محمدتقی عباسی شوازی

امروزه مصرف گرایی از موضوعات مهم پژوهش در جامعه شناسی و مطالعات فرهنگیاست و بررسی آن به عنوان یک مسئله ی علمی و در حال گسترش در ایران حائز اهمیت است. بر این اساس این مطالعه به بررسی رابطه ی مصرف گرایی با رسانه های ارتباط جمعی پرداخته و با استفاده از نظریه و مدل ارتباطی اقناع به مطالعه ی نقش کانال های ارتباطی و جنسیت مخاطبین پیام در مصرف گرایی پرداخته است. روش استفاده شده به صورت پیمایشی و جمع آوری اطلاعات با ابزار پرسشنامه و نمونه ی مورد مطالعه 400 نفر از جوانان (29-18) ساکن در شهر شیراز بوده که با نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد بین میزان استفاده از رسانه های جمعی و مصرف گرایی بر حسب جنسیت رابطه وجود دارد و در این میان مـردان به دلیل آنکه بیشتر از رسانه های ارتباط جمعی استفاده می کنند مصرف گراتر از زنان می باشند.

این پژوهش با دو هدف بررسی چه گونه گی نگرش دختران جوان به دوستی و معاشرت پیش از ازدواج، و هم چنین بررسی رابطه زمینه های فرهنگی جامعه پذیری با نگرش دختران به دوستی و معاشرت پیش از ازدواج انجام شده است. برای این کار، 360 نفر از دختران دانش جو از دانشگاه های شیراز 253) نفر( و علوم پزشکی شیراز 107) نفر( با میانگین سنی 21.9 سال به شیوه پیمایشی بررسی شدند. یافته ها نشان داد که نگرش و سوگیری بیش از نیمی از دختران دانش جو 55.6) درصد( به این گونه دوستی ها میانه بوده است. تحلیل های دو متغیره نشان داد که هم بسته گی نگرش دختران به روابط پیش از ازدواج، با متغیرهای اولویت های ارزشی، باورهای دینی، پای بندی به ارزش های دینی، نگرش دوستان، نگرش خانواده، تحصیلات پدر و مادر، دانشگاه محل تحصیل، و برخی ابزارهای رسانه ای، معنادار بوده است؛ در حالی که هم بسته گی آن با زمان حضور در دانشگاه و به کارگیری ابزارهای رسانه ای هم چون روزنامه و مجله معنادار نبوده است. تحلیل چند متغیره نیز نشان داد که تنها سه متغیر پای بندی به ارزش های دینی، نگرش دوستان، و نگرش خانواده، بر روی هم 60.5 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کند که در این میان، موثرترین متغیر، پای بند به ارزش های دینی بوده است. به طور کلی، می توان گفت اگر چه دگرگونی های این گستره از روابط، به سوی ارزش های مدرن پیش می رود، اما دختران، هم چنان گذشته، میان ارزش های سنتی و مدرن سرگردان اند.

"یکی از پدیده های اجتماعی جامعه معاصر ایران در حوزه روابط بین شخصی، پدیده نوظهور معاشرت و دوستی دختر و پسر پیش از ازدواج است. این مطالعه با هدف بررسی و شناخت نگرش دانشجویان نسبت به معاشرت و دوستی دختر و پسر پیش از ازدواج و همچنین بررسی رابطه عوامل اجتماعی و فرهنگی با نگرش به این گونه معاشرت ها انجام شده است. در این مطالعه که به روش پیمایش صورت گرفته است، 398 نفر دانشجوی دختر و پسر از دانشگاه های شیراز و علوم پزشکی شیراز مورد بررسی قرار گرفتند. چهارچوب نظری مورد استفاده در این مطالعه، نظریه تغییر نگرشی و ارزشی رونالد اینگلهارت بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 25.6 درصد از دانشجویان دارای نگرشی مثبت، 50.8 درصد نگرشی میانه و 23.6 درصد از آنان دارای نگرشی منفی به این گونه معاشرت ها بوده اند. این در حالی است که نگرش خانواده ها منفی تر از نگرش دانشجویان بوده است و زنان نگرش بسیار منفی تری نسبت به مردان به این گونه معاشرت ها داشته اند. از میان متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای (اولویت های ارزشی مادی / فرامادی، اعتقادات دینی، پایبندی به ارزش های دینی، نگرش خانواده، نگرش دوستان، جنسیت و میزان هزینه شخصی) دارای رابطه معنادار آماری با متغیر وابسته بوده اند. در تحلیل چند متغیره نیز متغیرهای مستقل موجود در مدل تحقیق توانسته اند در کل 76.8 درصد از واریانس متغیر وابسته را در جامعه آماری تبیین کنند که این مقدار نشانگر میزان بالای برازش مدل تحقیق می باشد. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که متغیرهای مربوط به فرض جامعه پذیری که بیشتر فرهنگی بودند تاثیر بیشتری بر نگرش دانشجویان داشتند تا متغیرهای مربوط به فرض کمیابی. "