اکبر عالم تبریز

پیشرفت در فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی در سال های اخیر و تولید حجم زیاد داده در وب 2، منجر به شکل گیری رویکرد جدیدی از همگرایی دو حوزه علمی هوش کسب وکار و تحلیل رسانه اجتماعی شده که برخی محققان آن را هوش کسب وکار اجتماعی یا به عبارتی هوش کسب وکار مبتنی بر تحلیل رسانه اجتماعی نامیده اند. گسترش مطالعات و زمینه های مطالعاتی، فرصت مناسبی را برای بررسی، ادغام و خلاصه سازی مطالعات قبلی فراهم نموده است. این پژوهش باهدف شناسایی توانمندی های حاصل از همگرایی هوش کسب وکار و رسانه اجتماعی و شناخت نقشه دانشی آن، از روش مطالعه کتاب شناختی مطالعات استخراج شده تا سال 2022 و تحلیل روند موضوعات، گراف تاریخی استنادات و شبکه هم رخدادی کلمات استفاده کرده است. نتایج پژوهش نشانگر تغییر ماهیت مطالعات هوش کسب وکار به سمت تحلیل کلان داده رسانه اجتماعی و تلفیق توانمندی های تحلیل، راهبردی و مدیریتی در هوش کسب وکار با توان بازاریابی، ارتباطات و شبکه سازی در رسانه اجتماعی است. پنج دسته توانمندی بازاریابی اجتماعی، تحلیل داده، دانشی، ارتباطات و توانمندی تحول آفرین برای هوش کسب وکار اجتماعی شناسایی شده است. باتوجه به نقش هوش کسب وکار اجتماعی در توانمندسازی سازمان ها در عصر دیجیتال، به ویژه در کسب وکارهای مرتبط با اهداف بازاریابی و نوآوری، به کسب وکارها توصیه می شود تا خود را با این تکنولوژی و توانمندی های حاصل از آن مجهز سازند.

هدف: کسب وکارهای کوچک و متوسط رونق هر اقتصاد و جریان خون اقتصادهای مدرن هستند. این نوع از کسب وکارها به سبب ماهیت و ویژگی های خاص خود و به دلیل اینکه سهم مهمی در تأمین نرخ بیکاری کشورها و افزایش رشد و توسعه اقتصادی جوامع دارند، برای دولت ها دارای اهمیت بسیار بالایی هستند. اما علی رغم اینکه شکست در تمامی کسب وکارها در اندازه های مختلف رخ می دهد، کسب وکارهای کوچک و متوسط در معرض تهدیدهای بزرگ تری هستند. هدف مقاله حاضر، نوع شناسی شکست کسب وکارهای کوچک و متوسط در مرحله رشد سازمان، از طریق بررسی تجربیات زیسته موردهای مطالعاتی است. طراحی/روش شناسی/رویکرد: در این پژوهش از تحلیل پدیدارشناسانه در مورد پژوهی چندگانه استفاده شده است. یافته های پژوهش: نتایج این نوع شناسی، نقش شکست سازمانی را نسبت به دو نوع دیگر شکست فردی و محیطی بارزتر می نماید و نشان می دهد که نوع غالب شکست، در کسب وکارهای کوچک و متوسط واقع در مرحله رشد، از نوع شکست سازمانی است. محدودیت ها و پیامدها: این الگو می تواند هم هشدار و هم راهنمایی برای کسب وکارهای کوچک و متوسط بوده و راه را برای پیشگیری از بحران و ارتقای قابلیت های درون سازمانی جهت پیشگیری از شکست سازمان در مرحله رشد هموار نماید. پیامدهای عملی: نوع شناسی شکست در مرحله رشد سازمان می تواند مسیر سیاست گذاری های نهادهای حمایتی چون شهرک های صنعتی و پارک های علم و فناوری را جهت حمایت و هدایت صحیح این نوع کسب وکارها تحت تأثیر قرار دهد. ابتکار یا ارزش مقاله: مقاله به پژوهش های مدیریتی با ارزیابی هم زمان انواع شکست و مرحله چرخه عمر سازمان می افزاید.

مسئله تخصیص افزونگی به دنبال یافتن یک تخصیص بهینه اجزای افزونه با توجه به مجموعه ای از محدودیت های مختلف است. حل این دسته از مسائل به دلیل پیچیدگی ریاضی زیاد، بسیار موردتوجه پژوهشگران مختلف است. در این پژوهش سامانه تعیین و کنترل وضعیت ماهواره موردمطالعه و اجزای آن معرفی شده، سپس قابلیت اطمینان و هزینه این سیستم بر اساس یک رویکرد ریاضی مبتنی بر تخصیص افزونگی مدل سازی و بهینه سازی می شود. مدل مطالعه شده در این پژوهش بر روی ساختار یک سیستم سری موازی که در مود دقیق سیستم تعیین و کنترل وضعیت یک ماهواره قرار دارد، اجرا می شود. در پژوهش حاضر یک رویکرد جدید برای مدل سازی مسئله دو هدفه و بهینه سازی آن بر اساس یک روش حل دقیق ارائه شده است. مدل ریاضی ارائه شده جزو مسائل مربوط به برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح مختلط (MINLP) قرار می گیرد. در این پژوهش از یک روش ابتکاری که در 7 گام اجرا می شود، برای حل دقیق مسئله استفاده شده و بر این اساس مقادیر بهینه قابلیت اطمینان و هزینه طراحی سیستم تحت وزن های مختلف اهداف به دست آمده است.

امروزه در واحدهای صنعتی نظارت بر عملکرد تجهیزات توسط اپراتور انجام می شود و به علت گستردگی محیط عملیاتی و حجم بالای تجهیزات، هماهنگی بین واحدها به سختی امکان پذیر بوده و صدمات جبران ناپذیری در پی دارد. باوجود پیشرفت های چشمگیر تکنولوژی در زمینه بازرسی و نظارت، می توان این وظیفه را به ابزارهای هوشمند و اینترنت اشیاء سپرد. همچنین، با ظهور فناوری محاسبات «رایانش لبه»، بسیاری از محققان به دلیل مزایای آن، از طراحی های مبتنی بر محاسبات لبه ای بهره برده اند. لذا در این پژوهش مدلی ترکیبی از اینترنت اشیاء و پهپادهای غیرنظامی جهت نظارت هوشمند بر عملکرد تجهیزات صنعتی با رویکرد رایانش لبه ارائه شد که به عنوان مطالعه موردی توربین های بادی موردبررسی قرار گرفت. در این مدل، عملکرد پهپاد جهت نظارت هوشمند بر توربین های بادی در سه مرحله موردبررسی قرار گرفت. 1) فرآیند تشخیص 2) فرآیند تخلیه محاسباتی پهپاد 3) فرآیند محاسبات محلی پهپاد. با توجه به دو هدفه بودن مدل نهایی که ترکیبی از سه مرحله فوق بود، مدل توسط روش های ژنتیک با مرتب سازی ناچیره و روش محدودیت اپسیلن تقویت شده با استفاده از اعداد تصادفی حل شد و روش ژنتیک با مرتب سازی ناچیره عملکرد بهتری داشت؛ زیرا در مسائل با ابعاد بزرگ، به دلیل پیچیدگی مسئله، روش محدودیت اپسیلن تقویت شده قادر به پاسخگویی در زمان مناسب نبود.امروزه در واحدهای صنعتی نظارت بر عملکرد تجهیزات توسط اپراتور انجام می شود و به علت گستردگی محیط عملیاتی و حجم بالای تجهیزات، هماهنگی بین واحدها به سختی امکان پذیر بوده و صدمات جبران ناپذیری در پی دارد. باوجود پیشرفت های چشمگیر تکنولوژی در زمینه بازرسی و نظارت، می توان این وظیفه را به ابزارهای هوشمند و اینترنت اشیاء سپرد. همچنین، با ظهور فناوری محاسبات «رایانش لبه»، بسیاری از محققان به دلیل مزایای آن، از طراحی های مبتنی بر محاسبات لبه ای بهره برده اند. لذا در این پژوهش مدلی ترکیبی از اینترنت اشیاء و پهپادهای غیرنظامی جهت نظارت هوشمند بر عملکرد تجهیزات صنعتی با رویکرد رایانش لبه ارائه شد که به عنوان مطالعه موردی توربین های بادی موردبررسی قرار گرفت. در این مدل، عملکرد پهپاد جهت نظارت هوشمند بر توربین های بادی در سه مرحله موردبررسی قرار گرفت. 1) فرآیند تشخیص 2) فرآیند تخلیه محاسباتی پهپاد 3) فرآیند محاسبات محلی پهپاد. با توجه به دو هدفه بودن مدل نهایی که ترکیبی از سه مرحله فوق بود، مدل توسط روش های ژنتیک با مرتب سازی ناچیره و روش محدودیت اپسیلن تقویت شده با استفاده از اعداد تصادفی حل شد و روش ژنتیک با مرتب سازی ناچیره عملکرد بهتری داشت؛ زیرا در مسائل با ابعاد بزرگ، به دلیل پیچیدگی مسئله، روش محدودیت اپسیلن تقویت شده قادر به پاسخگویی در زمان مناسب نبود.

سرمایه گذاری برای تهیه تجهیزات صنعتی، از ضروریات هر واحد صنعتی است. در این پژوهش، مدل ریاضی نظارت هوشمند بر عملکرد تجهیزات صنعتی توربین های بادی با استفاده از اینترنت اشیا و پهپادهای غیرنظامی با رویکرد رایانش لبه بررسی شده است. در این مدل، عملکرد پهپاد برای نظارت هوشمند بر توربین های بادی در سه مرحله تشخیص، تخلیه محاسباتی و محاسبات محلی بررسی شد. با توجه به دو هدفه بودن مدل نهایی، مدل توسط الگوریتم ژنتیک با مرتب سازی ناچیره و روش محدودیت اپسیلون تقویت شده با استفاده از اعداد تصادفی حل شد. با توجه به یافته های پژوهش، روش محدودیت اپسیلون با افزایش ابعاد مدل کارایی خود را از دست می دهد و قادر به یافتن مرز پارتو در مسائل با ابعاد بزرگ نیست. به همین منظور مدل با استفاده از نسخه دوم الگوریتم فراابتکاری ژنتیک با مرتب سازی ناچیره و ساختاری جدید برای نمایش کروموزوم ها حل شد. این الگوریتم توانست مسائل در ابعاد بزرگ که روش محدودیت اپسیلون قادر به حل آن نبود را حل کند. طبق نتایج، روش محدودیت اپسیلون تقویت شده و الگوریتم ژنتیک با مرتب سازی ناچیره تنها در زمان حل با یکدیگر متفاوت بوده و در سایر معیارها عملکرد مشابهی دارند؛ در نتیجه، الگوریتم ژنتیک با مرتب سازی ناچیره به عنوان روش برتر پیشنهاد شد.

عدالت یکی از مهمترین ارزشهای انسانی است، مفهوم عدالت هر چند در وهله اول واضح و آشکار به نظر می رسد، اما یکی از پیچیده ترین و بحث انگیزترین مباحث در تاریخ حیات انسانی بوده است. عدالت استخدامی نیز، از چنین ویژگی چالشی و ارزشی برخوردار است. این پژوهش با هدف دستیابی به مدل جذب منابع انسانی مبتنی بر عدالت در دستگاه های دولتی ایران طراحی شد. نمونه آماری شامل 17 نفر از خبرگان دانشگاهی و منابع انسانی بودند که به روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند انتخاب شده و از نظریه داده بنیاد (مبتنی بر مصاحبه با خبرگان) برای طراحی مدل استفاده شده است. پس از مراجعه به صاحب نظران و خبرگان متخصص در رشته مدیریت منابع انسانی گوناگون، ضمن اصلاح و تعدیل مدل گفته شده، مدل جدب منابع انسانی عدالت محور طراحی شد. از مهمترین نتایج تحقیق این است که برای جذب و استخدام منابع انسانی بر اساس عدالت، توجه به شایستگی های فردی، شغلی و بینشی داوطلبان، تعیین معیارها و شاخص های دقیق گزینش افراد، برگزاری آزمون، ایجاد فرصت های برابر برای همه، قانون گرایی و اعتمادسازی ضروری می باشند. همچنین در سیستم جذب منابع انسانی در نظر گرفتن همه عوامل سیستم یعنی کم و کیف احیتاجات منبع انسانی، روش های تامین منابع انسانی، روش های انتخاب و استخدام داوطلب، شرایط به کارگماری (انتصاب) و استراتژی انتخاب یا گزینش در برقراری عدالت استخدامی تاثیرگذار هستند. مدل طراحی شده فی الواقع مبنای نظری لازم را برای رعایت عدالت استخدامی فراهم می سازد. همچنین ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های مدل جذب منابع انسانی مبتنی بر عدالت در این پژوهش نشان داده شده است.