محمدتقی حیدری

محمدتقی حیدری

مدرک تحصیلی: استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۸۱ مورد.
۶۱.

تحلیل عملکردی کنشگران شهری در ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی با مدل چند موضوع- چند بازیگر (مطالعه موردی: محله اسلام آباد شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال نهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۸) 39 - 58

کلیدواژه‌ها: اسکان غیررسمی ساماندهی شهر زنجان کنشگران مکتور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۸۱
موضوع اسکان غیررسمی، یک پدیده چندبعدی و سیستماتیک است که ناشی از سازوکار و روابط متقابل کنشگران عوامل پنهان و آشکار اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و مدیریتی است. با این رویکرد نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی، به دنبال تحلیل نقش کنشگران تأثیرگذار در ساماندهی سکونتگاه غیررسمی محله اسلام آباد با مدل مکتور در شهر زنجان است. گردآوری داده ها با روش کتابخانه ای و میدانی انجام شد. جامعه آماری شامل گروه متخصصین و نخبگان شهرسازی در شهر زنجان است که با روش نمونه گیری گلوله برفی، 25 نمونه انتخاب شد. برای تحلیل داده ها از رویکرد تحلیل عاملی، مدل معادلات ساختاری و مدل چندموضوع-چند بازیگر با کمک نرم افزارهای SPSS و Lisrel و Mactor استفاده شد. طبق مدل معادلات ساختاری کنشگران بیشترین روابط علی را با شاخص زیست محیطی با ضریب 05/7 و کمترین روابط را با شاخص کالبدی با ضریب 12/3 داشته اند. طبق مدل چندموضوع-چند بازیگر، عامل اصلی ساماندهی اسکان غیررسمی محله اسلام آباد، مثلث روابط بین شهرداری-ساکنین محله و نهادهای محلی است و محوریت اصلی نیز با شهرداری می باشد. با توجه به جایگاه شهرداری در کنشگری شهری این محلات باید در نظر داشت اولویت دادن به تأمین منافع انحصاری نهفته در نوسازی تک بنا که بر سوداگری زمین و مسکن شهری را دامن می زند و با قرار گرفتن این موارد در کنار وظایف مانده دولت و نهادهای بخش عمومی مثل شهرداری و غفلت از تعهدات خود در قبال این محلات، علاوه بر القا و تشدید فرسودگی، سبب حضور بیشتر غیررسمی شدن فضا خواهند شد.
۶۲.

تبیین شاخص های بازآفرینی بافت های فرسوده شهر ارومیه با روش تلفیقی (BWM-IPA)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال بیستم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۹) 166 - 141

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی بافت فرسوده ارومیه IPA BWM

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۳ تعداد دانلود : ۱۶۷
هدف تحقیق حاضر تبیین شاخص های بازآفرینی بافت های فرسوده شهر ارومیه بود تا ضمن بررسی ارجحیت و تعیین وزن شاخص ها در بازآفرینی، اهمیت و عملکرد این شاخص ها و چگونگی تعقیب آن ها از سوی نهادهای ذی ربط بررسی شود و درنهایت اولویت های اول در بازآفرینی تعیین شوند. روش پژوهش تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بود که برای تبیین بازآفرینی بافت های فرسوده شهر از 24 شاخص استفاده شد که براساس پیشینه، مبانی نظری و مطالعات میدانی شناسایی شدند. برای بررسی ارجحیت شاخص ها در بازآفرینی، تعیین وزن هریک از آن ها و درنهایت مقدار سازگاری از مدل بهترین-بدترین استفاده شد. سپس به منظور بررسی چگونگی پیاده سازی شاخص های بازآفرینی از لحاظ اهمیت/عملکرد و مقدار تطابق آ ن ها از روش (اهمیت/عملکرد) استفاده شد. نمونه بررسی شده در تحقیق حاضر، خبره محور به تعداد 20 نفر بوده و به روش گلوله برفی انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان داد، شاخص های بازآفرینی بافت های فرسوده با مقدار مناسب  039/0 سازگار بودند که در این میان شاخص مشارکت دارای بهترین و شاخص تراکم جمعیت دارای بدترین ارجحیت در میان شاخص ها بودند. همچنین نتایج حاصل از مدل IPA، نشانگر تناقض زیاد میان اهمیت و عملکردهای شاخص های بازآفرینی بود؛ به طوری که بیشترین تلاش، سرمایه، هزینه و وقت برای بازآفرینی روی شاخص های با اولویت پایین گذاشته شده است؛ درحالی که در شاخص های با اهمیت زیاد، سطح عملکرد ثبت شده خیلی کم بوده است. براساس نتایج تحقیق، اولویت اول تمرکز بازآفرینی بافت های فرسوده در شهر ارومیه باید بر شاخص های مشارکت فردی-گروهی، بهبود جاذبه های تاریخی، بهبود اشتغال و درآمد باشد.  
۶۳.

تحلیل عوامل مؤثر برافزایش تاب آوری جوامع شهری در برابر همه گیری کرونا با رویکرد مدیریت بحران اجتماع محور(مطالعه موردی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۹ 159 - 186
تعداد بازدید : ۱۶۱ تعداد دانلود : ۱۷۲
همه گیری و شیوع گسترده ویروس کرونا با شتابی کم سابقه، زیست بشری و به طور خاص شهرها را در معرض یک مخاطره دشوار داده که این بار بیش از آسیب های موضوعی و موضعی، کلیت و بقای جوامع شهری را در تمام ارکان آن، در معرض آسیب قرار داده است. مدیریت بحران اجتماع محور به عنوان روشی نوین در مدیریت بحران به منظور مشارکت تمام اقشار جامعه در زمینه ی مخاطرات، اثرات بسزایی در کاهش آسیب پذیری و درنتیجه زمان پایداری در برابر بلایا در شهرها دارد لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل عوامل مؤثر برافزایش تاب آوری جوامع در برابر همه گیری کرونا با رویکرد مدیریت بحران اجتماع محور است. این پژوهش به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و ازلحاظ هدف کاربردی است. شناسایی مؤلفه های پژوهش از طریق بررسی مبانی نظری و تئوریک پژوهش و انجام تحلیل دلفی با مشارکت متخصصین رشته برنامه ریزی شهری در دانشگاه ها و مراکز پژوهشی به عنوان اعضای پانل صورت گرفته است. برای گردآوری داده های موردنیاز از روش کتابخانه ای و از روش پیمایشی به صورت پرسشنامه استفاده شد. در بخش تجزیه وتحلیل از مدل تحلیل عاملی تأییدی در قالب مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS نوع مؤلفه ها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر مؤلفه ها مورد تحلیل قرار گرفت. تحلیل ساختار ارتباطی عوامل مؤثر شناسایی شده با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی نشان می دهد که عوامل شناسایی شده دارای ارتباط ساختاری معنادار در خلق جوامع تاب آور در برابر کرونا در شهر زنجان می باشد. نتایج همچنین نشان می دهد که عامل مشارکت و شبکه های اجتماعی (F1) با بار عاملی 89/0، عامل سرمایه اجتماعی (F2) با بار عاملی 88/0، دانش و مهارت ها (F3) با بار عاملی 85/0 و آگاهی (F4) با بار عاملی 75/0 بیشترین تأثیر را در خلق جوامع تاب آور در برابر بیماری کرونا دارند.
۶۴.

ارزیابی و تحلیل نقش تعاونی های مسکن در بازتولید و ساماندهی فضای شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۸ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۶۴) 271 - 285

کلیدواژه‌ها: تعاونی مسکن بازتولید شهری ساماندهی فضای شهری شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۴۹
مقدمه: شهرها به عنوان گسترده ترین ساخته دست بشر، همواره در معرض بلایا و سوانح طبیعی و انسانی بسیاری بوده اند. در این میان، زلزله اغلب تلفات جبران ناپذیری را بر این سکونتگاه ها و به ویژه بافت های فرسوده آن تحمیل کرده که لازم است تا مفهوم تاب آوری برای کاهش آثار زیانبار زلزله بیشتر مورد توجه قرار گیرد. هدف: در این راستا، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شاخص های تاب آوری کالبدی بافت های فرسوده در برابر زلزله های احتمالی صورت گرفته است.روش شناسی پژوهش: روش این پژوهش آمیخته و در دو فاز کیفی و کمی است . فاز کیفی، با استفاده از روش شناسی نظریه داده بنیاد و مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با24 نفر از خبرگان انجام شده است. در فاز کمی از آزمون  t تک نمونه ای و آزمون فریدمن استفاده شده است. در انتها نیز به منظور شناخت بیشتر از وضعیت شاخص های تاب آوری کالبدی، از طریق برداشت میدانی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، نقشه های مربوط به شاخص های تاب آوری کالبدی ارائه شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: منطقه پژوهش محله قلعه در شهرستان دزفول واقع در شمال استان خوزستان بوده است.یافته ها: تحلیل داده ها در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام پذیرفت و به ظهور 97 کد باز، 18 مفهوم در قالب 4 مقوله اصلی منجر گردید. نتایج نشان داد تاب آوری کالبدی بافت های فرسوده در برابر زلزله در محله قلعه شامل چهار مؤلفه افزونگی، تنوع، اتصال و استحکام می باشد.نتایج: بررسی وضعیت شاخص ها و مؤلفه های تاب آوری کالبدی محله قلعه شهرستان دزفول در برابر زلزله از دیدگاه کارشناسان، حاکی از این بود که تاب آوری کالبدی محله قلعه شهرستان دزفول و مولفه های آن در سطح نامناسبی قرار دارند و از نظر سطح تاب آوری، مولفه اتصال در رتبه اول، مولفه تنوع در رتبه دوم، مولفه افزونگی در رتبه سوم و مولفه استحکام در رتبه چهارم قرار دارد.
۶۵.

معیشت پایدار با رویکرد حفاظت از اراضی کشاورزی با استفاده از سامانه Gis

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۶ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲۱ 483 - 499

کلیدواژه‌ها: معیشت پایدار حفاظت کشاورزی GIS

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۳۷
ازکل محدوده شهر کلوانق مساحتی به میزان 632112 متر مربع به کاربری مسکونی اختصاص دارد که معادل 16/50 درصد از کل محدوده شهر را شامل می شود. با توجه به جمعیت سال 1395 که برابر 7465 نفر برآورد شده، 84 متر مربع به ازاء هر نفر می باشد که 34 مترمربع از حداکثر سرانه ی مسکونی مصوب برای شهرهای زیر20000 نفر(که برابر60 مترمربع می باشد) بیشتر است. مساحت کاربری مسکونی 195912 مترمربع بیشتر از مساحت مطلوب بوده و نشانگر عدم کمبود در زمینه مسکن در شهر کلوانق می باشد که با پیش بینی 8718 نفر برای افق سال 1408 تعداد نیاز به واحد مسکونی در وضع موجود برای شهر کلوانق برابر 409 واحد می باشد. که با توجه به اینکه در داخل محدوده شهر حدود 29 هکتار زمین بایر و اراضی کوچک مقیاس وجود دارد که 60 درصد این کاربری در طرح پیشنهادی به مسکونی اختصاص خواهد یافت، علنا کمبود مسکن شهر کلوانق در داخل محدوده برطرف می گردد؛ ولی نبود شفافیت های قانونی و وجود بندها و تبصره های مختلف درباره تغییر کاربری اراضی، مشخص نبودن مسئولیت نظارتی و تصمیم گیری باعث شده است تا توسعه ی شهر بیش تر با از بین بردن اراضی کشاورزی صورت گیرد. تحقیق حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش ترکیبی می باشد ، در تحقیق حاضر با استفاده از امکاناتی که در تابع FUZZY از نرم افزار IDRISI Kilimanjaro وجود داشت برای استاندارد سازی نقشه ها استفاده شد، که با هدف حفاظت از اراضی کشاورزی و باغی خارج از محدوده شهر انجام گرفته است.نتایج بیانگر قابلیتهای سامانه Gis در استفاده از المان ها و شاخص های برجسته کشوری درپهنه بندی مناطق مستعد(بایر) محدوده شهر برای گسترش آتی شهری است تا کمترین آسیب به اراضی کشاورزی و باغی وارد آید.
۶۶.

تبیین مؤلفه های مطلوبیت فضای شهری در تحقق حق به شهر، مطالعه موردی: ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۵) 21 - 45

کلیدواژه‌ها: حق مطلوبیت حق به شهر ارومیه مدل IPA

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۲۷
روند روبه رشد جمعیت شهرها باعث ظهور مشکلات گسترده شده است. دراین ارتباط از مهم ترین راهکارهای شناسایی شهروندی محلی، وضع قانون شهر با رویکرد مبتنی بر حق به شهر است، که جوانب مختلف جهت تحقق این مهم مورد کنکاش قرارگرفته است. در همین چارچوب تحقیق حاضر سعی در بررسی مطلوبیت فضای شهری در تحقق حق به شهری در شهر ارومیه داشته است. بدین منظور نیز از روش های کتابخانه و میدانی برای جمع آوری اطلاعات بهره برده شده است و برای تجزیه وتحلیل نیز از نرم افزار Smart Pls برای بررسی سطح معنی داری رابطه مطلوبیت در حق به شهر و از مدل IPA جهت تبیین تفاضل اهمیت و عملکرد شاخص های مطلوبیت در راستای تحقق حق به شهر استفاده شده است. لازم به ذکر است که ازآنجاکه نمونه تحقیق حاضر مبتنی بر خبرگان بوده است، حجم نمونه به روش هدفمند (گلوله برفی) به میزان 20 نفر انتخاب شده اند. نتایج تحقیق نشان داده است که مطلوبیت در تحقق حق به شهری در شهر ارومیه موثر بوده و در سه برازش اعتبار اشتراک واریانس (R2) ، میزان توان پیش بینی (Q2)، قدرت مدل ساختاری (GOF) مورد تأیید قرارگرفته است، اما براساس نتایج حاصل از مدل IPA اختلاف بین اهمیت شاخص های مطلوبیت و اولویت عملکرد توسط نهادهای ذی ربط در ارومیه وجود داشته است و اهمیت زیادی به شاخص های با اولویت پایین داده شده است؛ درحالی که اولویت اول شاخص های مطلوبیت جهت تحقق حق به شهر شامل پاسخگویی به نیازهای شهروندان، امکان حضور اقشار جامعه در بستر شهر، مسئولیت پذیری، تعلق خاطر، سازگاری و قانونمندسازی شهروندان بوده است.
۶۷.

بررسی نقش مسکن پایدار بر امنیت اجتماعی در شهرها، مطالعه موردی شهر نوشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۵ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۶) 31 - 51

کلیدواژه‌ها: امنیت امنیت اجتماعی مسکن پایدار شهر نوشهر لیزرال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۳۴
موضوع مطالعات امنیت در مسکن مهم ترین موارد و معیارهای سنجش کیفیت در شهرها است و امنیت به عنوان یکی شاخص های اصلی کیفیت موردتوجه صاحب نظران بوده است. پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی و تحلیلی، روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی(مشاهده و پرسش نامه) و جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه خانوارهای شهر نوشهر می باشد. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 نفر مشخص گردید. روایی متغیرهای تحقیق توسط اساتید دانشگاهی تأیید گردید. و پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 75/0 محاسبه شده است. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات با استفاده از آمار توصیفی(میانگین و توزیع فراوانی) و آماری استنباطی در محیط نرم افزار لیزرال صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین شاخص های امنیت اجتماعی بر مسکن پایدار تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج نشان دهنده آن بود که از بین شاخص ها، مسکن پایدار بر روی شاخص امنیت مالی دارای بیشترین تأثیر بوده به گونه ای که 4/70 درصد از واریانس متغیر امنیت مالی توسط متغیر مسکن پایدار مورد بررسی قرار می گیرد و این امر با مسکن به عنوان بستر سوداگری و کالای تجاری به صورت تجمیعی و «نگران» کننده به دلیل افزایش تسهیلات دریافتی مسکن و مازاد عرضه کمتر در واحدهای مسکونی ارزان قیمت و متوسط، پایداری اجتماعی مسکن را برای اقشار انبوه جامعه تحت تأثیر قرار دهد، اما در صورت وقوع سناریوهای بازگشت به شرایط پیش از برجام یا تشدید تحریم ها، افزوده شدن تقاضای سفته بازی و سرمایه ای به تقاضای مصرفی، افزایش تورم انتظاری در جامعه و افزایش قیمت درخواستی توسط عرضه کنندگان می تواند باعث افزایش قیمت مسکن حتی فراتر از سطح تورم عمومی در جامعه شود.
۶۸.

بررسی نقش مشارکت مردمی در افزایش تاب آوری اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی در برابر پاندمی کوید-19 (مطالعه موردی: محلات اسکان غیر رسمی شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه ناحیه ای سال نوزدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۷) 415 - 383

کلیدواژه‌ها: مشارکت مردمی تاب آوری اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی پاندمی کوید-19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۵۰
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش مشارکت عمومی در افزایش تاب آوری اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی در برابر همه گیری کوید-19 در زنجان است. پژوهش حاضر ازنظر هدف از نوع کاربردی و ازنظر ماهیت و روش پژوهش از نوع ترکیبی کیفی-کمّی است. گردآوری داده ها براساس روش پیمایشی تخصصی و اسنادی بوده است. حجم نمونه شامل 15 نفر از کارشناسان دانشگاه ها و مراکز پژوهشی است. از روش نمونه گیری هدفمند و برای پردازش داده ها از مدل تحلیل معادلات ساختاری و روش تحلیل مسیر در نرم افزار PLS استفاده شد. یافته ها حاکی از آن است که از میان شاخص های تعامل اجتماعی، گرایش به برقراری ارتباط از طریق فضای مجازی به عنوان مهم ترین متغیر شناسایی شد. ضریب تعیین متغیر «نقش مشارکت مردمی» بر متغیر «تاب آوری اجتماعی در برابر بیماری های کوید-19» برابر با 853/0 به دست آمد؛ یعنی 85 درصد از تغییرات متغیر وابسته (تاب آوری) با چهار متغیر مستقل (اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، پیوند اجتماعی و تعامل اجتماعی) بررسی می شود؛ بنابراین هر چهار متغیر مستقل پژوهشی توانسته اند به طور هم زمان بیش از 70 درصد از متغیرهای وابسته را بررسی کنند و تاب آوری را از طریق 17 معیار تعریف شده در رابطه با یکدیگر تحت تأثیر قرار دهند. 15 درصد باقی مانده از عوامل دیگری به دست می آید که به طور غیرمستقیم بر تاب آوری تأثیر می گذارند و متغیر وابسته تحقیق را تحت تأثیر قرار می دهند. درنهایت می توان گفت محله های آسیب پذیر زنجان به موازات استفاده از مشارکت و درنتیجه ارتقای تاب آوری اجتماعی، اثرات پاندمی کوید-19 را تعدیل می کنند.  
۶۹.

تحلیل ساختاری عوامل موثر بر برنامه ریزی عمومی باغ شفابخش در اراضی هاشمی نژاد شهر زنجان با رویکرد مدیریت اختلال روانی پس از بحران کووید 19(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 119 - 142

کلیدواژه‌ها: باغ شفابخش کووید- 19 آینده پژوهی باغ هاشمی نژاد زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۱۵۸
پژوهش حاضر باهدف برنامه ریزی و امکان سنجی باغ های شفابخش به عنوان منظری برنامه ریزی شده و اثرات آن بر سلامت روان و ترمیم آسیب های روحی در شرایط کووید 19 و پس از کووید 19 مطرح گردیده است. نوع پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تعداد 35 متخصص آشنا با موضوع باغ های شفابخش در شهرهای ایران (نمونه گیری غیر احتمالی؛ از نوع زنجیره ای) در قالب تکنیک دلفی استفاده گردیده است. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بوده که در اختیار متخصصین امر قرار گرفت. با وجود گذشت زمان در تجربه این اپیدمی، هنوز درک فراگیر و عملیاتی در حوزه های مختلف علمی و از جمله مدیریت این بحران وجود نداشته و برای اولین بار هست که باغ های شفابخش به عنوان راهکاری در جهت برنامه ریزی شهری و مدیریت سلامت روان در این پژوهش مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج این مطالعه ضرورت طراحی و باز طراحی باغ شفابخش را بر اساس مؤلفه های شفابخشی و اکولوژیکی به ویژه در شرایط بحرانی کووید 19 در باغ هاشمی نژاد زنجان به عنوان پایلوت نمایان می سازد و در صورت نبود برنامه ریزی هوشمندانه در زمینه برنامه ریزی باغ شفابخش، اختلال روانی ناشی از کووید 19 دستخوش پیامدهای نامناسب و نامطلوب برای آحاد جامعه خواهد شد.
۷۰.

نقش دولت در توسعه گردشگری با تأکید بر سیاست های اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد شهری سال ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 19 - 38

کلیدواژه‌ها: سیاست های اقتصادی دولت گردشگردی موانع توسعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰ تعداد دانلود : ۶۲
صنعت گردشگری به عنوان یکی از سودآورترین صنایع خدماتی جهان، اولویت درآمد اقتصادی در کشورهای بسیاری است. در این مقاله، با توجه به اهمیت جایگاه کلیدی دولت در اقتصاد به دلیل اینکه دولت بازیگر اصلی در فرآیند سیاسی توسعه گردشگری است، نقش سیاست های اقتصادی آن بررسی می شود. تحقیق حاضر ازلحاظ هدف، از نوع کاربردی؛ ازلحاظ روش انجام، از نوع توصیفی - تحلیلی و ازلحاظ شیوه گردآوری اطلاعات، از نوع پیمایشی و روش مقطعی بوده و از مصاحبه به عنوان ابزار جمع آوری داده ها استفاده شده است. منابع اطلاعاتی استفاده شده در این روش، مبانی نظری، پیشینه تحقیق، مشاهدات، مستندات، مصاحبه های عمیق با صاحب نظران، مدیران و کارشناسان باتجربه هستند. جامعه آماری بررسی شده شامل تمامی دست اندرکاران حوزه صنعت گردشگری است. نمونه آماری مصاحبه شده مشتمل بر 30 نفر از صاحب نظران علمی دانشگاهی و خبرگان در امر سیاست گذاری گردشگری و اقتصاد ایران بوده است. روش های نمونه گیری استفاده شده برای مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته با افراد مصاحبه شونده، روش نمونه گیری هدفمند قضاوتی و روش گلوله برفی هستند و تا مرحله اشباع نظری در موضوع مقاله انجام می شوند. تحلیل ساختاری بررسی ساختار عاملی بین متغیرهای مرتبه دوم بر متغیرهای مرتبه اول نشان می دهد ساختار عاملی بین متغیر مرتبه دوم توسعه گردشگری با متغیرهای مرتبه اول (توسعه کارآفرینی و فرصت های شغلی، رقابت بین مناطق مستعد، سرمایه گذاری دولت در بخش گردشگری، سیاست گذاری اقتصادی دولت در زمینه گردشگری، مشارکت حداکثری جامعه و بخش خصوصی) روابط علّی معناداری دارند. در رابطه متغیر مرتبه دوم (توسعه گردشگری) با متغیر مرتبه اول، سیاست گذاری اقتصادی دولت در زمینه گردشگری (89/0=B) و رقابت بین مناطق مستعد (60/0=B) به ترتیب، در رتبه نخست و آخر قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند مؤلفه سیاست گذاری اقتصادی دولت در زمینه گردشگری با ضریب 89/0، مؤلفه توسعه کارآفرینی و فرصت های اشتغال با ضریب 88/0 و مؤلفه سرمایه گذاری دولت در بخش گردشگری با ضریب 83/0 بیشترین تأثیر را در توسعه گردشگری در ایران دارند. همچنین مؤلفه مشارکت حداکثری جامعه و بخش خصوصی با ضریب 66/0 و مؤلفه رقابت بین مناطق مستعد با ضریب 60/0 کمترین تأثیر را در ارتقا و توسعه گردشگری دارند.
۷۱.

تحلیل فضایی- زمانی نزاع خیابانی ناشی از تصادفات درون شهری (مورد مطالعه: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال ۱۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۲ 33 - 60

کلیدواژه‌ها: ستیز تصادفات درون شهری راهنمایی و رانندگی شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۹۷
زمینه و هدف: ستیز ناشی از تصادفات درون شهری به عنوان یکی از مسائل جدی و پیش آمده در شهرها از اهمیت بالایی برخوردار است، بنابراین این پژوهش به تحلیل زمینه مؤثر بر ستیز ناشی از تصادفات درون شهری در بافتار شهر زنجان پرداخته است. روش: این پژوهش با استفاده از روش تحقیق ترکیبی و با ماهیت کاربردی به تحلیل ستیزهای ناشی از تصادفات درون شهری شهر زنجان پرداخته است. یافته ها: به نتایج پژوهش نشان داد در شهر زنجان، بیش ترین تعداد تصادفات درون شهری در ماه های اوایل مهر تا اواخر بهمن ماه رخ می دهد. هم چنین، بیش ترین تعداد تصادفات در ساعات 11 صبح تا 14 ظهر اتفاق می افتد. از ساعت 14 ظهر تا 17 عصر، تعداد تصادفات کاهش می یابد؛ اما از ساعت 17 تا 18 عصر دوباره به اوج خود برمی گردد. این الگوها ممکن است به عواملی مانند ترافیک، فعالیت های روزمره، ساعات اوج ترافیک و وضعیت روزهای ماه مرتبط باشد. برای مثال، ممکن است در ماه های اوایل مهر تا اواخر بهمن، ترافیک بیش تر باشد و روزهای بلندتر ممکن است باعث افزایش تعداد تصادفات شود. هم چنین، ساعات 11 صبح تا 14 ظهر معمولاً ساعاتی است که افراد درحرکت هستند و بیش ترین فعالیت رانندگی را دارند، با استفاده از تحلیل دلفی فازی، مؤلفه های مؤثر در بروز ستیز و نزاع در تصادفات شهری در محلات مختلف شهر زنجان شناسایی شده است. بی پروایی و یاغی گیری، استرس پس از تصادف، بدحرف زدن و زمان بر بودن تعمیر ماشین، به عنوان مؤلفه های اصلی شناسایی شده اند.نتیجه گیری: برای کاهش ستیز و نزاع در تصادفات شهری در محلات مذکور، نیازمند توجه به بهبود رفتارهای رانندگان، کاهش استرس پس از تصادف، ارتقای مهارت های ارتباطی و احترام متقابل و ارائه خدمات تعمیر و نگهداری سریع و کارآمد برای تعمیرات ماشین ها در محله های مذکور است.
۷۲.

تحلیل راهبردهای موثر بر توسعه صنعت گردشگری شهرستان خدابنده با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال هفتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۸ 35 - 52

کلیدواژه‌ها: توسعه گردشگری تحلیلSWOT مدلVIKOR تحلیل راهبردی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۳۱
توسعه اقتصادی در هر کشوری در گرو بهره برداری صحیح از منابع و جذب سرمایه های داخلی و خارجی بمنظور توسعه این منابع است. در این زمینه، گردشگری یکی از بخشهای مهم و قابل احیاء جهت هدایت سرمایه گذاریهای داخلی و خارجی و رسیدن به توسعه منطقه است.از اینرو، شناخت پتانسیلها و محدودیتهای مناطق در بخش گردشگری و تدوین برنامه ها و راهبردهای مناسب جهت رفع محدودیتها و ارتقاء توانمندیها، از گامهای موثر در توسعه این صنعت است. 2.روش شناسی: در این رابطه مقاله حاضر،با استفاده از دو روش توصیفی-تحلیلی و پیمایشی، به شناسایی امکانات و محدودیتهای گردشگری شهرستان خدابنده پرداخته است. بدین ترتیب که، ابتدا نقاط قوت، ضعف، فرصتها و تهدیدهای پیش روی منطقه را شناسایی کرده و براساس آن راهبردهای مهم جهت توسعه گردشگری در شهرستان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. جامعه آماری شامل 442 نفر در سه گروه ساکنین شهرستان، گردشگران، و کارشناسان گردشگری می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری کوکران و کارشناسی انتخاب شده اند. برای جمع آوری اطلاعات از شیوه مطالعات کتابخانه ای و پژوهشهای میدانی استفاده شده است. همچنین، برای تحلیل داده ها از تکنیکهای SWOT، روش راه حل توافقی و بهینه سازی چند معیاره(Vikor)وضریب تاو کندال و نرم افزارSPSSکمک گرفته شده است. 3.بحث: طبق یافته های تحلیل SWOT، 20 نقطه قوت و فرصت در مقابل 20 نقطه ضعف و تهدید، به عنوان توانمندیها و محدودیتهای گردشگری منطقه می باشند. همچنین 20 راهبرد متنوع در بخش گردشگری نیز برای منطقه شناسایی گردید.
۷۳.

تبیین عوامل اصلی توسعه گردشگری استان زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مهندسی جغرافیایی سرزمین دوره ۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 123 - 138

کلیدواژه‌ها: گردشگری پایداری استان زنجان مدلIPA

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸ تعداد دانلود : ۹۶
مقدمه:  در سده گذشته گردشگری و امور مربوط به آن گستردگی خاصی یافته و از حالت فعالیتی فرعی و فراغتی به شکل نیاز اساسی و برنامه ریزی های توسعه درآمده است و به یکی از بخش های بزرگ و پردرآمد اقتصاد جهان تبدیل شده است تا جایی که امروزه فعالیت های گردشگری بخش چهارم فعالیت های انسان پس از کشاورزی، صنعت و خدمات محسوب می شود، .براین اساس تلاش کشورها و مناطق برای تصاحب بیشترین منفعت حاصل از آن، زمینه رقابت را ایجاد کرده است.هدف: تحقیق حاضر سعی داشته است ضمن بررسی عوامل اولیه اثرگذار بر توسعه گردشگری استان زنجان، اهمیت و عملکرد عوامل کلیدی را نیز بررسی کند.روش شناسی: نوع تحقیق حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر گرد آوری داده توصیفی-تحلیلی بوده است و جمع آوری اطلاعات به دو صورت اسنادی- کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است. در این تحقیق 92 شاخص گردشگری در قالب سه عامل (اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی-فضایی) طراحی شده و در محیط MICMAC   با توجه به نظرات کارشناسان تحلیل شده اند تا درنهایت کلیدی تری عوامل استخراج گردند و سپس به تحلیل اهمیت- عملکرد عوامل کلیدی با استفاده از مدل IAP پرداخته شود.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی استان زنجان می باشد .یافته ها و بحث:  یافته های تحقیق نشان داده است که الگوی توزیع شاخص های توسعه گردشگری در استان زنجان از روند پایداری پیروی نکرده است به طوری که الگوی توزیع شاخص ها به صورت قطری از جنوب غرب به طرف شمال شرق دیاگرام کشیده شده و بیشترین تمرکز شاخص ها در ناحیه دوم متوجه شاخص های دو وجهی بوده است، همچنین یافته های مدل IPA نمودار تفاضل زیاد بین عوامل دارای اهمیت از اقدامات صورت گرفته توسط نهاد های زیر ربط بوده است.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داده است که برای تحقق الگوی پایدار گردشگری در استان زنجان بایستی موارد زیر را در اولویت قرار داد؛  توجه و اهتمام به قشر تحصیل کرده گردشگری و به کارگیری آنها در فرایند گردشگری، توجه به خواست و نیاز گردشگر و تلاش در برآورده سازی نیاز آنها.
۷۴.

نگرشی دوباره به نظریه باغشهر و علل تولید و چالش باغشهرهای ایران (نمونه موردی: شهر زنجان)

نویسنده:
منبع: اکولوژی سرزمین سال دوم تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳ 242 - 258

کلیدواژه‌ها: نظریه باغشهر تولید چالش زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱ تعداد دانلود : ۹۰
در شهر زنجان 99/4 متر مربع سرانه فضای سبز وجود دارد و با سرانه 8 متر مربع برای هر شهروند در طرح تفصیلی، 01/3- مترمربع کسری سرانه فضای سبز شهری را نشان می دهد . پیامد این کمبود ، خود را در تغییر کاربری اراضی کشاورزی به شکل باغشهر در شهر زنجان نشان داده است. هدف پژوهش حاضر نیز که به روش توصیفی – تحلیلی با رویکرد اکتشافی انجام شده است و از نظر هدف از نوع کاربردی است ؛ نگرشی مجدد به نظریه باغشهر می باشد . جامعه آماری پژوهش نیز کارشناسان اداره راه و شهرسازی و جهاد کشاورزی شهر زنجان و اساتید جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریزکه براساس روش گلوله برفی 30 نفر انتخاب شدند . در مرحله اول متغیرهای کلامی بصورت اعداد فازی مثلثی تعریف شدند ، سپس تحلیل داده های میدانی که شامل مصاحبه ها و پرسش نامه های باز بودند به روش تحلیل محتوای کیفی طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی(گزینشی) انجام شد که در 12 مقوله ابتدایی شناسایی شدند . در مرحله کد گذاری محوری بین مقوله های ابتدایی ارتباط برقرار شد و مقوله ها در قالب 6 مقوله ی محوری دسته بندی شدند . در مرحله کدگذاری انتخابی( گزینشی ) ، مقوله های محوری شناسایی شده بصورت نظام مند و در قالب 3 طبقه کلی دسته بندی شدند. با توجه به اینکه میزان اختلاف نظر خبرگان در دو مرحله اول و دوم دلفی کمتر از حد آستانه خیلی کم(2/0) بدست آمد ، نظر سنجی در این مرحله متوقف شد . ضعف مدیریت شهری ، ضعف قوانین سازمانهای شهری ، مدیریت ناکارآمد ، نبود شفافیت های قانونی و وجود بندها و تبصره های مختلف درباره تغییر کاربری اراضی، از عوامل ایجاد کننده و به چالش کشیده شدن مساله باغشهر در شهر زنجان بوده اند. لذا شفاف سازی قوانین و نقش آن در جلوگیری از تغییر کاربری اراضی و کاهش موازی کاری بین سازمانهای دولتی پیشنهاد می گردد.
۷۵.

ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی بافت مرکزی شهرها در برابر سوانح (نمونه موردی: منطقه 8 شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال دهم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۳) 61 - 82

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری بافت کالبدی تاب آوری شهری خودهمبستگی فضایی شهر شیراز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰ تعداد دانلود : ۷۷
رسالت این نوشتار در پی ارزیابی میزان تاب آوری کالبدی بافت منطقه 8 شهر شیراز است. این منطقه دربرگیرنده هسته اولیه شهر شیراز است و سوای بناهای تاریخی که دارای ارزش میراث فرهنگی هستند. قسمت اعظمی از این منطقه مسکونی است و جمعیتی بالغ بر 35727 نفر را در خود اسکان داده است. روش این پژوهش توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر داده های مکانی مربوط به ابنیه موجود در این منطقه است. شاخص های مورداستفاده در این پژوهش عبارت اند از شاخص قدمت بنا، کیفیت بنا، اسکلت بنا، تعداد طبقات بنا، مساحت بنا و مصالح نمای بنا می باشند. مدل های به کار گرفته شده در این پژوهش شامل مدل رگرسیون فضایی برای کشف روند الگو که با استفاده از نرم افزار Geoda انجام شده است؛ و مدل موران جهانی (Moran’s I) برای کشف الگوی فضایی (خوشه ای، تصادفی، پراکنده) تاب آوری کالبدی در منطقه و مدل انسلین محلی موران برای مشاهده خوشه های تشکیل شده در نرم افزار ArcGis به کار گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان داد که از مجموع 12717 واحد ابنیه ای که در این منطقه وجود دارد 2371 واحد معادل 6/18 درصد در وضعیت تاب آوری مطلوب هستند؛ و 3587 واحد معادل 20/28 درصد در وضعیت تاب آوری نامطلوب هستند و 6759 واحد معادل 14/53 درصد نیز در وضعیت تاب آوری متوسط هستند. به طورکلی بخش اعظم بافت منطقه 8 شهر شیراز در خوشه های غیرتاب آور و تاب آوری متوسط قرارگرفته است؛ که در صورت بروز سانحه مستعد تلفات جانی و مالی بسیار هستند؛ بنابراین نیازمند اقدام سریع در راستای ایجاد تاب آوری هستند.
۷۶.

تحلیل نقش کنشگران طرح های توسعه شهری در ساماندهی و توسعه کالبدی-فضایی شهری با مدل مکتور (مطالعه موردی: منطقه 3 شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۶۲ 183 - 202

کلیدواژه‌ها: شهر زنجان برنامه ریزی شهری طرح های توسعه کنشگران شهری مدل مکتور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۶۴
یکی از اهرم های اصلی در موفقیت طرح ها و برنامه های توسعه شهری، هماهنگی میان سازمان ها و کنشگران توسعه شهری است. چرا که، تمرکزگرایی یا تعدد سازمان ها و نهادهای اداره کننده شهری موجب سردرگمی و اتلاف منابع شهری و ناموفق بودن تهیه و اجری طرح های توسعه شهری خواهد شد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی بدنبال تحلیل نقش کنشگران طرح های توسعه شهری در ساماندهی و توسعه کالبدی-فضایی در منطقه3 شهر زنجان است. گردآوری داده ها با مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شد. جامعه آماری با روش نمونه گیری گلوله برفی 30نفر انتخاب شد. برای تحلیل داده ها از تحلیل عاملی، مدل معادلات ساختاری و مدل چندموضوع-چندبازیگر با نرم افزارSPSS، SmartPLS و Mactor استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخص های الگوی توسعه شهری مطلوب با ضریب 824/0؛ آلودگی با ضریب 833/0 ؛ توسعه گردشگری با ضریب 837/0؛ و تقویت امنیت با ضریب 829/0 بیشترین ارتباط و همبستگی را با تهیه و اجرای طرح های توسعه شهری داشته است. همچنین، بیشترین تأثیر کنشگران برای سازه اجتماعی با ضریب تأثیر 801/0 و سازه زیست محیطی با ضریب 592/0 است. علاوه براین، شهرداری رابطه مستقیم با اداره راه و شهرسازی و شرکت های مهندسین مشاور در تهیه و اجرای طرح های شهری دارد و نهادهای محلی و شهروندان چندان مورد توجه قرار نگرفته اند.
۷۷.

تحلیل فضایی پراکنش طلاق در استان های ایران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۹) 17 - 33

کلیدواژه‌ها: ازدواج طلاق تحلیل فضایی موران نزدیک ترین همسایه ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷ تعداد دانلود : ۵۳
گاهی زوجین در روابط زنا شویی با مشگلاتی روبرو می شوند که آن ها را دچار تعارض می کند. ارزیابی کلی فرد از رابطه زناشویی و وضعیت برآورده شدن نیازها، خواسته ها و آرزوهای شخصی زوجین، میزان رضایت و یا نارضایتی از رابطه زناشویی را تعیین می کند مسئله طلاق در ایران، به مثابه یکی از آسیب های اجتماعی جدی در کنار فقر، بیکاری، حاشیه نشینی و اعتیاد، در اغلب سخنرانی های مسئولان و تحلیل های آسیب شناسان اجتماعی و متخصصان مختلف مسائل روانی و اجتماعی خودنمایی می کند. تا جایی که شناسایی وضعیت و طراحی ساز و کارهای بازدارندگی از طلاق، به یکی از مأموریت های اصلی همه نهادهای فرهنگی کشور تبدیل شده است. از این رو هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی پراکنش طلاق در استان های ایران می باشد. جامعه آماری تحقیق سالنامه آماری جمعیت تا سال 1397 است. مقاله حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی - تحلیلی است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از تحلیل فضایی در محیط نرم افزار ArcGIS با روش لکه های داغ وسرد ، خودهمبستگی موران و نزدیک ترین همسایگی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که تفاوت معناداری طلاق در منطقه مورد مطالعه وجود دارد. به طوری که، شمال غربی کشور دارای نقاط سردی می باشد که نشان دهنده پایین بودن سطح طلاق در این محدوده است، اما این وضعیت در بخش شرق کشور متفاوت است. در واقع نقاط داغ و کانون طلاق کشور در این محدوده شکل گرفته و گویای بالا بودن وقوع طلاق در این محدوده است. بنابراین جهت انجام اقدامات لازم به منظور کاهش پدیده طلاق در استان ، برنامه ریزی دقیق برای کاهش عوامل به شمار می روند، امری ضروری به نظر می رسد.
۷۸.

تحلیلی بر امکان سنجی و توسعه پارک های جیبی در شهرهای ایران با رویکرد مشارکتی محله مبنا، مورد پژوهش: شهر زنجان، محلات الهیه و کوی فرهنگ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۴ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۳۳) 63 - 84

کلیدواژه‌ها: پارک جیبی مشارکت شهروندان توسعه پایدار شهر زنجان الهیه و کوی فرهنگ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۷۳
هدف پژوهش حاضر امکان سنجی و توسعه پارک های جیبی در شهرهای ایران با رویکرد مشارکت شهروندان در محلات الهیه و کوی فرهنگ شهر زنجان در پاسخ بر این امر که مؤلفه های مؤثر بر مشارکت شهروندان در امکان سنجی و خلق توسعه پارک های جیبی در محلات شهر زنجان و راهکارهای مؤثر بر توسعه مشارکتی پارک های جیبی کدام است؟ است. پژوهش حاضر از نظر نوع تحقیق، کاربردی و ماهیت آن منطبق بر روش توصیفی- تحلیلی می باشد. روش گردآوری، کتابخانه ای و مشاهده میدانی (مصاحبه با ابزار پرسشنامه) و روش نمونه گیری از نوع احتمالی به صورت تصادفی ساده بوده است. تاکنون در حوزه امکان سنجی خلق و توسعه پاکت پارک ها با رویکرد مشارکت شهروندان بررسی های مهم صورت نپذیرفته و ارزش عملی پژوهش نیز به نوبه خود در تغییر، بهبود و اصلاح روش ها و الگوهای مواجهه با برنامه ریزی برای پایداری شهرها در ایران خواهد بود. نتایج نشان داد اعتماد نقش مهمی در توسعه پارک های جیبی داشته و برای توسعه پارک های جیبی و افزایش پویایی محله، اعتماد به یکدیگر و مدیریت شهری زیربنای خلق چنین فضاهای مطلوبی بوده است. همچنین وضعیت مؤلفه های «سمن ها» و «احساس امنیت» در دو محله الهیه و کوی فرهنگ مشابه نیست و شرایط کوی فرهنگ نامناسب تر از الهیه است. در نهایت برای توسعه چنین فضاهایی متغیر «احساس امنیت» بیش ترین تأثیر را بر توسعه پارک های جیبی در این محلات خواهند داشت.
۷۹.

انگاره ای بر برنامه ریزی باغ- کتاب و دعوت کنندگی فضای عمومی شهر با رویکرد ترویج فرهنگ کتاب خوانی (مطالعه موردی: سبزه میدان شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۱) 97 - 117

کلیدواژه‌ها: باغ کتاب پاتوق فرهنگی فضای عمومی سبزه میدان شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵ تعداد دانلود : ۴۸
افزایش شمار جمعیت انسانی و نیاز به توسعه فضاهای فرهنگی و اجتماعی انسانی از یکسو و لزوم ایجاد فضاهایی عمومی با هویت برای این جمعیت از دیگر سو باعث توجه به مبحث هویت فرهنگی در قالب فضاهای عمومی، طی دهه های اخیر شده است. دراین بین پاتوق های فرهنگی (باغ –کتاب) به عنوان نهادی عمومی و فضایی حیاتی در فرآیند توسعه فرهنگی و اجتماعی در عرصه فضای شهری ایفای نقش می نمایند و امر کتاب و کتاب خوانی و میزان گرایش به مطالعه، امروزه یکی از شاخصه های توسعه و ارتقا شهر به شمار رفته و در سایه کتاب خوانی پیشبرد اهداف فرهنگی و اجتماعی جامعه میسرتر می شود. با این رهیافت نوشتار حاضر می کوشد به امکان سنجی خلق باغ- کتاب (پاتوق فرهنگی) در فضاهای عمومی شهر با رویکرد ترویج فرهنگ کتاب خوانی در سبزه میدان شهر زنجان بپردازد. روش شناسی این تحقیق توصیفی- پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی بوده است. جهت بررسی ارجحیت شاخص ها در خلق باغ کتاب در سبزه میدان شهر زنجان، تعیین وزن هریک از آنها و درنهایت مقدار سازگاری از مدل بهترین-بدترین استفاده شده است، سپس جهت بررسی چگونگی پیاده سازی شاخص های ازلحاظ اهمیت /عملکرد و مقدار تطابق آنها از روش (اهمیت/عملکرد) استفاده شده است. نتایج نشان داد که طراحی خلاقانه عناصر طبیعی با اختلاف زیاد نسبت به دیگر فاکتورها با مقدار 14/0 رتبه اول را به خود اختصاص داده است و برای خلق این فضا نسبت به دیگر شاخص ها دارای وضعیت ارجحیت بوده است. محیطی که همچون کیفیت دل نشین باغ ایرانی با تأثیرات روانی خود، اما با خوانشی متفاوت، حس مکان را غنی سازد و بتواند با به کارگیری فضاهای باز و انعطاف پذیری فضاهای خلاق جمعی که زمینه ساز پویایی اجتماعی و آموزش ناخودآگاه هستند، مکمل فضاهای بسته کتابخانه در طرح باشد و در افقی دورتر با استفاده از فرصت های تفریحی، فرهنگی و توریستی با توجه به اهداف و چشم انداز طرح سبزه میدان، به سیاستی جهت تبلیغ فرهنگ کتاب خوانی و نمایش اهمیت فرهنگ غنی ایرانی، به گردشگران نیز تبدیل شود. انتظار می رود از نظرات و دیدگاه های کاربران و مشارکت آنها استفاده ش ود تا بتوان مکانی برای بروز فعالیت های اجتماعی، ش کل گی ری خاطرات جمعی و هویت بخشی به ساکنان ایجاد کرد.
۸۰.

واکاوی نظریه حقوق شهرندی در باز تولید فضای عمومی شهر براساس نیازمندی گروه های آسیب پذیر ( مطالعه موردی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۸ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۸۸ 462 - 444

کلیدواژه‌ها: حقوق شهروندی معلولین در شهر مناسب سازی شهری شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰ تعداد دانلود : ۴۵
ساماندهی و تولید فضا براساس رعایت اصل حقوق شهروندی یکی از نیازهای اساسی در برنامه ریزی و طراحی شهری است. فضاهای شهری در وهله اول باید توانایی پذیرش افراد و تامین خدمات رفاهی تمام اقشار جامعه با توانمندی ها و ضعف های متفاوت را داشته باشد. اهمیت ارج نهادن بر اقشار آسیب پذیر شهر و نقش معلولان در ساخت و تربیت اجزا کوچک تر جامعه نشان از ضرورت توجه به حق معلولین در شهر دارد. تحقیق حاضر با روش پیمایشی-تحلیلی، بدنبال واکاوی نظریه حقوق شهرندی در باز تولید فضای شهر براساس نیازمندی گروه های آسیب پذیر در شهر زنجان است. گردآوری داده ها با مطالعات میدانی و کتابخانه ای انجام شد. جامعه آماری شامل معلولین شهر زنجان به تعداد 5560نفر است، که با نمونه گیری کوکران 359نفر انتخاب گردید. برای تحلیل داده ها نیز از آزمون تحلیل واریانس، روش حداقل مربعات جزئی با کمک نرم افزار SPSS.19، Smart PLS.3 استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که، میانگین رضایت جامعه آماری از شاخص حقوق شهروندی برابر 94/2 است. همچنین، براساس تحلیل واریانس، در شاخص «نوع معلولیت»، بین گروه های مختلف در زمینه وضعیت حقوق شهروندی اختلاف نظر وجود دارد. چراکه فضاهای عمومی شهر براساس انواع معلولیت شهروندان مناسب سازی نشده است. همچنین، ضریب تحلیل مسیر برای تاثیر حق استفاده از فضای شهری بر مولفه حقوق شهروندی برابر 802/0 و تاثیر حق مشارکت برابر 824/0 است. در نتیجه، طراحی شهر بر مبنای حق استفاده از فضای شهری و حق مشارکت تاثیر مطلوبی بر مولفه حقوق شهروندی دارند و با تقویت این دو مولفه می توان فضای شهری مطلوب و متناسب با نیازهای معلولین ایجاد نمود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان