سما سادات

هدف پژوهش، ارزیابی تأثیر برنامه آموزش مهات های ارتباطی به معلم بر فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان بود. روش پژوهشی، نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون بود. برای انتخاب نمونه، از بین کلیه دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدائی منطقه یک شهر تهران که در سال تحصیلی ۹٨-١۳۹٧ مشغول به تحصیل بودند، به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، دو کلاس پایه ششم انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی یک کلاس (۳۳ نفر) به عنوان گروه آزمایش و کلاس دیگر (۳۳ نفر) به عنوان گروه کنترل گمارده شدند. ابتدا بر روی هر دو گروه پرسشنامه فرسودگی تحصیلی سالملا-آرو و ناتانن (پیش آزمون) اجرا شد، سپس برای معلم گروه آزمایش برنامه آموزش مهات های ارتباطی طی چهار جلسه سه ساعته انجام و معلم گروه کنترل هیچ برنامه آموزشی دریافت نکرد، در پایان مجدداً پرسشنامه فرسودگی تحصیلی (پس آزمون) برای هر دو گروه اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل، کمتر است (٧٧/٨٤, F= ٠٠١/٠ α=). بنابراین، می توان از آموزش مهات های ارتباطی به معلمان به عنوان روشی کارآمد برای کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان استفاده نمود.

مقدمه: هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه ای سرزندگی تحصیلی و شوخ طبعی در رابطه میان هیجانهای تحصیلی و درگیری تحصیلی بود. روش: نمونه پژوهش شامل 332 نفر از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه درگیری تحصیلی (ریو،2013)، مقیاس هیجان امید (پکران و دیگران،2002)، پرسشنامه کنجکاوی (کاشدان وهمکاران،2009)، پرسشنامه همدلی (وسن و دیگران، 2015 )، پرسشنامه شوخ طبعی (مارتین،2001)، و پرسشنامه سرزندگی تحصیلی(مارتین و مارش،2006) بود. یافته ها: یافته ها نشان داد تمامی روابط بجز خرده مقیاس رفتاری با شوخ طبعی، درگیری تحصیلی با شوخ طبعی و امید به یادگیری با شوخ طبعی معنادار هستند. تمامی ضرایب مسیر بجز مسیر شوخ طبعی به درگیری تحصیلی معنادار هستند، بنابراین این مسیر از مدل مفهومی حذف شد و مسیر شوخ طبعی به سرزندگی تحصیلی اضافه گردید و مدل دوباره برازش شد. در مسیر غیر مستقیم اول سرزندگی تحصیلی نقش میانجیگر معناداری را در رابطه بین هیجان و درگیری تحصیلی دارد. شوخ طبعی نیز نقش میانجیگر معناداری را در بین رابطه هیجان و سرزندگی تحصیلی دارد. همچنین سرزندگی تحصیلی در رابطه بین شوخ طبعی و سرزندگی تحصیلی نقش میانجیگری را دارد. نتیجه گیری: هرساله دانشجویان جدیدی در دانشگاه ها پذیرش و دانشجویان دیگری فارغ التحصیل می شوند که در این چرخه مستمر، توجه به کیفیت آموزشی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. دانشگاه ها هرساله دانشجویانی را در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی پذیرا هستند که توجه به عوامل اثرگذار بر یادگیری و پیشرفت تحصیلی آن ها می تواند باعث ارتقا و پیشرفت بیشتر در دانشگاه ها شود.

هدف پژوهش، ارزیابی تأثیر برنامه آموزش شوخ طبعی به معلم بر فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان بود. روش پژوهشی، نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون بود. برای انتخاب نمونه، از بین کلیه دانش آموزان دختر پایه ششم ابتدائی منطقه یک شهر تهران که در سال تحصیلی 96-97 مشغول به تحصیل بودند، به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، دو کلاس پایه ششم انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی یک کلاس (33 نفر) به عنوان گروه آزمایش و کلاس دیگر (33 نفر) به عنوان گروه کنترل گمارده شدند. ابتدا بر روی هر دو گروه پرسشنامه فرسودگی تحصیلی (سالملا-آرو و ناتانن) اجرا شد، سپس برای معلم گروه آزمایش برنامه آموزش شوخ طبعی طی چهار جلسه سه ساعته انجام و معلم گروه کنترل هیچ برنامه آموزشی دریافت نکرد، در پایان مجدداً پرسشنامه فرسودگی تحصیلی اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل، کمتر است. بنابراین، می توان از آموزش شوخ طبعی به معلمان به عنوان روشی کارآمد برای کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش آموزان استفاده نمود.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی مدل آموزش تربیت مثبت نگر مدرسه محور بر سطوح بهزیستی روان شناختی و اجتماعی دانش آموزان ابتدایی بود. دو کلاس (۵۹ نفر) از دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی منطقه یک شهر تهران به شیوه خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به طور تصادفی در گروه آزمایش (کلاس ۲۸ نفری) و کنترل (کلاس ۳۱ نفری) جایگزین شدند. روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. گروه آزمایش ۱۲ جلسه به مدت ۴۰ دقیقه آموزش تربیت مثبت نگر مدرسه محور دریافت نمودند. آزمودنی های هر دو گروه، قبل و بعد از آموزش، به پرسش نامه های بهزیستی روان شناختی رِن شاو و بهزیستی اجتماعی کی یس پاسخ دادند. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری نشان داد که نمرات بهزیستی روان شناختی و اجتماعی در پس آزمون گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل بود. بنابراین، آموزش تربیت مثبت نگر مدرسه محور بر سطوح بهزیستی روان شناختی و اجتماعی دانش آموزان تأثیر مثبت و معنی دار دارد.

این پژوهش با هدف اعتباریابی مقیاس رضایت تحصیلی در دانش‌آموزان ایرانی انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع اعتباریابی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانش‌آموزان متوسطه دوره اول ناحیه دو قم در سال تحصیلی ۹ ٦ - ١ ۳۹ ۵ بودند که از بین آنها ۳ ١٠ نفر به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه­های رضایت تحصیلی (لنت و همکاران، ٢۰۰۵) و جهت‌گیری اهداف پیشرفت (الیوت و مک­گریگور، ٢۰۰١) پاسخ دادند. برای تحلیل داده­ها از تحلیل‌عاملی اکتشافی و تأییدی و همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که این مقیاس دارای یک عامل است. ضریب آلفای کرونباخ برابر با ٨١ / ٠ محاسبه گردید. نتایج همبستگی بین مؤلفه­های رضایت تحصیلی با جهت‌گیری اهداف پیشرفت نشان داد که بین رضایت تحصیلی با تمام مولفه­های جهت­گیری اهداف پیشرفت رابطه معناداری وجود دارد ) ٠١/٠ .( p< با توجه به نتایج پژوهش حاضر می­توان نتیجه گرفت که مقیاس رضایت تحصیلی لنت در جامعه ایرانی از روایی و پایایی کافی برخوردار است و می­تواند به عنوان ابزار پژوهشی در مطالعات روانشناسی و آموزشی مورد استفاده قرار گیرد .

هدف پژوهش حاضر، بررسی روایی و پایایی پرسشنامه شایستگی هیجانی- اجتماعی و رابطه مؤلفه های آن با هوش هیجانی بود. روش پژوهش از نوع اعتباریابی و همبستگی بود. بدین منظور نمونه ای به حجم ۳۱۱ دانشجو انتخاب شد. جامعه آماری شامل همه دانشجویان تحصیلات تکمیلی (مقطع دکترای تخصصی) دانشگاه های تهران در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ بود. روش نمونه گیری، خوشه ای چند مرحله ای بود. پرسشنامه های شایستگی هیجانی- اجتماعی و هوش هیجانی توسط شرکت کنندگان تکمیل شد. برای تعیین پایایی پرسشنامه، از دو روش آلفای کرونباخ و اسپیرمن براون؛ و برای تعیین روایی آن، از روایی محتوایی و روایی سازه تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که همبستگی شایستگی هیجانی- اجتماعی با زیرمقیاس های هوش هیجانی معنی دار و مثبت است. محاسبه همسانی درونی برای شایستگی هیجانی- اجتماعی نیز در پژوهش حاضر آلفای ۸۵/۰ و اسپیرمن-براون ۸/۰ را به دست داد. بر اساس نتایج این پژوهش، می توان نتیجه گرفت که فرم ۴۵ گویه ای پرسشنامه شایستگی هیجانی- اجتماعی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی ایران، از روایی و پایایی کافی برخوردار است.

هدف پژوهش، بررسی تأثیر آموزش مهارت های مثبت اندیشی بر بهزیستی ذهنی دانش آموزان بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. نمونه پژوهش شامل ٥٤ نفر از دانش آموزان پسر پایه ششم منطقه یک شهر تهران بود که به صورت نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و به طور تصادفی در گروه آزمایش (٢٧ نفر) و گروه کنترل (٢٧ نفر) جایگزین شدند. پیش از اجرای متغیر مستقل (آموزش مهارت های مثبت اندیشی)، میزان بهزیستی ذهنی گروه ها با کمک پرسشنامه بهزیستی ذهنی دانش آموزان رن شاو اندازه گیری شد. سپس گروه آزمایش در نه جلسة آموزش مهارت های ثبت اندیشی شرکت نمودند و آزمودنی های گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. پس از اتمام جلسات، پس آزمون برای هر دو گروه اجرا شد. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش مثبت اندیشی بر بهزیستی ذهنی دانش آموزان تأثیر مثبت دارد (٠٠١/٠ P

تربیت مثبت مدرسه محور، سازه جدیدی است که رسالت آن، اصلاح و نهادینه سازی مفاهیم مثبتی همچون امید، شادی، بخشش، همدلی و خودتنظیمی از طریق آموزش دانش آموزان در مدرسه به عنوان محیطی مناسب جهت یادگیری ارزش ها و هنجارها است. هدف از پژوهش حاضر، تدوین بسته آموزشی تربیت مثبت مدرسه محور و اثربخشی آن بر بهزیستی ذهنی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی بود. روش پژوهش برای مرحله تدوین بسته آموزشی، روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد سنتزپژوهی آمیخته بود. شاخص روایی محتوا برای کل بسته آموزشی ۸۶/۰ به دست آمد که نشان دهنده روایی صوری و محتوایی مناسب است. سپس، برای تعیین اثربخشی بسته بر بهزیستی ذهنی، دو کلاس (۵۹ نفر) از دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی منطقه یک شهر تهران به شیوه تصادفی چندمرحله ای انتخاب و به طور تصادفی در گروه آزمایش (کلاس ۲۸ نفری) و کنترل (کلاس ۳۱ نفری) جایگزین شدند. روش پژوهش این بخش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون_پس آزمون با گروه کنترل بود. گروه آزمایش ۱۲ جلسه به مدت ۴۰ دقیقه آموزش تربیت مثبت مدرسه محور دریافت نمودند. آزمودنی ها قبل و بعد از آموزش، به پرسشنامه بهزیستی ذهنی رِن شاو (۲۰۱۴) پاسخ دادند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد نمرات بهزیستی ذهنی در گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل بود. بنابراین، نتیجه گرفته شد که آموزش تربیت مثبت مدرسه محور بر بهزیستی ذهنی دانش آموزان تأثیر مثبت دارد (P<0/001). همچنین، آموزش تربیت مثبت مدرسه محور باعث افزایش ۷۴% از تغییرات بهزیستی ذهنی دانش آموزان شد.