مرتضی کتبی

نادر مردی بود مرد و قوی، نه فقط از نظر قد و قامت که از باب اخلاق و استقامت. افشار نادری می خواندندنش. از پشت اسماعیل میرزا می آمد (1305) که خود با شش پشت از نوادگان نادر شاه افشار بود. نادر ما کوچک ترین هفت فرزندش بود. پسر دیگرش داوود میرزا نام داشت و میان این دو پسر، شش دختر قطار شده بود. زادگاه او آرامگاه امام رضا (ع) بود، همان جایی که تحصیلات ابتدایی و متوسطه را به پایان آورده بود. دوران دانشجویی را با معلمی در وزارت فرهنگ دیروز و آموزش و پرورش امروز توام کرده بود. درس می داد و درس می خواند تا در رشته فلسفه و علوم تربیتی از دانشگاه تهران کارشناس شد (1337)...

فرهنگ در جامعه ایران به همان اندازه غنی و گسترده است که مطالعه آن در کشور ما فقیر و بسته. صدها خطوط فرهنگی وجود دارد که شناخت علمی آنها می تواند به حل مسائل اساسی جامعه ما از قبیل توسعه‘ ارتباطات‘ شخصیت پایه‘ قدرت‘ مدنیت و قضاوت‘ ... یاری رساند. یکی از این خطوط‘ رفتار روانی – اجتماعی دروغ با الگوهای مختلف آن است. مفهوم دروغ که وسعت معنایی و کاربردی آن حیرت انگیز است‘ با وجود ظاهر غیر اخلاقی آن‘ دارای کارکردهای عدیده است به طوری که یکی از حلقه های ناگستنی زنجیره همیشگی ما را تشکیل می دهد. در این مقاله سعی شده است تا با اینکه به شکل شناسی این رفتار‘ آن را مقوله بندی کرده و کارکرد هر یک از آنها را بنماییم. و با توجه به جنبه پایگاهی فرستنده و دریافت دارنده (عوامل انسانی) پیام دروغین و نیز شرایطی که پیام در آن رد و بدل می شود (عامل وضعیتی) الگوهایی (16گانه) هر چند ناقص به مثابه پیش طرحهایی برای شکل گیری تحقیقات در آینده و گامی نخستین در راه نطریه پردازی در آداب فرهنگی به دست بدهیم.

پی یر بوردیو و فرهنگ مدرسه آینده تحصیلی برای فرزند شخصی از رده های بالای شغلی که شانسی بیش از پنجاه درصد برای ورود به دانشگاه دارد و بین اطرافیان خود و حتی اعضای خانواده، تحصیلات عالی را امری رایج و روزمره می بیند و فرزند یک کارگر، که شانسی کمتر از دو درصد برای راه یافتن به دانشگاه دارد و به واسطه اشخاص یا محیط های دیگر به طور غیر مستقیم با دانش و دانشجو آشنا می شود، متفاوت است ...

هدف ما از عرضه مطالب زیر دوگانه است: 1- انتقاد تا آنجا که میسر باشد از تکنیکها و روشهای تحقیقی که ما تاکنون در علوم اجتماعی بطور کلی و در روانشناسی اجتماعی بطور اخص به کار گرفته ایم. 2- طرح مشکلات کار و تعیین شرایطی که بتواند تا حدی در کاربرد این روشها و در تحقیقات به ما یاری دهد. ما با طرح کردن این طرح این دو مبحث سعی می کنیم نشان دهیم تا چه حد ارتباط روشهای تحقیق اجتماعی در ایران با موضوعاتی که ما با آنها سر و کار داریم باید نزدیک باشد‘ چه معتقدیم هر روشی را نمی توان در مطالعه هر موضوعی بکار برد. روشهای تحقیق غربی برای جامعه های غربی و برای انسانهای غربی ابداع شده اند. ما نیز باید به مسائل خود بیاندیشیم و با الهام گرفتن از دانش غربی برای حل آنها بکوشیم. با ایجاد و تأسیس مؤسسه مطالعات و تحیقات اجتماعی دانشگاه تهران در سال 1337 تحقیقات اجتماعی به معنای غربی آن در کشور ما آغاز شد و تا امروز ادامه دارد و رشد فراوان نیز یافته است. ما مطالب خود را بر اساس سه کار تحقیقی که در این مؤسسه انجام پذیرفته قرار داده ایم تا قابل لمستر باشد و با مثالهایی بتوانیم آنها را روشنتر بیان کنیم. این تحقیقات عبارت اند از: - مطالعه اوقات فراغت دانشجویان انجمن ایران و فرانسه (پرسشنامه) در سال 1338. - مطالعه باروری‘ مرگ و میر کودکان و امور جنسی (مصاحبه) در سال 1346. - بررسی مسائل جوانان داوطلب کنکور (پرسشنامه)در سال 1347. بخش اعظم در روانشناسی اجتماعی بر اساس مطالعه بیان و گفتار از انسانها صورت می پذیرد. بنابراین محقق نیازمند به شناختن قواعد منطق محلی است و باید رموز محاوره و مکالمه و مصاحبه را بداند و ویژگیهای ذهنی مردم خود را تمیز بدهد و میان بیان قراردادی و بیان واقعی فرق بگذارد. وجود تفاوت دو بیان در ایران مسئله ای است که در تحقیقات اجتماعی بطور کلی مهم و اساسی می باشد‘ ما در مطالعه ای که در سه منطقه از ایران (تربت حیدریه و شهسوار و تهران) در مورد باروری و مرگ و میر و امور جنسی انجام دادیم خیلی زود متوجه شدیم که در کشور ما و در نزد مردم ما دو سطح بیان مشاهده می شود و سپس به این واقعیت پی بردیم که این تفاوت نه فقط در سطح بیان بلکه در سطح رفتار مردم ما نیز وجود دارد.

در زمستان 1305 در سرزمینی چشم به جهان گشود که هنوز هم کرمانشاه می نامندش:شهر یادگاری های زمان، دیار مردم نجیب دوران. مکتب نخست او دامن اقدس بود پاک زنی از آل آقا و مکتب دوم کتاب فروشی پدرش آقامیرزا فضل ا... پایگاه نخبگان شهر فرهنگ...

علی محمد کاردان مردی بود کاردان، معلمی هوشیار، پیری بیدار، انسانی پر کار و پر بار و... او راه دانش را در پیش گرفته بود و علم تربیت را برگزیده بود. ابتدا آموزش و پرورش را با فرزندان خود در خانه تجربه کرد و سپس در بیرون خانه با فرزندان میهن به کار برد. در خانه موفق شده بود و هنگامی رخت دنیا از تن به در کرد که درختش به بار نشسته بود و ...