ملیحه شیانی

مقدمه: سلامت از حقوق اصلی و تبعیض ناپذیر هر انسانی به شمار می رود و به عنوان یک عامل مهم در حوزه اجتماعی- اقتصادی مطرح می باشد از حوزه سلامت می توان به عنوان نقطه شروعی برای تحول در حوزه اجتماعی و دستیابی به هدف والایی مانند عدالت بهره برد. تأثیرمکانیزم فقر و نابرابری در حوزه سلامت به گونه ای است که نابرابریهای اقتصادی با ایجاد شیب اجتماعی سبب نابرابری دردسترسی به خدمات بهداشتی ودرمانی می شوند از این رو اهمیت و ضرورت مطالعه عوامل مؤثر بر نابرابری در سلامت ازآنجا نشات می گیرد که سلامت به عنوان یک حق همگانی از آن یاد می شود. از این رو هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی که موجب نابرابری سلامت می گردندو اینکه وضعیت فعلی هر یک ازمتغیرها در جامعه ایران چگونه است؟ می پردازد. زیرا عدالت از مبانی اساسی اخلاق در نظام سلامت محسوب می شود و برقراری آن در سطح کلان جامعه در گرو اتخاذ سیاستهای مناسب از سوی سیاستگذاران و متولیان سلامت است در این میان سیاست های سلامت و نظام های دریافت و پرداخت تأثیر بسیار مهمی بر کارایی نظام سلامت و کنترل مطلوب هزینه ها دارد. عدالت در سلامت نشان دهنده آن است که تمامی افراد به خدمات بهداشتی و درمانی دسترسی و بهره مند شوند و ناتوانی در تامین هزینه های بهداشتی متاثر از متغیرهای اجتماعی و اقتصادی است که با بهبود آنها فقر و نابرابری در سلامت کاهش مییابد که در این مطالعه به آن پرداخته شده است . روش: این مطالعه از نوع مطالعه توصیفی-تحلیلی و برحسب هدف از نوع کاربردی می باشد. به طوری که علاوه بر تصویرسازی آنچه هست به تشریح و تبیین دلایل چگونه بودن و چرایی وضعیت مسئله و ابعاد آن پرداخته شده است.روش شناسی تحقیق، کمی و روش آن تحیل ثانویه بوده است. برای تبیین و توجیه دلایل، از تکیه گاه استدلالی در ادبیات و مباحث نظری پژوهش استفاده شده است.گردآوری داده ها از طریق تحلیل اسنادی صورت گرفته است از تحلیل اسنادی در قالب مراجعه به مستندات منتشر شده مرکز آمار ایران، وزارت تعاون، کارو رفاه اجتماعی و وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی،بانک مرکزی،مرکز پژوهشهای مجلس،جست و جوی کتب، مجلاتو مقالات و پژوهش های انجام گرفته در زمینه نابرابری و عدالت در سلامت وفقر استفاده شده است. یافته ها : براساس نتایج به دست آمده میان فقر مطلق ، هزینه های کمرشکن سلامت، فقر ناشی از هزینه های کمرشکن سلامت، تورم، ضریب جینی، شهرنشینی و بیکاری به عنوان متغیرهای مستقل و عدالت در سلامت به عنوان متغیر وابسته رابطه معنادارومنفی وجود دارد بعبارتی با افزایش یک شاخص ، مقدار شاخص دیگری کاهش مییابد. همچنین میان آموزش، نرخ مشارکت اقتصادی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین یافته ها نشان از آندارد که وضعیت اجتماعی- اقتصادی افراد و مولفه های کلان اقتصادی سلامت افراد را تحت الشعاع خود قرار می دهد. بحث:نتایج به دست آمده حاکی از آن است که درحوزه سلامت، افزایش روزافزون هزینه های نظامهای سلامت ناشی از گسترش فن آوریهای جدید و گران قیمت سلامت، افزایش انتظارات جوامع از نظامهای سلامت و رشد بیماریهای مزمن هزینه های سلامت در سبد خانوار رشد قابل ملاحضه اییافته اند.برخی از مشکلات حوزه سلامت ساختاری و برخی از بخش های خارج از حوزه سلامت و سیاستهای کلان سلامت منشأ گرفته اند لذا ارتقاء سلامت در افراد محروم و آسیب پذیر از طریق برنامه های متناسب برای این اقشار از جوامع، کاهش شکاف بین گروههای فقیر و غنی در جامعه و ایجاد شیب سلامتی مثبت برای تمام اقشار اجتماعی- اقتصادی باید مورد توجه دولت قرار گیردوتوسعه و تعهد واقعی مسئولین به سلامت به عنوان هدف اجتماعی و به حساب آوردن آن به عنوان جزء مهم توسعه می تواند از علل موفقیت در حوزه سلامت افراد و جامعه باشد.

Objective: The conceptualization of Social Capital impressed by the studies of thinkers and theorists in various districed of social sciences ether in the past or modern era. Today this concept has standed as an important role in researches, polices and planings. Therefore the study of Social Capital in Kerman City has done. Method: The method which is used in this research is Survey and questionnaire is considered as a method of gathering data which were needed. The social statistic includes the habitants above 15 years old in Kerman City which was selected350 samples with the use of cocheran formula and multi stage clustral sampling method. Findings: The results show that the Social Capital in Kermanhas been stimated in medium that has plurality in aspects and indexes. In some aspects can see the traditional kind of Social Capital while in others the modern kind overcame. Considering that Iran society experiencing the transmission from tradition to modernisms, reinforcement of civil institutions, Enrichment of public educations, preparing security, governmental decentralization, promoting trust, strengthen beliefs and positive attitudes and are recommended to eliminating the challenge between tradition and modernisms and promoting Social Capital.

هدف اصلی این پژوهش، تحلیل اثرگذاری اجتماعات بر رفاه ذهنی کودکان ۱۰ تا ۱۲ ساله منطقه شش شهر تهران است. پژوهش مبتنی بر تقسیم بندی رویکردهای دینر از عوامل موثر بر رفاه ذهنی و ابعاد رفاه لذت گرای ریس مورد سنجش قرار گرفته است. نظریه ی نظام های بوم شناختی، برونفن برنر (۱۹۹۵)، اجتماعات و لایه های حضور و فعالیت کودک را مشخص می کند و پژوهش پیش رو نیز مبتنی بر این پیشینه نظری قرار گرفته است. روش: جامعه تحقیق تمامی دانش آموزان ۱۰ تا ۱۲ ساله منطقه شش تهران به تعداد ۶۴۶۲ نفر بودند که از این میان ۴۵۳ نفر با شیوه نمونه گیری خوشه ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. فرآیند تحلیل با استفاده از نرم افزار Spss21 و روش های آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و تحلیلی (آزمون همبستگی پیرسون، آزمون های تفاوت، رگرسیون و تحلیل مسیر) انجام شد. یافته ها: یافته ها بیشترین تاثیر اجتماعات بر رفاه ذهنی کودکان را ناشی از گروه دوستان، خانواده، فضای مدرسه و درنهایت محیط زندگی نشان می دهند. افراد مدرسه (معلم و کادر مدرسه) در رگرسیون چند متغیره تاثیر مستقیمی بر رفاه ذهنی ندارد. کل تاثیر محیط زندگی بر رفاه ذهنی کودکان نشان می دهد، محیط زندگی با ضریب مستقیم و غیرمستقیم ۴۸/۰ بیشترین تاثیر را بر رفاه ذهنی کودکان دارد. همچنین فضای مدرسه نیز با ضریب مستقیم و غیرمستقیم ۳۳/۰ از خانواده اهمیت بیشتری می یابد. بنابراین محیط زندگی در بین عوامل بیشترین تاثیر را بر رفاه کودکان دارد، پس ازاین گروه دوستان، فضای مدرسه و در نهایت خانواده بر رفاه ذهنی کودکان موثر است. بحث: به نظر می رسد مساله رفاه ذهنی در کنار رفاه عینی دارای اهمیت است و تجارب تحقیقاتی کشورهای توسعه یافته حاکی از تاکید همین مسئله است. پژوهش ثابت می کند کودکان نظرات ارزشمند و در مواقعی کامل و کاربردی تر نسبت به بزرگسالان ارائه دهند. دقت و ریزبینی در عوامل تعیین کننده رضایت و پیشرفت کودکان به ما کمک می کند با تغییر و اصلاحات جزئی در سیاست ها و برنامه های اجرایی می تواند به مراتب خدمت بزرگی به حال و آینده شهروندان و کشورها داشته باشد.

مقدمه: در توسعه اجتماعی، بر ارتباط میان مشارکت و رفاه در جامعه تأکید می شود؛ به این معنا که وقتی مردم احساس کنند در جامعه مشارکت دارند و ارزشمند محسوب می شوند، کیفیت زندگی، رضایتمندی و احساس رفاه آنان نیز افزایش می یابد. به سخن دیگر، اجتماع به هم پیوسته ای که در آن اعتماد و ارزش های مشترک وجود دارد، از سلامت و آموزش بهتر برخوردار است، جرائم در آن کمتر می شود و فرصت های شغلی و رفاه همگانی در آن بیشتر می گردد. ضمن آنکه مشارکت به طورضمنی بر وجود مردم سالاری و میزانی مطلوب از عدالت اجتماعی نیز دلالت می کند. در این مقاله سعی شده است تا با بهره گیری از این رویکرد، رابطه میان التزام به هنجارهای مشارکتی و رفاه بررسی شود. روش: روش این تحقیق، پیمایشی است و از ابزار پرسش نامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. حجم نمونه بررسی شده ۳۰۰ نفر از شهروندان تهرانی هستند که به صورت تصادفی با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده اند. یافته ها: توزیع فراوانی پاسخ گویان برحسب التزام به هنجارهای مشارکتی نشان می دهد که التزام 3/19 درصد پاسخ گویان، کم؛ 5/64 درصد، متوسط؛ و 2/16 درصد زیاد بوده است. بحث: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که رابطه معنی داری بین هنجارهای مشارکتی و مؤلفه های آن (اعتماد اجتماعی، اعتماد فردی، اعتماد تعمیم یافته، اعتماد نهادی، مشارکت رسمی، مشارکت غیررسمی، همیاری، حمایت اجتماعی و میزان روابط) با احساس رفاه اجتماعی وجود دارد. همچنین ضرایب رگرسیون چندمتغیری نشان می دهد که از میان متغیرهای بررسی شده، اعتماد فردی، حمایت اجتماعی، همیاری، مشارکت غیررسمی، مشارکت رسمی و میزان روابط، بهترین پیش بینی کننده ها برای التزام به هنجارهای مشارکتی است.

مقدمه: امروزه فن آوری های ارتباط جمعی، به ویژه تلویزیون، حضوری گسترده و تأثیرگذار در بین مردم جوامع مختلف دارند. در این راستا، در جوامع توسعه یافته و درحال توسعه از جمله حوزه هایی که به شدت تحت تأثیر آموزش و بازنمایی های رسانه ای قرار گرفته، گستره آگاهی از شهروندی، رفتارهای مدنی و مشارکت اجتماعی است. بر همین اساس، مطالعه حاضر به بررسی رابطه بین برنامه های تلویزیونی و آگاهش از حقوق شهروندی می پردازد. روش: در این مطالعه با بهره گیری از نظریه های جامعه شناسان و نظریه پردازان علوم ارتباطات چون بال روکیچ و دی فلور، پورتو، گیدنز، مارشال، فالکس و... به اجرای پیمایش در بین 384 نفر از ساکنان شهر خرم آباد لرستان مبادرت شد. نتایج: یافته ها نشانگر آن است که در مجموع بین تلویزیون (از نظر میزان استفاده و محتوای برنامه ها از سه بُعد مدنی، سیاسی و اجتماعی) و میزان آگاهی از حقوق شهروندی رابطه وجود دارد. بحث: تدوین و برنامه ریزی جامع آگاه سازی در زمینه حقوق شهروندی از طریق تلویزیون با استفاده از برنامه های متنوع و متعدد، معرفی تشکل ها و انجمن های فعال در زمینه های مختلف اجتماعی، سیاسی، مدنی و... از طریق این رسانه در جهت مشارکت بیشتر افراد در امور مختلف جامعه، ایجاد شبکه شهروندی یا ایجاد شبکه توسعه اجتماعی در جهت دادن آگاهی های لازم به افراد جامعه در زمینه مؤلفه های شهروندی و ایجاد شبکه های محلی تلویزیونی فرهنگی-اجتماعی در جهت گسترش آگاهی از حقوق شهروندی در بین مردم مناطق مختلف با توجه به فرهنگ بومی مردم آن مناطق، می تواند در جهت بالابردن آگاهی های مردم جامعه در زمینه حقوق شهروندی مؤثر باشد و زمینه را برای تحقق دموکراسی و جامعه ای شهروندمدار فراهم سازد.