عبدالمجید دهقان

"این مقاله برای شناخت عوامل روانی تاثیرگذار بر قصد افراد به سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران است. از نظر نگارنده در فضای کنونی حاکم بر بازارهای سرمایه ایران و جهان، تجزیه و تحلیل عوامل تاثیر گذار روانی از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، و این موضوع با نام: رفتار مالی یا مالیه - رفتاری ( BEHAVIORAL FINANCE) چند دهه ای است که پا به عرصه بازارهای مالی نهاده است. مالیه رفتاری به بررسی رفتار سرمایه گذاران پرداخته، سعی در شناسایی و درک دقیق و عمیق عکس العمل های آنان دارد. عوامل درونی و بیرونی بسیاری می توانند فرایند خرید افراد (جعبه سیاه ذهنی سرمایه گذاران) را تحت تاثیر قرار دهند، که از جمله عوامل بیرونی می توان به عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی اشاره کرد. ولی آنچه در این مقاله مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است عوامل درونی (روانی) نظیر عوامل بیوریتمیک، قدرت تحلیل ذاتی، کسب وجهه سهامداران بودن، انطباق تصویر ذهنی خریدار و تصویر واقعی شرکت، میزان درج? ریسک پذیری و میزان اعتماد به نفس، است که سنجش این عوامل می تواند باعث شناخت هر چه دقیق تر رفتار سرمایه گذاران شده، در نتیجه موجبات رشد و توسعه بورس اوراق بهادار و اقتصاد کشور را فراهم آورد. "

پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان از حیث تربیت معلم پژوهشگر انجام شد. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع ارزشیابی و مدل ارزشیابی پروواس بود. در مسیر بررسی وضعیت مطلوب و اجرا شده برنامه درسی دانشگاه فرهنگیان؛ متخصصان موضوعی از طریق نمونه گیری هدفمند و زنجیره ای، دانشجویان از روش نمونه گیری در دسترس و مدرسان از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در راستای بررسی برنامه درسی اجرا شده و متناسب با هریک از مراحل ارزشیابی، معیارهای لازم برای مؤلفه ها شناسایی شد. عملکرد واقعی دانشگاه فرهنگیان در هر یک از مراحل ارزشیابی و مؤلفه ها از طریق پرسشنامه، سیاهه مشاهده، مصاحبه و اسناد مکتوب به دست آمد. یافته های به دست آمده از مطالعه اسناد، تحلیل محتوا و سهم دروس پژوهشی در محتوای برنامه درسی حاکی از آن بود که اگرچه دانشگاه فرهنگیان در چند سال اخیر به سمت پژوهش محور بودن حرکت کرده؛ اما هنوز دارای کاستی هایی می باشد که از جمله آنها می توان به کمبود فضا، امکانات، زیرساخت های فیزیکی و تجهیزاتی و نیروی متخصص و با انگیزه اشاره کرد.

مبانی نظری موجود بیان می کند که افراد از اطلاعات مالی شرکت ها و افشاء آنها برای تصمیمات سرمایه گذاری خود استفاده می کنند، و بالا بودن کیفیت اطلاعات افشاءشده آنها می تواند تأثیرات بسزایی در افزایش مطلوبیت سهام آنها و از قِبَل آن افزایش حجم معاملات آنها داشته باشد. به طور کلی استفاده از یک نمونه از شرکت های بورس اوراق بهادار در فاصله سال های 1388 الی 1393 بیانگر این نتیجه بوده است که با بهبود کیفیت افشای اطلاعات، شاهد افزایش حجم معاملات انجام شده بوده ایم. نتایج بدست آمده در خصوص تفکیک حجم معاملات انجام شده به افراد حقیقی و حقوقی نشان می دهد که کیفیت افشاء در هر دو مورد تأثیری مثبت بر حجم معاملات داشته و با بهبود کیفیت اطلاعات، بر میزان حجم معاملات افراد حقیقی و حقوقی افزوده شده است. دیگر نتایج بدست آمده نشان دهنده آن است که کیفیت افشای اطلاعات در مجموع تأثیر مثبت و معناداری بر ارزش معاملات انجام شده در خصوص سهام شرکت های نمونه داشته است. نتایج تفکیکی بدست آمده نشان می دهد که کیفیت افشای اطلاعات تأثیری مثبت بر ارزش معاملات انجام شده داشته و با بهبود کیفیت افشاء شاهد افزایش ارزش معاملات انجام شده توسط معامله گران (افراد) حقیقی و حقوقی بوده ایم، هر چند که نتایج بدست آمده نشان می دهد که میزان تأثیرگذاری کیفیت افشاء در میان معامله گران حقوقی از معناداری بیشتری برخوردار است.

در ادبیات اقتصادی و سرمایه گذاری، ریﺴک سیستماتیک به عنوان پیامد ناشی از رفتار متغیرهای عمدتاً اقتصادی و سیاسی نقش موثری بر عملکرد بازارهای مالی دارد. علیرغم مطالعات صورت گرفته پیرامون نقش ریسک سیستماتیک بر بازارهای سهام، نظر تغییر عوامل بنیادی این نوع ریسک در دوره های زمانی مختلف (مارمولینرو و همکاران، 2017) و فقدان وجود الگویی کامل و کاربردی، نیاز به تحقیقات بیشتر از جنبه های مختلف در این زمینه را می طلبد. از اینرو در مطالعه حاضر ابتدا ریسک سیستماتیک شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس مدل سه عاملی فاما و فرنچ محاسبه و در ادامه به بررسی تاثیر ساختار سرمایه ( نسبت بدهی)، میزان سرمایه گذاری بلندمدت و اندازه شرکت ( از بعد ارزش) بر ریسک سیستماتیک شرکتها طی دوره 95-1390 با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته سیستمی (SYS-GMM) پرداخته است. بطور روشن، این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا ساختار سرمایه، میزان سرمایه گذاری بلندمدت و اندازه ارزش بازار شرکت در اثرپذیری شرکت ها از ریسک سیستماتیک نقش اساسی دارند. یافته های تحقیق نشان می دهد که ساختار سرمایه و اندازه شرکت ها تاثیر مثبت و معناداری و سرمایهگذاری بلندمدت تاثیر منفی و معناداری بر ریسک سیستماتیک شرکت ها دارد. نتایج از حیث کاربردی می تواند برای شرکتهای سرمایه گذاری، سرمایه گذاران و فعالان بازار سرمایه کشور بسیار با اهمیت می باشد.

پژوهش حاضر به بررسی اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر بازدهی شرکت های بورسی در شرایط رکود و رونق بازار سرمایه پرداخته است. جامعه آماری، کلیه شرکت های حاضر در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1371 الی 1396 بوده اند. 110 شرکت بورسیبه روش حذف سیستماتیکبه عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. فرضیه های پژوهش با استفاده از مدل مارکوف سویپچینگ در چارچوب نرم افزار OxMetrics6 آزمون شده اند. یافته ها نشان داد بین شاخص قیمت مصرف کننده و شاخص کل قیمت بورس رابطه مثبت و معناداری وجود دارد .همچنین تأثیر متغیر تورم در دوران رکود بیشتر از دوران رونق می باشد. بعلاوه بین نرخ ارز، قیمت نفت و تولید ناخالص داخلی با شاخص کل قیمت بورس در دوران رکود رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. اما در شرایط رونق بازار سرمایه رابطه معناداری یافت نشد. این در حالی است که بین نرخ سود بلندمدتبانکی و شاخص کل قیمت بورس در دوران رونق رابطه مثبت ومعناداری وجود دارد ولی این رابطه در شرایط رکود تایید نشده است