دیدگاه ها و نظریات شهر سالم
حوزه های تخصصی:
کرامت الله زیاری
| سمت: دانشیار |
| مدرک تحصیلی: استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران |
| پست الکترونیکی: zayyari@ut.ac.ir |
مطالب
فیلتر های جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳۰۱ تا ۳۲۰ مورد از کل ۳۲۰ مورد.
عملکرد شهر میانی خوی در توسع؟ فضائی استان آذربایجان غربی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله بررسی عملکرد شهر میانی خوی در توسعة فضائی استان آذربایجان غربی و روش تحقیق «توصیفی – تحلیلی» است. برای بررسی نقش شهر و حوزة نفوذ آن از روش ها و مدل های کمی استفاده شده است. مدل های جمعیتی نشان می دهند که شهر خوی از توان کشش پذیری جمعیتی برخوردار بوده و بدون در نظر گرفتن آن در شبکة شهری استان، عدم تعادل بیشتر می شود. مدل های اقتصادی حکایت از آن دارند که خوی نقش خدماتی داشته و بخش صنعت از رشد بالائی نسبت به دیگر بخش ها برخوردار است. هم چنین این شهر در سطح استان از لحاظ شاخص های اقتصادی (اشتغال) در رتبة دوم بعد از مادر شهر ارومیه قرار دارد. بررسی حوزة نفوذ شهر نشان می دهد که این شهر بخش قابل توجهی از خدمات خود را به حوزة نفوذ اختصاص داده و در رفع نیازهای خدماتی برای سکونتگاه های حوزة نفوذ خود در درجة اول اهمیت قرار دارد. لذا این شهر با توجه به نقاط قوت و فرصت های مناسب و تمایل شبکة شهری استان به سمت عدم تعادل در آینده می تواند در سطح بندی منطقه ای به عنوان مرکزیت خدماتی و صنعتی سکونتگاه های بخش شمالی استان ایفای نقش کند.
نحوه انتخاب گیاهان در معماری فضای سبز با تاکید بر اصول بصری (ارائه روشی با استفاده از منطق و نظریه مجموعه ها در ریاضیات)
حوزه های تخصصی:
بررسی پدیده تمرکزهای شغلی در مادرشهرهای کشور؛ با تاکید بر مادرشهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر پدیده تمرکزهای شغلی و علل آن را در مادرشهرهای کشور و با تاکید بر مادرشهر تبریز در سال های 1355 تا 1375 بررسی می کند. نتایج این بررسی نشان داد که طی سال های 1355 و 1375 بر درجه تمرکز شغلی مادرشهرهای تبریز و تهران افزوده شده است، ولی هر دو شهر در سال 1365 نسبت به مادرشهرهای کشور تمرکز شغلی پایینی را داشته اند. همچنین شهر تبریز نسبت به نقاط شهری استان نیز چنین وضعیتی را داشته است. در قسمت بعدی این تحقیق پس از تحلیل تمرکزهای شغلی در سطح نقاط شهری استان آذربایجان شرقی، مشخص شد که پیوستگی مکانی بالایی بین بخش صنعت و سایر بخش های شغلی در سطح استان آذربایجان شرقی وجود دارد. تمرکز بالای سرمایه گذاری ها در بخش صنعت در شهر تبریز به عنوان یکی از دلایل مهم تمرکز شغلی تبریز نسبت به شهرهای کشور است.
تأثیر فرهنگ در ساخت شهر
حوزه های تخصصی:
برنامه ریزی کاربری اراضی شهری (مورد: میناب)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
برنامه ریزی کاربری اراضی شهری، چگونگی نحوه استفاده، توزیع، حفاظت، سامان دهی مکانی - فضایی فعالیت ها و عملکردهای شهری را بر اساس خواست و نیازهای جامعه شهری، بررسی می کند. با گسترش شهرنشینی و رشد برنامه ریزی شهری و منطقه ای، این مفهوم به صورتی وسیع تر در قالب طرح های: آمایش سرزمین، طرح ریزی کالبدی، جامع، ساختاری - راهبردی و تفصیلی، از جایگاه خاصی برخوردار گردید. نظریه های متعدد از جمله برنامه ای، سامان دهی، کارکردگرایی، اصلاح گرایی، مدرنیسم، پُست مدرنیسم، فرهنگ گرایی، طبیعت گرایی، فلسفه گرایی، فن گرایی، اختیار گرایی، آمایش انسانی، سلامت روان و توسعه پایدار رویکردهای خاصی به برنامه ریزی کاربری اراضی شهری بخشیده است. با نگرش به مبانی، مفاهیم و فرآیند و اصول و معیارهای کاربری، شهر خطی میناب با 1027.05 هکتار مساحت و جمعیتی برابر 65313 نفر (در سال 1380) مورد بررسی و برنامه ریزی قرار گرفت. این شهر در وضع موجود (1380) در کاربری های مسکونی، ابتدایی، آموزش عالی، فرهنگی، بهداشتی، درمانی، ورزشی، پارک و فضای سبز، جهانگردی، نظامی - انتظامی و پارکینگ شهری دارای کمبود است. در پایان سال برنامه ریزی (1390) که جمعیت شهر میناب به 88119 نفر (22806 نفر اضافه جمعیتی) می رسد برای طرح ریزی و ساخت انواع کاربری های بهینه به 1367.88 هکتار (115.14 هکتار در وضع موجود، 225.69 هکتار در پایان سال برنامه ریزی) فضای کالبدی نیاز است.
برنامه ریزی و کارکرد شهرهای جدید در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
محیط شناسی ۱۳۸۱ شماره ۲۹
حوزه های تخصصی:
برنامه و برنامه ریزی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
این مقاله برنامه و برنامه ریزی درایران را با توجه به مؤلفه های اندیشه شکل گیری ‘پیدایش‘الگوی نظری برنامه ریزی توسعه‘اهداف‘استراتژی‘سازماندهی وعملکرد مورد بررسی و تحلیل قرارمیدهد.دراین ارتباط ایران دارای نیم قرن سابقه برنامه ریزی است که هفت برنامه عمرانی و توسعه(پنج برنامه قبل از انقلاب و دو برنامه بعد از انقلاب)را تهیه و اجرا نموده است وهم اکنون در مرحله اجرای برنامه سوم توسعه قرارداد.دوبرنامه هفت ساله اول و دوم به صورت غیر جامع و بدون هدف کمی رشد و تنها به صورت مجموعه ای از پروژه ها و در قالب جداول تخصیص منابع تهیه و اجراشده بود. برنامه های سوم و چهارم و پنجم قبل از انقلاب به ترتیب به متوسط رشد سالانه 5/8 درصد‘1/13 درصد‘3/16 درصد در تولید ناخالص ملی نایل آمدند. نکته مهم وابستگی تمام برنامه های قبل و بعد از انقلاب به درآمدهای نفتی است .
راهبردهای توسعه روستایی در جهان سوم
حوزه های تخصصی:
این مقاله راهبردهای توسعه روستایی را در جهان سوم مورد بررسی قرار می دهد. روش پژوهش «توصیفی-تحلیلی» است. منظور از توسعه روستایی، راهبردی همه جانبه است که برای بهبود زندگی اقتصادی-اجتماعی روستاییان انجام می گیرد. توسعه روستایی صرفاً با مسایل کشاورزی در ارتباط نیست. بلکه جنبه های گوناگون زمین، جامعه و اقتصاد روستایی را دربرمی گیرد. انواع راهبردهای توسعه روستایی شامل راهبرد فن سالارانه یا تکنوکراتیک، اصلاح طلبانه، رادیکال و نظام مبتنی بر بازار آزاد می شود.
مهمترین عوامل مؤثر بر توسعه روستایی سیاستهای ارضی، تکنولوژیکی، اشتغال، آموزشی، تحقیقاتی و ترویجی، ایجاد مؤسسات روستایی، صنعتی کردن روستا، قیمت گذاری، حلقه ارتباطی با دیگر بخشهای اقتصادی حمایت کننده و توسعه هماهنگ است.
بی تردید، هرگونه برنامه ریزی توسعه روستایی باید با توجه به راهبردهای مذکور، متناسب با شرایط طبیعی اقتصادی و فرهنگی کشورهای مورد نظر صورت پذیرد.
توسعه پایدار و مسؤولیت برنامه ریزان شهری در قرن بیست و یکم(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نظریه توسعه پایدار‘ در دهه پایانی قرن بیستم ‘ در پی شکست مکاتب مختلف برنامه ریزی از جمله مدرنیسم و پسامدرنیسم ‘ در عدم توانایی به شرایط مطلوب زندگی و آثاز مخرب بر محیط زیست جهانی ‘ ملی ‘ منطقه ای و محلی پا به عرصه وجود گذاشت . بی شک برای نیل به مبانی پایه ای این نظریه نقش استراتژیک دولتها در برنامه ریزیها وسیاست صحیح کاربری اراضی ضروری است . برنامه ریزی شهری قرن بیستم در حالی پایان می یابد که نه تنها این برنامه ریزی مثبت ارزیابی نمی گردد ‘ بلکه چهره ای نازیبا در برابر محیط زیست شهری عرضه نموده و با فرهنگ فن گرایی ساختارهای زیستی و اجتماعی را نشانه رفته است ‘ که پیامدی جز ناپایداری و عدم تعادل در زیر ساخت های طبیعی ‘اجتماعی‘اقتصادی‘ کالبدی نداشته است . این مقاله ضمن پرداختن به چارچوب اصولی توسعه پایدار و توسعه پایدار شهری ‘با عبرت گیری از گذشته و درخواست تجدید نظر در مبانی نظری برنامه ریزان حرفه ای ‘منشوری واحد برای برنامه ریزان شهری در قرن بیست و یکم ارائه خواهد داد و نوعی شهرهای فشرده و یا دهکده های شهری را پیشنهاد مینماید .
بررسی، تحلیل و برنامه ریزی اشتغال دراستان یزد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله به بررسی و تحلیل روند اشتغال دراستان یزد طی دوره 75-1355 و برنامه ریزی آتی آن تا افق 1400 می پردازد. روش پژوهش، «توصیفی – تحلیلی» است و از مدل های کمی اشتغال و نرم افزارهای رایانه ای استفاده شده است. در دوره مورد بررسی ضریب اشتغال استان از ضریب اشتغال کشور بالاتر بوده و سالانه 4715 ظرفیت شغلی ایجاد شده است. اما تنها 7/11 درصد از شاغلان در تخصص خود کار می کرده اند. مهم ترین بخش اشتغال زا، مالی و تجاری بوده است. به ازای هر شغل ایجاد شده، در بخش های مالی تجاری1/7 شغل و در بخش های صنعت ساخت و خدمات به ترتیب 1/3 و 3 شغل درکل استان یزد به وجود آمده است. پیش بینی می شود تا افق 1400، استان یزد سالانه به ایجاد 8148 فرصت شغلی نیازمند است. به شرط کاهش تنگناهای بخش صنعت و خدمات و تحقق رشد اقتصادی حدود 6/5 درصد، تامین سرمایه لازم، به کارگیری ظرفیت های تولیدی و افزایش آن، ثابت قوانین و مقررات، و اصلاح روش های مدیریتی، می توان مذکور نایل آمد.
سنجش درجه توسعه یافتگی فرهنگی استانهای ایران
حوزه های تخصصی:
در این مقاله درجه توسعه یافتگی بخش فرهنگ در استانهای ایران با توجه به 23 شاخص انتخابی فرهنگی اندازه گیری شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که استان تهران در میان استانهای کشور، به دلیل شدت توسعه یافتگی فرهنگی، نسبت به سایر استانها ناهمگن است. استانهای تهران، سمنان، یزد، کرمان، اصفهان، مازندران، آذربایجان شرقی، گیلان در گروه دارای امکانات فرهنگی و استانهای خراسان، زنجان، چهار محال بختیاری، اردبیل، مرکزی، فارس، همدان و آذربایجان غربی در گروه استانهای نیمه برخوردار فرهنگی و استانهای کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر، هرمزگان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، ایلام و سیستان و بلوچستان جزو استانهای محروم از امکانات فرهنگی قرار دارند. از عوامل مؤثر در نابرابریهای فرهنگی استانها، نبودِ فرصتهای برابر در منابع، وجود نظام برنامه ریزی مرکزگرا و بهره گیری از الگوی توسعه "مرکز- پیرامون" بوده است. تخصیص بهینه منابع فرهنگی از پایین ترین استانها در نظام سلسله مراتب توسعه و سپس ارائه در فرصتهای برابر منابع به عنوان دو راهبرد اساسی توسعه فرهنگی توصیه می شود
تحلیلی از جایگاه شهرهای جدید در نظام روند شهرنشینی اصفهان
حوزه های تخصصی:
در این مقاله جایگاه 4 شهر جدید اصفهان شامل شاهین شهر‘ پولادشهر‘ بهارستان و مجلسی در نظام رون شهرنشینی اصفهان مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. در ابتدا با ترسیم وضعیت 4 شهر کشور‘ جایگاه شهر اصفهان در نظام سلسله مراتبی کشور تعیین و سپس با ارائه مدل ‘ چگونگی نظام سلسله مراتبی 40 شهر استان اصفهان ترسیم و در آن جایگاه شهرهای جدید اصفهان مشخص می شود. در بخش دیگری از مقاله با استفاده از مدل مرتبه – اندازه‘ نظام سلسله مراتبی شهرهای اصفهان با در نظر گرفتن شهرهای جدید تعیین می گردد. سرانجام با ترسیم هرم شهری و هرم جمعیتی شهری استان به چگونگی جایگاه شهرهای جدید در نظام و روند شهرنشینی استان پرداخته می شود. در مجموع جایگاه شهرهای جدید اصفهان در تمام دوره های آماری مرتباً تغییر نموده و شکاف در سلسله مراتب شهری اصفهان وجود دارد. به نحوی که شهرهای جدید نتوانسته اند جایگاه واقعی و مورد انتظار را کسب نمایند.
مدلهای تحلیلی فقر، توزیع درآمد و نابرابریهای منطقه ای در ایران
حوزه های تخصصی:
نقش شهرهای جدید در روند شهرنشینی
حوزه های تخصصی:
تحولات اجتماعی - فرهنگی ناشی از انقلاب صنعتی در توسعه فضایی تهران
حوزه های تخصصی:
ارزیابی و تحلیل ابعاد و مولفه های زیست پذیری شهرهای کوچک در راستای توسعه پایدار (نمونه موردی : بندر دیلم)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
توسعه پایدار،به طورکلی به تعادل اهداف اقتصادی و اجتماعی وزیست محیطی، اشاره دارد.ویک چشم انداز، بسیار مطلوب را در آینده نوید می دهد.وزیست پذیری،به مجموعه ای از اهداف پایداری اشاره دارد که مستقیما براعضای جامعه تاثیرمی گذارند.بنابراین زیست پذیری،راهی به سوی توسعه پایدار،است.درهمین راستاپژوهش حاضردرپی آنست که با بررسی میزان زیست پذیری،درشهر بندر دیلم آن را به سوی توسعه پایدار،سوق دهد.روش این پژوهش توصیفی وتحلیلی و با استفاده از ابزار پرسش نامه و مشاهده مستقیم است.بنابراین ترکیبی از روش کمی و کیفی است.جامعه آماری آن تمام شهروندان شهر بندر دیلم که درسرشماری سال 1395 برابربا27461نفربوده است.برای تخمین حجم نمونه ازفرمول کوکران استفاده شد که تعداد نمونه مطابق این فرمول 375 نفربوده است.بعد از مشخص شدن حجم نمونه پرسشنامه ها بصورت تصادفی ساده دربین شهروندان پخش گردید.وعلاوه براین محقق بصورت حضوری به مشاهده مستقیم شاخص های مورد مطالعه درسطح شهر پرداخته است.اطلاعات به دست آمده با استفاده ازنرافزارSpssوآزمونهای T تک نمونه ای ،آزمون فریدمن تجزیه و تحلیل گردیدند.نتایج به دست آمده نشان دادکه شهربندردیلم ازلحاظ شاخص اقتصادی به دلیل نقش تجاری-گردشگری که به سبب موقعیت بندریش به دست آورده نسبتا زیست پذیر است.وعلاوه بر اشتغال ساکنان خود مهاجرین دائمی و فصلی را از شهرهای دیگه جذب کرده است.اما بعداجتماعی به دلیل کمبود و ضعف درکیفیت شاخص ها جز در شاخص امنیت وهمبستگی اجتماعی مطلوبیت به چشم نمی خورد.همچنین بعد زیست محیطی در این شهر به دلیل محدودیت های محیط طبیعی و عدم رسیدگی سازمانهای ذی ربط در شرایط بدی است و زیست پذیرنمی باشد.