امیر خواص

بحث «آینده» و مباحث مربوط به آن، به ویژه فرجام شناسی و آخرالزمان در آیین یهود از اهمیت ویژه ای برخوردار است. با نگاهی به مکاشفه انبیای یهود در کتاب مقدس، میبینیم بیشتر آنان درباره آینده قوم و سرزمین یهود مکاشفه و رویاهایی دارند. هدف این پژوهش نقد و بررسی مکاشفه های انبیای یهود درباره آینده آنان و اورشلیم و نجات آن قوم در آخرالزمان بر اساس متون مقدس است. ادبیات مکاشفه ای در میان قوم یهود از اهمیت والایی برخوردار است؛ زیرا هم اکنون فرقه هایی از یهود با مهم دانستن این موضوع، درصدد تشکیل دولت و قوم بزرگ یهود هستند. پس از تعریف واژگان مرتبط، به برخی از مکاشفه های انبیای یهود و نوع مکاشفه آنان و پیش گویی سرنوشت بد یا آینده خوب قوم یهود اشاره شده است.

الوهیت حضرت عیسی(ع) یکی از باورهای رسمی مسیحیت است. سرآغاز این اندیشه به پولس برمیگردد که رسول خودخواندة جهان مسیحیت است. او که در ابتدا یهودی متعصّبی بود، سال ها پس از حیات زمینیِ آن حضرت، مدّعی شد که حضرت عیسی(ع) را در مکاشفه ای ملاقات کرده و با دعوت آن حضرت، به آیین مسیحیت گرویده است. وی سال های متمادی در تبلیغ مسیحیت کوشید و در واقع، تفسیری از شخصیت مسیح و رسالت او ارائه کرد که با آموزه های خود آن حضرت و نیز باورهای مسیحیان اولیه در تعارض بود. امّا سرانجام، در قرون بعدی، دیدگاه های وی از سوی برخی از عالمان مسیحی مورد پذیرش قرار گرفت و هرچند مخالفانی نیز داشت، در شوراهای مسیحی به تصویب رسید. گفتنی است که این آموزه ها، از جمله الوهیت آن حضرت، جزء باورهای رسمی مسیحیان شد.

همواره در طول تاریخ، حوزه عمومی مطالعان ادیان مورد توجه خاص اندیشمندان بوده است. در این حوزه، بحث و تحقیق درباره موضوعات مختلف جریان داشته و دارد که میتوان به مواردی از این دست اشاره کرد: چگونگی شکل گیری و بسترهای فرهنگی و تاریخی و سیاسی شکل گیری ادیان، سیر تحول و تطوراتی که ادیان از سرگذرانده اند، بررسی شخصیت و ویژگیهای بنیانگذار یا بنیانگذران ادیان، گستره جغرافیایی ادیان، باورها، اعمال و مناسک و آداب و رسومی که در حوزه ادیان شکل گرفته و میگیرد، نقش ادیان در ایجاد تمدن ها و ... یکی از موضوعات مهم در این حوزه، بررسی شخصیت های مهم، تأثیر گذار و مجموعه آثار و اندیشه های آنهاست، به ویژه اندیشه هایی که تحت تأثیر عالمان سایر ادیان به وجود آمده است. این مقاله با رویکر تحلیلی و نظری در صدد بررسی اجمالی زندگی علمی «موسیبن میمون» و ارایه مهم ترین آرای دینی وی میباشد. گرچه ابن میمون در حوزه های متنوعی از علوم مطالعه و آثاری را پدید آورده است، اما در این مقاله اندیشه های دینی او مورد توجه قرار گرفته و به صورت اجمالی بررسی شده است. میتوان از جمله نتایج مقاله را تأثیرپذیری ابن میمون از اندیشمندان مسلمان در اندیشه های دینی دانست که البته در این باره آثاری پدید آمده و هنوز جای تحقیق بیشتر وجود دارد.

یکی از مدعاهای مسیحیان این است که حضرت عیسیعلیه السلام همان مسیحای انبیای موعود بنیاسرائیل است. در مقابل، یهودیان منکر این امر هستند و مدعیاند مسیحای موعود هنوز ظهور نکرده است و در انتظار اویند. این مقاله با رویکرد تحلیلی و بررسی اسنادی به بررسی عهد عتیق، تلمود و عرفان قبالای یهود پرداخته و تلاش میکند تا مجموعه ویژگیهای مسیحا در این نوشته ها، و انطباق آن بر شخصیت آن حضرت را بررسی نبوده و نشان دهد آیا در این منابع، نشان و یا قرینه ای از الوهیت مسیحا میتوان یافت یا خیر؟

«معناشناسی اوصاف الهی» یکی از مهم‌ترین مباحث حوزه خداشناسی است. در این زمینه، این مسئله بررسی می‌شود که اگر خداوند دارای صفات است، آیا شناسایی این صفات ممکن است یا خیر؟ در صورتی که شناخت صفات خداوند ممکن باشد معنای آنها چیست؟ آیا همان معنایی که برای صفات انسان در نظر گرفته می‌شود، برای صفات الهی نیز مطرح است یا خیر؟ نظریه‌های متعددی در پاسخ به این پرسش‌ها از سوی اندیشمندان ادیان گوناگون ارائه شده است؛ از جمله ابن‌میمون در حوزه کلام یهودی و قاضی سعید قمی در حوزه کلام اسلامی به این بحث پرداخته و قایل به الهیّات سلبی شده‌اند؛ یعنی معنای اوصاف الهی را غیر قابل شناخت دانسته و آنها را به صفات سلبی برگردانده‌اند. این مقاله دیدگاه این دو اندیشمند مسلمان و یهودی را مورد بررسی و نقد قرار داده است.

واژه دیر آشناى اخلاق آنگاه که با کلماتى چون فلسفه ترکیب مى‏شود، گاه با کج فهمى‏هایى همراه مى‏گردد; چنان که بسیارى را گمان بر این است که «فلسفه اخلاق‏» چیزى جز فایده و ضرورت رعایت آداب اخلاقى نیست . نویسنده در این مقاله وجوه تمایز علم اخلاق و فلسفه اخلاق را بر مى‏شمارد و بر آن است تا به صورتى گذرا، تفاوت آنها را تبیین نماید . پیش از بیان تفاوت علم اخلاق با فلسفه اخلاق شایسته است ابتدا نگاهى گذرا به مفردات این دو اصطلاح یعنى واژه‏هاى «علم‏» ، «اخلاق‏» و «فلسفه‏» بیافکنیم تا با دقت و بصیرت بیشترى به بحث اصلى بپردازیم .