ذبیح الله الهی

متغیّرهای روان شناختی مانند منبع کنترل، تجربه غرقگی و توانمندسازی روان شناختی از عواملی هستند که در کیفیت بخشی کار معلمان نقش مؤثری ایفا می کنند. پژوهش حاضر، با هدف تعیین رابطه بین منبع کنترل با تجربه غرقگی و توانمندسازی روان شناختی معلمان انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شاملِ همه معلمان دوره دوم مقطع ابتدایی ناحیه 2 شهر زاهدان (511 نفر) بود که با استفاده از روش تصادفی طبقه ای، 237 معلم به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها سه پرسشنامه کنترل درونی و بیرونی راتر (1966)، پرسشنامه تجربه غرقگی جکسون و اکلند (2002) و توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر (1995) بوده است. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد، بین منبع کنترل با مؤلفه های مشوّق درونی، احساس تحول زمان، بازخورد بدون ابهام، اهداف روشن، تمرکز بر وظیفه، ادغام عملکرد آگاهی و چالش–مهارت از تجربه غرقگی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؛ درصورتی که این رابطه برای مؤلفه های احساس کنترل و از دست دادن خودآگاهی، مثبت و معنی دار بود. همچنین، نتایج حاکی از آن است که بین منبع کنترل با توانمندسازی روان شناختی معلمان در مؤلفه شایستگی، معنادار است و با سایر مؤلفه ها (مؤثر بودن، معناداری و استقلال)، رابطه معناداری یافت نشد. می توان نتیجه گرفت که هرچه منبع کنترل معلمان درونی تر باشد، هم در حین فعالیت های کلاسی خود تجربه غرقگی بیشتری را ادراک می کنند و هم ازلحاظ روان شناختی توانمندتر هستند.

اصول اخلاق حرفه ای و تعهد به این مفهوم مهم، نقش اساسی در هر سازمانی دارند. اصول اخلاقی به ویژه در نظام های آموزشی، نقش مهمی ایفا می کنند. در نظام های آموزشی برخی کشورها قوانینی برای معلمان در نظر گرفته شده است که "اصول اخلاق حرفه ای معلمی" نام دارد. باور اصول اخلاق حرفه ای امروزه در بسیاری از کشورها توسعه یافته است. هدف از این پژوهش، مروری بر اصول و مصادیق اخلاق حرفه ای در بین معلمان بود. روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع مروری بود. بر این اساس، با بررسی پایگاه های داده اطلاعاتی داخلی و خارجی شامل مگیران، گنج، SID، نورمگز، اسکوپس ، ساینس دایرکت ، پروکوئست ، گوگل اسکالر ، و گوگل با کلیدواژه های اصول اخلاقی، اخلاق حرفه ای معلم، آموزش اخلاق مدار، اخلاق در تربیت معلم، teacher ethics/morality، ethics/morality in education، professional ethics مورد بررسی قرار گرفتند. از فنون بازیابی اطلاعات گوگل، مانند عملگرهای AND، OR، file type و " " به عنوان راهبرد جست وجو استفاده شد. از تعداد 137 مقاله استخراج شده، در نهایت تعداد 27 مقاله مورد مطالعه قرار گرفتند. درنتیجه این بررسی ها ماهیت حرفه ی معلمی، اخلاق جمعی در حرفه ی معلمی، مبانی آموزش اخلاقی و شخصیتی، ویژگی های آموزش اخلاق مدار، پیوند دادن اخلاق به دروس، مسائل اخلاق حرفه ای در آموزش وپرورش، ابزارهای هنجارمدار و آیین نامه های بایسته شناسی حرفه ی معلمی ارائه شدند. می توان نتیجه گرفت موفقیت در فعالیت حرفه ای معلمی نیازمند رعایت اصول، راهبردها و موازین اخلاق حرفه ای است.

یکی از مهم ترین و اساسی ترین عوامل تعیین کننده سلامت افراد، تاب آوری است. تاب آوری باعث می شود افراد در شرایط دشوار و با وجود عوامل خطر، از ظرفیت های موجود خود در جهت دست یابی به موفقیت و رشد زندگی فردی استفاده کنند و از این چالش ها به عنوان فرصتی برای توانمند کردن خود بهره جویند. جهت ارتقای سلامت معنوی، توجه به تاب آوری به عنوان حوزه مطالعاتی اهمیت زیادی دارد. هدف اصلی این پژوهش تعیین نقش سلامت معنوی در تاب آوری دانشجویان است. روش تحقیق کمی و از نوع همبستگی بوده است. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل دوره کارشناسی در دانشگاه کاشان در سال تحصیلی95-94 بوده اند که از میان 4000 نفر، 300 نفر به عنوان نمونه، با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش دو پرسش نامه سلامت معنوی پولوتزین والیسون و پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از شاخص های آماری میانگین، انحراف استاندارد، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین سلامت معنوی و تاب آوری دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد(0/05 p< )، بین سلامت وجودی و تاب آوری دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد (0/05 p< ) و هم چنین بین سلامت مذهبی و تاب آوری دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد (0/05 p< ) نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که مولفه های سلامت معنوی مخصوصاً مولفه سلامت وجودی پیش بینی کننده مناسبی در تاب آوری دانشجویان می باشد (0/05 p< )

نابینایان با توجه به شرایط خاص جسمانی قادر به انجام بعضی از مهارت های هنری نیستند و آموزش به آنها نیز به دلیل نقص بینایی بسیار پیچیده می-نماید. از سوی دیگر داشتن چنین مهارت هایی برای جلوگیری از انزوا و افسردگی و نیز جهت پر کردن اوقات فراغت، افزایش اعتماد به نفس، افزایش روابط اجتماعی و ایجاد اشتغال و .. ضروری به نظر می رسد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر آموزش هنر دستی (بافتنی با دومیل) به شیوه درس پژوهی برعزت نفس دانش آموزان آسیب دیده بینایی اجرا شد. روش این پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر نابینا و کم بینای استان یزد به تعداد 69 دختر بودند. از این تعداد 30 نفر بصورت نمونه گیری در دسترس انتخاب گردید و در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه 15 نفر) قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت بود. نتایج تحلیل کواریانس یکراهه نشان داد که بین میانگین نمرات عزت نفس دو گروه در مرحله پس آزمون، پس از حذف اثر پیش آزمون (میانگین تعدیل شده) تفاوت معناداری مشاهده می شود (p<0/001) و میانگین تعدیل شده نمرات پس آزمون عزت نفس در گروه آزمایش، بالاتر از میانگین تعدیل شده نمرات پس آزمون عزت نفس در گروه گواه است. بر طبق نتایج این پژوهش می توان ادعا نمود که در چارچوب محدودیت های طرح آزمایشی، آموزش هنر بافتنی به شیوه درس پژوهی بر افزایش عزت نفس دانش آموزان دارای آسیب بینایی تأثیر داشته است.

آموزش ضمن خدمت معلمان در راستای یادگیری مادام العمر یک ضرورت انکار ناپذیر برای ارتقای قابلیت ها و مهارت های مورد نیاز در دنیای در حال تغییر است. هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی تأثیر طرح آموزش ضمن خدمت خودخوان بر عملکرد اخلاقی معلمان مقطع ابتدائی شهر زاهدان بود. روش این پژوهش از نوع طرح های شبه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون یکسان بود. جامعه آماری شامل کلیه معلمان مقطع ابتدایی شهر زاهدان بودند. نمونه آماری شامل 30 آموزگار مقطع ابتدائی بود که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 15 نفر از بین معلمان مجری طرح ضمن خدمت خودخوان به عنوان گروه آزمایش و 15 نفر از معلمان دارای سوابق و شرایط شغلی مشابه به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه رشد اخلاقی سندگل (1390) بود. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که، طرح آموزش ضمن خدمت خودخوان بر عملکرد معلمان مقطع ابتدائی در زمینه های امانت داری، رعایت قوانین و مقررات، همکاری و مسئولیت پذیری تاثیر دارد.

هدف از تحقیق حاضر پیش بینی رضایت دانشجویان از تدریس برخط بر اساس صلاحیت تدریس مجازی اساتید دانشگاه بین المللی چابهار است که از نوع تحقیقات توصیفی – پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر را تمامی دانشجویان دانشگاه بین المللی چابهار تشکیل می دهند که تعداد 150 نفر از بین آنها به صورت تصادفی ساده انتخاب شده اند. در راستای جمع آوری اطلاعات تحقیق از 2 پرسشنامه رضایت و کیفیت در یک دوره برخط سباستینلی و همکاران (2015) با پایایی 70/0 و صلاحیت اساتید دارابی و همکاران (2006) با پایایی 80/0 استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون در راستای بررسی فرضیات تحقیق نشان می دهد که متغیر صلاحیت های تدریس مجازی توانایی پیش بینی متغیر رضایت دانشجویان را به میزان 301/0 دارد. همچنین، متغیر صلاحیت های تدریس مجازی توانایی پیش بینی محتوا و ساختار دوره تدریس برخط، دشواری دوره تدریس برخط، تعاملات استاد - دانشجو و دانشجو – دانشجو در دوره تدریس برخط و پشتیبانی تسهیل کننده در دوره تدریس برخط را به ترتیب به میزان 278/0، 254/0، 377/0 و301/0 دارد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان چنین نتیجه گرفت که صلاحیت های تدریس مجازی اساتید دانشگاه بین المللی چابهار قابلیت پیش بینی رضایت دانشجویان از تدریس برخط در ابعاد محتوا و ساختار ، دشواری دوره، تعاملات استاد - دانشجو و دانشجو – دانشجو و پشتیبانی تسهیل کننده را داشته و به عبارتی، صلاحیت های تدریس مجازی اساتید می تواند بر رضایت دانشجویان در تدریس برخط موثر باشد.

برنامه معلم پژوهنده در قالب فرآیند هایی چون اقدام پژوهی با اهداف متنوعی بررسی و شناسایی ظرفیت های پژوهشی معلمان و کاربست این یافته ها بصورت مستقیم در فرآیند های آموزشی و پرورشی جایگاه برجسته ای در تعلیم و تربیت داراست. این مطالعه به بررسی اهدافی چون میزان آشنایی معلمان با فرآیند اقدام پژوهی، تاثیر مولفه جنسیت در رغبت به مشارکت معلمان نسبت به این برنامه به همراه راهکار و اولویت بندی آنها پرداخته است. روش بکارگرفته شده در این پژوهش از نوع آمیخته (کیفی و کمی) بود که جامعه آماری پژوهش را تمامی معلمان مقطع ابتدایی استان سیستان و بلوچستان تشکیل دادند. نمونه پژوهش شامل 379 نفر (214 زن و 165 مرد) بودند که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش نیز شامل مصاحبه ساختاریافته، گروه های کانونی و پرسشنامه محقق ساخته بود که داده های حاصل از پژوهش با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی (t تک نمونه ای و گروههای مستقل) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان داد که میزان آشنایی معلمان دوره ابتدایی استان سیستان و بلوچستان نسبت به فرآیند های اجرایی اقدام پژوهی در حد پایین است. همچنین میان جنسیت و میزان آشنایی با اقدام پژوهی ارتباط معنادار وجود دارد. علاوه بر این، اولویت بندی راهکارهای ترغیب معلمان نسبت به برنامه معلم پژوهنده بیانگر آن بود که به ترتیب راهکار های آموزشی و راهکار های سازمانی بالاترین اولویت و در مقابل، راهکار های مربوط به پشتیبانی مدرسه کمترین اولویت را نزد معلمان در این زمینه دارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی یادگیری مشارکتی بر رفتارهای کلامی دانش آموزان آسیب دیده بینایی پایه ششم ابتدایی در درس علوم تجربی شهر زاهدان بود. پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان آسیب دیده بینایی پایه ششم ابتدایی شهر زاهدان در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند. تعداد 20 دانش آموز با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه تحقیق انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار اندازه گیری داده ها در این پژوهش سیاهه رفتارهای کلامی مثبت و منفی دانش آموزان بود. مداخله آموزشی طی 12 جلسه 45 دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا شد. نتایج تحلیل کواریانس برای رفتارهای کلامی مثبت نشان داد که یادگیری مشارکتی بر رفتارهای کلامی مثبت تأثیر مثبت معنی دار داشته است. همچنین، تحلیل کواریانس برای رفتارهای کلامی منفی نشان داد که یادگیری مشارکتی بر رفتارهای کلامی منفی تأثیر منفی معنی دار داشته است. نتایج این پژوهش نشان داد که تدریس مبتنی بر یادگیری مشارکتی باعث تقویت رفتارهای کلامی مثبت دانش آموزان آسیب دیده بینایی می شود و در مقابل، بر رفتارهای کلامی منفی آن ها تأثیر منفی دارد. بنابراین، استفاده از یادگیری مشارکتی یکی از روش های موثر در اثربخشی و کارایی رفتارهای کلامی دانش آموزان دارای آسیب بینایی است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و واکاوی عوامل ترغیب معلمان به مشارکت در برنامه معلم پژوهنده و ارائه راهکارهای عملی و اولویت بندی راهکارها اجرا شد. روش پژوهش از نوع آمیخته (کیفی و کمی) بود. جامعه آماری پژوهش را تمامی معلمان مقطع ابتدایی زن و مرد استان سیستان و بلوچستان تشکیل دادند. نمونه پژوهش برای بخش کیفی 43 نفر و برای بخش کمی شامل 379 نفر بودند که به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها برای بخش کیفی شامل مصاحبه ساختار یافته و گروه های کانونی و برای بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. داده های حاصل از پژوهش با استفاده از t تک نمونه ای و آزمون فریدمن تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل داده ها نشان دادند ابتدا راهکارهای آموزشی و سپس راهکارهای سازمانی، مهم ترین راهکارهای عملی ترغیب معلمان برای شرکت در برنامه معلم پژوهنده هستند، راهکارهای مربوط به پشتیبانی مدرسه نیز کمترین اولویت را نزد معلمان در این زمینه داراست (Chi-Square= 952/748 , Sig= 0/000). به بیان دیگر، عوامل سازمانی و عوامل آموزشی می توانند انگیزاننده های بالاتری نسبت به عوامل انگیزشی-مالی و پشتیبانی مدرسه جهت مشارکت معلمان در برنامه معلم پژوهنده باشند.