کیومرث حبیبی

کیومرث حبیبی

مدرک تحصیلی: دانشیار مهندسی شهرسازی دانشگاه کردستان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۷۲ مورد.
۴۱.

دلایل تغییر کاربری ها در طرح های تفصیلی شهری و تبعات آن در کاربری های عمومی (مطالعه موردی: منطقه یک شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال نهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳۳ 45 - 69

کلیدواژه‌ها: طرح تفصیلی اصلاحات اراضی عدم توانایی تغییر کاربری قوانین و مقررات شهرسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۹ تعداد دانلود : ۱۰۷
به دنبال اصلاحات اراضی در دهه 40 شمسی و رشد جمعیت و به تبع آن رشد شهرها، شهرها شاهد رشد فراوانی در زمینه شهرسازی شدند وبه همین دلیل طرح های جامع شهری تهیه و تصویب شدند. اما از آنجایی که این طرح ها به دلیل عدم پرداختن دقیق و صحیح به مشکلات شهری، توانایی لازم را برای حل این مشکلات نداشتند در نتیجه در دهه 50 طرح های تفصیلی تهیه و تصویب شدند. طرح تفصیلی شهری بیشتر به منظورترویج ضوابط شهرسازی،کنترل توسعه شهرها و هماهنگ سازی بخش های مختلف شهر تهیه می شود. ناکارآمدی طرح های توسعه شهری از جمله طرح های تفصیلی شهرها  با واقعیت های موجود در جامعه در قالب پدیده های اجتماعی در شهرها بروز  می کند. یکی از این معضلات تغییرات کاربری اراضی شهرهاست که برخلاف ضوابط و مقررات طرح های تفصیلی به صورت قانونی و غیرقانونی در شهرها شکل گرفته است. حاصل این تغییرات به وجود آمدن عدم تعادل در خدمات شهری و نزول مستمر کیفیت محیط شهرهاست. این نشان از عدم توانایی طرح تفصیلی در پیشبرد توسعه بر اساس برنامه ریزی موجود است. در این تحقیق سعی شده است که از طریق بررسی های کتابخانه ای، توزیع پرسشنامه بین جامعه هدف، موارد تغییرات صورت گرفته در کاربری های مصوب شهرهمدان(منطقه یک) در فاصله سال های 1381 تا 1391 و علل آنها با استفاده از نرم افزارهای spss  و ARC GIS , AUTO CAD مشخص گردد. در بررسی علل تغییر کاربری اراضی شهرها بیشترین سهم متعلق به عوامل اقتصادی و قانونی است که به موضوع عدم وجود منابع پایدار درآمدی در شهرداری ها و فقدان عوامل قوی ضمانت اجرایی در قوانین و مقررات شهرسازی مرتبط است.
۴۲.

سنجش و ارزیابی سرزندگی فضاهای عمومی شهری و نقش آن در ارتقای کیفیت زندگی جوانان موردشناسی: خیابان نظر شرقی شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال ششم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی سرزندگی شهر اصفهان فضای عمومی شهری خیابان نظر شرقی

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۳۰۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۹۹
شهرها و فضاهای عمومی شهری به مثابه موجودات زنده، نیازمند سرزندگی و نشاط هستند. خلق و ارتقای سرزندگی در یک فضای شهری، مستلزم همسو بودن ویژگی های فضا در پاسخگویی به نیازهای شهروندان و به خصوص جوانان بوده که به نوبه خود می تواند افزایش حضور مستمر و کیفیت زندگی آنها را به دنبال داشته باشد. هدف از این پژوهش ارائه، سنجش و ارزیابی شاخص های سرزندگی فضاهای شهری است. در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای و تحلیلی- توصیفی، مطالعات رفتاری جوانان و شناخت نیازهای آنان، معیارهای سرزندگی فضاهای شهری در ارتباط با کیفیت زندگی جوانان، در چهار سطح دسته بندی و استخراج گردیده است. سپس، بر اساس معیارهای سطح چهارم به طراحی پرسشنامه بر اساس طیف 5 گزینه ای لیکرت اقدام گردید. میانه نظری پاسخ ها در این تحقیق عدد سه در نظر گرفته شد. با استفاده از فرمول کوکران تعداد 101 پرسشنامه بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده در بین جوانان در خیابان نظر شرقی شهر اصفهان که یکی از فضاهای سرزنده شهر است، تکمیل گردید. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS19استفاده شد. روش تحلیل این تحقیق بر مبنای تکنیک تحلیل رگرسیونی چند متغیره سلسله مراتبی استوار بوده است. نتایج نشان از میانگین امتیاز 3.37 سرزندگی خیابان نظر شرقی بوده که بیشتر از میانه نظری است و سرزندگی این خیابان در حد خوب ارزیابی شده است. امتیاز بُعد سرزندگی اقتصادی خیابان نظر شرقی اصفهان با 4.43 بیشتر از امتیاز بُعد سرزندگی اجتماعی (3.14) و سرزندگی محیطی (3) است. با توجه به تحلیل های آماری اهمیت سرزندگی محیطی برای جوانان در خیابان نظر شرقی با 711/. = ß بیشتر از ابعاد سرزندگی اقتصادی و سرزندگی اجتماعی است. نتایج نشان می دهد که وضعیت تحصیلی دارای رابطه معنی داری با سرزندگی درک شده توسط جوانان است؛ به عبارتی با افزایش تحصیلات، درک سرزندگی فضای شهری نیز افزایش یافته است. در پایان با بحث پیرامون نقش سرزندگی فضاهای شهری در کیفیت زندگی جوانان، پیشنهادهایی برای ارتقای کیفیت سرزندگی فضای شهری ارائه گشته است.
۴۳.

مقایسه تطبیقی و تحلیل کیفیت زندگی شهری در محله های جدید و قدیم (محله جدید ظفریه و محله قدیمی قطارچیان سنندج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۸ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۹۶)

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی تحلیل رگرسیون کیفیت زندگی شهری محله ظفریه محله قطارچیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸۵ تعداد دانلود : ۵۶۱
هدف اصلی این پژوهش، مقایسة کیفیت زندگی در دو بافت قدیمی (محلة قطارچیان) و جدید (محلة ظفریه) شهری سنندج و شناسایی مؤلفه های مؤثر بر بهبود کیفیت زندگی در هردو بافت است. در این پژوهش، با تأکید بر بعد ذهنی کیفیت زندگی، میزان رضایتمندی ساکنان دو محله انتخاب­شده با استفاده از شاخص های کیفیت زندگی ارزیابی می­شود. مدل نظری ارائه شده، براساس چارچوب دیدگاه تحقیقات تجربی و با توجه به میزان رضایتمندی بنا شده است. به منظور ساختاربندی و ایجاد درخت ارزش کیفیت زندگی، از روش کل به جزء (بالا به پایین) استفاده شده که در چهار سطح تنظیم شده است. برمبنای سنجه های سطح آخر، پرسشنامه­ای با 45 سؤال تدوین شد و کیفیت زندگی شهری، براساس طیف پنج­گزینه ای لیکرت توسط ساکنان ارزیابی شد. میزان آزمون آلفای کرونباخ (91/0) نیز روایی پرسشنامه را تا حد زیادی تأیید می کند. اطلاعات استخراج­شده از پرسشنامه، به روش تحلیل رگرسیون چندمتغیره، آزمون تی و آزمون همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شد. براساس نتایج، فرضیة پژوهش مبنی­بر مطلوب تربودن کیفیت زندگی در بافت جدید تأیید شد و میانگین امتیاز رضایتمندی ساکنان محلة قطارچیان (با میانگین 2/72) و محلة ظفریه (با میانگین 3/44)، میزان تفاوت رضایتمندی ساکنان دو محله را آشکار ساخت. در بررسی سایر فرضیه­ها، معناداری تأثیر دو عامل کیفیت محله و مسکن بر میزان رضایت از کیفیت زندگی، تأیید و معناداری تأثیر وضعیت اجتماعی- اقتصادی ساکنان بر میزان رضایتمندی از کیفیت زندگی شان رد شد.
۴۴.

بررسی آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله با استفاده از مدل MIHWP (مطالعه موردی منطقه 10 تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال بیستم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: تبریز زلزله آسیب پذیری GIS MIHWP

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مدیریت بحران
تعداد بازدید : ۱۰۷۳ تعداد دانلود : ۱۱۲۸
باتوجه به تراکم بالای جمعیتی و ساختمانی، سازه های کم دوام، عرض کم معابر و درجه محصوریت بالا در شهرها، انجام مطالعات و برنامه ریزی های دقیق در راستای به حداقل رساندن آسیب های ناشی از این رویداد طبیعی ضروری است. برای این منظور یکی از مهم ترین اقدامات می تواند شناسایی عوامل مؤثر در کاهش آسیب پذیری شهرها در برابر زلزله باشد. شناخت و بررسی آسیب پذیری شهرها به ویژه محدوده هایی که به صورت اسکان غیررسمی و بافت فرسوده می باشد، اهمیت زیادی دارد. می توان با مشخص کردن پهنه های آسیب پذیر در برابر زلزله و با آگاهی از خسارت های ناشی از آن ها، شهرها را به گونه ای طراحی و برنامه ریزی کرد که به هنگام وقوع زلزله کم ترین آسیب به آن ها وارد شود. دراین پژوهش شاخص های کاربری زمین، عرض خیابان، تعداد طبقات، درجه محصوریت، تراکم جمعیتی، دانه بندی قطعات، سطح اشغال، تراکم ساختمانی، کیفیت ابنیه، نوع سازه، قدمت ابنیه، دسترسی به فضاهای باز و دوری و نزدیکی به گسل های اصلی انتخاب و با استفاده از مدل MIHWP و به کارگیری قابلیت های نرم افزار Arc GIS در محاسبه، تجمیع و روی هم گذاری داده ها و لایه نقشه های شاخص های منتخب، آسیب پذیری منطقه 10 شهر تبریز در مقابل زلزله مشخص شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که قطعاتی که دارای خیابان های کم عرض، تعداد طبقات و درجه محصوریت بالا، مساحت کم تر، سطح اشغال، تراکم های ساختمانی و جمعیتی بالا، کیفیت ابنیه پایین، نوع سازه کم دوام، قدمت ابنیه قدیمی، فاصله زیاد تا فضای های باز و فاصله نزدیکی به گسل های اصلی بوده اند، دارای امتیاز آسیب پذیری بالایی بوده و در نتیجه آسیب پذیر نشان داده شده اند. هم چنین در محدوده منطقه، با حرکت از سمت شمال غرب به طرف مرکز و شمال شرق به میزان آسیب پذیری شهر افزوده می شود.
۴۵.

نقش قنوات در هویت بخشی به شهرهای ایرانی – اسلامی؛ مورد مطالعه شهر همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال ششم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلیدواژه‌ها: هویت معنی حس مکان قنوات مظهر حیات

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای تاریخی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۱۲۹۸ تعداد دانلود : ۵۸۸
هویت مکانی پیوند نزدیکی با هویت شخصی دارد وآشنایی زیاد موجب ایجاد حس مکان میگردد که خود انطباق محیط یا ساختارهای فرهنگی توانایی های احساسی وذهنی را در بر دارد.همدان شهری با هسته های اولیه زیستی است و «قنوات»اصلی ترین هسته شهر بوده است.نقش قنوات در گذشته در آبرسانی وآبادانی شهر از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.متاسفانه طی توسعه شهری وافزایش ساخت وسازها واز بین رفتن باغات درون شهر ومزارع اطراف،بخشی از هویت شهر به نام«قنات»به دست فراموشی سپرده شد.قنوات در شهر همدان به عنوان یک شاخصه است به گونه ای هویت بخش ومتمایزکننده محلات از سایر محلات جدید شهر است.اصطلاح«حس مکان» دراینجا مصداق می یابد،مدیریت این حس مکان وحفظ این احساس امنیت،تعلق وخاطره انگیزی رسالت ماست.اجزا شکلی «معنی» به عنوان یکی از معیارهای اصلی شهر مطلوب «ساختار» و«هویت» هستند.ساده ترین شکل معنی به مفهوم محدود این واژه کلی،هویت است. در این نوشتاربا استفاده ازروش کتابخانه ای،میدانی و منابع معتبر ابتدا به کنکاش در معنی و مفهوم هویت، اهمیت نگرش به جهان در رابطه با هویت و اهمیت آن در آثار انسانی پرداخته و در ادامه به بررسی قنوات شهر همدان به عنوان یک عنصرهویتی- فرهنگی وعوامل این هویت بخشی می پردازد. هدف اصلی تحقیق حاضر تعیین چارچوب فکری برآمده از قنوات در هویت بخشی به شهر همدان و روش تحقیق ماهیتی توصیفی-تحلیلی است از یافته های این پژوهش می توان به تاثیر قنات ها در هویت بخشی به شهر همدان اشاره نمود. این نوشتار در خاتمه بازگشت به خویشتن و توجه به ویژگیهای بومی و ملی و اهتمام در کالبدی نمودن آنها در معماری و شهر سازی را، راه دستیابی به هویتی پایدار می داند.
۴۶.

کاربست شاخص جاپای بوم شناختی در سنجش پایداری محلات شهری از منظر عوامل اجتماعی- اقتصادی. مطالعه موردی: محله قطارچیان شهر سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶ 37 - 52

کلیدواژه‌ها: محله پایدار محله قطارچیان تحلیل رگرسیونی توسعه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۴ تعداد دانلود : ۱۵۶
بررسی و شناخت وضعیت محلات و تنگناهای توسعه آنها به لحاظ پایداری و توسعه پایدار در شهرها، از مسایلی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی شهری مطرح شده، اما هنوز در کشور ما جایگاه آن به خوبی طرح نشده است.لذا هدف اصلی این پژوهش سنجش سطح پایداری اجتماعی- اقتصادی در محله قطارچیان شهر سنندج با استفاده از شاخص جاپای بوم شناختی می باشد.روش تحقیق در این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و برداشت های میدانی می باشد.بدین منظور تعداد 337 پرسش نامه در میان ساکنین این محله توزیع شده است.شایان ذکر است که مقدار ضریب آلفای کرونباخ (0.78) نیز روایی پرسش نامه ها را در حد زیادی تایید می کند.متغیر وابسته در این تحقیق اجزاء جاپای بوم شناختی(غذا، حمل و نقل، مسکن و کالای مصرفی) و متغیر وابسته نیز عوامل اجتماعی – اقتصادی(سن، جنس، تأهل و تجرد، سطح درآمد و سطح تحصیلات) می باشند.تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل رگرسیونی چند متغیره، آزمونT و ضریب Beta در دو مرحله صورت گرفته است.ابتدا در مرحله اول تأثیر عوامل اجتماعی- اقتصادی بر تک تک اجزاء جاپا مورد بررسی قرار گرفته و در مرحله دوم نیز تأثیر همین عوامل بر روی جاپای کلی محله مورد بررسی قرار می گیرد.نتایج نشان می دهد که در میان متغیرهای اجتماعی اقتصادی، سطح درآمد بیشترین تأثیر را بر جاپای بوم شناختی غذا، حمل و نقل و مسکن داشته و سطح سواد نیز بیشترین تأثیر را بر جاپای کالاهای مصرفی در محله قطارچیان دارد.به صورت کلی نیز می توان نتیجه گرفت که پارامترهای متغیر اجتماعی اقتصادی به طور کلی در حدود 83 درصد بر جاپای کلی محله قطارچیان تأثیرگذار می باشند.
۴۷.

بررسی راهکارهای طراحی شهری جهت خلق فضای شهری کودک مدار (نمونه موردی: شهر همدان)

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۴ ۳۵-۵۴

کلیدواژه‌ها: شهر کودک مدار فضا شهری کودک همدان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۴۷۵
شهر دوستدار کودک، شهری است که در آن خواسته های کودک در اولویت قرار می گیرد. وضع اجتماعی، فرهنگی و معماری شهر همسو با نیازهای آنان است و حقوق کودکان در سیاست ها، قوانین، برنامه ها و بودجه منعکس می شود. رویکرد CFC (شهر دوستدار کودک) این شهر را به سمتی سوق می دهد که در آن، کودکان نقش مؤثری در مورد شهر خوددارند و نظر آنان در تصمیمات شهری ابراز شود و خانواده و اجتماع نیز موظف اند کودکان را مسائل و تصمیم گیری ها دخیل کنند. این پژوهش با استفاده از پرسشنامه های ترکیبی نیمه باز و بسته به روشی کیفی سعی در استخراج اولویت ها و ترجیحات کودکان در فضای شهری را دارد. نتایج تحقیق نشان می دهد که کودکان: استفاده از هندسه پیچیده و نامنظم؛ استفاده از مبلمان مناسب کودکان ازنظر اندازه – رنگ – طرح؛ ایجاد شرایط مناسب برای استفاده کودکان از پوشش گیاهی؛ کف سازی مناسب تمامی فصول و رنگارنگ؛ کنترل سرعت سواره در ورودی محلات و معابر؛ ایجاد فضاهای بازی و تجمع متمرکز و غیرخطی و قابل نظارت برای کودکان؛ حفظ مقیاس انسانی و پرهیز از بلندمرتبه سازی را به عنوان مهم ترین ویژگی های محیط مطلوب می دانند.
۴۸.

سنجش و مقایسه تطبیقی کیفیت سکونت در بافت های قدیم و جدید شهری. نمونه موردی: بافت قدیم و جدید شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۸ 87 - 104

کلیدواژه‌ها: کیفیت سکونت رضایتمندی سکونتی روش تحلیل سلسله مراتبی بافت قدیم شهری بافت جدید شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۱ تعداد دانلود : ۱۳۵
در طول چند دهه گذشته اندازه گیری کیفیت درک شده از محیط های مسکونی، به یکی از حوزه های مطالعات شهری در کشورهای مختلف تبدیل شده است و دارای مولفه های چندگانه اجتماعی ، محیطی و اقتصادی می باشد.توجه به این شاخص در شهرها بدلیل نقش آن به عنوان ابزاری کارآمد در مدیریت و برنامه ریزی شهری و بطور کلی تعیین میزان قابل زیست بودن شهرها فزونی یافته است .این تحقیق با هدف سنجش کیفیت محیط سکونت در محلات بافت های قدیم و جدید در شهر کرمان از طریق نظریه رضایتمندی سکونتی بر آن است تا با شناسایی و ارزیابی وضعیت کیفی مولفه های سازنده کیفیت در محیط های سکونتی ، علاوه بر تعیین سطح کیفیت محیط در محدوده مطالعاتی به اولویت بندی مولفه های محیطی مطلوب و نامطلوب محیط سکونتی مورد نظر بپردازد.روند پژوهش بدین ترتیب بوده است که با مطالعه مرتبط ترین منابع و بررسی نظرات متخصصین این امر، مفهوم رضایتمندی سکونتی وعوامل موثر بر آن بدست آمده و این شاخص ها به صورت پرسشنامه با استفاده از طیف پنج گزینه ای لیکرت تدوین و در دو محله مورد مطالعه با توجه به نظرات ساکنین تکمیل شدند و در مرحله ی بعد پرسشنامه های تکمیل شده ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.در مراحل مختلف تجزیه و تحلیل از آزمون های تک نمونه ای کولموگروف – اسمیرنف ، آزمون T تک نمونه ای ، آزمون بارتلت و مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبیAHP و نرم افزار Expert choice وSPSS بهره گرفته شد تا معیارهای کیفی بدست آمده به داده های کمی تبدیل شده و دقت تجزیه و تحلیل افزایش یابد. نتایج این تحلیل ها حاکی از آن است که در مجموع کیفیت سکونت در محله مسجد ملک در بافت قدیم شهر در وضعیت مناسبی قرار ندارد و نیازمند مداخلات فراوانی در زمینه های کالبدی و زیست محیطی است ، در حالیکه کیفیت سکونت در محله مطهری در بافت جدید شهری در حد متوسطی است . همچنین در حالیکه شاخص محیط زیستی گردو غبار بیشترین اهمیت را در ایجاد رضایتمندی ساکنین بافت جدید محله مطهری دارد ، در بافت قدیم و محله مسجد ملک عامل پارکینگ بیشترین تأثیر را دارد.
۴۹.

تبیین شاخص های جانمایی پیاده راه های شهری بر اساس اهداف توسعه پایدار اجتماعی با استفاده از روش ANP (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر رشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: هویت شهر سال نهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۲ 19 - 30

کلیدواژه‌ها: پیاده راه توسعه پایدار اجتماعی بخش مرکزی شهر رشت شاخص های جانمایی پیاده راه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۱۰
توجه به پیاده و پیاده مداری از ضروریات برنامه ریزی شهری در راستای توسعه پایدار است. زمانی که صحبت از قدم زدن در فضاهای شهری به میان می آید، بیشترین ارتباط بین پیاده و مقوله توسعه پایدار، در بخش اجتماعی احساس می شود. این مقاله در پی آن است تا شاخص هایی را تبیین نماید که برای جانمایی پیاده راه در شهرهای ایران مناسب بوده و از طرفی اهداف توسعه پایدار اجتماعی را نیز دربر داشته باشد. استخراج شاخص های مورد نظر طی یک فرایند نظام مند انجام شده است. تلفیق شاخص های اجتماعی توسعه پایدار و شاخص های ایجاد پیاده راه توسط ماتریس گولر، انتخاب خیابان برتر از میان هشت نمونه مورد مطالعه به کمک فرایند تحلیل شبکه ای و ارائه پیشنهاداتی برای آن از جمله موارد طی شده در این فرایند است. در انتها نیز نکاتی برنامه ریزانه برای ایجاد یک پیاده راه پایدار بیان می شود.        
۵۰.

ارزیابی کیفیت زندگی در مرکز شهر با استفاده از فنSAW (نمونه موردی: مرکز شهر سنندج)

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۳ ۵-۱۸

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی مرکز شهر شاخص عینی ذهنی سنندج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۲۳۰
بهبود کیفیت زندگی در یک مکان خاص و یا برای اشخاص و گروه های خاص همواره کانون اصلی توجه برنامه ریزان بوده است. از طرفی در تحولات جدید شهرسازی جهان و رشد فزاینده توسعه شهری، مراکز شهری به علت قدمت و سابقه تاریخی، فرهنگی، کالبدی و ...، بیشتر از سایر نواحی شهری در معرض عوارض نامطلوب توسعه شهری قرار گرفتند، به گونه ای که این فرایند کاهش کیفیت محیط زندگی را در این مراکز موجب شده است. ازاین رو در پژوهش حاضر به ارزیابی کیفیت زندگی در مرکز شهر سنندج با استفاده از شاخص های کمی (عینی) و کیفی (ذهنی) پرداخته شده است. روش پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی هست و برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه و برداشت های میدانی و اسناد و مراجع کتابخانه ای و هم چنین برای تحلیل داده ها از روش آنتروپی و فن Saw و نرم افزارهای Spss، Excel و Arcgis استفاده شده است. در این مقاله با ارزیابی شاخص های عینی و ذهنی کیفیت زندگی مرکز شهر در شش بعد اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، ارتباطی، زیست محیطی و زیبایی شناختی، 58% از شاخص های مورد بررسی در وضعیت نامطلوب و تنها 12% از شاخص ها در وضعیت مطلوب قرار دارند که سهم بیشتر شاخص ها با وضعیت نامطلوب، مربوط به شاخص های عینی هست. هم چنین کیفیت زندگی عینی و کیفیت زندگی عینی در مرکز شهر سنندج به جز در یک محله، باهم مطابقت ندارد، درنتیجه شرایط و موقعیت اقتصادی، اجتماعی و ... فرد با تصور خود فرد از زندگی اش، کاملاً متفاوت و حتی مغایر است.
۵۱.

ارزیابی سرمایه اجتماعی در خیابان نمونه موردی: خیابان های چلیپایی هسته مرکزی شهر سنندج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۶ بهار و تابستان ۱۳۹۴ شماره ۹

کلیدواژه‌ها: فضای شهری خیابان سرمایه اجتماعی مولفه های کالبدی و ادراکی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۱۹۷
امروزه در کنار سرمایه های انسانی، مالی و اقتصادی از سرمایه دیگری به نام سرمایه اجتماعی نام برده می شود .هدف این پژوهش ارزیابی سرمایه اجتماعی در خیابان که یکی از پویاترین فضاهای عمومی شهری است و هم چنین ارتباط و همبستگی عوامل کالبدی و ادراکی با سطح تعاملات اجتماعی و در نتیجه سرمایه اجتماعی است . به این منظور خیابان های چلیپایی هسته مرکزی شهر سنندج برای مطالعه در این پژوهش انتخاب شده است. این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی می باشد که با استفاده از پرسشنامه تعداد 400 نفر که به صورت سهمیه ای و متناسب با متغیرهای سن و جنس انتخاب شده اند، به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار داده شده اند . در نهایت با تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده به وسیله نرم افزار SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی به این نتیجه رسیده است که مولفه های تاثیرگذار بر سرمایه اجتماعی شامل؛ ارتقای کیفیات محیطی و اختلاط کاربری ها در ارتباط با اعتماد اجتماعی، حس مکان، هویت و تعلق خاطر در رابطه با هنجارهای اجتماعی و روابط چهره به چهره و مشارکت اجتماعی در ارتباط با شبکه های اجتماعی می باشند.
۵۲.

ارزیابی پایداریِ گردشگری در اماکن تاریخی فرهنگی با استفاده از مدل جاپای بوم شناختی (مطالعه موردی: خانه کرد، شهر سنندج)

نویسنده:
منبع: گردشگری شهری دوره ۲ تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ 105 - 120

کلیدواژه‌ها: گردشگری پایدار گردشگری فرهنگی جاپای بوم شناختی خانه کرد شهر سنندج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۲ تعداد دانلود : ۳۴۰
در دو دهه اخیر، با ظهور پارادایم توسعه پایدار در صنعت گردشگری، در عرصه های علمی و اجرایی و در سطح ملی و بین المللی نگرانی های فزاینده ای در خصوص تأثیرات نامطلوب و مخرب گردشگری انبوه مطرح شد. بنابراین، مطالعات و اقدامات تجربی زیادی برای عملیاتی کردن مفهوم توسعه پایدار و مدل های ارزیابی آن صورت پذیرفته است. اما به رغم همه این اقدامات، نتایج حاصل از پیشرفت به سوی پایداری مطلوب نبوده است. از طرف دیگر، مطالعات نخستین در کشور نیز حاکی از وجود چالش های عمده در جهت دستیابی به پایداری توسعه گردشگری به ویژه در اماکن تاریخی فرهنگی است. بنابراین، در این پژوهش سعی شده با روشی توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای اسنادی و مطالعات میدانی، پایداری گردشگری در ((خانه کرد)) شهر سنندج به منزله یکی از اماکن تاریخی فرهنگی ارزیابی شود. به این منظور، علاوه بر گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز اولیه در مورد این مکان تاریخی فرهنگی، پرسش نامه ای نیز در میان گردشگران مراجعه کننده به این مکان (در سال 1391) توزیع شد تا خود میزان تولید زباله و استفاده از سوخت های مختلف برای حمل و نقل را بیان کنند. با توجه به اینکه تعداد گردشگران خانه کرد به طور متوسط سالیانه 11034 نفر است، بنابراین حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 371 نفر برآورد شد. به منظور ارزیابی سطح پایداری نیز از مدل جاپای بوم شناختی استفاده شده است. این مدل می تواند میزان پایداری را به صورت کمّی و در قالب میزان زمینی که تأمین کننده نیازهای گردشگران به این مکان است مشخص کند. یافته های پژوهش نشان داد که میزان جاپای بوم شناختی گردشگری برای خانه کرد در سال 1391 برابر با 39/1783 هکتار جهانی بوده است. با توجه به مساحت 6/3850 هکتاری این عمارت، می توان گفت این مکان توانایی جبران فشارهای زیست محیطی گردشگری را ندارد و برای جبران این تأثیرات به فضاهای پشتیبان نیازمند است. در میان بخش های مختلف جاپا نیز، مصرف سوخت برای حمل ونقل بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است.
۵۳.

برنامه ریزی طراحی محور به عنوان رویکردی نوین در شهرسازی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال دوازدهم مهر و آبان ۱۳۹۴ شماره ۳۵

کلیدواژه‌ها: شهرسازی کیفیت محیطی برنامه ریزی طراحی محور (DLP)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۱۱۶۲
شهرسازی از تعامل دو دانش متفاوت ولی مرتبط با یکدیگر که یکی طراحی شهری و دیگری برنامه ریزی شهری است، شکل گرفته است. این دو حوزه از دانش شهرسازی در اثر کنش و واکنش متقابل دچار تحول و تکامل زیادی شده است. روند تحولات در نظام شهرسازی معاصر برخلاف گذشته به گونه ای است که اقدامات برنامه ریزی و طراحی شهری در یکدیگر ادغام می شوند و به سمت وسوی یک فرآیند هماهنگ و یگانه تمایل دارند. توجه به کیفیت محیط شهری در فرآیند و طرح ریزی توسعه شهری موجب تعامل بیشتر میان برنامه ریزی و طراحی و لزوم توجه به آن در فرآیند برنامه ریزی شهری باعث شکل گیری رویکردهای نوینی در حوزه شهرسازی شده است. در پژوهش پیش رو که از نوع تطبیقی-تحلیلی است بعد از مطالعات کتابخانه ای و تحلیل محتوای مرتبط با رویکرد برنامه ریزی طراحی محور به ارایه مدل مفهومی رویکرد مذکور پرداخته که در حالت کلی شامل 9 مرحله است که عبارتند از : 1) بیانیه طرح. 2) شناخت، سنجش و تحلیل داده ها. 3) تبیین فضایی و غیر فضایی تحلیل یکپارچه. 4) تبیین چشم انداز طرح/کار (پروژه). 5) تدوین راهبرد. 6) مدل سازی و آماده سازی سند چارچوب برنامه ریزی و طراحی شهری. 7) تخصیص منابع، ضوابط و الگوهای ارایه طرح. 8) پروژه ها و طراحی نقشه های پیشنهادی طرح. 9) اجرا و پایش. رویکرد برنامه ریزی طراحی محور در فرآیند تهیه طرح های توسعه شهری سیاست های مختلف طراحی را در فرآیند برنامه ریزی مدنظر قرار داده و با برنامه ای جامع و استوار باعث دست یابی به اهداف تعیین شده و به ارتقاء کیفیت محیط شهری کمک می کند.
۵۴.

سنجش پایداری محله های شهری در بافت های سکونتی با استفاده از سیستم استنتاج منطق فازی(نمونه موردی: محلات شهر سنندج)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۲ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۷ 55 - 87

کلیدواژه‌ها: سنجش پایداری محله های شهری بافت های سکونتی منطق فازی شهر سنندج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۷۷
تحولات شهرسازی دوران معاصر در ایران و به خصوص در شهر سنندج به دنبال افزایش جمعیت و شهرنشینی مبیّن رشد و توسعه ی محله های مسکونی ای است که به دور از مراکز شهری، به حومه ها رانده شده اند و بافت های جدید را در نقاط مختلف شهرها ایجاد نموده اند. باید به این امر توجه داشت که رشد و گسترش محله های مسکونی به خصوص در بافت های جدید شهری بدون توجه به ابعاد و شاخص های توسعه پایدار موجب هدررفت منابع طبیعی می گردد که با اهداف توسعه ی پایدار شهری در تعارض و تقابل قرار دارد. هدف از این پژوهش ارائه، سنجش و ارزیابی شاخص های پایداری در محله های شهری و مقایسه پایداری محلات منتخب واقع در بافت های گوناگون شهر سنندج از جمله، بافت های قدیم (قطارچیان)، میانی (تپه قوپال)، جدید (ظفریه) و محله های واقع در سکونتگاه های غیر رسمی (حاجی آباد) می باشد. این پژوهش با هدف کاربردی و با استفاده از روش های توصیفی- تحلیلی به سنجش و ارزیابی پایداری در محله های منتخب پرداخته است. برای تحلیل داده های پژوهش با توجه به ماهیت پایداری و ابهام و عدم قطعیت موجود در آن از روش استنتاج منطق فازی که به دلیل توانایی در الگوسازی و داشتن روش سیستماتیک ابزاری مناسب برای کاربرد در موقعیت های مبهم است، استفاده گردید. پس از بررسی منابع علمی و تحقیقات عملی نهایتاً 59 شاخص در ابعاد مختلف برگزیده شد. سپس شاخص های 59 گانه با مراجعه به سوابق علمی و اصول همگنی شاخص ها به 12 شاخص ثانویه تقسیم شدند. از تقسیم شاخص های 12 گانه ابعاد چهارگانه پایداری متشکل از پایداری اکولوژیکی- محیطی، پایداری کالبدی- فضایی، پایداری اجتماعی- فرهنگی و پایداری اقتصادی به دست آمد. ابعاد محیطی- اکولوژیک و کالبدی-فضایی مشخص کننده بعد گسترده ی پایداری اکوسیستم و ابعاد اجتماعی-فرهنگی و اقتصادی نیز تبیین کننده پایداری انسانی است. از ترکیب پایداری اکوسیستم و پایداری انسانی نیز پایداری کلی حاصل گردید. فرآیند استنتاج منطق فازی (شامل مراحل نرمال سازی، فازی سازی، استنتاج فازی و فازی زدایی) برای ارزیابی و سنجش چهار بعد پایداری، دو بعد گسترده ی پایداری و پایداری کلی و برای هر کدام از محله های نمونه موردی، به طور جداگانه و به کمک Tool Box منطق فازی نرم افزار MATLAB به اجرا درآمد. نتایج نشان دهنده ی پایداری بیشتر محله قدیمی قطارچیان (421/.) در مقایسه با محله های واقع در بافت جدید (ظفریه= 335/.)، بافت میانی (تپه قوپال= 196/.) و حاشیه نشین (حاجی آباد= 125/.) می باشد.
۵۵.

مقایسه تطبیقی قابلیت پیاده مداری در محلات مسکونی طراحی شده از دیدگاه ساکنین نمونه مطالعاتی: محله هف تحوض و فاز یک شهرک اکباتان در شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: پیاده مداری محله پایدار محله طراحی شده شاخص ذهنی تحلیل عاملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۴ تعداد دانلود : ۳۶۷
محلات شهری از پیش طراحی شده ماحصل تلاش برنامه ریزان و طراحان شهری می باشند که سعی در ایجاد بستری مناسب برای سکونت و رفع نیازمندی های ساکنان دارند. امکان برنامه ریزی، پیش از شروع ساخت و سازها، شرایط مناسبی را برای طراحی محلات بر اساس اصول رویکرد پایداری و ارتقای کیفیت زندگی ساکنان در ابعاد مختلف آن فراهم می نماید. در این میان، پیاده - مداری به سبب ارتباط مستقیمی که با سرزندگی و پایداری محلات شهری دارد، می تواند به رضایت ساکنان از محیط مسکونی بیانجامد. با این وجود به نظر می رسد برخی از این محلات از پیش طراحی شده در دستیابی به مفهوم واقعی پیاده مداری کمتر به اهداف آغازین خود نایل گردیده اند. این پژوهش با هدف سنجش پیاده مداری، به مقایسه کیفیت این مقوله در دو محله هفت حوضِ نارمک و فاز یک شهرک اکباتان پرداخته است. شاخصهای تبیین کننده این موضوع از طریق مروری بر متون معتبر جهانی استخراج گردیده اند. روش پژوهش حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و داده ها از طریق پیمایش میدانی و تهیه پرسشنامه گردآوری شده اند (n= 150). به منظور خلاصه سازی شاخص ها و تعیین تاثیر هر یک از متغیرها بر عوامل تبیین کننده پیاده مداری از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد شش عامل «وضعیت امنیت»، «جذابیت پیاده روی»، «راحتی پیاده روی»، «دسترسی به خدمات محلی»، «وضعیت ایمنی» و «وضعیت سلامت عمومی» به ترتیب بالاترین سهم را در تعریف پیاده مداری در سطح محلات مسکونی دارا می باشند. نتایج حاصل از پژوهش گواه برتری محسوس پیاده مداری محله هفت حوض نسبت به فاز یک اکباتان از دیدگاه ساکنان آنها می باشد و تنها در عامل « دسترسی به خدمات محلی » است که فاز یک اکباتان امتیاز بالاتری را دارا می باشد. به نظر می رسد ارتقای این عوامل می تواند به بهبود شرایط پیاده مداری در محلات مسکونی بیانجامد و در نهایت سرزندگی و پایداری محلات شهری را موجب شود.
۵۶.

سنجش وضعیت بافت مرکزی شهرهای کوچک برای ایجاد پیاده راه (نمونه مطالعاتی: شهر خوانسار)

نویسنده:
منبع: مطالعات محیطی هفت حصار سال دوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۶ ۴۳-۵۴

کلیدواژه‌ها: پیاده راه بافت مرکزی شهر شهر کوچک تحلیل سوات پیاده سازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۵ تعداد دانلود : ۱۸۰
در دهه های اخیر، بسیاری از شهرها در سراسر جهان به تلاش هایی برای بهبود شرایط بافت مرکزی خود اقدام نموده اند. یکی از این اقدامات تبدیل برخی خیابان ها به پیاده راه بوده است که با حذف یا کاهش تردد اتومبیل ها در خیابان های پرترافیک، سعی در ارتقای کیفیت محیط داشته است. در پی تبدیل خیابان به پیاده راه، آسایش و آرامش برای عابران پیاده فراهم می شود و با افزایش تعاملات اجتماعی، ارتقای کیفیت محیطی و تقویت فعالیت های تجاری، درنهایت سرزندگی به بافت مرکزی شهر بازمی گردد. چنین نتایج مثبتی سبب گردید تا در این تحقیق شرایط بافت مرکزی شهرهای کوچک برای ایجاد پیاده راه موردبررسی قرار گیرد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و بررسی های میدانی بوده است. معیارهای اصلی برای تبدیل خیابان به پیاده راه از طریق مرور منابع داخلی و خارجی و تجارب صورت گرفته در این حوزه گردآوری شده اند. در این تحقیق از فن سوات برای رسیدن به راهبردهای آماده سازی بافت مرکزی شهر خوانسار برای ایجاد پیاده راه استفاده شده است. بر این اساس، نخست عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر ایجاد پیاده راه در بافت مرکزی نمونه موردمطالعه در 6 بعد «اقتصادی»، «جمعیتی-اجتماعی»، «زیست محیطی»، «کالبدی» «حمل ونقل» و «مدیریت شهری» شناسایی شده اند. پس ازآن با امتیازدهی به عوامل اصلی، راهبردهای مناسب استخراج گردیده اند. در ادامه اولویت های اقدام برای فراهم شدن شرایط ایجاد پیاده راه در شهر تبیین شده اند. بر اساس نتایج این تحقیق، راهبردهای اصلی برای فراهم نمودن شرایط تبدیل خیابان به پیاده راه در بافت مرکزی شهر خوانسار، شامل تکمیل و ساماندهی خیابان های سواره بافت مرکزی شهر، تسریع در نوسازی بافت فرسوده مرکز شهر، احداث پارکینگ های عمومی، ارتقای شرایط پیاده مداری در بافت و ساماندهی کاربری ها خواهد بود. درنهایت می توان انتظار داشت با دستیابی به راهبردهای اولیه، زمینه برای انتخاب یکی از خیابان های بافت مرکزی برای تبدیل شدن به پیاده راه فراهم شود.
۵۷.

ارزیابی تجارب جهانی حمل و نقل و سیاستهای مداخله در بافتهای کهن شهری با تکیه بر پیاده مداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معماری و شهرسازی ایران دوره ۴ بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: سلامتی حمل ونقل عمومی بافت شهری روشهای مداخله پایداری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۲۹۱
امروز مشکل حل نشده ترافیک در شهر ها و آلودگی هوای ناشی از دود خودروها عوارض سهمگینی در سلامتی و نشاط مردم دارد و باعث مرگ بسیاری از بیماران ریوی و قلبی می شود. توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی و کاهش رفت و آمد خودروهای تک سرنشین، دوچرخه سواری و پیاده رویی نقش اصلی در کاهش این تبعات ایفا می کند وباعث ارتقاء سلامتی می گردد. توجه به مقوله حمل و نقل عمومی، دوچرخه سواری و پیاده مداری و جلوگیری از ورود اتومبیل به فضاهای تعامل انسانی، می تواند نقشی اساسی در بالا بردن کیفیت فضاهای شهری و آرامش روحی- روانی شهروندان داشته باشد. در این مقاله ضمن معرفی نقش و اهمیت و مشکلات و محدودیتهای بافتهای شهری شهرهایی چون تهران در ارتباط با ترافیک و ضرورت گسترش حمل و نقل عمومی، سیاستها و راهکارهای مختلفی که در الگوهای مداخله بافتهای قدیمی از منظر شهرسازی و ساماندهی فضای شهری به ویژه در زمینه حمل و نقل درون شهری به کار گرفته می شود ذکر شده است. سپس با مقایسه طرحهای مختلف نوسازی میزان استفاده از این الگوها در 16 شهر مختلف دنیا از حوزهای متنوع جغرافیایی ارائه می گردد.
۵۸.

نقش امنیت تصرف بر کیفیت کالبدی مسکن در سکونتگاه های غیررسمی نمونه مورد مطالعه: محله اسلام آباد 2 شهر ارومیه

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۱ تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ 29 - 46

کلیدواژه‌ها: اسکان غیررسمی امنیت تصرف کیفیت کالبدی مسکن محله اسلام آباد 2 ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۴ تعداد دانلود : ۵۹
در سال های اخیر غیررسمی شدن مسکن شهری و در پی آن ناامنی تصرف توجه بسیاری از محققان و سازمان های جهانی را به خود جلب کرده است؛ تا آنجا که سازمان اسکان بشر از ناامنی تصرف به عنوان شاخص محرومیت در سکونتگاه های غیررسمی یاد کرده است. در این تحقیق رابطه امنیت تصرف با کیفیت کالبد مسکن در محله اسلام آباد 2، یکی از مراکز اسکان غیررسمی ارومیه، بررسی شده است. در پی سنجش این رابطه 11 شاخص از ابعاد قانونی، عرفی و ادراکی امنیت تصرف توسط تحلیل عاملی به 4 عامل فقدان تضمین سکونت، عدم پشتیبانی شبکه های حمایتی، عدم ثبات مالکیت و ترس از بی خانمانی تقلیل یافته است. برای بررسی کیفیت کالبدی مسکن نیز از چهار شاخص سطح زیر بنا، نوع مصالح ساختمانی، نوع پوشش سقف و میزان رضایت ساکنان از وضعیت کالبدی مسکن استفاده شده است. روش تحقیق در این مقاله از نوع توصیفی و تحلیلی بوده و در آن از روش پیمایش و ابزار پرسشنامه و از تکنیک های تحلیل عاملی و رگرسیون چند متغیره برای تجزیه و تحلیل داده های خام پرسشنامه استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که میان امنیت تصرف و کیفیت کالبدی مسکن رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد و عامل فقدان تضمین سکونت از عوامل اصلی در کاهش امنیت تصرف در محله اسلام آباد 2 می باشد.
۵۹.

ارزیابی توان اکوتوریسم و برنامه ریزی توسعه پایدار گردشگری نمونه موردی: پارک جنگلی آبیدر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری دوره اول تابستان ۱۳۹۱ شماره ۳ 13 - 23

کلیدواژه‌ها: گردشگری نیازهای تفرجی بازدیدکنندگان پارک آبیدر محیط زیست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۲۹۹
برنامه ریزی گردشگری طبیعی نخستین اقدام در مدیریت مناطق طبیعی با رویکرد گردشگری است که در آن عرصه های مستعد طرح ریزی تفرجی، پهنه بندی می شود. در این مطالعه با هدف شناسایی و پهنه بندی گونه های مختلف گردشگری طبیعی در پارک جنگلی آبیدر در شهر سنندج، از روش تجزیه و تحلیل سیستمیک استفاده شد. با استفاده از مدل تجزیه و تحلیل سیستمی در سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه توان تفرجی حاصل از این مدل تهیه شد. نتایج حاصل از این ارزیابی نشان داد که منطقه ی مورد مطالعه فاقد تفرج متمرکز طبقه یک است. و بیشترین مساحت منطقه را مناطقی با توان گسترده طبقه دو تشکیل می دهند. به منظور بررسی تأثیر فاکتور اثرگذار  گردشگران ،450 پرسش نامه در بین گردشگران منطقه توزیع شد. نتایج این بررسی نشان داد که اکثر گردشگران نیز دلایل انتخاب منطقه تفرجی مورد مطالعه را دسترسی به منابع آبی معرفی می کنند. جهت ارتقای مدل تجزیه و تحلیل سیستمی و بررسی تأثیر فاکتور منابع آبی بر طبقات مختلف تفرج حاصل از مدل سیستمی، نقشه ی بافر منابع آبی تهیه شد و با نقشه ی توان تفرجی حاصل از مدل سیستمی تلفیق و نقشه ی توان تفرجی نهایی به دست آمد. نتایج این ارزیابی نشان داد که 6 درصد از مساحت منطقه، توان تفرج متمرکز طبقه یک، 28 درصد از مساحت منطقه توان تفرج متمرکز طبقه دو، 35 درصد مساحت منطقه توان تفرج گسترده طبقه یک و توان تفرج گسترده طبقه دو 31 درصد مساحت منطقه را در بر می گیرد. مقایسه بین دو نقشه توان تفرجی نشان داد که در مدل تجزیه و تحلیل سیستمی، منطقه فاقد تفرج متمرکز طبقه یک است. با دخالت دادن فاکتور منابع آبی 6 درصد (320/160هکتار) از مساحت منطقه دارای توان تفرج متمرکز طبقه یک شده است. نتایج این تحقیق نشان داد که فاکتور منابع آبی، پوشش گیاهی، راههای دسترسی، فاکتورهای فیزیکی (شیب و جهت) به ترتیب بیشترین تأثیررا بر فرایند ارزیابی توان تفرجی در منطقه ی مورد مطالعه دارند. در صورتی که در مدل تجزیه و تحلیل سیستمی، پارامترهای مؤثر در ارزیابی توان تفرجی به ترتیب شیب، خاک، جهت، آب، گیاه و اقلیم ذکر شده است. با توجه به نتایج مشخص شد که فعالیت های تفرجی مورد انتظار در زون های گسترده، شامل مواردی همچون پیاده روی، کوه پیمایی، بازدید از چشم اندازها و اسکیت روی برف و غیره است که نیاز به هیچ گونه استقرار و خدمات تفرجی به جز طراحی مسیرهای پیاده روی آن هم در شرایط خاص ندارد. اما در مناطق با زون تفرج متمرکز فعالیت های اردو زدن، پیکنیک های خانوادگی وغیره نیازمند استقرار امکانات و تسهیلات مناسب گردشگری است.
۶۰.

ارزیابی جاپای بوم شناختی وسایل حمل و نقل شهری؛ رویکردی نوین به منظور برنامه ریزی حمل و نقل پایدار، نمونه موردی: شهر ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۵ 99 - 117

کلیدواژه‌ها: جاپای بوم شناختی شیوه های حمل و نقل شهری پایداری شهری شهر ارومیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۱۵۷
            با گسترش مفهوم توسعه پایدار در سطح بین المللی، دانشمندان مدل های کمی و کیفی متعددی برای اندازه گیری توسعه پایدار جوامع و شهرها ارائه نموده اند. یکی از این شاخص ها که توجه بیشتری را در سطوح آکادمیک، سیاسی و آموزشی به خود جلب کرده، ارزیابی جاپای بوم شناختی (EFA) است. رشد روز افزون جمعیت شهر ارومیه و در پی آن ازدیاد تعداد وسایل نقلیه درون شهری، مشکل حمل و نقل و ترافیک را به یکی از اصلی ترین مشکلات این شهر تبدیل کرده است. هر چند در سال های اخیر در قالب طرح های توسعه شهری و نیز طرح جامع ترافیک تدابیری به منظور کاهش اثرات این مشکل صورت گرفته، اما تاکنون نتوانسته است موفقیت چندانی در این امر ایجاد کند. بنابراین در این پژوهش سعی شده است تا با روشی توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، و نیز با استفاده از مدل جاپای بوم شناختی میزان پایداری هر کدام از شیوه های حمل و نقل شهری در شهر ارومیه مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بیشترین میزان جاپای بوم شناختی در شهر ارومیه مربوط به مینی بوس (0.00055هکتار) و کمترین مقدار نیز مربوط به موتورسیکلت (0.000016 هکتار) می باشد. مقایسه میزان جاپای وسایل حمل و نقل شهری با مقادیر استاندارد نیز حاکی از آن است که به جز اتوبوس، سایر شیوه های حمل و نقلی شهر ارومیه از میزان جاپای بیشتری نسبت به استانداردهای جهانی برخوردارند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان