فریده مجیدی خامنه

"قزاق ها گروه قومی هستند که تا سالیانی بعد از انقلاب 1917 روسیه به زندگی کوچ روی خود ادامه می دادند. موقعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن ها بعد از انقلاب روسیه تغییر یافت. تعدادی از آن ها تحت فشار مصایب فرهنگی، دینی، طبیعی مانند گرسنگی، مشکلات اقتصادی به کشورهای همسایه مانند ایران مهاجرت کردند. اکثر قزاقان ایران در گنبد کاووس، گرگان و بندر ترکمن زندگی می کنند. آن ها درون گروه هستند و در اکثر موارد در میان خود ازدواج می کنند. در این بررسی به مطالعه پوشاک زنان و مردان در مرحله ازدواج پرداخته می شود. ازدواج به عنوان مناسک گذار راهی است که از طریق آن شخصی از یک مرحله زندگی به مرحله دیگر حرکت کرده و در این مسیر به هدف خاصی در زندگی مشترک می رسد که در چهارچوب زبانی با قدرت های سازمانی و بر پایه اعتقاد به قدرت های مقدس قرار می گیرد. در این موقعیت استفاده از البسه و زیورها به عنوان نمادهای مناسک گذار، نقش ویژه ای ایفا می کنند. در این جا بخش های مختلف پوشاک مردان و زنان معرفی می گردند نقش آن ها در سه مرحله پیش گذار، مرحله گذار، پس گذار بررسی می گردند. علاوه بر این به مطالعه تغییراتی که بعد از انقلاب در پوشاک قزاقان و در طی اقامت در ایران و عوامل موثر بر این امر می پردازیم."

این نوشتار نگاهی است به نقش تربت پاک حضرت سیدالشهدا امام حسین (ع) در زندگی روزمره و مناسک گذار از زاد تا مرگ؛ خاک مقدس که بدان تربت نیز می گویند به معنی مطلق خاک و به معنای خاص، خاکی است که از حوالی مرقد مطهر حضرت سیدالشهدا، امام حسین(ع) می آورند. هم چنین به هر خاک مقدس مطهری اطلاق می شود. اماکن مقدسه از آن روی مقدس اند که واقعه ای در آنها رخ داده، یا ممکن است رخ بدهد{مانند شهادت امام حسین(ع)}، ماهیت آنها وابسته به انجام شعایر و آیین هاست و به تبع آن اشیایی که به نوعی به آن مکان مقدس ارتباط می یابند و استفاده از آنها، مانند مهر و تسبیح و آب تربت که از خاک متبرک کربلا تهیه می شوند، این تبرک و تقدس و امید به آینده بهتر را نوید می دهند. بررسی حاضر با روش کتابخانه ای و مطالعه اسناد و کتب در خصوص مراسم گذار ( از زاد تا مرگ) به منظور جمع آوری اطلاعات در میان شیعیان انجام پذیرفته است. نتایج نشان می دهد که تربت امام حسین(ع) معنایی فراتر از آن چه در عالم واقع وجود دارد را با خود حمل می کند، و در مراسم و مناسک گذار( تولد، ازدواج و مرگ)، شفای بیماران و امید به بهبودی آنها، مصون و محفوظ ماندن از بلایا و... مورد استفاده قرار می گیرد و عاملی در بازتولید تقدس اماکن مذهبی در پهنه باورها و مناسک شیعی است.

مقاله حاضر با هدف تبیین تاثیر دین و باورهای معنوی بر نحوه مراقبت از سالمندان مبتلا به آلزایمر که در منزل توسط فرزندان شان پرستاری شده و فشار و بار مراقبتی زیادی را تحمل می کنند و چگونگی افزایش تاب آوری در ایشان، تدوین شده است. این پژوهش رویکردی پدیدارشناسانه با تمرکز بر روش ون منن را اتخاذ نموده است و نمونه موردی، مراقبین خانوادگی مشارکت کننده ساکن تهران می باشند و یافته ها که شامل واحدهای معنایی، مضامین فرعی و مضامین اصلی هستند از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته و عمیق بدست آمده و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. نتایج بررسی، بیانگرنقش قدرتمند آموزه های دینی در توانمندسازی مراقبین خانوادگی برای رویارویی با مشکلات مراقبت سنگین و جانکاه از بیماران مبتلا به آلزایمر است.

اهمیت فن آوران بومی کهنسال به عنوان حاملان میراث فرهنگی ناملموس و پاسداری از آن به طور گسترده ای از طرف جامعه ی جهانی شناخته شده است. حفاظت بهینه از ایشان، به عنوان تضمین ادامه ی توسعه دانش و مهارت و انتقال آنها به نسل های جوان تر از دغدغه های مهم امروزین یونسکو و نهاد میراث فرهنگی می باشد. این پژوهش به دنبال طرح مسله تعیین راهبردهای حفاظت و پاسداری از حاملان میراث فرهنگی بوده و با استفاده از تجارب کشورهای دیگر، به مقایسه مسله طرح شده در ایران پرداخته است. مطالعه موردی در شهر کرمان و در خصوص فن آوران این شهر با نمونه گیری هدفمند و با استفاده از مطالعه مردم نگارانه و بهره گیری از تکنیک های مصاحبه ، تفسیر آنها و استخراج درون مایه های فرعی و اصلی انجام پذیرفته است. آنچه از این مطالعه بدست آمد موید این مسله مهم است که در ایران مسله حفاظت از حاملان کهنسال میراث فرهنگی با توجه به روند رو به رشد سالمندی و مسایل مترتب بر آن که تهدیدی جدی برای از دست رفتن گنجینه های دانش بومی محسوب می گردد باید با همکاری نهادهای گوناگون و میراث فرهنگی پیگیری و راهبردهای موثر اتخاذ گشته و تهدیدها به فرصت بدل شوند.