سید بابک علوی

تاکنون، در پژوهش های حوزه ارزیابی و مدیریت عملکرد، بیشتر به تأثیر عوامل سامانه ای بر اثربخشی این گونه سامانه ها توجه شده و تأثیر تعاملات انسانی کمتر مد نظر بوده است. همچنین به نظر می رسد در سازمان ها نیز، در طراحی سامانه های ارزیابی و مدیریت عملکرد، به عوامل سامانه ای، بیشتر از تعاملات انسانی اهمیت داده می شود. هدف این پژوهش بررسی رابطه اعتماد کارکنان به مدیر به عنوان یک پدیده تعاملی با اثربخشی نظام ارزیابی عملکرد و مقایسه آن با رابطه سهولت استفاده از سامانه به عنوان یک پدیده نظام مند با اثربخشی این سامانه است. این پژوهش در دو سازمان ایرانی در دسترس و دارای سامانه ارزیابی عملکرد، انجام شده است. تعداد 170 پرسشنامه بین کارشناسان و مدیران میانی پخش شد که در مجموع 146 پرسشنامه قابل استفاده گردآوری شد. تحلیل عاملی اکتشافی برای مشخص نمودن عوامل اصلی، تحلیل واریانس برای آزمون توافق گروهی و رگرسیون چندگانه برای یافتن روابط بین متغیرها انجام شد. نتایج پژوهش، همبستگی آماری معنی داری از اثربخشی این سامانه را بین دیدگاه های مدیران و کارکنان نشان نمی دهد؛ این نتیجه، نشان دهنده تفاوت دیدگاه این دو گروه درباره این موضوع است. اعتماد کارکنان به مدیران شان، برخلاف سهولت استفاده از سامانه، رابطه آماری معنی داری با اثربخشی سامانه از دیدگاه کارکنان دارد. در مقابل، سهولت استفاده از سامانه، رابطه معنی داری با اثربخشی سامانه از دیدگاه مدیران دارد. همچنین، براساس نتایج تحقیق، گرایش کارکنان به اعتماد، تنها متغیر این پژوهش است که با هر دو دیدگاه سنجیده شده از اثربخشی سامانه ارزیابی عملکرد رابطه دارد.

سازمان های فعال در حوزه تولید و توسعه نرم افزار در اثر میزان بالای رقابت، نیاز مشتریان مبنی بر شخصی سازی محصولات، فشار برای کاهش زمان تولید و سرعت بالای رشد فناوری های نوظهور؛ با تغییرات محیطی بالایی رو به رو هستند. لازمه بقای این سازمان ها در فضای پویا، استفاده از متدولوژی تولید و توسعه چابک نرم افزار جهت انطباق سریع تر فرایندها و فعالیت های کسب و کار با محیط می باشد. به کارگیری موفقیت آمیز این متدولوژی خصوصا در مرحله تحلیل که در آن تحلیل گران به شناخت نیازمندی های مشتری و تعیین معماری سیستم می پردازند، سازمان را در ارائه محصولات در زمان مناسب توانمند می سازد و بدین ترتیب از منظر ایجاد ارزش نقش مهمی برای سازمان دارد. بر این اساس در پژوهش حاضر پس از مطالعه ادبیات تحقیق، عوامل موثر در موفقیت این متدولوژی شناسایی گردید. در ادامه با توجه به اهمیت نقش تحلیل در مرحله بلوغ محصول که نرم افزار در سازمان مشتری استقرار یافته و توسط کاربران استفاده می شود، نسبت به یافتن آن دسته از عواملی که در موفقیت تحلیل این متدولوژی و در مرحله نگهداشت محصول اثرگذار هستند، اقدام گردید. بر اساس تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، پیشنهاد می شود که عوامل موثر بر موفقیت فاز تحلیل متدولوژی چابک در مرحله بلوغ نرم افزار در 7 طبقه فردی-مشتری، فردی-تحلیل گر، میان فردی، سازمانی، مدیریتی، فرایندی و تکنولوژیک قابل دسته بندی هستند.

موفقیت جنبش نرم افزاری و تولید علم در کشور نیازمند رفتارهای فرانقش اعضای هیئت علمی است. علیرغم تعدد مطالعات درباره رفتارهای فرانقش سازمانی در حوزه سازمان های تجاری و صنعتی، مطالعات اندکی در این باره در دانشگاه ها انجام شده است. تحقیق حاضر با استفاده از روش کیفی با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با بیست و دو نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاهی در شهر تهران که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند انجام گردید. با توجه به تجزیه و تحلیل مضمون (تِم) پاسخ های ارائه شده به نظر میرسد که این گونه رفتارها را بتوان در پنج حوزه اجرایی، دانشجویی، ترویجیاجتماعی، آموزشی و پژوهشی دسته بندی کرد. همچنین در این مقاله بر اساس یافته ها علل احتمالی بروز این رفتارها در سطوح فردی، دانشکده ای و دانشگاهی پیشنهاد شده اند.

جهت گیریهای شغلی یا گرایش افراد به انتخابهای شغلی می تواند تابع عوامل درونی و بیرونی باشد. عوامل درونی شامل نیازها، ارزشها و تواناییهای افراد در رابطه با شغل آنها است . عوامل بیرونی همان شرایط محیطی می باشند که دستاورد نهایی و پاداش یک جهت گیری شغلی خاص را معین می کنند. در این تحقیق به کمک تحلیل عاملی اکتشافی روایی اندازه گیری مراجع درونی شغلی شین بررسی و ساختار هشت عاملی شین تنها با یک تغییر پشتیبانی شد. سپس با استفاده از رگرسیون چندگانه، عوامل درونی شغلی پیش بینی کننده دو جهت گیری شغلی کارشناسی و مدیریتی 200 برنامه نویس ایرانی شناسایی شدند. اثر عامل ادراک افراد از برتری حقوق مدیران نیز به عنوان یک عامل محیطی تعدیل کننده این روابط بررسی شده است. نتایج نشان داد مرجع درونی شایستگی تکنیکی با جهت گیری کارشناسی و مراجع درونی چالش، مدیریت عمومی، کارآفرینی و امنیت شغلی با جهت گیری مدیریتی رابطه آماری معنی داری دارا می باشند.

مطالعه پدیده رهبری در تیم ها با الگوی رهبری توزیع شده به خصوص در محیط های آموزشی در سال های گذشته مورد استقبال محققین این حوزه قرار گرفته است. تیم های موسس گرایش های بین رشته ای، تیم هایی با مسئولیت بروزرسانی برنامه های درسی و همچنین تیم هایی پژوهشی و آموزشی در حوزه های بین رشته ای از جمله تیم هایی بوده اند که موضوع تحقیقات در ادبیات رهبری توزیع شده بوده اند. گرچه نتایج این تحقیقات عموما بیانگر پیامدهای مثبت این شیوه رهبری بوده اند، اما نیاز به مطالعات اکتشافی برای شناسایی عوامل زمینه ای و موقعیتی اثربخشی این شیوه رهبری مورد تاکید قرار گرفته است. به عبارت دیگر، پیشنهاد شده است که اثربخشی رهبری توزیع شده در تیم ها تابع برخی عوامل زمینه ای و موقعیتی می تواند باشد. در این مطالعه موردی چندگانه، موضوع رهبری در سه تیم موسس گرایش های تحصیلی بین رشته ای در دانشگاه صنعتی شریف برای مطالعه عمیق تر انتخاب شد. بدین منظور داده های تحقیق از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته جمع آوری شد و با روش نظریه برخاسته از داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پس از مقایسه نتایج موردهای مطالعه شده با استفاده از رویکرد نظریه پردازی بر اساس مطالعات موردی، شواهدی مبنی بر اثرگذاری سه دسته عامل زمینه ای و موقعیتی مربوط به هدف، اعضا و همچنین محیط فعالیت تیم بر اثربخشی رهبری توزیع شده از دو مجرای تسهیل فرایند و تقویت رهبری توزیع شده در تیم، شناسایی شد. در انتها بر اساس یافته ها و بحث نظری انجام شده، گزاره هایی برای تحقیقات بعدی پیشنهاد شده اند.

هدف این پژوهش، شناسایی موانع اجرای اثربخش مربی گری مدیریتی «در مواجهه مدیر با عملکرد نامطلوب کارشناس» و مکانیزم های اثرگذاری آن موانع، در یک واحد سازمانی خدمات مرکز داده بود. پژوهش با راهبرد نظریه پردازی داده بنیان انجام شد. جمع آوری داده از طریق مصاحبه های انفرادی نیمه ساختاریافته با هجده نفر، متشکل از هشت مدیر و ده کارشناس، و با نمونه گیری نظری انجام گرفت. نتایج متشکل از پنج مانع می شود که یکی از آنها ویژگی زمینه ای صنعت مرکز داده است و در تحقیقات قبلی تأثیر آن بر مربی گری در این صنعت بررسی نشده بود. دو مانع دیگر از پنج مانع نیز در مطالعات قبلی معرفی نشده بودند. عامل اصلی پیونددهنده موانع یافت شده این است که مدیر و یا کارشناس در مواقعی، موقعیت عملکرد نامطلوب را به عنوان موقعیتی برای مربی گری در نظر نمی گیرند. مکانیزم های اثرگذاری موانع در مطالعات قبلی بررسی نشده بود و در این تحقیق سه مکانیزم اصلی شناسایی شده است. اول اینکه عوامل شناسایی شده مانع بروز رفتارهای مربی گری از جانب مدیر در برابر عملکرد نامطلوب کارشناس می شوند. دوم اینکه برخی عوامل مانع یادگیری کارشناس با وجود بروز رفتارهای مربی گری مدیر می شوند. سوم اینکه موانع باعث تضعیف رابطه کاری مدیر و کارشناس با وجود بروز رفتارهای مربی گری مدیر می شوند. چند پیشنهاد به سازمان های ارائه دهنده خدمات مرکز داده ارائه می شود. اول اینکه مدیران و کارشناسان با تقویت خودآگاهی و ذهن آگاهی خود، با تشخیص هوشیارانه در لحظه، از موقعیت های عملکرد نامطلوب تا حد امکان به عنوان فرصت مناسبی برای مربی گری بهره ببرند و نیز سازمان رویکردهای هیجانی حامیانه مدیران را در برقراری ارتباط با کارشناسان در مواجهه با عملکرد نامطلوبشان ترویج کند. دوم اینکه مدیران و کارشناسان منابع انسانی جهت آموزش قابلیت های غیرفنی مورد نیاز کارشناسان، اقدام کنند. سوم اینکه روش های انگیزشی برای یادگیری کارشناسان به مدیران آموزش داده شود و سازوکارهای انگیزشی نیز در جهت تقویت انگیزش یادگیری در حوزه های مورد نیاز طراحی شود.

محققان به تازگی بررسی ترکیب مدل های انگیزش و تعهد را آغاز کرده و مدل های مشترکی ارائه داده اند که می تواند رابطه این دو را بهتر از گذشته تبیین کند. در همین راستا، این تحقیق برای اولین بار مدلی ترکیبی از دو متغیر انگیزش با استفاده از نظریه خودتعیین گری و متغیر تعهد با بهره گیری از مدل مه یر و آلن و از زاویه فرد محور ارائه می کند و این مدل را در جامعه آماری برخی از کارکنان دانش محور ایرانی بررسی می کند. این بررسی به روش تحلیل خوشه ای دو مرحله ای شامل روش سلسله مراتبی و بهینه سازی فاصله نیمرخ ها روی 306 نفر از کارکنان دانش محور چهار سازمان ایرانی انجام می شود. نتایج وجود چهار نیمرخ را در این این افراد نشان می دهد که بر اساس ویژگی های آنها، «افراد با انگیزه های متنوع و ملایم»، «افراد با انگیزه و دارای انگیزه های ذاتی ملایم»، «افراد با انگیزه و دارای انگیزه های بیرونی ملایم» و «افراد با انگیزه های درونی» نامگذاری می شوند. ویژگی های این نیمرخ ها از بعد انگیزش و تعهد در تحقیق بررسی می شود. نتایج این تحقیق از زاویه کمک به گسترش ادبیات موضوع مشترک تعهد و انگیزش و از نظر شناخت ویژگی های کارکنان دانش محور سازمان ها و دسته بندی آنان از نظر ویژگی های انگیزشی و تعهدی و شخصیتی می تواند مفید باشد.

هدف: این مطالعه به بررسی ارتباط ابعاد کاراکتر و توانمندی های احساسی اجتماعی می پردازد. توانمندی های احساسی اجتماعی تأثیر چشمگیری بر عملکرد افراد دارند. کاراکتر در توسعه توانمندی ها، نقش بنیادین دارد. با وجود این، تاکنون در راستای بررسی ارتباط ابعاد کاراکتر و توانمندی ها مطالعه دقیقی انجام نشده است. در این مطالعه به ارتباط بین این دو عامل می پردازیم. روش: این پژوهش کمی و با روش پرسش نامه ای است. جامعه نمونه 165 نفر از دانشجویان ارشد مدیریت در ایران است. نمونه گیری به صورت تصادفی و با ارسال ایمیل انجام شد. روایی تحقیق با مرور ادبیات، مصاحبه متخصصان، گزینش و بازگرداندن پرسش نامه ها به فارسی طی چندین مرحله صورت گرفت. پایایی متغیرهای تحقیق با روش آلفای کرونباخ پس از تکمیل پرسش نامه سنجیده شد. در انتها، متغیرهای تحقیق به شکل میانگین محاسبه و با روش رگرسیون خطی تحلیل شدند. یافته ها: ابعاد مختلف کاراکتر بر توانمندی های احساسی اجتماعی تأثیر مثبت و معناداری داشتند. به طور کلی در دسته توانمندی های احساسی خودآگاهی، ابعاد کاراکتر اعتدال، مسئولیت پذیری و تمامیت اخلاقی؛ در دسته توانمندی های احساسی خودمدیریتی ابعاد کاراکتر اعتدال، انگیزه، وراروی، مشارکت و شهامت؛ در دسته توانمندی های اجتماعی آگاهی اجتماعی، ابعاد فروتنی، انسانیت و شهامت و در دسته توانمندی های اجتماعی مدیریت ارتباطات بین فردی، ابعاد داوری، واوری، مشارکت، شهامت و تمامیت اخلاقی تأثیر مثبت و معناداری داشتند. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق اهمیت کاراکتر را در شکل گیری توانمندی های احساسی اجتماعی پررنگ تر می کند. با توجه به نتایج، ابعادی نظیر اعتدال، انسانیت، فروتنی و وراوی به عنوان ابعاد اثرگذار بر توسعه توانمندی ها شناخته شدند که در مطالعات قبلی به آنها کمتر توجه شده بود. رهبری فروتنانه، مکانیزم های انگیزشی مناسب و برنتابیدن رفتارهای غرورآمیز و غیرانسانی، راهکارهایی هستند که در راستای توسعه ابعاد کاراکتر به آنها اشاره شده است.