امیرعباس فاتحی

هدف این پژوهش، تعیین نقش واسطهای هویت اخلاقی (با دو بعد درونیسازی و نمادسازی) در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده (با دو الگوی گفتوشنود و همنوایی) و شادکامی بود. شرکتکنندگان 308 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شیراز (125 زن و 183 مرد) بودند که با روش خوشهای تصادفی چندمرحلهای انتخاب شدند. برای گردآوری دادهها از پرسشنامه بازنگریشده الگوهای ارتباطی خانواده (کوئرنر و فیتزپاتریک، 2002ب)، مقیاس هویت اخلاقی (آکینو و رید، 2002) و پرسشنامه شادکامی آکسفورد (آرگیل، 2001) استفاده شد. یافتهها نشان داد که جهتگیری همنوایی بهصورت منفی معنادار و جهتگیری گفتوشنود بهطور مثبت معنادار شادکامی را پیشبینی میکنند و بعد نمادسازی هویت اخلاقی بهصورت مثبت معنادار پیشبین شادکامی است. همچنین از بین دو بعد هویت اخلاقی، فقط بعد نمادسازی اخلاقی با برقراری رابطه مثبت بین دو متغیر الگوهای ارتباطی خانواده و شادکامی، نقش واسطهای داشت. جهتگیری گفتوشنود نیز بهصورت غیرمستقیم با واسطهگری نمادسازی هویت اخلاقی، پیشبینیکننده مثبت معنادار شادکامی بود. بر اساس یافتههای این پژوهش میتوان نتیجه گرفتکه افزایش جهتگیری گفتوشنود خانواده منجر به نمادسازی هویت اخلاقی و شادکامی بیشتر فرزندان میشود.

پژوهش حاضر در چهارچوب یک مدل علّی، پیش آیندهای ابراز وجود را بررسی کرد. در این مدل، ابعاد کارکرد خانواده به عنوان متغیرهای برون زا، خودتنظیمی رفتاری متغیر واسطه ای و ابراز وجود متغیر درون زا بودند. بدین منظور 265 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر ابرکوه (121 دختر و 144 پسر) به شیوة خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سه پرسشنامه عملکرد خانواده، خودتنظیمی رفتاری و ابراز وجود استفاده گردید. مدل پیشنهادی پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر آزمون شد و برای معناداری اثرات غیرمستقیم متغیرهای رابطه ای، روش نمونه برداری های مکرر خود راه انداز به کار رفت. نتایج حاکی از تأیید نقش واسطه گری خودتنظیمی رفتاری بود. یافته ها نشان داد بعد حل مساله، درگیری عاطفی و کنترل رفتار با واسطه گری خودتنظیمی رفتاری پیش بینی کننده مثبت و معنادار ابراز وجود هستند. همچنین خود تنظیمی رفتاری پیش بینی کننده مثبت و معنا دار ابراز وجود است. در پایان یافته ها برمبنای کاربردهای آن برای آموزش والدین و افزایش ابراز وجود در دانش آموزان به بحث گذاشته شد.

در این پژوهش در چهارچوب مدلی علّی، نقش پیش آیندی سبک های هویت در ابراز وجود با واسطه ای خود نظم جویی رفتاری بررسی شد. بدین منظور 265 نفر از دانش آموزان دبیرستانی شهر ابرکوه (121 دختر ، 144 پسر) به شیوه خوشه ای تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سیاهه تجدید نظرشده سبک های هویت برزونسکی (وایت و دیگران، 1998)، پرسشنامه خود نظم جویی رفتاری (براون، میلر، و لواندوسکی، 1999) و پرسشنامه ابراز وجود (گمبریل و ریجی، 1975) استفاده شد. مدل پیشنهادی پژوهش با استفاده از تحلیل مسیر آزمون شد و برای سنجش معناداری اثرات غیرمستقیم متغیرهای رابطه ای، روش نمونه برداری های مکرر خودراه انداز به کار رفت. نتایج حاکی از تأیید نقش واسطه ای خود نظم جویی رفتاری بود. یافته ها نشان دادند که سبک اطلاعاتی به صورت مستقیم و غیر مستقیم و تعهد هویت به صورت غیر مستقیم با نقش واسطه ای خود نظم جویی رفتاری پیش بینی کننده مثبت و معنادار ابراز وجود و سبک سردرگم- اجتنابی با نقش واسطه ای خود نظم جویی رفتاری پیش بینی کننده منفی و غیر مستقیم ابراز وجود است. خود نظم جویی رفتاری نیز به صورت مثبت و معنا دار ابراز وجود را پیش بینی کرد. یافته ها بر مبنای کاربردها در آموزش والدین و افزایش امکان ابراز وجود در دانش آموزان بحث شد.