ابوبکر کریمی

شناخت فرهنگ سازمانی، مستلزم داشتن مدل مناسب است. باتوجه به نبود الگوی فرهنگ سازمانی هم راستا و متناسب با ارزش های اسلامی، فرهنگ بومی، رسالت و مأموریت های استانداری های ایران، هدف اصلی پژوهش، طراحی مدل مناسب شناسایی و سنجش فرهنگ سازمانی استانداری کردستان است. در این پژوهش، از روش کیفی و نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی استفاده شد. در ابتدا با خبرگان استانداری کردستان و فرمانداری شهرستان های تابعه مصاحبه های نیمه ساختاریافته به عمل آمد که تا رسیدن به اشباع نظری (16 نفر) ادامه پیدا کرد. سپس داده های حاصل از مصاحبه ها به روش تحلیل تم و با استفاده از نرم افزار ان ویو 10 تحلیل شد. برای اعتبارسنجی کیفی و اجماع بین خبرگان درجهت واقعی بودن مؤلفه ها و شاخص های شناسایی شده از فن دلفی فازی استفاده شد. بعد از مرحله دلفی فازی، فهرست ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های شناسایی شده دراختیار چند نفر از اساتید دانشگاه و مدیران وزارت کشور که در حوزه فرهنگ سازمانی تخصص داشتند، قرار گرفت که با انجام اصلاحات از صحیح و مناسب بودن معادل و اصطلاحات انتخاب شده برای نام گذاری ابعاد، مؤلفه ها و شاخص ها اطمینان حاصل شد. براین اساس، مدل نهایی سنجش فرهنگ سازمانی استانداری کردستان طراحی شد که شامل 5 بعد (فرهنگ: تحول گرا، شهروندگرایی، آینده نگری، بوروکراتیک و اسلامی- سیاسی)، 14 مؤلفه و 54 شاخص می باشد.

این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت موجود فرهنگ سازمانی استانداری کردستان و تعیین وضعیت، اعتبارسنجی کمی و درجه اهمیت هریک از ابعاد اصلی و مؤلفه های تشکیل دهنده فرهنگ سازمانی انجام شده است. پژوهش حاضر برحسب هدف، کاربردی توسعه ای و سطح تحلیل، توصیفی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. روایی و پایایی پرسشنامه به وسیله روایی محتوایی، سازه و آلفای کرونباخ (970/0) تأیید شد. روایی همگرا، ازطریق میانگین واریانس استخراج شده (مقدار 5/0و بالاتر) بررسی و تأیید شد. برای سنجش روایی واگرا، از معیار گیفن و اشتراب استفاده شد که نشان داد نشانگرهای هر سازه بیشترین بار عاملی را بر سازه موردنظر خود و کم ترین بار را بر سازه های دیگر دارد. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان استانداری کردستان و فرمانداری های تابعه شاغل به کار در سال 1396 است (694 نفر) که ازطریق جدول مورگان و با روش نمونه گیری احتمالی، 250 نفر انتخاب شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تی تک نمونه ای، همبستگی پیرسون، فریدمن، همچنین برای اعتباریابی کمی مدل، به وسیله نرم افزار Amos، از تحلیل عاملی تأییدی و مدل یابی معادلات ساختاری (SEM)، استفاده شد. نتایج آزمون فریدمن نشان داد که فرهنگ آینده نگری با میانگین 52/3 مهم ترین بعد و خرده فرهنگ غالب استانداری کردستان است. فرهنگ های بوروکراتیک، شهروندگرایی، اسلامی- سیاسی و تحول گرا در اولویت های دوم تا پنجم قرار دارند. باتوجه به اینکه بارهای عاملی سؤالات قوی و مقادیر ضرایب مسیر و ضرایب استاندارد رابطه های داخل مدل مناسب بوده و اجزای مدل دارای همبستگی بسیار قوی هستند، بنابراین، ازطریق روش معادلات ساختاری اعتبار کمی و صحت مدل سنجش فرهنگ سازمانی استانداری کردستان مورد تأیید قرار گرفت و بررسی شاخص های برازش ابعاد و مؤلفه های فرهنگ سازمانی نشان داد که مدل طراحی شده از استحکام بالایی برای سنجش فرهنگ سازمانی استانداری کردستان برخوردار است.

یکی از مسائل و دغدغه های جوانان امروزی، شغل است که اغلب بدون توجه به زمینه های استعداد، علاقه، رغبت و هدف مشخص در زندگی تحصیلی و دوره مهارت آموزی انتخاب می شود. در بسیاری از کشورهای پیشرفته در کنار مؤسساتی که دانش آموزان را برای اشتغال به کار تربیت می کنند، مراکز خاصی نیز برای راهنمایی و هدایت تحصیلی وجود دارد. این مراکز که از راهنمایان با تجربه ای برخوردار هستند، با اتکا به روش ها و شیوه های علمی به مراجعان کمک می کنند تا ضمن انتخاب راه و روشی روشن به خود و جامعه فایده رسانند. مقاله حاضر درصدد است که میزان تأثیر هدایت شغلی و مشاوره های مدرسه را بر روی انتخاب رشته های آموزش فنی و حرفه ای دانش آموزان شاهد و غیرشاهد استان مازندران مورد بررسی قرار دهد. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان شاهد و غیرشاهد سال های دوم و سوم شاغل به تحصیل در هنرستان های فنی و حرفه ای استان مازندران می باشد (75 و 16191 نفر). نمونه آماری شامل 63 نفر از دانش آموزان شاهد و 372 نفر از دانش آموزان غیر شاهد است. برای تحلیل داده ها از آزمون آماری T استیودنت، استفاده شده است. نتایج تحلیل حاکی از آن است که هدایت شغلی و مشاوره های مدرسه در انتخاب رشته های فنی و حرفه ای دانش آموزان غیرشاهد و شاهد تأثیر زیادی ندارد. همچنین، یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان تأثیر هدایت شغلی و مشاوره های مدرسه، بر انتخاب رشته های آموزش فنی و حرفه ای در دو گروه یکسان نیست و تفاوت معنی داری در بین آنها مشاهده شده است.

هدف پژوهش، تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدایی، بر اساس مهارت های تصمیم گیری و حل مسئله است. روش، توصیفی و از نوع تحلیل محتواست. جامعه پژوهشی، همه کتاب های دوره آموزش ابتدایی (شش پایه) سال تحصیلی 99-1398 است. از روش نمونه گیری سرشماری استفاده و همه کتاب های دوره ابتدایی (41 جلد کتاب، 4947 صفحه) مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در کلیه صفحات کتاب های دوره ابتدایی 755 بار به موضوع مهارت های تصمیم گیری و حل مسئله پرداخته شده که از این تعداد؛ بیشترین توجه با 403 فراوانی (53.4%) مربوط به مهارت «حل مسئله» و کمترین توجه با 352 مورد (46.6%) مربوط به مهارت «تصمیم گیری» است. در کتاب های دوره ابتدایی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مهارت «تصمیم گیری» (2221/0) و کمترین مربوط به مهارت «حل مسئله» با ضریب 1502/0 است. پایه اول 5 عنوان کتاب دارد که درمجموع 64 بار (8.5%)؛ پایه دوم با 6 عنوان 92 (12.2%)؛ پایه های سوم، چهارم و پنجم با 7 عنوان به ترتیب 118 (15.6%)؛ 134 (17.8%) و 128 مرتبه (17%) و پایه ششم با 9 عنوان، 219 مرتبه (29%) به مهارت های تصمیم گیری و حل مسئله اشاره کرده است. بیشترین توجه به مجموع مهارت ها مربوط به کتاب «ریاضی» با 131 فراوانی (17.4%) و کمترین توجه «آموزش قرآن» با 80 فراوانی (10.6%) است. کتاب «فارسی» درمجموع شش پایه، 81 بار؛ «نگارش فارسی» 99 ؛ «علوم تجربی» 105؛ «آموزش قرآن» 80؛ «ریاضی» 131؛ «هدیه های آسمانی» 108 و «مطالعات اجتماعی» درمجموع چهارپایه، 102 بار به این مهارت ها پرداخته است.

این پژوهش با هدف، تحلیل محتوای کتاب های آموزش قرآن، ریاضی، هدیه های آسمانی، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش و کار و فناوری دورهابتدایی سال تحصیلی 99-1398، بر اساس مهارت های ارتباطی و مقابله ای سازگارانه، با روش توصیفی و از نوع تحلیل محتوا انجام شد. ابزار اندازه گیری، چک لیست محقق ساخته بوده که روایی آن با استفاده از نظر صاحب نظران و پایایی با روش اسکات (۵/۸۹) و تکنیک تکرارپذیری، بررسی و تأیید شد. چارچوب مفهومی در قالب 4 مؤلفه و 20 شاخص طراحی شد. داده های حاصل از تحلیل محتوا با استفاده از مراحل سه گانه آنتروپی شانون تحلیل شد. در کلیه صفحات کتاب های بررسی شده 784 بار به موضوع مهارت های زندگی پرداخته شده که از این تعداد، بیشترین توجه (36 درصد) مربوط به مهارت «برقراری روابط بین فردی سازگارانه» و کمترین توجه (5/17 درصد) مربوط به مهارت «مقابله با استرس ها» است. سپس، 5/26 درصد به مهارت «برقراری ارتباط مؤثر با دیگران» و 20 درصد به مهارت «مقابله با هیجان ها» توجه شده است. بیشترین ضریب اهمیت مربوط به «برقراری ارتباط مؤثر با دیگران» (1739/0) و کمترین ضریب اهمیت «مقابله با استرس ها» (1465/0) است. مهارت «مقابله با هیجان ها» با ضریب (1577%) در اولویت دوم و «برقراری روابط بین فردی سازگارانه» با ضریب 1495/0 در اولویت سوم قرار دارد. کتاب «آموزش قرآن» در مجموع شش پایه، 208 بار، «ریاضی» 160 مرتبه، «هدیه های آسمانی» 183 بار و «مطالعات اجتماعی» در مجموع چهار پایه، 174 بار به آموزش این مهارت ها پرداخته است. با توجه به یافته ها نتیجه گرفته می شود که در کتاب های اشاره شده، باید توجه بیشتری به مهارت های مقابله با استرس ها و هیجان ها شود.