محرم عباسی

در دو دهه اخیر، عملکرد سازمانی به یکی از موضوعات مورد توجه و جذاب در زمینه های تحقیقاتی و کاربردی تبدیل شده است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر سرمایه روان شناختی و سرمایه اجتماعی بر عملکرد سازمانی بود. پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی همبستگی از نوع مدل سازی معادلات ساختاری است. جامعه آماری مد نظر همه کارکنان کسب وکارهای کوچک شهر تبریز بودند. در مرحله اول با روش نمونه گیری خوشه ای 18 کسب وکار و در مرحله دوم از بین همه کارکنان (750 نفر) طبق فرمول کوکران 255 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد (فلشیو و همکاران، لوتانز و همکاران) و تحلیل داده ها با استفاده از دو نرم افزار SPSS18 و AMOS22 انجام شد. نتایج نشان داد بین سرمایه روان شناختی و سرمایه اجتماعی رابطه معنادار و مثبت وجود دارد. سرمایه اجتماعی و سرمایه روان شناختی نیز تأثیر مثبت و معنادار بر عملکرد سازمانی می گذارند و تأثیر سرمایه اجتماعی معنادارتر و قوی تر است. سرمایه روان شناختی از طریق متغیر سرمایه اجتماعی به طور غیر مستقیم بر عملکرد سازمانی مؤثر است و سرمایه اجتماعی بین سرمایه روان شناختی و عملکرد سازمانی نقش میانجی دارد.

امروزه سرمایه اجتماعی به عنوان سرمایه ای کلیدی در سازمان ها و جوامع ایفای نقش می کند. اهمیت آن تا حدی است که بدون توجه به آن ممکن است نرخ بازگشت سرمایه حاصل از دیگر سرمایه های موجود کاهش یابد. با توجه به اهمیت این نوع سرمایه، شاهد انجام پژوهش های متعددی در سطوح و بافت های متفاوت هستیم که شاخص های گوناگونی در سطوح تحلیل متفاوت را برای ابعاد سه گانه مفهوم سرمایه اجتماعی معرفی کرده اند. بنابراین، بررسی یکپارچه این پژوهش ها برای شناسایی شاخص های کلیدی این مفهوم در سطوح تحلیل متفاوت ضرورت دارد. در این راستا هدف از انجام این پژوهش، بررسی جامع شاخص های سرمایه اجتماعی در سطوح تحلیل متفاوت است. بدین منظور از رویکرد فراترکیب و روش تحلیل محتوای قیاسی استفاده شد. جامعه مورد بررسی مقالات موجود در زمینه سرمایه اجتماعی، در پایگاه های علمی از سال 1970 تا 2018 به تعداد 5195 مقاله بود که از میان آن ها 72 مقاله به روش نمونه گیری قضاوتی انتخاب شدند. نتیجه اولیه استخراج کدهای اولیه در قالب ۱۴ مقوله فرعی و طبقه بندی آن ها ذیل سه مقوله اصلی سرمایه اجتماعی بود. تدقیق و مطالعه متون مرتبط با این شاخص ها نشان داد سه سطح تحلیل برای مفهوم سرمایه اجتماعی قابل تبیین است. این سه سطح مختلف تحلیل عبارتند از: سطح کلان (جوامع)، سطح میانی (گروه ها یا سازمان ها) و سطح خرد (عاملان فردی).

امروزه تغییرات جمعیت شناختی و جامعه شناختی زیادی از جمله افزایش تعداد زنان، زوج های شاغل، ساعت های کاری طولانی و پیچیدگی فناوری در محیط های کاری اتفاق افتاده است که شرکت ملی گاز ایران نیز متاثر از این تغییرات و به دنبال بررسی وضعیت تعادل کار و زندگی و را ه های تقویت آن بوده است. از این رو، تبیین و بررسی مدل پیشایندها و پسایندهای تعادل کار و زندگی در میان کارکنان شرکت ملی گاز ایران هدف این پژوهش قرار گرفت. روش انجام پژوهش توصیفی - همبستگی بوده است. جامعه آماری پژوهش را کارکنان شرکت ملی گاز ایران شامل 2172 نفر تشکیل داده است. از بین آنها تعداد 327 نفر به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای SPSS و LISREL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که ویژگی های شغل، خود ارزیابی محوری و گرایش به مسیر شغلی متغیر، تاثیر مثبت و معناداری بر تعادل کار و زندگی دارد و تعادل کار و زندگی نیز بر رضایت شغلی، رضایت خانوادگی و افتخار سازمانی کارکنان تاثیر مثبت و معناداری دارد. تاثیر افتخار سازمانی بر رضایت شغلی نیز مثبت و معنادار است.

این پژوهش به دنبال بررسی تأثیر مدیریت منابع انسانی اسلامی بر عدالت سازمانی، رضایت شغلی و ترک خدمت کارکنان است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی پیمایشی از نوع معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان سازمانهای اسلامی شهر قم هستند که با استفاده از روش نمونه گیری دو مرحله ای، ابتدا با روش نمونه گیری خوشه ای شش سازمان انتخاب، و در مرحله دوم از میان 1960 نفر، طبق فرمول کوکران 322 نفر به صورت تصادفی انتخاب شد. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد با مقدار پایایی پیش آزمون عدالت توزیعی0/830، عدالت رویه ای 0/854، عدالت مراوده 0/781، رضایت شغلی 0/791، ترک خدمت کارکنان0/751 و مدیریت منابع انسانی اسلامی 0/801 انجام شد. نتایچ این پژوهش نشان می دهد که بین مدیریت منابع انسانی اسلامی با عدالت توزیعی، رویه ای و رضایت شغلی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و بین مدیریت منابع انسانی اسلامی با ترک خدمت کارکنان رابطه منفی و معنادار وجود دارد و برخلاف فرض پژوهش، رابطه معناداری بین مدیریت منابع انسانی اسلامی و عدالت مراوده ای یافت نشد. هم چنین عدالت توزیعی و رویه ای نقش میانجی میان مدیریت منابع انسانی اسلامی و رضایت شغلی دارد.