غلامحسین برکت

زمینه: ارتباط میان محیط فیزیکی و جو روانشناختی مدرسه، می تواند تأثیرات بسیار گسترده ای بر عملکرد تحصیلی، رفتارها، احساسات و ارتباطات دانش آموزان داشته باشد. بنابراین، تحلیل ارتباط میان مدل توسعه فیزیکی مدارس و بهبود جو روانشناختی می تواند به طراحان و مدیران آموزشی کمک کند تا محیط های مناسبی برای رشد و توسعه دانش آموزان فراهم کنند. در انتها، مطرح است که اغلب در محیط های آموزشی ایران، الگوهای بومی و منطبق با شرایط جامعه محلی برای بهبود جو روانشناختی مدارس وجود ندارد، بنابراین نیاز به ایجاد یک الگوی بومی و مناسب برای بهبود جو روانشناختی مدارس احساس می شود. هدف: هدف این مطالعه طراحی الگوی توسعه فیزیکی مدارس برای بهبود جو روانشناختی مدارس متوسطه دوم بود. روش: در پژوهش حاضر از روش داده بنیاد استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را متخصصان، صاحب نظران و مدیران متخصص مستقر در آموزش و پرورش ناحیه یک اهواز بود که در زمینه توسعه فیزیکی مدارس فعالیت داشتند. حجم نمونه مشتمل بر ۱۶ نفر بود که با روش هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها پس از مکتوب کردن مصاحبه ها، داده های جمع آوری شده به کمک کدگذاری واکاوی شد و طبقه بندی طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. یافته ها: الگوی مستخرج از تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش در بخش کدگذاری انتخابی در قالب شش مقوله اصلی و 13 مقوله فرعی طراحی شد. چهار مقوله معماری و طراحی محیط، ایمنی، فضاهای مسقف، فضاهای باز، شرایط علّی اثرگذار بر پدیده محوری شناسایی شد. دو مقوله در مورد شرایط زمینه ای برای ایجاد پدیده مورد مطالعه ایجاد شد و چهار مؤلفه فرهنگ مدرسه، ارتباط و مشارکت اجتماعی، منابع انسانی و محیط عاطفی به عنوان مداخله گر شناسایی شد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد برای بهبود جو روانی مدارس، طراحی فضای فیزیکی محیط درونی که در رأس آن ها کلاس درس است، نیاز به توجه در طراحی است. براساس نتایج این مطالعه می توان پیشنهاد کرد که مدیران آموزش وپرورش به ویژه بخش نوسازی مدارس به مسئله محیط فیزیکی مدارس متناسب با سن دانش آموزان توجه ویژه ای داشته باشد و معماری ساختمان ها و فضاهای هر مقطع تحصیلی را متناسب با روحیات، سن، علایق دانش آموزان طراحی نمایند.

هدف تحقیق حاضر ارائه مدلی برای توسعه توان تصمیم گیری مدیران و تعیین راه کارهای رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب بود. روش تحقیق حاضر آمیخته اکتشافی از نوع کیفی و کمی مبتنی بر گرندد تئوری بود. جامعه آماری مورد نظر در بخش کیفی را خبرگان حوزه آموزش و پرورش در سمت های مدیریتی تشکیل دادند که با روش هدفمند تا 15 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه صورت پذیرفت. هم چنین در بخش کمی جامعه آماری شامل کلیه مدیران مقطع متوسطه اول در استان خوزستان بودند که به دلیل پراکندگی جغرافیایی و حجم زیاد جامعه آماری در این تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای به صورت تصادفی که با تقسیم مدارس متوسطه به چهار بخش (شمال، جنوب، شرق و غرب) از مناطق (ایذه، دهدز باغملک اهواز ماهشهر دزفول ابادان خرمشهر) و فرمول کوکران حجم نمونه 326 نفر (176 نفر زن و 150 نفر مرد) نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که از بخش کیفی استخراج شد و روایی آن به نظرات خبرگان و پایایی با آلفای کرونباخ تایید شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از رویکردهای گرندد تئوری و معادلات ساختاری با نرم افزارهای MAXQDA و SPSS23 و SmartPLS استفاده شد. نتایج نشان داد که ابعاد اصلی مدل را عوامل علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدها تشکیل می دهند و شامل 74 زیر مؤلفه هستند و نتایج مدل تحقیق نشان داد که مدل مورد استفاده تحقیق حاضر از برازش مناسبی برخوردار بود. نتایج نشان داد که در میان ابعاد اصلی مدل عوامل علی، زمینه ای، مداخله گر، راهبردها و پیامدها می توانند در ارتقای توان تصمیم-گیری مدیران مؤثر باشند.

پژوهش حاضر با هدف طراحی و تدوین الگوی توانمندسازی زنان حاشیه نشین انجام گردیده است. این تحقیق با روش ترکیبی (کیفی–کمی) از نوع اکتشافی انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه های عمیق پرسشنامه طی سال 1398 جمع آوری شده و در همین راستا در بخش کیفی با به کارگیری روش هدفمند قضا و تیم در بخش کمی نمونه آماری را 357 نفر زنان حاشیه نشین شهرستان اهواز تشکیل دادند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها در بخش کیفی از فن کدگذاری (باز و محوری) و در بخش کمی از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل عاملی اکتشافی) بهره گرفته شد. داده های به دست آمده در پژوهش حاضر برگرفته از نظرات خبرنگاران فعال در حوزه زنان و زنان حاشیه نشین شهر اهواز در سه بعد روان شناختی (با 18 کدباز) و اقتصادی (با 11 کدباز) و فرهنگی اجتماعی (با 31 کدباز) بوده است سپس الگوی توانمندسازی زنان شهر اهواز ترسیم گردید. زنان حاشیه نشین در بسیاری از موارد علی الخصوص موضوعات اجتماعی خانوادگی، همسرداری، کودک پروری و حتی موضوعاتی از قبیل بارداری و سلامت بی توجه هستند که اساس این بی توجهی، عدم آگاهی در این زمینه می باشد و برای بالا بردن سطح آگاهی آنان باید به توانمندسازی آن ها در ابعاد روان شناختی، فرهنگی اجتماعی و اقتصادی پرداخته شود.

هدف پژوهش حاضر،شناسایی قابلیت حرفه ای مورد نیاز آموزگاران مدارس ابتدایی ناحیه ۳شهر اهواز در سال ۹۸بود. با توجه به نوع و ماهیت مساله، اهداف و سوال های پژوهش، از روش تحقیق توصیفی، و برای جمع آوری اطلاعات از روش پیمایشی استفاده شد.از آن جهت که نتایج آن می تواند برای بهبود و ارتقاء قابلیتهای حرفه ای آموزگاران مدارس ابتدایی مفید واقع شود، کاربردی محسوب می شود. تعداد۳۶۷ نفراز 800 آموزگار دوره ابتدایی ناحیه ۳ اهواز با نمونه گیری تصادفی ساده طبق جدول مورگان انتخاب شده اند. ابزار اندازه گیری این پژوهش جهت پاسخگویی آموزگاران در شش بعد و جمعا 24 سوالی بر مبنای مدل قابلیت حرفه ای کبک کانادا طراحی و شش مؤلفه قابلیت حرفه ای نقد و تفسیر دانش و فرهنگ، توانایی بیان، ارزشیابی، فناوری اطلاعات و ارتباطات، مشارکت در توسعه حرفه ای و اخلاق حرفه ای به عنوان مولفه های آن در نظر گرفته شد.ضریب آلفای کرونباخ ابزار پژوهش 85/0 بدست آمد و روایی آن نیز تایید شد.از آزمون t مستقل و نرم افزار کامپیوتریSPSSنسخه هجدهم استفاده شد. برای کلیه فرضیه ها سطح معنی داری ۰/۰۵ در نظر گرفته شد و برای تعیین وضعیت متغیرهای پژوهش از دیدگاه معلمان دو وضعیت موجود و مطلوب انتخاب شد.نتایج نشان دادبین قابلیت حرفه ای در زمینه نقد، تفسیر دانش و فرهنگ، در زمینه توانایی بیان، در زمینه ارزشیابی، در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، در زمینه مشارکت در توسعه حرفه ای، در زمینه اخلاق حرفه ای مورد نیاز آموزگاران مدارس ابتدایی ناحیه 3شهر اهواز در دو وضعیت ایده آل و موجود تفاوت معناداری دارد.

هدف پژوهش حاضر تبیین رویکردهای ارزشیابی برنامه های آموزش های ضمن خدمت نیروهای انسانی بود. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش گرداوری داده ها نیز توصیفی از نوع پیمایشی بود و ازلحاظ روش، پژوهش حاضر آمیخته از نوع اکتشافی بود. جامعه پژوهش حاضر در بخش کیفی شامل کلیه اساتید دانشگاه علوم پزشکی خوزستان در سال تحصیلی 97-98 بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 15 نفر انتخاب شدند. جامعه آماری بخش کمی شامل کلیه کارکنان زن و مرد دانشگاه های علوم پزشکی استان خوزستان (دزفول، اهواز، بهبهان، شوشتر، آبادان) که حداقل 1 بار در دوره های آموزش ضمن خدمت شرکت کرده بودند. روش نمونه گیری در بخش کمی طبقه ای مرحله ای بوده که 380 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته ای با 18 سؤال بود و ابزار حوزه کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. یافته ها نشان داد، سطح معناداری آزمون برای تمامی عوامل کوچک تر از مقدار 05/0 است و فاصله اطمینان در دامنه اعداد مثبت قرار دارد؛ بنابراین وضعیت تمامی عوامل بالندگی سازمانی مطلوب است. نتایج تحلیل محتوی و روش کدگذاری باز، محوری و انتخابی نشان داد که 9 عامل بالندگی سازمانی، دانش، اعتمادسازی، محتوا، مربی، امکانات آموزشی، نگرش، وظایف محوله و مهارت استخراج شدند همچنین نتایج تحلیل کمی مبتنی بر تحلیل عاملی اکتشافی و مدل معادلات ساختاری نشان داد که این 9 عامل دارای ضرایب مسیر و مقدار t معنادار می باشند و به همگی دارای بارهای عاملی بالاتر از 22/0 و مقدار t بزرگ تر از 96 /1 هستند؛ لذا ضرایب مسیر آن ها نسبت به ارزشیابی آموزش ضمن خدمت معنادار بودند؛ لذا سنجه های مناسبی برای ارزشیابی آموزش ضمن خدمت محسوب می شوند. دراین بین امکانات آموزشی بالاترین ضریب مسیر (489/0) را داشت لذا قوی ترین سنجه و متغیر مربی با مقدار ضریب مسیر (226/0) ضعیف ترین سنجه بود. در تبیین یافته ها می توان اشاره کرد که ویژگی های بالندگی سازمان به افزایش قابلیت های فردی و گروهی، بهبود عملکرد، ارتقاء توان ارتباطی و هماهنگی بین- بخشی، متعهد کردن نیروها در قبال تحقق اهداف تشکیلاتی تقویت روحیه رقابت پذیری و رقابت جویی نیروها، توسعه عملکرد کلی از طریق آموزش و ایجاد فضای دموکراتیک و غیره حاکمیتی در مؤسسه بود.

هدف پژوهش حاضر ارائه مدلی برای سنجش کیفیت آموزشی مدارس ابتدایی بود. روش پژوهش حاضر، تلفیقی(کیفی و کمی) و از نظر هدف نیز پژوهشی کاربردی بود. جامعه بخش کیفی، خبرگان و آموزگاران شهرستان اندیمشک در سال 1399-1398 بودند که با روش نمونه گیری هدفمند، 18 نفر از آنان انتخاب شدند و مورد مصاحبه های نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. متون مصاحبه ها تحلیل و تمام داده ها کدگذاری شدند و برای اعتبار آنها از دیدگاه مشارکت کنندگان و خبرگان استفاده شد و برای پایایی نیز کدگذاری مجدد صورت گرفت که ضریب توافق 89/0 به دست آمد. در بخش کمی نیز جامعه آماری آموزگاران 1103 بودند که بر اساس فرمول کوکران تعداد 250 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بر اساس یافته های کیفی بود که اعتبار آن با روایی صوری و پایایی آن با آزمون آلفای کرونباخ 88/0 به دست آمد. یافته ها نشان داد 2 بعد(عوامل درون و برون سازمانی) و 11 مؤلفه (اهداف و رسالت های آموزش ابتدایی، مدیریت و رهبری، معلمان، دانش آموزان، فضای آموزشی، محتوای آموزشی، فرایند های یادگیری و یادهی، زیرساخت های آموزشی، خانواده، فرهنگ، اجتماع و سیاست) در طراحی الگوی کیفیت آموزشی از دید خبرگان وجود دارد. نتایج معادلات ساختاری با نرم افزار Pls Smart نیز نشان داد مؤلفه های شناسایی شده می توانند 83/0 متغیر کیفیت آموزشی را پیش بینی کنند (83/0=R 2 ). در نهایت برازش مدل ساختاری پژوهش نیز مورد تایید واقع شد(52/0=GOF). نتایج نشان داد مدل ارائه شده با مؤلفه ها و شاخص های آن می توانند پیش بینی کننده مناسبی برای کیفیت آموزشی باشند؛ بنابراین نتایج این پژوهش قابل تأمل برای دست اندرکاران امر آموزش است.

هدف اصلی این پژوهش، طراحی مدل مدیریت برمبنای ارزش در سیستم جامع مدیریت آموزش سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است .روش این پژوهش توصیفی همبستگی و از نظر نوع داده، آمیخته اکتشافی (کیفی–کمی) می باشد. جامعه آماری پژوهش در بخش کیفی شامل 20 نفر از اساتید مجرب، مدیران و کارشناسان آموزش و در بخش کمی  شامل 121 نفر از کارشناسان و مدیران ارشد آموزش صدا و سیما و فراگیران آن سازمان نیز به تعداد 275 نفر به عنوان حجم مکفی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ایی ساده انتخاب شدند. ابزار پژوهش برای ارزشها و شاخص های عملکردی سیستم در بخش کیفی مصاحبه ها، تحلیل محتوای اسناد و در بخش کمی دو پرسشنامه پژوهشگرساخته به ترتیب در69 و57 گویه بودندکه روایی آنان به تائید خبرگان دانشگاهی، متخصصان آموزشی صدا و سیما و تحلیل عاملی تائیدی انجام گرفت و پایایی آنان با استفاده از آلفای کرونباخ  برای ارزشها 94/0 وبرای شاخص های عملکردی اداره کل آموزش صدا و سیما 88/0تعیین شدند. تحلیل داده ها با استفاده ازآزمونهای آماری پیرسون کای اسکوئر،تی استیودنت و برای  اولویت بندی واستخراج ضرایب وزنی ارزشها ازروش رتبه بندی ساده و فن مقیاس اندازه گیری فاصله ایی و برای شاخصهای عملکردی اداره کل مدیریت آموزشی روش مقایسه زوجی و فن ( (AHPگروهی و برای رسیدن به مدل پژوهشی از برنامه ریزی خطی استفاده شد نتایج پژوهش نشان داد طراحی مدل مدیریتی ارزشها باعث ارتقاء شاخص های عملکردی اداره کل مدیریت آموزشی صدا وسیما (نیازسنجی ،طراحی و برنامه ریزی آموزشی ،اجرا و ارزیابی آموزشی )و تاثیر معنادار و مثبت بر آنها می شود.

مقاله حاضر با هداف شناسایی و ارائه الگوی استراتژی های توسعه منابع انسانی در عصر انقلاب صنعتی چهارم در شرکت های شیمیایی مستقر در شهرک های صنعتی شهر اهواز تدوین شده است. با بهره گیری از روش پژوهش آمیخته (طرح توصیفی متوالی) و روش جمع آوری داده های مثلثی یعنی تحلیل اسناد شرکت ها، پرسشنامه و مصاحبه نیمه باز این مطالعه اجرا شده است. در بخش کمی با بهره گیری از دو پرسشنامه «نوآوری کارآفرینانه» و «یاددهی و یادگیری سازمانی (آموزش)» و در بخش کیفی با روش داده بنیاد الگوی پارادایمی توسعه منابع انسانی در شرکت های شیمیایی استخراج گردید. نتایج بدست آمده نشان داده که میانگین نوآوری کارآفرینانه 3 از 5 و میانگین توسعه یاددهی یادگیری سازمانی (آموزش) نیز 3 از 5 بوده است. همچنین عوامل علّی (میل به توسعه طلبی فردی شاغلین)، شرایط زمینه ای (وضعیت اقتصادی و تورمی اقتصاد و شرایط مالی و هزینه ای شرکت ها)، شرایط مداخله گر (توانمندی و مهارتهای کارکنان)، راهبردهای توسعه منابع انسانی (طراحی نظام راهبردی توسعه منابع انسانی شرکت) و پیامدها (انطباق نیروی کار با نیازهای روز فناوری) شناسایی شدند.