سید عبدالله اصفهانی

سید عبدالله اصفهانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۸ مورد.
۱.

«زیارت غدیریه» از منظر روش تفسیری «مصداق یابی»(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲۴ 86 - 108

کلید واژه ها: امام علی (ع) زیارت غدیریه روش تفسیری مصداق یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۲۳ تعداد دانلود : ۴۲۵
زیارت غدیریه از زیارات مشهور و معتبر شیعه می باشد که در برخی کتاب های ادعیه و زیارات، با سند معتبر از امام هادی (ع) نقل گردیده است. در این زیارت، 50 آیه از قرآن کریم تجلّی یافته است. پرسش پژوهش حاضر این است که آیات مذکور در زیارت غدیریه، چه مصادیقی دارند و چه حوزه هایی را شامل می شوند؟ این مقاله در صدد است با اتّخاذ روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی سندی زیارت غدیریه، با استناد به محتوای زیارت و روایات تفسیری فریقین، مصداق آیات این زیارت را شناسایی نماید. بررسی ها نشان می-دهد وثاقت تمامی رجال سلسله سند و قوت محتوایی زیارت، نشان از صحیح بودن زیارت دارد. بسیاری از آیات تجلی یافته در این زیارت در حوزه ولایت امام علی (ع) هستند که با بررسی آن ها می توان گفت امام علی(ع) در مصداق برخی آیات، با برخی اولیای الهی و مؤمنان شریک است؛ مصداق برخی آیات نیز منحصر به امیرالمؤمنین علی(ع) است.
۲.

مطالعه تطبیقی «کرامت انسان» از منظر سیره رضوی و مبانی اومانیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ششم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۲ 179-205

کلید واژه ها: کرامت انسان انسان شناسی امام رضا (ع) سیره رضوی مبانی انسان شناسی اومانیسم مطالعه تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۴۲۸
یکی از مسائل اساسی در حوزه انسان شناسی که به نوبه خود آزمونی در نشان دادن برتری های یک مکتب فلسفی اجتماعی بر سایر مکاتب و اندیشه های رقیب است، تبیین ماهیت «کرامت انسان» و خاستگاه، اهمیت و دستاوردهای انسانی، دینی، اخلاقی، حقوقی، اجتماعی و... آن است. مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی و تطبیقی به بررسی تطبیقی مؤلفه های نظری و عملی «کرامت انسان» از منظر انسان شناسی دینی امام رضا (علیه السلام) با مبانی انسان شناسی اومانیسم پرداخته است. توسعه افق اندیشه و حقیقی طلبی یک مسلمان بر حقایق عینی و باطنی، منحصر نبودن منابع معرفتی در حسّ و تجربه و توسعه آن بر منابع وحیانی در راستای تشخیص عمیق تر مصداق های حق و باطل و خیر و شر، اشتمال «کرامت انسان» بر دو حوزه «ذاتی» و «اکتسابی و ارزشی»، نشأت گرفتن کرامت ذاتی و اکتسابی انسان از خداوند، قابلیت سلب اختیاری کرامت ذاتی انسان از سوی خویش، اشتمال کرامت انسان افزون بر حوزه معنوی، فردی و اخروی بر ساحت های مادی، دنیوی، اجتماعی و حکومتی؛ زیربنا بودن انسانیت انسان و روبنا بودن نیازهای مادی، نفسانی و غریزی اش؛ منافات نداشتن مجازات های اسلامی با کرامت انسان و... از اساسی ترین برتری های نظری و کاربستیِ کرامت انسان از منظر انسان شناسیِ دینیِ آن امام همام و دستاورد و نوآوری ویژه مقاله حاضر شمرده می شود.
۳.

تکامل برزخی از منظر عقل و نقل

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۳ 9 - 26

کلید واژه ها: تکامل برزخی قرآن روایات عقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۳ تعداد دانلود : ۱۸۶۵
وجود و حیات انسان، دارای اطوار گوناگون است، به طوری که انسان در امتداد پیمایش حرکت تدریجی از قوه به فعل در حیات مادی، وارد عالم برزخ می شود. بحث در باره عالم برزخ و مسائل پیرامون آن از دیر باز مورد توجه متکلمان اسلامی بوده است. سوال اصلی تحقیق در این مقاله عبارت است از این که: آیا تکامل نفس که از ابتدای پیدایش در عالم ماده آغاز شده، محدود به همین نشأ عنصری است، یا آن که پس از انقطاع تعلق به بدن، در عالم مثال نیز تداوم می یابد؟ هدف این نوشتار، تبیین و اثبات تکامل برزخی است زیرا ربط وثیقی با انسان شناسی دینی و سعادت انسان دارد. در این مقاله که به روش کتابخانه ای- تحلیلی نگارش شده، این نتیجه حاصل گردید که در آیات و روایات غالباً اشاره صریحی به این مطلب نشده، لیکن به طور تضمنی و التزامی تکامل برزخی استنباط و در نهایت این موضوع از امور مسلم و ضروریات دینی محسوب می شود. مضافاً بر این که برهان عقلی فلسفی نیز آن را تایید می نماید.
۴.

کارکردهای تطبیقی مبحث «حجیت اصول فقه» در تفسیر قرآن

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 9 - 45

کلید واژه ها: اصول فقه تفسیر مبحث حجیت سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۲ تعداد دانلود : ۲۸۹
اصول فقه و تفسیر قرآن مباحث مشترکی دارند که از تطبیق آنها می توان به معارف تازهای دست یافت. از آنجا که دانش اصول فقه نسبت به تفسیر نقش ابزاری و مقدماتی دارد، بررسی مباحث مشترک آنها می تواند در پویایی تفسیر قرآن اثرگذار باشد. یکی از بخش های دانش اصول، مبحث «حجیت» است که به بررسی اعتبار «ادله» می پردازد. هدف از این نوشتار که با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی تطبیقی نگارش یافته، جستجو از نقش مباحث «حجیت» در تفسیر قرآن است، در این خصوص می توان گفت مباحث حجیت اصول فقه، در مبانی، روش ها، منابع و قواعد تفسیر نقش دارد و موجب اعتبار بخشی تفاسیر می شود. از جمله مباحثی که ذکر کاربردهای آن در این زمینه حائز اهمیت است، بحث در خصوص «حجیت ظواهر قرآن»، «حجیت سنت»، «حجیت قول لغوی»، «اجماع» و «عقل» است که به کنکاش تطبیقی در این خصوص خواهیم پرداخت.
۵.

بررسی تطبیقی علت تفرّق فرزندان حضرت یعقوب× در آیه 67 یوسف× از منظر مفسران فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال یازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۳ ۱۳۷-۱۵۶

کلید واژه ها: آیه 67 یوسف تفسیر تطبیقی علت تفرق فرزندان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۲۷۳
تضارب آراء مفسران، یکی از قراین دست یابی به مقاصد آیات الهی است. رفع اجمال و گزینش دیدگاه مختار در آیه 67 سوره یوسف×: «وَ قَالَ یَا بَنیَّ لا تَدْخُلُواْ مِن بَابٍ وَاحِدٍ وَ ادْخُلُواْ مِنْ أ َبْوَابٍ مُتَفَرِّقَه» به طریق تجمیع و تحلیل آراء مفسّران فریقین در این مقاله مدّ نظر است. پرسش اساسی پژوهش حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی و نقلی نگارش یافته، جستجو از علت دستور یعقوب× به فرزندان، در خصوص تفرّق در ورود به مصر، از طریق درهای متفاوت است که در آیه 67 سوره یوسف× به اجمال واگذار شده است. دستاورد پژوهش، دست یابی به هشت و پنج دیدگاه، به ترتیب، از سوی مفسران شیعه و سنی است که در نهایت، این نتیجه به دست می آید: دیدگاهی که از کمترین مناقشه برخوردار است، علت تفرّق فرزندان برطرف کردن موانع وصول بنیامین به یوسف× است.
۶.

مؤلفه های معنایی واژه «انفاق» در گفتمان قرآن کریم با تأکید بر روابط همنشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش دینی دوره ۱۹ بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 5-34

کلید واژه ها: معنی شناسی روابط همنشینی مؤلفه های معنایی انفاق قرآن کریم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۱ تعداد دانلود : ۱۲۳۵
« انفاق » از برجسته ترین اصول هدایتی فردی اجتماعی قرآن بوده که از آن به عنوان تقوای مالی در برابر تقوای اعتقادی و عبادی یاد شده است. بسامد بالای آیات انفاق در گفتمان الهی بیانگر اهمیت ویژه آن نزد خداوند می باشد تا جایی که به عنوان راهی برای نجات از بیماری های درونیِ نفس مانند بخل و شُحّ و... بیان شده است و زمینه ساز طهارتِ روح خواهد بود. بر پایی روابط همنشینی، این واژه دارای واژگان باهم آیند بسیاری در آیات الهی می باشد. نوشتار حاضر با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی، ضمن استخراج برخی از واژگان همنشین با واژه انفاق، به مؤلفه های معنایی آن بر پایه عناصر ممیزه ایجابی و سلبی اشاره دارد؛ رهیافتهای حاصل آنکه، واژه انفاق با پاره ای از مفاهیم اعتقادی و اخلاقی با بار عاطفی مثبت مانند ایمان، تقوا، احسان، خیر، امانتداری، تجارت پرسود و... همنشین شده و با ایجاد روابط معنایی در سطح جمله، مؤلفه های معنایی همچون ایمان عملی، زایش امنیت و سلامت فردی و اجتماعی، خداباوری، تقویت ارزشهای اخلاقی و اعتدال گرایی و... را شکل می دهد. هر یک از این روابط واژگانی به ظرافت های معنایی و تصویرپردازی های ادبی ویژه ای از واژه فوق اشاره دارد و به نوبه خود بیانگر انسجام و پیوستگی لفظ و معنا در گفتمان الهی می باشد؛ به طوری که عدم توجه به برجسته سازی ها در روابط همنشینی از فهم دقیق و عمیق واژگان خواهد کاست.
۷.

متشابهات قرآن از منظر اخباریان

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تأویلات قرآنی دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۵ 49-76

کلید واژه ها: تاثیرگذاری آرای اخباریان تاویل متشابهات مفسران عقل گرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۴
اندیشه اخباری به عنوان گرایشی از دانش های شیعی در حوزه های حدیث، اخلاق، تفسیر و ... شمرده می شود . از این رو کنکاش از تاثیر آراء آنان بر حوزه تفسیر و علوم قرآنی ضرورت دارد. پرسش اساسی تحقیق حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی، نقلی و بنیادین نگارش یافته، چگونگی کنش های آراء اخباریان بر محکمات و متشابهات قرآن و تاویل متشابهات است . دستاورد مقاله حاضر عبارت است از: اعتقاد به توامانی تشابه لفظی و معنایی در حوزه «ماهیت و گستره اِحکام و تشابه» ؛ اینکه متشابه آیه است که معنای خلاف در آن محتمل باشد و محکم نص ایست که چنین نباشد؛ ملاک اِحکام و تشابه را اشتمال بر یک وجه معنایی یا وجوه متنوع معنایی پنداشتن؛ نصوص صریح الدلاله را در زمره «محکمات» و عموم ظواهر ،مجلات ، موولات و مشترک لفظی را «متشابه» تلقی نمودن؛ اینکه «محکم»، قابلیت رجوع و تبعیت مفسران را دارد ولی در «متشابه» با عدم برخورداری از این ظرفیت ، باید توقف و دانش آن را صرفاً به معصومان(ع) واگذار نمود؛ انکار «تشابه مطلق» نسبت به معصومان(ع) و اقرار به آن نسبت به مفسران غیر معصوم؛ پذیرش ارجاع متشابهات به محکمات در غیر احکام نظری قرآن از سوی طیف اعبارت در صدد بیان دستاوردهای مقاله در قالب مرکب ناقص خبری است ، دستاورد مقاله عبارت است پذیرش ارجاع متشابهات به محکمات درغیر احکام نظریه قرآن از سوی طیف اخباریان معتدل
۸.

جستاری بر ظرفیت «اجماع » در اثبات مصونیت قرآن از تحریف از منظر فریقین

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۰ 95 - 110

کلید واژه ها: اجماع تحریف قرآن مصونیت قرآن فریقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۶۳۴
ضرورت اثبات نزاهت قرآن از تحریف به عنوان اساسی ترین سند اسلام و ریشه همه علوم اسلامی بر فرهیختگان پوشیده نیست. پژوهش در خصوص جایگاه اجماع بیان گر آن است که «اجماع» به عنوان یکی از ادله دینی در اثبات مصونیت قرآن از تحریف، توانا نیست. در مقاله حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش یافته با کنکاش از ادله عالمان فریقین به این نتیجه دست یافتیم که ادله عقلی و نقلی اهل سنّت برهانی نبوده و از ضعف های مهمی متألم است و اجماع مورد نظر عالمان شیعه در مورد نزاهت قرآن از تحریف یا قابل تحقق نیست، یا منتهی به تراکم ظنون است که نهایتاً ظنی خواهد بود و یا بازگشت به خبر ثقه از رأی معصوم(ع) می کند که از آن تحصیل یقین به دخول قول معصوم(ع) و یقین به تطابق معقّد اجماع، قول معصوم، آسان نیست و در صورت دست یابی، در قدر متیقن خود یعنی در آیات الاحکام، حجیت دارد.
۹.

کنکاشی در «تفسیر مصداقی» گزاره «و یُعلّمُکم ما لَمْ تکونوا تَعلَمون» ذیل آیه 151 بقره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۸ ۲۰۳-۲۲۰

کلید واژه ها: آیه 151 بقره تفسیر مصداقی علوم نظری عقل عملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۱۶۶
آیه 151 بقره و نظایر آن، به دلیل اشتمال بر فلسفه وحیِ نبوی، علت غایی بعثت و نیاز ضروری و دائمی جوامع بشری به علوم انبیاء، که اختصاص به عصر انحطاط علمیِ بشر ندارد، همواره مورد عنایت ویژه مفسّران، متکلمان و حکمای فریقین بوده است. نقطه عطف آیه فوق، گزاره «و یُعلّمُکم ما لَمْ تکونوا تَعلَمون» است که علی رغمِ توافقی که مفسّران در تفسیر مفهومی آن دارند، تفسیر مصداقی آن، همواره معرکه آراء بوده است. پرسش اساسی پژوهش حاضر، که به روش تحلیلی، تطبیقی و بنیادین نگارش یافته، چیستی تفسیر مصداقی عبارت فوق، پس از نقّادی آراء مفسّران فریقین و گزینش دیدگاه مختار است. دستاورد این پژوهش، ایصال به دو مصداق مفهوم شناسانه مشتمل بر: بخش مهمی از علوم حضوری و حصولی در علوم نظری و خصیصه غفلت زدایی وحی در حوزه عقل عملی و یک مصداق وجودشناسانه که شامل مراحل وجودیِ والای نزاهت های روحی و کمالات اخلاقی است می باشد.
۱۰.

بررسی نقش مباحث مقدماتی اصول فقه در مبانی تفسیر قرآن

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۵ 65 - 84

کلید واژه ها: اصول فقه مبانی تفسیر قرآن مشهور دانشمندان اصول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۲۹۳
یکی از مباحث مهم در حوزه تفسیر قرآن «مبانی تفسیر» است که هر مفسر قبل از تفسیر باید موضع خود را نسبت به آن مشخص نماید. از آنجا که بسیاری از اختلافات تفسیری ناشی از اختلاف در مبانی تفسیر است. عنایت عالمانه به آن، از ضرورت برخوردار است. از طرف دیگر، علم اصول فقه به عنوان دانشی روشمند موجب پویایی فقه گردیده و می تواند در تفسیر و به خصوص حوزه مبانی تفسیر نقش آفرین باشد. سوال اصلی این پژوهش آن است که کدام دسته از «مباحث مقدماتی اصول فقه» در حوزه «مبانی تفسیر» مستقیم یا غیر مستقیم ایفای نقش نموده، و کیفیت این تأثیر چگونه است؟ پژوهش حاضر با روش کتابخانه ای- تحلیلی صورت پذیرفته است. در این بررسی مشخص شد که از جمله مبانی تفسیر که به وسیله اصول فقه مدلل و موجه می شود عبارتند از: مباحث حجیت، امکان و جواز تفسیر، معرفت بخشی و واقع گرایی قرآن، وابستگی معنا به متن و قصد مؤلف.
۱۱.

اعتبارسنجی سندی احادیث پزشکی خصال شیخ صدوق(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم حدیث تطبیقی سال نهم بهار و تابستان ۱۴۰۱شماره ۱۶ 65 - 88

کلید واژه ها: اعتبارسنجی سندی احادیث پزشکی روایات طبی الخصال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۱۴۲
بازگرایش به سخنان طبی اهل بیتb در عصر مُدرن امروز و هم پوشانی برخی آموزه های ایشان با عناوین علوم تجربی، به ویژه مفاهیم پزشکی، ضرورت پرداختن به اعتبار روایات طبی را ایجاد می کند. کتاب های متعدد شیخ صدوقe یکی از منابع رجوع به احادیث طبی بوده که در این میان، کتاب الخصال ایشان محور بررسی این مقاله قرار گرفت. نگاشته پیشِ رو به بررسی و اعتبارسنجی سندی 23 روایت پزشکیِ جلد اول این کتاب پرداخته است. مقاله حاضر که به روش کیفی، توصیفی، تحلیلی، نقلی و آماری صورت گرفته، به بیش از 5/78٪ «راوی ثقه» در زنجیره اسناد احادیث مربوطه و 87٪ «روایات مسند» و 48٪ «روایات موثق و صحیح» دست یافته و قابل پذیرش محدّثان دانسته است که نتیجه آن، برخورداری قوت سندی و رجالی 23 روایت طبی کتاب الخصال خواهد بود. 
۱۲.

جستاری بر امکان ناپذیری «تشابه مطلق» آیات قرآن از دیدگاه مفسران شیعه

نویسنده:
منبع: الاهیات قرآنی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۲ 13 - 27

کلید واژه ها: قرآن تشابه مطلق آیات امکان ناپذیری مفسران شیعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۸ تعداد دانلود : ۱۶۹
شناخت ماهیت اِحکام و تشابه به عنوان پدیده فراگیر در همه زبان ها و قاعده ای زبان شناختی در فهم قرآن، نقش اساسی در هدایت قرآن و تقریب مذاهب اسلامی ایفا می نماید. مفسران شیعه «تشابه مطلق» آیات را انکار نموده اند. هدف اساسی مقاله حاضر بررسی دلایل امکان ناپذیری «تشابه مطلق» آیات است. این مطالعه با روش توصیفی، تحلیلی – سیستمی و بنیادین نگارش یافته است. دست آورد مقاله حاضر که مشتمل بر پنج دلیل نوآورانه است، کنکاش از دلایل یازده گانه ذیل است: ناسازگاری تشابه مطلق آیات با «حکمت خداوند»، «هدایت گری قرآن»، «برخی از اوصاف قرآن هم چون نور بودن، مبین و تبیان بودن آن»، «بلاغت اعجازین قرآن»، «سنت و سیره راسخان در علم معصوم(ع) و غیر معصوم»، «قراین پیوسته آیه هفت سوره آل عمران»، «حجیت ظواهر قرآن»، «مفاد التزامی روایات»، «مدلول های سری حروف مقطعه»، «زبان عرف خاص قرآن در القاء مقاصد الاهی»، «توصیه اکید خداوند به تدبر و ژرف اندیشی در قرآن».
۱۳.

تاثیر نظریه ابطال پذیری پوپر بر تفسیرعلمی از منظر آیت الهی جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۲ 114 - 129

کلید واژه ها: ابطال گرایی تفسیر علمی پوپر جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۱ تعداد دانلود : ۱۱۸
تفسیر و تطبیق قرآن به مدد علوم تجربی همواره در میان قرآن پژوهان متقدم و متأخر دل بستگانی داشته و دستاوردهای مثبتی به ارمغان آورده است. نظریه ابطال پذیری در رئالیسم انتقادی پوپر به عنوان یکی از دیدگاه های تأثیرگذار در حوزه فلسفه علم نوین، همواره مورد نقّادی برخی از فلاسفه علم غربی و مسلمان قرارگرفته است. پرسش اساسی مقاله حاضر که با روش بنیادین ،توصیفی ، تحلیلی و تجربی نگارش یافته است، چیستیِ اساسی ترین کنش ها نظریه ابطال پذیری پوپر بر تفسیر علمی از منظر آیت الله جوادی آملی است. دستاورد پژوهش حاضر، موارد پنج گانه مخالفت نظریه فوق با «مبانی» تفسیر علمی قرآن است. از قبیل بی معنا انگاری متافیزیک ، مخالفت حدس ها و ابطال های بی نهایت و غیر واصل به حقیقت نهایی با خطاناپذیری مفاهیم قرآن و ... ؛ و مصادیق پنج گانه ناسازگاری این نظریه با «قواعد» تفسیر علمی قرآن از قبیل، عدم پذیرش علمیت قضایای تجربی جزئی و احتمالی از منظر نظریه ابطال پذیری و اعتبار آن در قرآن کریم و ...
۱۴.

بایسته های مهندسی فرهنگ در جامعه از منظر قرآن با تاکید بر نقش فرهنگ ایثار

نویسنده:
منبع: شاهد اندیشه دوره اول تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ 139 - 176

کلید واژه ها: آسیب شناسی ایثار فرهنگ قرآن مهندسی فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۵۵
یکی از عوامل مهم و بسیار تأثیرگذار در مهندسی فرهنگی کشور، روشن سازی جایگاه دین در مهندسی فرهنگی است. تعیین معنای دین و فرهنگ، قلمرو دین و فرهنگ و خاستگاه این دو از مهمترین مباحثی است که به کشف رابطه دین و فرهنگ کمک می کند در عصر حاضر با تحولات و پیشرفت های صورت گرفته اندیشمندان و جامعه شناسان در تمام جوامع بشری این نیاز را احساس کرده اند که فرهنگ فردی و اجتماعی مانند سایر علوم نیاز به برنامه ریزی و مهندسی دارد. زندگی اجتماعی و توجّه به روح جامعه و ترویج فرهنگ ایثار یکی از اساسی ترین تعلیمات قرآن است. هدف از این پژوهش بایسته های مهندسی فرهنگ در جامعه از منظر قرآن و روایات با تاکید بر فرهنگ ایثار است. پژوهش حاضر به روش توصیفی نگارش شده و اطلاعات آن به روش کتابخانه گردآوری شده است و یکی از نتایج این مقاله این است که برای داشتن جامعه قرآنی با فرهنگ ایثار باید فرهنگ به صورت کاملا مهندسی شده توسط دولت برنامه ریزی گردد و با اجرای برنامه های مدون موجب سرلوحه قرار گرفتن آموزه های قرآن و سنت در زمینه ایثار در تمامی زندگی و امور اجتماعی قرار گیرد.
۱۵.

اعتبارسنجی سندی-رجالی احادیث پزشکی با تأکید بر جلد دوم خصال شیخ صدوق(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: حدیث و اندیشه پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳۲ 25 - 61

کلید واژه ها: اعتبارسنجی ارزیابی سندی ارزیابی رجالی احادیث پزشکی خصال صدوق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۱۲۸
کتاب «خصال» شیخ صدوق از جمله میراث گران سنگ معصومان (ع) است که همواره از سوی عالمان دین به چشم تکریم نگریسته شده است . اعتبار علمی و رجالی شیخ و ویژگی های مثبت حدیث نگاری وی ، تنوع مفادّ و ... تألیف فوق را از شاخصه های بارزی برخوردار نموده است . پرسش اساسی مقاله حاضر که به روش کیفی ، توصیفی ، تحلیلی ، نقلی و آماری نگارش یافته است ، چیستی اعتبار سنجی سندی - رجالی 53 روایت پزشکی مجلّد دوم این کتاب ، به عنوان یکی از شیوه های فهم و نقد احادیث پزشکی است. دستاورد نو آورانه مقاله حاضر کشفِ بیش از 5/78٪ « راوی ثقه » در زنجیره اسناد احادیث فوق ؛ اشتمال بر 81٪ «روایات مسند» و 48٪ «روایات موثق و صحیح» قابل پذیرش محدّثان است ، که نتیجه آن برخورداری 53 روایت طبی خصال از قوت سندی و رجالی فراوان خواهد بود.
۱۶.

تحلیل تطبیقی افزوده های تفسیری بلند در ترجمه های قرآن کریم مشکینی و الهی قمشه ای (مطالعه موردی سه جزء پایانی قرآن کریم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ترجمه قرآن و حدیث دوره ۹ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 242-223

کلید واژه ها: افزوده های تفسیری بلند ترجمه الهی قمشه ای ترجمه مشکینی سه جزء پایانی قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۹ تعداد دانلود : ۱۳۸
افزوده های تفسیری بلند به معنای گزاره هایی طولانی است که برخی مترجمان در داخل پرانتز و در توضیح بیشتر الفاظ آیات قرآن کریم از آن بهره گرفته اند. در میان ترجمه های معاصر، دو ترجمه الهی قمشه ای و مشکینی، از افزوده های تفسیری بیشتری نسبت به دیگر مترجمان استفاده کرده اند. پژوهش حاضر در صدد بوده است با استفاده از روش تحلیل تطبیقی خُرد که در آن موارد مطالعه از یک سنخ هستند و نیز با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی؛ به تحلیل مقایسه ای افزوده های تفسیری بلند در سه جزء پایانی قرآن کریم در دو ترجمه الهی قمشه ای و مشکینی بپردازد. بررسی ها نشان می دهد افزودنی های تفسیری بلند در این دو ترجمه اقسام گوناگونی نظیر بیان مصداق آیات، بیان سبب نزول، تبیین مفردات، بیان مفهوم گزاره ها، بیان بطون آیات دارد. به طور کلی، در برخی موارد، افزوده های تفسیری بلند از دیدگاه دو مترجم به صورت یکسان مطرح گردیده است؛ اما در بیشتر موارد، تفاوت هایی میان دیدگاه دو مترجم در بیان افزوده های تفسیری بلند وجود دارد. مشکینی با بهره گیری از روایات تفسیری، سبب نزول ها، شواهد لغوی، سیاق و تناسب آیات، مراجعه به مفسران، افزوده های تفسیری مناسب تری نسبت به الهی قمشه ای بیان کرده است.
۱۷.

تطبیق "قاعده الجری والتطبیق" التفسیریه فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۳۹۹ (۱۴۴۲ق) العدد ۱ (المتوالی ۷) 58 - 49

کلید واژه ها: الجری والتطبیق حالات التطبیق نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۶۹
تعتبر "القواعد التفسیریه" فرعا من فروع العلوم القرآنیه وهی مایقوم علیها الاستنتاج وتعتبر المعیار فی اختیار الوجهه التفسیریه الأصح. "قاعده الجری والتطبیق" التفسیریه تعتبر الطریقه العقلانیه والقائمه من التعالیم التفسیریه لأهل البیت (ع). یطرح السؤال الرئیسی فی هذا المقال الذی تمت کتابته وفقاً للنهج الوصفی- التحلیلی مع الترکیز علی مشکله البحث والمصادر المکتبیه، حول استکشاف تطبیق القاعده المذکوره أعلاه فی نص نهج البلاغه، وماهی الحالات التی استخدمها أمیر المؤمنین(ع) من بین أنواع مختلفه من قاعده "الجری فی القرآن" بصفته القرآن الناطق والصحابی الأکثر إلمامًا بالأصول والقواعد والطرق التفسیریه لنبی الإسلام رسول الله صلى الله علیه وسلم. أخیرًا، هذه المقاله هی حرکه بحثیه فی ترسیخ ودعم القاعده المذکوره أعلاه وترسیخ المنهج التفسری لأهل البیت (ع). استخدام وتطبیق نهج "التنقیب ودراسه المصادیق" الموجوده فی نهج البلاغه وتطبیق القاعده المذکوره أعلاه یعتبر من الإنجازات الخاصه والمبتکره لهذا المقال بحیث تم تطبیق القاعده المذکوره فی ثمانیه حالات- اثنی عشره حاله من نفس الآیات القرانیه، وفی ست حالات، تم تخصیص الآیه على شکل اقتباس المعنى والمحتوى أو ما شابه نص الآیه نفسها، من بینها خمس حالات تدل علی قاعده "الجری الظاهره فی القرآن" مع التأکید على الوحی وسیاق الآیه؛ وست حالات تدل علی قاعده "الجری الظاهره فی القرآن" بتجزئه سیاق الآیه ؛ وسبعه تدل علی قاعده "الجری فی باطن القرآن"
۱۸.

آسیب شناسی قصه دینی از منظر سبک زندگی اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی سال نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱۹ 159-178

کلید واژه ها: سبک زندگی اسلامی آسیب قصه دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۱۷
تعامل با تحولات سریع فرهنگی، اجتماعی و تغییر در الگوها به ویژه در حوزه هنر و از آن جمله قصه پردازی، یکی از چالش های ادیان الهی است. در این راستا دفاع از حریم جاذبیت و جاودانگی اسلام در گرو چگونگی باز تولید دین در گذر از جامعه سنتی به جامعه نوین و اطلاع از ویژگی های "سبک زندگی اسلامی" در است. پرسش پژوهش آن است که هنر " قصه دینی" در " سبک زندگی اسلامی" از چه آسیب هایی رنج می برد و چگونه باید خود را از آلایش های« قصه پردازی نو گرای غربی» برهاند. دستاورد پژوهش که به روش کتابخانه ای، توصیفی و تحلیلی نگارش یافته، به شرح ذیل است: الف : "نگرش سازی" نسبت به آسیب های قصه دینی، به معنای آسیب شناسی از قصه های اسلامی- بومی در راستای استحکام پیام رسانی علمی و تامین اهداف الهی، انسانی، تربیتی « قصه دینی» و اجتناب از آفات « قصه پردازی نو گرای غربی». ب : "راهبرد سازی" در جهت « آسیب زدایی از قصه دینی» و کنکاش از آسیب ها و آفاتی که طی قرون اولیه اسلامی تا حال حاضر، چه در حوزه مفهومی و چه ساختاری، گریبان گیر« قصه دینی» شده است. ج : " راهکارسازی" بمعنای چگونگی فعالیت های اجرایی در ایصال به این هدف و استنباط 22 مورد آسیب قصه دینی و ارایه آن به هنرمندان حوزه ادبیات داستانی اسلامی- بومی و قرآن پژوهان
۱۹.

المعاییر المنهجیه لقاعده «الجری والتطبیق» التفسیریه، مع تحلیل مفهومی ومصداقی لکلام علی (ع) فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الرابعه خریف و شتاء ۱۴۰۰ (۱۴۴۳ق) العدد ۳ (المتوالی ۹) 131 - 144

کلید واژه ها: معاییر الجری وتطبیق القرآن الإمام علی (ع) نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۸۸
إنّ قاعده "الجری القرآنی"، ترجع أصولها إلى المبادئ العقلیه التخاطبیه وتعالیم أهل البیت علیهم السلام، وهی مثلها مثل سائر القواعد التفسیریه تعدّ أحد الأصول المختاره فی اختیار الرأی التفسیری القویم وتجنّب الأخطاء التفسیریه. کان الإمام علی (ع) بعد النبی (ص)، من أعلم النّاس بعلوم التفسیر وأسالیبه المعتبره، من ذلک "جری القرآن". أمّا السؤال الرئیسی الّذی تمّ التطرّق إلى الإجابه عنه فی هذا البحث -عن طریق المنهج الوصفی التحلیلی والبنیوی،- هو معاییر الجری القرآنی المنهجی والصحیح؛ وذلک على ضوء الترکیز على نصّ نهج البلاغه؛ وبالتالی، یعدّ إنجازنا هذا مجهود بحثی فی ظلّ تعزیز المناهج التفسیریه لأهل البیت علیهم السلام. أمّا النتائج الجدیده فی هذه الدراسه، فهی أنّه تمّ استیعاب أصل القرآن، السنه القویمه، العقل البرهانی، الاجتناب عن الرأی الشخصی، عدم ضروره الالتزام بالسیاق وزمن الآیه، من الحقل المفهومی، وعن طریق البحث فی المصادیق و18 تطبیقاً فی قاعده الجری فی نهج البلاغه؛ فی سبعه منها: ننتزع منها مفاهیم القرآن والسنه القویمه والعقل، وفی 11 منها: استنبطنا معاییر العقل والروایات المعتبره باعتبارها ضمن مفهوم جری القرآن.
۲۰.

بررسی تطبیقی میزان سازواری و کنش های انگاره های نظریه «اصالت واقع انتقادی» ایان باربور با تفسیر علمی روشمند با محوریت دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های معرفت شناختی بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 287 - 313

کلید واژه ها: رئالیسم انتقادی ایان باربور تفسیر علمی جوادی آملی کنشها و سازواری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۵۳۱
تفسیر علمی که در عصر پستمدرنیسم دوران پختگی و کمال خود را تجربه میکند، افزون بر روششناسی خاص و معیارهای معتبر، به تناسب توسعه دانشهای بشری، به ویژه در حوزه فلسفه علم، نیازمند تبیین کنشهای تاثیرگذارترین دیدگاههای نوین فلسفه علم بر حوزه مبانی و قواعد این شیوه تفسیری است. دستاورد مقاله حاضر که به روش توصیفی، تحلیلی، انتقادی و تطبیقی نگارش یافته، پس از بررسی نقادانه نظریه «رئالیسم انتقادی» ایان باربور با محوریت مناظر آیتالله جوادی آملی، تبیین چیستی کنشها و میزان سازواری نظریه وی با مبانی و قواعد تفسیر علمی به شرح ذیل است: همعرض دانستن خداوند با سایر پدیدههای هستی، محدودسازی اصل علیّت در حدّ پدیدههای طبیعیت؛ تقدّم معرفت تجربی بر معرفت دینی؛ یکسانپنداری روششناسی علم با دین؛ اینکه هیچ «نظریه نهایی» را نمیتوان «حقیقت غایی» دانست و حقیقت نهایی هیچ چیز قابل درک نیست؛ شکاکیت و سفسطه به عنوان نتیجه منطقی «نسبیت فهم»؛ دیدگاههایی از ایان باربور است که در ناسازگاری با فلسفه دین و مبانی تفسیر علمی قرآن است؛ لیکن تلاش وی در تنشزدایی بین علم و دین که زمینه مساعد وحدت علم و دین را در غرب تمهید نموده، با مصالح دین و آموزههای قرآنی سازگار بوده، پذیرش واقعیات خارجی و جهانبینی علمی به عنوان واقعیتی مسلّم، معتبر و اطمینانبخش، مورد پذیرش فلسفه دین و سازگار با دیدگاه مفسران علمی قرآن مبنی بر جواز استناد قضایای طمأنینهبخش تجربی به قرآن در قالب «استناد احتمالی» است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان