ربابه دیانتی

کارآفرینی به عنوان پدیده ای نوین در اقتصاد، نقش موثری را در توسعه و پیشرفت اقتصادی کشورها ایفا می کند. امروزه کار آفرینی در اقتصاد رقابتی و مبتنی بر بازار، دارای نقش کلیدی است. به عبارت دیگر، در یک اقتصاد پویا، ایده ها، محصولات و خدمات همواره در حال تغییر می باشند و در این میان کارآفرین و سازمان های کارآفرین الگویی برای مقابله و سازگاری با شرایط جدید را به ارمغان می آورد. در این میان، یکی از شاخه های اصلی کارآفرینی، کارآفرینی سازمانی است که بدون شک سهم چشمگیری در توفیق و تعالی سازمان ها دارد. کارآفرینی سازمانی مفهومی است که بر سازمان، نه افراد و بر فرهنگ ها و فرایند های سازمانی متمرکز است. کارآفرینی سازمانی دربردارنده یادگیری است و به وسیله همکاری، خلاقیت و تعهد افراد پرورش می یابد. مقاله حاضر سعی دارد نقش نظام مدیریت منابع انسانی را در پرورش اقدامات کارآفرینانه ی سازمانی نشان دهد. بدین منظور، ابتدا مفاهیم و تاریخچه کارآفرینی، کارآفرینی سازمانی و ضرورت و اهمیت انجام کارآفرینی سازمانی ارائه می شود و سپس اهمیت منابع انسانی در توسعه کارآفرینی سازمانی و هم چنین ارتباط بین عملکرد مدیران عملیاتی سازمان ها و کارآفرینی سازمانی مورد مطالعه قرار می گیرد و در ادامه نقش استراتژی های مهم نظام مدیریت منابع انسانی از قبیل آموزش، ارزیابی عملکرد، پاداش و حقوق و دستمزد در تقویت کارآفرینی سازمانی به همراه بررسی چالش های استقرار این سیستم ها شرح داده شده است.

رفتار شهروندی سازمانی به عنوان رفتاری داوطلبانه و فراتر از نقش در سازمان های امروزی از ضرورت بسیاری برخوردار است زیرا سازمان ها در محیط پیچیده و بسیار متغیر امروز نمی توانند به درستی احتیاجات و نیازمندی های شغلی مورد نیاز را در شرح شغل خود مشخص کنند و مشخص سازند که چه رفتارهایی برای دستیابی به اهداف سازمانی ضرورت دارد. با توجه به مطالب ارائه شده هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین سبک رهبری تحول گرا با رفتار شهروندی سازمانی کارکنان شهرداری منطقه 3 شهر تهران است. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی است و از نظر نوع روش تحقیق به صورت همبستگی است جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه کارکنان و کارشناسان شهرداری منطقه 3 شهر تهران که نعدادشان 730 نفر می باشد. با توجه به حجم جامعه 730 نفری حجم نمونه 252 نفر از طریق فرمول کوکران محاسبه شد. و به روش تصادفی ساده نمونه مورد مطالعه انتخاب گردید. ابزار مورد استفاده شامل پرسشنامه رهبری تحول گرا و پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی است. هر دو پرسشنامه استاندارد می باشند و دارای روایی و اعتبار قابل قبول می باشند، برای تجزیه و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار آماری SPSS از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد همچنین از آزمون t متغیره جهت بررسی وضعیت رفتار شهروندی و سبک رهبری کارکنان استفاده گردید. نتایج نهایی حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد همه مؤلفه های رهبری تحول آفرین با رفتار شهروندی ارتباط دارد و از بین این مؤلفه ها ترغیب ذهنی و نفوذ آرمانی ارتباط بالاتری دارد.

امروزه برنامه ریزان در سطح خرد و کلان به اهمیت نقش زنان در پیشبرد اهداف جامعه واقف شده اند. با این حال شرایط فرهنگی حاکم بر جامعه هم چنان علایقی را در سطح جامعه به نمایش می گذارد که مانع ارزش گذاری واقعی فعالیت زنان در جامعه می شود. یکی از شاخص های مهمی که به عنوان معیار توسعه جنسیتی و نیز توانمندسازی زنان مورد توجه قرار می گیرد، میزان مشارکت زنان در تصمیم گیری های کلان کشور و هم چنین حضور آنها در پست های مدیریتی است. زنان در افزایش بهره وری و توسعه اجتماعی و اقتصادی کشورها نقشی بنیادی دارند. اما در بازار کار زنان سهم اندکی در انتخاب شدن برای رتبه های بالای مدیریت سازمانی دارند. در ادبیات مدیریت، علت عدم ارتقا و پیشرفت زنان را وجود پدیده ای موسوم به "سقف شیشه ای" می دانند. سقف شیشه ای به موانع مصنوعی و نامرئی، تصمیمات سازمانی و تعصبات مسئولان سازمان اطلاق می شود که مانع پیشرفت اشخاص با صلاحیت به ویژه زنان در داخل سازمان ها می شود. این پدیده که حاصل عوامل و عناصر متعددی است نشان از تاخر فرهنگی داشته و ناشی از تعمیم نامنصفانه ی تفاوت های زیستی زنان و مردان به حوزه های کاری است که تبعات منفی خود را بروز داده و باعث شده است که از توانمندی فکری و تخصصی و قابلیت های مدیریتی زنان استفاده مناسب به عمل نیاید. این مقاله سعی بر آن دارد که ضمن تعریف سقف شیشه ای، عوامل مختلف ایجاد سقف شیشه ای را در سازمان مورد بررسی قرار داده و با نگاهی به توانمندسازی زنان، وضعیت امروز زنان در سطوح مدیریت برخی کشورها را تحلیل نموده و راههای شکستن سقف شیشه ای را نیز توضیح دهد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین ویژگی های شخصیتی و فرسودگی شغلی پرستاران شاغل در مراکز درمانی شرق استان مازندران می باشد. جامعه آماری پژوهش کلیه پرستاران شاغل در مراکز درمانی شرق استان مازندران است که تعداد آنها 191 نفر برآورد شد. تعداد نمونه برابر با تعداد جامعه در نظر گرفته شد و از بین جامعه آماری مذکور تعداد 131 نفر به پرسشنامه ها پاسخ گفتند که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی بود که اطلاعات آن به صورت میدانی و کتابخانه ای جمع آوری شد. برای جمع آوری اطلاعات برای تحلیل رفتگی یا فرسودگی شغلی، از پرسشنامه مسلچ که ضریب پایایی آن با استفاده از آزمون مجدد 78/0 گزارش شده استفاده شد و از پرسشنامه گلدبرگ نیز برای بررسی ابعاد شخصیت استفاده شد که ضریب قابلیت اعتماد برای این پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ برابر با 79/0 به دست آمد. یافته های آزمون ضریب همبستگی پیرسون بین ابعاد شخصیت (برون گرایی، گشودگی به تجربه، وظیفه شناسی، همسازی و پایداری هیجانی) و تحلیل رفتگی شغلی نشان می دهد که بین برونگرایی و فرسودگی شغلی (p=0.004) و هم چنین بین گشودگی به تجربه و فرسودگی شغلی(p=0.015) ارتباط معنی داری وجود دارد ولی در سایر موارد ارتباط معنی داری مشاهده نشد(p=<0.05).

در عصر حاضر، ساختارهای سازمانی جدید رو به تغییر نهاده و سازمان ها و منابع انسانی آن تحت تاثیر تهدیدهای مختلفی قرار گرفته اند که از آن جمله می توان به پدیده سکوت سازمانی اشاره نمود. اگر بر دهان کارکنان مهر سکوت زده شود، موتور مولد انگیزه کارکنان و دانش سازمانی از کار خواهد ایستاد و وقتی نیروی انسانی به عنوان مهم ترین سرمایه و مزیت رقابتی هر سازمانی سکوت نماید آنگاه مدیریت باید خطر بزرگی را احساس نماید. بنابراین هدف اصلی و اساسی این تحقیق بررسی رابطه بین رفتار ماکیاول گرایانه مدیران با سکوت سازمانی کارکنان شرکت های شهرک صنعتی البرز می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل 325 نفر از کارکنان شرکت مذکور به تفکیک 295 نفر از کارمندان و کارگران و 30 نفر از مدیران مستقیم و عملیاتی آنان می باشد. پرسشنامه تحقیق مشتمل بر 43 سوال، به تفکیک پرسشنامه رفتار ماکیاولیستی ویلسون با 24 سوال و پرسشنامه سکوت سازمانی دیمیتریس و ووکالا(2007) با 19 سوال می باشد. هم چنین در سطح استنباطی برای آزمون فرضیه ها از فنون همبستگی و برای معناداری رابطه بین متغیرهای تحقیق از آماره آزمون t استفاده گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد بین رفتار ماکیاول گرایانه مدیران و سکوت سازمانی کارکنان شرکت های شهرک صنعتی البرز رابطه معنی داری وجود دارد.

از ویژگی های سازمان های امروزی می توان به پویایی و پیچیدگی، ابهام و سنت گریزی اشاره کرد. به منظور غلبه بر شرایط نامطمئن، پیچیده و پویا تنها راهی که پیش روی مدیران قرار دارد، توانمندسازی کارکنان از طریق کسب دانش و مهارتی که به سرعت کهنه و منسوخ می شود، می باشد. بنابر اهمیت موضوع، هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه مدیریت دانش با توانمندسازی کارکنان غیرتولیدی شرکت زامیاد می باشد. این پژوهش بر اساس هدف کاربردی و روش توصیفی از نوع همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق نیز کلیه کارکنان غیرتولیدی شرکت زامیاد بوده که تعداد آنان برابر با 384 نفر می باشد. برای تعیین حجم نمونه کارکنان با استفاده از جدول مورگان تعداد 187 نفر برآورد شد و سپس با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم تعداد 150 نفر کارکنان مرد و تعداد 37 نفر زن انتخاب شد. برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه مدیریت دانش لاوسون و پرسشنامه استاندارد توانمندسازی اسپریتزر استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و با استفاده از نرم افزار spss صورت گرفته است. نتایج حاصل از تحلیل روابط بین متغیرها نشان داد که بین مدیریت دانش با توانمندسازی کارکنان غیرتولیدی شرکت زامیاد رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد.

تحقیق حاضر از جهت هدف، کاربردی است و از نظر نوع گردآوری داده ها، تحقیق توصیفی است. سئوالات اختصاصی براساس هدف و مسئله تحقیق، شامل سئوالات مربوط به ابعاد هفتگانه سلامت سازمانی مورد بررسی میباشد. پرسشنامه مذکورنخستین بارتوسط هوی وهمکاران تهیه گردیده است و دارای سه سطح (فنی، اداری، نهادی) در 7 بعد (روحیه، تأکیدعلمی، رعایت ملاحظه گری، ساخت دهی، حمایت منابع، نفوذمدیر، یگانگی نهادی) و شامل 44 گویه درقالب 5 گزینه لیکرت میباشدکه حقیقت جوآن رابه فارسی ترجمه کرده است. جامعه آماری تحقیق را مدیران عملیاتی و میانی خطوط تولید شرکت ایران خودرو تشکیل می دهد که تعداد آنها 238 نفر می باشد. در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده خواهد شد. پس از انجام تحقیق، تجزیه و تحلیل داده های آماری حاصل از نمونه آماری مدیران و کارشناسان خطوط تولید شرکت ایران خودرو، همبستگی معنادار و مثبت با ضریب همبستگی و عدد معنی داری (0.00) میان سلامت سازمانی و تعهد مدیران را نشان می دهد که بیان کننده این موضوع است که از عوامل مهم و تاثیر گذار بر تعهد مدیران، سلامت سازمانی می باشد و بایستی برای افزایش تعهد مدیران نسبت به سازمان به آن توجه خاصی شود.