علی اصغر تباوار

هدف مطالعه حاضر بهره گیری از تفکر کارآفرینانه برای شناسایی و اولویت بندی راهبرد هایی در راستای سوق دهی فعالیت های سنتی گردشگری در استان گلستان به سمت فعالیت هایی نوآورانه بود و در آن، از رویکرد تلفیقی فرایند تحلیل سلسله مراتبی و سوات ( AHP-SWOT ) بهره گیری شد. نخست، با استفاده از تجزیه و تحلیل سوات ( SWOT )، شناسایی و طبقه بندی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدات فعالیت های گردشگری در استان گلستان صورت گرفت. از آنجا که مسئله تصمیم گیری تحقیق حاضر از نوع چندشاخصه و ساختار آن دارای سلسله مراتبی از عناصر تصمیم وابسته به هم شامل هدف، معیارها و زیرمعیارها بود، از فرایند تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) برای محاسبه وزن و اهمیت هر کدام از معیارها و زیرمعیارهای شناسایی شده از طریق تجزیه و تحلیل سوات استفاده شد. برای گردآوری داده های پژوهش، ماتریس مقایسات زوجی هر کدام از مؤلفه ها و گروه ها با بهره گیری از نظر پانزده نفر از متخصصان و فعالان صنعت گردشگری در سه ماه پایانی سال 1393 تدوین و تکمیل شد، که گروه فرصت های بیرونی با وزن نسبی 386/0 در رتبه نخست و نیز قوت های داخلی با وزن نسبی 326/0 و تهدیدهای بیرونی با 154/0 و در نهایت، ضعف های داخلی با 134/0 در رتبه های بعدی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که مهم ترین راهبرد کاربردی برای توسعه کارآفرینی در صنعت گردشگری استان گلستان راهبرد SO با شاخص مطلوبیت 495/0 است. کاربردی ترین راهبرد های مناسب از این نوع، به ترتیب شناسایی، عبارت اند از تنوع بخشی در برنامه های تبلیغاتی، طراحی نرم افزارهای کاربردی، بازنگری در برنامه ریزی ها و سرمایه گذاری ها و بازاریابی بین المللی.

سفر و گردشگری با اهداف جهت استفاده از منابع درمانی همچون آب های معدنی، گذراندن دوران نقاهت، معالجه و نظایر ان گردشگری سلامت یا توریسم درمانی می نامند. بازاریابی سبز که خود یک استراتژی در بازار کنونی تلقی می شود با هدف انطباق با محیط زیست و سلامت جامعه، افراد و کسب و کار روند رو به رشدی را داشته است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر بازاریابی سبز بر گردشگری سلامت در استان سیستان و بلوچستان می باشدکه در بازه زمانی مهر 97 تا اردیبهشت 98 انجام شده است. داده های مورد نیاز پژوهش حاضر با استفاده از روش های میدانی همچون مصاحبه و توزیع پرسشنامه جمع آوری و با استفاده روش های تحلیل توصیفی و تحلیل عاملی و T, P Value,  و ... تجزیه و تحلیل شد. از 16 فرضیه مورد آزمون تعداد هشت فرضیه مورد پذیرش قرار گرفتند. طبق نتایج حاصله بازاریابی سبز بر گردشگری سلامت تاثیر معناداری دارد و رابطه متغیرهای فرصت و سطح درآمد، فرصت و محیط زیست، مسئولیت اجتماعی و امکانات فیزیکی، مسئولیت اجتماعی و دسترسی به اطلاعات، مسئولیت اجتماعی و سطح درآمد، مسئولیت اجتماعی و اثرات زیست محیطی و درنهایت امکانات فیزیکی و محیط زیست مورد پذیرش واقع شدند.

     گردشگری سلامت می تواند به توسعه ی پایدار و پویایی اقتصاد کشور کمک کند؛ زیرا این صنعت، راهبرد ملی در راستای افزایش درآمد کشور و نیز بازوی امنیت ملی است اما کم کم از سال 1383 به بعد توریسم سلامت به طور مستقل در ایران مورد توجه بیشتری قرار گرفت که متاسفانه هنوز هم رشد چشمگیری نداشته است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی اکوتوریسم گردشگری سلامت می باشد. جامعه آماری 56 نفر از مدیران و کارشناسان در حوزه گردشگری سلامت خراسان جنوبی می باشند. به دلیل محدود بودن جامعه آماری، از سرشماری استفاده شد. پژوهش حاضر از نظر جهت گیری، یک تحقیق کاربردی است که به روش آمیخته (کیفی-کمی) و با استفاده از تکنیک فراترکیب انجام شد و از نظر استراتژی پژوهش، از نوع پیمایشی است. بدین منظور پس از تأیید روایی (روایی محتوایی و تاییدی) و پایایی (آلفای کرونباخ و پایایی مرکب)؛ و در قسمت دلفی (ضریب هماهنگی کندال، مقدار توافق کاپا) پرسشنامه بین جامعه هدف توزیع گردید. با توجه به یافته های پژوهش، مهم ترین تا کم اهمیت ترین مولفه ها در جذب گردشگران درمانی در خراسان جنوبی از نظر پاسخگویان: اعتبار بیمارستان، هزینه ها، کیفیت درمان، آموزش کادر درمان، فضای سیاسی، سیاست های نظارتی، زیرساخت ها و موقعیت بیمارستان و موقعیت اقتصادی بود. مهم ترین مشکل، فقدان مراحل درمانی شفاف و سیستم حمایتی بیان شد. در مطالعات مشابه، مهمترین انگیزه سفر درمانی را پایین بودن هزینه درمان در کشور مقصد شناسایی کرده اند و برای تصمیم گیری در خصوص مقصد نیز به شرایط سیاسی، اقتصادی، قوانین و استانداردها، همچنین اعتبار مراکز درمانی به عنوان عوامل اثر گذار اشاره شده است. این پژوهش ابعاد توسعه گردشگری درمانی در سطح کلان و خرد را، هم به جهت وضعیت کنونی و هم اولویت ها از دیدگاه فعالان گردشگری درمانی بررسی نمود. توسعه گردشگری درمانی نیازمند نگاهی جامع است که با هماهنگی میان سازمان های مرتبط و تدوین و اجرای راهبردهای کلان و خرد محقق خواهد شد.

مناطق ویژه اقتصادی به دلایل مختلف از جمله؛ انتقال فناوری، بهبود بهره وری شرکت های داخلی، درآمد ارز خارجی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، اشتغال زایی، درآمد دولتی و رشد صادرات باید همواره مورد توجه دولت قرار گیرد. هدف پژوهش حاضر شناسایی نقاط قوت ، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای پیش روی توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه و ارائه استراتژی های مناسب و کارآمد است. شناسایی و تحلیل این نکات با استفاده از مدل SWOT انجام شده و برای انتخاب بهترین استراتژی جهت توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه، ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) به کار گرفته شده است. جهت تعیین وزن های عوامل SWOT پرسشنامه ای بر اساس مقیاس لیکرت به صورت 5 گزینه ای طراحی و توسط 20 نفر از کارشناسان و خبرگان اقتصادی در سطح استان سیستان و بلوچستان تکمیل شده است. با توجه به سوال اصلی تحقیق یعنی استراتژی های توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه و تاثیرآن در اقتصاد منطقه و کشورهای شبه قاره هند کدام اند ؟ نتایج تحقیق نشان می دهد که استراتژی های متنوع سازی، مناسب ترین استراتژی برای توسعه منطقه ویژه اقتصادی میرجاوه می باشد. استراتژی ST1با میانگین 2.933 با تأکید بر جذب سرمایه گذاری های خارجی به خصوص کشورهای شبه قاره هند و سرمایه گذاری بخش دولتی با مشارکت بخش خصوصی در زیرساخت های مختلف در جهت رشد اقتصادی پایدار به عنوان بهترین استراتژی پیشنهادشده است.

تأثیر صنعت گردشگری بر ابعاد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کشور بر کسی پوشیده نیست. ایجاد اشتغال، به جریان انداختن سرمایه های اقتصادی، افزایش تقاضای سفر خارجی از آثار مثبت گردشگری است. هدف پژوهش حاضر، تحلیل عوامل موثر بر ارتباطات بازاریابی یکپارچه و ارائه راهکارهایی برای بهبود تجربه مشتریان در صنعت گردشگری ساحلی چابهار است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش اجرا یک پژوهش پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه گردشگرانی است که  آبان 1396 تا شهریور 1397به شهرستان چابهار سفر کرده اند. تعداد نمونه که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب شدند برای گردشگران 385 نفر بودند که در مجموع 400 پرسشنامه پخش شد که 385 پرسشنامه برگردانده شد. به منظور جمع آوری داده ها از ابزار پرسشنامه استفاده شده است که برای این منظور از دو پرسشنامه محقق ساخته تأثیر ابعاد ارتباطات بازاریابی یکپارچه بر بهبود تجربه مشتریان در صنعت گردشگری ساحلی استفاده شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون متناسب آماری (رگرسیون و فریدمن) استفاده شد. طبق یافته های این پژوهش، متغیر مستقل ارتباطات بازاریابی یکپارچه تأثیر مثبت و معناداری بر متغیر وابسته بهبود تجربه مشتریان دارد.به ترتیب مولفه های پیش برد فروش و بازاریابی مستقیم بر بهبود تجربه مشتریان تأثیر مثبت و معناداری دارند. با توجه به تأثیر مثبت دومولفه پیشبرد فروش و بازاریابی مستقیم لزوم توجه بیش از پیش به ان ها الزامی می باشد.

با توجه به اهمیت نگاه سناریویی و ایجاد قابلیت های تصمیم گیری و برنامه ریزی در آینده، این پژوهش با هدف شناسایی پیشران های کلیدی تبیین کننده مسئولیت پذیری اجتماعی در نظام آموزش و پرورش بر مبنای رویکرد ماتریس اثرات متقاطع و سناریونویسی انجام گرفته است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به دنبال پاسخگویی به پرسش های اصلی مطرح شده، از روش توصیف، تحلیل و استنتاج استفاده کرده است. از این رو، نخست برای گردآوری داده های توصیفی از روش اسنادی به صورت مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های معتبر در راستای موضوع و همچنین مصاحبه با تعدادی از معلمان و مدیران دغدغه مند در حیطه موضوعی پژوهش بهره گرفته شد و سپس برای گردآوری داده های تحلیلی نیز، ترکیبی از روش پیمایشی به صورت پرسشنامه و روش دلفی استفاده شد. نمونه آماری در دور دلفی 15 نفر از معلمان، دبیران و به صورت کلی فرهنگیان فعال در حوزه مسئولیت پذیری اجتماعی مدارس و در مرحله پیمایشی 20 نفر از فعالان حوزه مربوطه بودند که به شیوه نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شدند. در این پژوهش برای سنجش روایی، ضمن استفاده از روایی صوری، از کنش متقابل سه گانه نیز استفاده شد و داده ها با کمک نرم افزارهای اس پی اس اس، میک مک و سناریو ویزارد تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان می دهند که 15 عامل به عنوان پیشران کلیدی مسئولیت پذیری اجتماعی، 40 وضعیت محتمل برای 15 عامل و دو دسته سناریو های پیش برنده و بازدارنده مسئولیت پذیری اجتماعی در نظام آموزش و پرورش موجود می باشند.

این مطالعه با هدف کاوش پیشایندها و پسایندهای دانشگاه پایدار و دوستدار محیط زیست با بهره گیری از رویکردی آمیخته انجام پذیرفت. این پژوهش، در زمره پژوهش های اکتشافی، کاربردی و در رهیافت قیاسی استقرایی (آمیخته) قرار دارد. جامعه آماری پژوهش را پانزده نفر از صاحب نظران، خبرگان و اساتید آموزش عالی و کارشناسان محیط زیست فعال در دانشگاه ها، تشکیل می دهند. جهت گردآوری اطلاعات در بخش کیفی پژوهش از مصاحبه عمیق (نیمه ساختاریافته) و در بخش کمی نیز از پرسش نامه محقق ساخته ای استفاده شد که روایی و پایایی آن با استفاده از روایی محتوا و آزمون مجدد تأیید گردید. در بخش کیفی، داده های به دست آمده از مصاحبه با استفاده از نرم افزار اطلس تی آی و روش تحلیل مضمون تحلیل شد. همچنین، در بخش کمی پژوهش، با استفاده از فن دلفی فازی، پیشایندها و پسایندهای استخراجی تأیید و اولویت بندی شدند. یافته های پژوهش حاکی از استخراج 7 پیشایند و 7 پسایند بود که از میان پیشایندها به ترتیب وجود بسترهای حمایتی، قانونی و سیاست گذاری پایدار؛ سازمان دهی الزامات ایدئولوژیک، ساختاری، محیطی، کارکردی، مدیریتی و ارزیابی پایدار و وجود بستر حمایتی دولتی و نظام تأمین مالی پایدار و از میان پسایندها نیز نظام آموزشی پایدار؛ نظام پژوهشی پایدار و همراهی جامعه با دانشگاه ها در حل مسائل محیط زیست دارای بالاترین اولویت بودند.

توجه به تعامل دانشگاه با جامعه، در کنار دو کارکرد اصلی نظام آموزش عالی، یعنی؛ آموزش و پژوهش، بر نقش اجتماعی دانشگاه ها در پاسخگویی به نیازها و انتظارات جامعه در سطوح مختلف، دلالت دارد. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، شناسایی و دسته بندی نگرش خبرگان دانشگاهی در خصوص چالش های پیش روی تعامل دانشگاه با جامعه؛ با استفاده از رویکرد آمیخته و روش کیو بوده است. جامعه آماری پژوهش را هجده نفر از صاحب نظران، خبرگان و اساتید دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی مختلف در سطح کشور تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس اصل کفایت نظری، به عنوان اعضای نمونه انتخاب گردید. علت اصلی این انتخاب نیز، تخصص، تجربه آکادمیک و تألیفات خبرگان در حوزه آموزش عالی در نظر گرفته شده است. در بخش کیفی پژوهش، با استفاده از 18 مصاحبه صورت گرفته، فضای گفتمان حاصل گردید و با استفاده از نظرات و دیدگاه های آنان، گزینه های کیو و در ادامه آن، مجموعه کیو به دست آمد. همچنین، در بخش کمی نیز، با استفاده از نرم افزار SPSS داده های به دست آمده در بخش کیفی، مورد تحلیل قرار گرفت که درنهایت، هفت نگرش اصلی، در این زمینه، شناسایی گردید.