عوامل ناپایداری دامنهها در مناطق کوهستانی غرب دریاچة ارومیّه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نوارکوهستانی موجوددرغرب دریاچة اورمیّه درمعرض ناپایداریهای دامنهای متعدّدی است . ریزش وواژگونی، بهمن مواد، خاک روانی،گل روانی، لغزشهای چرخشی ولغزشهای مرکّب هریک سهم ویژهای دراین ناپایداریها برعهده دارند. ریزشها و واژگونیها بیشترین مساحت را اشغال میکنند؛ ولی لغزشهای چرخشی ازنظر فراوانی، شدّت وقوع و میزان خسارتهای تحمیلی ازدرجة اهمّیّت بالایی برخوردارهستند. حرکات ازنوع ریزش وواژگونی بیشتر درنواحیای رخ میدهد که یا آهک از زیر انحلال یافته و یا کنگلومرای به ضخامت حدّاقل سه متر که دارای لایهبندی تدریجی است، از سطوح پایین تخریب پیدا نموده باشد. هرچند که در وقوع گلروانی و بهمن مواد نیز نابودی پوشش گیاهی نقش ایفاء میکند؛ ولی حدّاقل درمورد بهمن مواد، این تخریب را به گذشتههای دور میتوان نسبت داد. علیرغم دلایلی که برای حرکات دامنهای یادشده بیان گردید، دروقوع لغزشهای چرخشی وخاک روانیها، نقش انسان درکاهش آستانة لغزشپذیری آشکارتر است. علاوه بر آن که نوع و میزان نفوذپذیری نهشتههای سطحی، شیب زمین و بارشها توجیهگر اصلی پراکندگی وقوع لغزشهای چرخشی وخاک روانیها بشمار میرود، فعّالیّتهای انسانی ازجمله ایجاد کانالهای آبیاری، جادّهها و ساخت و سازها، کشت و زرع بر روی این مواد و عبور لولههای انتقال آب، در مقیاس وسیعی توانسته است تا تحریک پذیری موادّ زمین را در قبال این حرکات به میزان زیادی تقلیل دهد.