عباس شکاری

این پژوهش با هدف آسیب شناسی تربیت اخلاقی دا نشجویان دانشگاه کاشان از منظر برنامه درسی پنهان صورت پذیرفت. روش پژوهش توصیفی-پیمایشی و جامعه آماری آن دانشجویان دانشگاه کاشان در سال 93-1392 می باشدکه تعداد 330 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به شیوه تصادفی طبقه ای ا نتخاب گردیدند. داده های این پژوهش از طریق اجرای یک پرسش نامه محقق ساخته و4 سؤال باز پاسخ به شیوه مصاحبه جهت اجرای پژوهش به روش پدیدار شناسی جمع آوری گردید. پرسش نامه آسیب های تربیت اخلاقی براساس مؤلفه های فردی (شجاعت، صداقت، صبر، توکل و وجدان) و اجتماعی (احترام، امانت داری، وفاداری و حسن خلق) مورد بررسی قرار گرفت. روایی پرسشنامه به صورت محتوایی و سازه تأیید گردید. پایایی پرسش نامه از طریق ضریب آلفای کرانباخ 94/0 برآورد گردید. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که رشد و پرورش فضائل اخلاقی و یا آسیب های اخلاقی و روی آوردن دانشجویان به ضد ارزش ها غالباً نتیجه برنامه دسی پنهان و غیر رسمی بوده است تا برنامه درسی رسمی وآشکار. در عین حال، نتایج این پژوهش نشان داد که بین تک تک مؤلفه های فردی و مؤلفه های اجتماعی تربیت اخلاقی رابطه وجود دارد.

افضل الدین محمد ابن حسن مرقی کاشانی، حکیم و عارف قرن هفتم، تربیت را عبارت از فراهم کردن زمینه ها و عوامل به فعلیت رساندن استعدادهای انسان در جهت مطلوب می داند. از نگاه او، این جهت مطلوب، کسب زندگانی عقلانی و روحانی است و هدف غایی تربیت، خداشناسی و معرفت صفات او از طریق تربیت اخلاقی و عرفانی است. وی معتقد است که آدمی باید در آغاز زندگی با تعلیم و تعلّم پرورش یابد تا خردورز شود و گفتار و کردارش بارور گردد، زیرا زندگی بدون تعلیم، تعلّم و خردورزی، بی حاصل و بیهوده خواهد بود. این مقاله در صدد است با روش توصیفی، هدف تربیت اخلاقی و عرفانی، مراتب اصول تربیت اخلاقی و عرفانی را در اندیشه های بابا افضل، تجزیه و تحلیل کند، و معنا و مفهوم تربیت، چیستی استعدادهای انسان، شرایط لازم برای تحول آدمی و حفظ تحول و نیز شیوه آموزش به فعلیت رساندن استعدادها را از دیدگاه وی بررسی نماید.

اگر هدف اصلی نظام های آموزشی را مهیّا ساختن شرایط لازم برای پرورش همه جانبه دانش آموزان بدانیم، در آن صورت توجه به رشد تمامی ویژگی ها و ظرفیت های وجودی آن ها به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیر مطرح می گردد. از این منظر، علاوه بر وجوه و ابعاد شناختی و عقلانی یادگیرندگان، برنامه ریزی جهت پرورش موزون احساسات و عواطف دانش آموزان نیز از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار می گردد. اما علیرغم این نقش و جایگاه، رشد عواطف دانش آموزان در نظام آموزشی ایران به دلایل مختلف از جمله دیدگاه ها و نگرش های حاکم چندان به جد گرفته نمی شود. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت و چگونگی توجه به عواطف و احساسات میان دانش آموزان دختر پایه دوم و سوم یکی از دبیرستان های کاشان انجام گرفته است. در مقاله جهت بررسی موقعیت و جمع آوری داده ها و اطلاعات از روش خبرگی و نقادی آموزشی استفاده شده است است که طی سه مرحله ی توصیف، تفسیر و ارزشیابی به ارزیابی و نقّادی وضعیت عواطف و هیجانات در میان دانش آموزان دختر دبیرستانی پرداخته و مستنداً نشان می دهد که بخشی از ناکارآمدی نظام آموزش متوسطه کشور ریشه در بی توجهی و غفلت از توجه رشد و پرورش احساسات دانش آموزان می باشد.