انگاره های نو در تحقیقات آموزشی

انگاره های نو در تحقیقات آموزشی

انگاره های نو در تحقیقات آموزشی سال دوم تابستان 1402 شماره 2

مقالات

۱.

نقش سیستم های مدیریت اطلاعات در ارتقاء فرهنگ سازمانی کارکنان مدیریت آموزش و پروش شهرستان اقلید

کلید واژه ها: آموزش پرورش فناوری خلاقیت خطرپذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 799 تعداد دانلود : 438
در این تحقیق نقش و کاربرد سیستمهای مدیریت اطلاعات در ارتقاء فرهنگ سازمانی کارکنان مدیریت آموزش و پروش شهرستان اقلید مورد توجه قرارگرفته است. در تحقیق حاضر روش نمونه گیری به صورت تصادفی و بر اساس جدول مورگان 43 نفر از 49 نفر جامعه مدیریت آموزش و پرورش شهرستان اقلید برای پاسخگویی به پرسشنامه به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. جهت جمع آوری اطلاعات با الگوبرداری از پرسشنامه رابینز که جهت بررسی فرهنگ سازمانی به فراوانی مورد استفاده قرار گرفته و با تغییر گویه های آن به طریقی که بتوان نقش MIS را در مولفه های اصلی آن جستجو نمود، به بررسی نقش MIS در ارتقاء فرهنگ سازمانی اداره آموزش و پرورش اقلید پرداخته شد.پرسشنامه ها شامل 23 گویه در رابطه با اهمیت نظام مدیریت اطلاعات و نقش آن در ارتقاء فرهنگ سازمانی بود. نتایج نشان دهنده تاکید بیشتر مخاطبین پرسشنامه بر نقش و اهمیت MIS در ارتقاء فرهنگ سازمانی است. به خصوص نقش MIS در ارتقا مولفه های سنجش تاثیر نتایج تصمیمات بر کارکنان، خلاقیت و خطرپذیری فرهنگ سازمانی از نظر افراد مذکور قابل توجه و پر اهمیت بوده است.
۲.

تأثیر مطالعه رمان بر بهبود همجوشی شناختی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دوره اول متوسطه

کلید واژه ها: رمان نوجوان همجوشی شناختی سازگاری اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 972 تعداد دانلود : 28
مقدمه و هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مطالعه رمان نوجوان بر بهبود همجوشی شناختی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه شیراز بود. روش شناسی پژوهش : . روش پژوهش شبه تجربی از نوع طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه به همراه دوره پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره اول متوسطه شهر شیراز بودند. برای تعیین حجم نمونه 40 نفر از اعضای نوجوان مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه های 20 نفر گواه و آزمایش قرار داده شدند. جهت انجام طرح آزمایشی، 9 عنوان کتاب رمان از مجموعه رمان نوجوان امروز به نوجوانان گروه آزمایش معرفی و توسط ایشان مطالعه شد. بعد از مطالعه هر عنوان کتاب، یک جلسه بحث کتاب برگزار شد. ابزار پژوهش، پرسشنامه همجوشی شناختی گیلاندرز و همکاران(2015) و پرسشنامه سازگاری اجتماعی دانش آموزان سینها و سینگ(1993) بود. تحلیل داده در دو مرحله آمار توصیفی(میانگین و انحراف معیار) و مرحله آمار استنباطی (آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره) انجام شد. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که با مطالعه رمان های نوجوان مقادیر میانگین هر دو متغیر همجوشی شناختی و سازگاری اجتماعی در پس آزمون نسبت به قبل از اجرای طرح آزمایشی کاهش یافته است. همچنین بر اساس تحلیل کووارانس، تأثیر مطالعه رمان نوجوان بر بهبود همجوشی شناختی به میزان  82/0و افزایش سازگاری اجتماعی به میزان 78/0 در دانش آموزان دختر 13 تا 15 ساله شد. نتیجه گیری : تأمل بر نیازهای اساسی دانش آموزان به اقتضای شرایط کنونی و انتظارات مبتنی بر بایسته ها در تربیت غیرمستقیم و اثربخش و با توجه به تأثیر مطالعه رمان نوجوان؛ تخصیص ساعتی از فوق برنامه های درسی نوجوانان به مطالعه غیر درسی در جهت پیشگیری و بهبود اختلالات اجتناب ناپذیر و ناشی از فرایند رشد دانش آموزان در مدارس توسط برنامه ریزان در سطح کلان پیشنهاد می گردد.   کلید واژه ها: رمان نوجوان، سازگاری اجتماعی، همجوشی شناختی
۳.

طراحی و ارزیابی مدل شایستگی های آموزشی در رابطه با دبیران دوره متوسطه استان فارس

کلید واژه ها: آموزش پرورش شایستگی دبیران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 531 تعداد دانلود : 795
مقدمه و هدف: در دنیای پر رقابت امروز مباحث مربوط به شایستگی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. این موضوع در رابطه با معلمان که از ارکان اصلی سامانه آموزش و پرورش کشور به حساب می آیند، مستثنا نمی باشد. به جهت اهمیت موضوع، در این تحقیق به بررسی و ارائه مدل ارزیابی شایستگی دبیران دوره متوسطه  استان فارس پرداخته شده است. روش شناسی پژوهش : . پژوهش حاضر به صورت ترکیبی انجام شد به طوری که در بخش کیفی رویکرد اکتشافی و در قسمت کمی آن، روش توصیفی-پیمایشی مورد توجه قرار گرفت. در بخش کیفی از نظرات 30 دبیر صاحبنظر استفاده شد. همچنین در بخش کمی، جامعه آماری شامل دبیران دوره متوسطه استان فارس می باشد که نمونه انتخاب شده از این جامعه به صورت تصادفی و برابر با 200 نفر بود. یافته ها: نتایج کیفی حاکی از آن است که 10 مولفه شایستگی های آموزشی شامل توانایی مدیریت، مهارت، دانش، توانمندی های تخصصی، روابط اجتماعی، اخلاقی، آگاهی از فناوری های نوین، پایش و ارزیابی، برنامه ریزی، مستند سازی و در نهایت پژوهشی از جمله موارد موثر در ارزیابی شایستگی های آموزشی دبیران می باشد. بر اساس این 10 مولفه 127 گویه نیز مطرح و با استفاده از پرسشنامه بین 200 نفر از دبیران دوره متوسطه در سطح استان فارس (به صورت تصادفی) توزیع گردید. نتایج نشان دهنده آن است که فاکتورهای اخلاقی، آگاهی از فناوری های نوین، پایش و ارزیابی، روابط اجتماعی، برنامه ریزی و مستند سازی و مولفه پژوهشی دارای بار عاملی بیشتری نسبت به توانمندی های تخصصی، دانش، مهارت و توانایی مدیریت می باشند که می توانند در رابطه با ارائه مدل شایستگی های آموزشی در رابطه با دبیران دوره متوسطه اول  استان فارس مورد استفاده قرار گیرند. نتیجه گیری : به طور کلی ، مدل شایستگی می تواند چارچوب مناسبی برای ارتقای سطح خدمات آموزشی و ظرفیت سازی دبیران باشد.
۴.

تعلیم وتربیت در اسلام وقرآن

کلید واژه ها: تعلیم و تربیت اسلام قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 100 تعداد دانلود : 113
مقدمه و هدف: نقش تربیت شکوفاسازی شخصیت واقعی انسان و به فعلیت رساندن قوا و استعدادهای نهفته اوست و بدون تربیت واخلاق، آدمی شخصیت واقعی خود را باز نمیابد و به حقیقت انسانی و هویت مستقل خویش آگاه نمی گردد و آنچه خارج از این حوزه یافته است خود انسانی نیست؛ زیرا شرافت انسان به روح ملکوتی اوست و امتیاز او بر سایر حیوانات مرهون ویژگی های انسانی وی می باشد که خاستگاه ارزش های معنوی و ابزارهایی برای رسیدن به درجات بلند و سعادت جاودانی اند. هدف از این پژوهش تعلیم وتربیت در اسلام و قرآن است. روش شناسی پژوهش این پژوهش در چارچوب روش تحلیلی و توصیفی انجام شده و از روش کتابخانه ای برای گردآوری مطالب، استفاده شده است و مفاهیم قرآن کریم، مرجع و منبع اصلی استناد مطالب و استدلال های آن است که با مراجعه و بررسی آیات متناسب با موضوع، متن و ترجمه برخی آیات مرجع در بدنه تحقیق ذکر شده و مورد استناد و توضیح واقع شده است. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که اسلام و قرآن کریم در زمینه تعلیم و تربیت به مسائل اعتقادی، اخلاقی، احکام فقهی و حقوقی به ابعاد اجتماعی انسان نظر کرده است و مولفه های سازنده یک جامعه توحیدی و یکپارچه را برشمرده و مردم را به سوی آنها توصیه نموده و از موانع برحذر داشته است. نتیجه گیری: تعلیم وتربیت از مسلمات واصول ضروری جزء لاینفک زندگی انسان و اجتماع بشری بوده ، که در تحقق اهداف مادی و معنوی جامعه نقش اساسی دارد.
۵.

ارزیابی و سنجش سطح خوانایی کتاب درسی تفکر و پژوهش ششم ابتدایی با استفاده از روش آنتروپی شانون

نویسنده:

کلید واژه ها: سنجش سطح خوانایی تفکر و پژوهش ششم ابتدایی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 572 تعداد دانلود : 491
مقدمه و هدف: یکی از مهم ترین و اساسی ترین عنصرهای انتقال پیام های آموزشی در زمینه تعلیم و تربیت، کتاب های درسی هستند. از جمله مهم ترین ویژگی های کتاب های درسی، سازگاری محتوای آن با وضعیت رشد شناختی مخاطبین پایه خاص خود است. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش سطح خوانایی کتاب درسی تفکر و پژوهش ششم ابتدایی با استفاده از روش آنتروپی شانون است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و جامعه پژوهش، محتوای کتاب درسی تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی است. روش شناسی پژوهش: در این مطالعه از روش تحلیل محتوا، بر اساس ماهیت از روش های عینی - کمی و از روش «آنتروپی شانون» برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد، متن هایی که بر اساس روش های مک لافلین و گانینگ فوگ مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند، از نظر سطح توانایی کلاسی در سطحی بالاتر از پایه ششم ابتدایی قرار دارند؛ همچنین یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به شاخص فصل چهارم(269/0) و کمترین آن ها مربوط به شاخص فصل اول(233/0) است. نتیجه گیری: از این روی؛ جهت بهبود کارایی و اثربخشی کتاب های درسی و دستیابی به هدف های آموزشی، باید محتوای آن را مورد ارزیابی و سنجش قرار داد.
۶.

بررسی اعجاز تربیتی و اخلاقی قرآن

کلید واژه ها: قرآن اعجاز اخلاقی رضاع تعلیم و تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 570 تعداد دانلود : 380
مقدمه و هدف: اعجاز اخلاقی یکی از ابعاد مهم اعجاز قرآن است قرآن دارای نظام اخلاقی بوده و میتواند برای تربیت افراد برنامه کامل و جامعی ارائه دهد تحول اخلاقی فردی، اجتماعی و الهی، محکم و بلند همگام با تحول اعتقادی حساس و سنجیده از ویژگیهای اعجاز اخلاقی قرآن میباشند. هدف این تحقیق تبیین زمینه ها و ساحتهای اعجاز اخلاقی قرآن و میزان تأثیرات و پی آمدهای تربیتی است.  روش شناسی پژوهش : این پژوهش تلاش دارد با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه قرآن نسبت به فضایل و رذایل اخلاقی را تحلیل و تبیین نماید. یافته ها : اعجاز اخلاقی قرآن کریم یکی از ابعاد اعجاز قرآن است. و در آثار علامه مجلسی، علامه بلاغی و دیگران به چشم می خورد و سه رویکرد در اعجاز اخلاقی قرآن مطرح است رویکرد گزاره ای، رویکرد نظام واره ای و رویکرد تحول گرایانه. طبق این سه رویکرد میتوان ادعا کرد که قرآن دارای نظام اخلاقی بوده و میتواند برای تربیت افراد برنامه کامل و جامعی ارائه دهد  و ویژگیهای اعجاز اخلاقی قرآن عبارت است  از شمولیت تحول اخلاقی فردی، اجتماعی و الهی، محکم و بلند، همگام با تحول اعتقادی و حساس و سنجیده ، طبق بررسی صورت گرفته، قرآن کریم نسبت به فضایل و رذایل اخلاقی تبیین جامعی ارائه نموده است. به اعمال انچه که از آیه رضاع برآمد آن بود که اسلام مدافع حقوق کودک و مادرش است و پدر و مادر سرنوشت فرزند خود را فدای اختلافات و طلاق نکنند و برای کودکان خود برنامه ای دقیق و جامع بریزند که عاقبت مآیه زیان برای خود و فرزندانشان نشود. توجه به دوران شیرخوارگی کودک یک اصل اساسی است که در آن باید به کودک و مادر آنها توجه شود و حقوق و هزینه هایشان تامین شود و اگر فرزندی مادر نداشت توصیه شده برایش دآیه گرفته شود و خداوند در این مسئله انسان آگاهی کامل دارد و در ادامه در آیات مریم اینگونه برداشتیم که رهبران الهی مثل پیامبران باید با خرافه بت پرستی مبارزه کنند و این کار را با دعوت خویشان نزدیک آغاز میکنند و راه صداقت را در پیش میگیرند. بحث و نتیجه گیری : اعجاز اخلاقی قرآن کریم یکی از ابعاد اعجاز قرآن است. تربیت متربیان در سه ساحت مذکور از مسائل پراهمیت و مبتلا به علوم تربیتی به شمار می آید. این جامعیت میتواند در تربیت افراد جامعه بسیار مؤثر واقع گردد. همچنین در راستای عملی سازی فضایل اخلاقی عوامل تقویت اراده و موانع عمل را برای متربیان خود بیان نموده است.  
۷.

فرصت ها و آسیب های فضای مجازی

کلید واژه ها: فضای مجازی فرصت ها آسیب ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 451 تعداد دانلود : 242
هدف :فضای مجازی اینترنت ، نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی است و با توجه به اینکه عمر چندانی ندارد ،توانسته است به خوبی در زندگی مردم جا باز کند. فضای مجازی با داشتن خصوصیات دیجیتالی بودن ، حافظه مجازی ، تعاملی بودن ، غیر مرکزی بودن از سایر رسانه ها متمایز است.هدف از انجام این تحقیق شناسایی فرصت ها و تهدیدهای فضای مجازی و راهکارهایی برای کم شدن آسیب هاست. روش : این تحقیق از نوع تحقیقات بنیادی نظری و روش اجرای آن به صورت مطالعات کتابخانه ای و تحلیلی و توصیفی است. یافته ها :یافته های این تحقیق نشان می دهد که فضای مجازی و شبکه اجتماعی که بخش عمده ای کاربر دارد با تمام قابلیت ها یی که دارد، همانند سایر دستاوردهای بشر آثار و پیامدهای مثبت و منفی نیز به همراه دارد. فرصت هایی در حوزه آموزش ، الکترونیک ، برقراری عدالت و برابری ، سرگرمی ، توانمند سازی ، انعطاف پذیری وقت ، فضای نامحدود،و... را داراست. علاوه بر این آسیب هایی از جمله :آسیب های فردی ، خانوادگی ، تحصیلی ، شخصیتی ، هویتی ، شکاف بین نسلی و اعتیاد را برای کاربران داراست.برای پیشگیری از این آسیب ها و تبدیل آن به فرصت ها راهکارهایی نیز ارائه شده است مثل :آگاهی سواد رسانه افراد و والدین ، گنجاندن آموزش فضای مجازی در کتاب های درسی ، استفاده از تلویزیون و رسانه های دیگر برای آموزش فضای مجازی و نشان دادن آسیب ها و فرصت های آن در قالب فیلم و برنامه کودک ، همکاری نهاد های آموزش و پرورش و پلیس سایبری با هم و... نتیجه گیری :فناوری های ارتباطی جدید آمیزه ای از فرصت ها و تهدید ها هستند و بسته به میزان بستر سازی فرهنگی و سرمایه گذاری جوامع در این جهت می توان از میزان تهدیدها کاست و بر میزان فرصت های آن افزود.