأمین کنندگانی که مواد اولیه سازندگان قطعات را فراهم میکنند نیز به عنوان لایه دوم تأمین موردبررسی قرار گیرند و تأمینکنندگان بهینه در هر دو لایه انتخاب شوند. با در نظر گرفتن مفاهیم لایه اول و دوم و اعداد » لایه دوم « تأمینکنندگان و همچنین فاکتور سبز با استفاده از روش ارائه شده معیاری باعنوان فازی مرتبط با آن محاسبه میشود تا در رتبهبندی تأمینکنندگان لایه اول به روش تاپسیس فازی سلسله مراتبی بر اساس سطوح مختلف آلفا به کار گرفته شود؛ بنابراین هدف این پژوهش، پایهگذاری یک رویکرد سیستماتیک برای ارزیابی و انتخاب دو لایه از تأمینکنندگان با در نظر گرفتن عوامل زیست محیطی است. اعتبار مدل با استفاده از مثال عددی از شرکت تولیدکننده اجاق گاز موردبررسی قرار میگیرد.

با توجه به نقش مهم بانک ها در توسعه کشور و هم چنین تعداد شعب آن، ارزیابی بهره وری شعب بانک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تحلیل پوششی داده ها یکی از ابزارهای مفید در زمینه ارزیابی بهره وری است. به همین خاطر در این تحقیق از مدل DEA دو مرحله ای برای ارزیابی کارایی، اثربخشی و بهره وری سیستم بانکی استفاده می شود. فرایند دو مرحله ای خصوصیتی انحصاری دارد، که مرحله اول از ورودی هایی استفاده کرده و خروجی هایی را تولید می کند که این خروجی ها، ورودی های مرحله دوم را تشکیل می دهند. سپس مرحله دوم با استفاده از اندازه های واسطه یا تولیدات میانی، خروجی های نهایی سیستم را تولید می نماید. مراحل مختلف رتبه بندی بر اساس روش کاردینالیتی نسبی برای سنجش کارایی، اثربخشی و بهره وری سیستم بانکی با ساختار سری که فرایندهای واسطه ای را نیز در بر می گیرد، استفاده می شود. در خاتمه مثال واقعی از سیستم بانکی برای نشان دادن کاربرد تحقیق بیان شده و نتایج به دست آمده با استفاده از نرم افزار GAMS ارائه می شود.