جواد قلی پور

جواد قلی پور

مدرک تحصیلی: دانشجوی دکتری کلام مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره
پست الکترونیکی: Gh.javad@mihanmail.ir

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۱ مورد از کل ۱۱ مورد.
۱.

بررسی الهیات علمی از دیدگاه ولفهارت پاننبرگ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الهیات علمی علم و دین ولفهارت پاننبرگ روش علم الهیات مسیحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۴۸
الهیات علمی یکی از شاخه های الهیات مسیحی است که بر خلاف رویکردهای سنتی در الهیات، تنها راه دفاع از الهیات و باورهای الهیاتی را توسل جستن به روش، مبانی و یافته های علم می داند. پاننبرگ، الهی دان آلمانی، یکی از اولین الهی دانانی است که طرحی را برای الهیات علمی ارائه داده است. مسئله اصلی نوشتار حاضر این است که الهیات از دیدگاه او چه ویژگی هایی دارد و چه نقدهایی بر آن وارد است. به سبب آن که الهی دانان مسیحی پیش از مسلمانان با برخی از چالش ها مواجهه شده و در صدد رفع آن ها برآمده اند، استفاده از یافته های آن ها سودمند خواهد بود. برای پاسخ به مسئله اصلی از روش توصیفی- تحلیلی بهره خواهیم برد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که پاننبرگ چهار شرط را برای علمی شدن الهیات برمی شمرد، اما مهم ترین شرط آن را اثبات شناختی بودن گزاره های الهیاتی می داند. از نگاه او، اثبات شناختی بودن آن ها در گرو استفاده از روش علمی است. طرح پاننبرگ، با وجود نقاط قوتش، توان پاسخگویی به همه چالش های الهیات را ندارد.
۲.

چگونگی حفظ شریعت توسط امیرمؤمنان علی(ع) در دوره خلیفۀ اول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: حفظ شریعت امیرمؤمنان علی (ع) اقدامات علمی و سیاسی جاودانگی شریعت دوره خلیفه اول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۷۱
حفظ شریعت یکی از شئون ائمه اطهار (ع) است و متکلمان مسلمان نیز بر همین شأن امام توجه کرده و از این طریق بر ضرورت وجود امام اقامه دلیل کرده اند. مطالعه تاریخ زندگی ائمه (ع) روشن می سازد که همه آنها نتوانستند حکومت را به دست گیرند. حال اگر چنین است؛ آنها چگونه از عهده حفظ شریعت که حفظ آن بدون حکومت کار مشکلی است، برآمدند؟ در نوشتار حاضر این مسئله را فقط در زمان امامت امام علی (ع)، آن هم در دوره خلیفه اول مورد بررسی قرار خواهیم داد و با روش توصیفی تحلیلی نشان خواهیم داد که گرچه امام علی (ع) در این دوره حاکم نبود؛ لکن دست از وظایف خود برنداشته و با مجموعه ای از اقدامات سیاسی و علمی همچون اثبات شایستگی خود برای حکومت، پاسخ به سؤالات دینی، حضور در محاکم قضایی و دیگر اقدامات خود در دوره خلیفه اول، توانست شریعت را حفظ کند.
۳.

Investigating the Scientific Theology from Nancy Murphy’s Viewpoint

نویسنده:

کلید واژه ها: Scientific theology Nancy Murphy Christian theology science and religion hypothetical-deductive reasoning

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۲۳
The scientific theology is a new branch of contemporary Christian theology that defends the rationality and believability of theology by resorting to science. Nancy Murphy is one of the theologians pioneering in this arena. She has made great efforts to this end and it is advisable to get benefits from the results of such studies. The main issue in this article is to find out the features of the scientific theology in Murphy’s view and the critiques one can pose on it. To answer, using a descriptive-analytical method, we will first explain Murphy’s approach and, then, evaluate it. By referring to Murphy’s works, it is revealed that in offering her model of scientific theology, she has made use of hypothetical-deductive method of science and Lakatos’ scientific research program, placing theology in the hierarchy of other sciences. While enjoying some strong points, Murphy’s model suffers from serious weaknesses. Some of them are as follows: placing fundamental Christian beliefs in opposition to suppositional theories and hypotheses, temporary nature of theology due to its reliance on transient methods of science, not offering any reason for using science, relying on philosophy of science instead of science itself, and not following a certain rule of theology implementation of Lakatos’ scientific research program.
۴.

تحول در علم کلام از دیدگاه آیت الله مصباح یزدی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: آیت الله مصباح یزدی(ره) تحول در علم کلام کلام سنتی کلام جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۱۴۷
امروزه بحث تحول در علم کلام با توجه به تحولاتی که در جامعه اسلامی رخ داده و مسائل و شبهات جدیدی که مطرح شده، به بحث مهمی در عرصه دین پژوهی تبدیل شده است. آیت الله مصباح یزدی & نیز با توجه به شناخت دقیقی که از نیازهای جامعه داشته اند، کلام سنتی را در انجام وظایفش ناتوان می دانند و ضمن ضروری قلمداد کردن تحول در علم کلام، مباحث ارزنده ای را بیان کرده اند. مسئله اصلی نوشتار حاضر این است که آیت الله مصباح یزدی& چه تبیینی از پیشینه، ضرورت و کیفیت تحول در علم کلام دارند؟ در نوشتار حاضر، با رجوع به آثار نوشتاری و گفتاری آیت الله مصباح یزدی& روشن می شود که ایشان معتقدند علم کلام از گذشته، پیوسته در حال تحول بوده و با توجه به مسائل و شبهاتی که امروزه به وجود آمده، تحول در آن ضروری است. از نگاه ایشان، مهم ترین تحولی که باید در علم کلام رخ دهد از جهت مسائل و مبانی آن است؛ کلام باید به مسائل جدید تجهیز و مسائل بدون کاربرد آن کنار گذاشته شود. از سوی دیگر، مبانی و اصول موضوعه علم کلام که سست یا گرفتار شبهات شده اند، باید در محل خودشان تقویت شوند تا علم کلام بتواند با اتکای بر آن ها از عهده انجام وظایف خویش برآید.
۵.

بررسی الهیات علمی از دیدگاه آلیستر مک گراث(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: الهیات علمی آلیستر مک گراث علم و دین الهیات طبیعی واقع گرایی انتقادی نظریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۹
الهیاتِ علمی طرحی است که برای غنابخشیدن به الهیات و دفاع از آن، از علم بهره می برد. آلیستر مک گراث یکی از پیشگامان این طرح است که می کوشد نشان دهد الهیات و علم در تلائم و تعامل اند و می توان از روش ها و مبانی علم در الهیات بهره برد. مسئله نوشتار حاضر این است که مک گراث در طرح خود از کدام یک از روش ها و مبانیِ علم استفاده کرده است و در این صورت، الهیات او چه ویژگی هایی را خواهد داشت و درنهایت چه نقدهایی بر طرح او وارد است. این طرح یکی از مهم ترین طرح های الهیاتی است که بررسی آن برای ما نیز درس آموز خواهد بود. در این نوشتار با پیروی از روش توصیفی -  تحلیلی، ابتدا به تبیین طرح مک گراث و سپس به ارزیابی آن خواهیم پرداخت. با مراجعه به آثار مک گراث روشن می شود که او از روش پسینی، رویکرد واقع گرایانه و نظریه در الهیات بهره برده و الهیات او الهیاتی واقع گرا و پسینی است که نگاهی کلی به واقعیت را ارائه می دهد. الهیات علمی با وجود نقاط قوت، دارای کاستی هایی است که برخی از آن ها از این قرارند: عدم ارائه دلیل قابل قبولی برای استفاده از علم، اتکای الهیات بر فلسفه نه علم، ثابت دانستن مبانی و روش های علم، نگاه خوش بینانه به علم.
۶.

راه های کسب معرفت دینی از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن معرفت شناسی دینی راه های کسب معرفت دینی عقل گواهی حس دینی ادراک حسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۲۶۴
بررسی راه های کسب معرفت دینی، یکی از وظایف مهم معرفت شناسی معاصر است و مشخص کردن آنها هم در معرفت شناسی و هم در زندگی فردی و اجتماعی بسیار اهمیت دارد. در معرفت شناسی مباحث زیادی در این باره صورت گرفته است؛ لکن آنچه در نوشتار حاضر مورد توجه بوده، بررسی این راه ها با نگاهی درون دینی است. ازاین رو، مسئله ما این است که آیا راه هایی که برای کسب معرفت دینی در کتاب های معرفت شناسی دینی برشمرده شده است، از منظر قرآن نیز معتبر است یا خیر؟ ما با عرضه راه های کسب معرفت دینی رایج به قرآن، با روش تحلیلی توصیفی درصددیم تا اعتبار این راه ها را از منظر قرآن مورد بررسی قرار دهیم. بررسی نشان می دهد آنچه را که در معرفت شناسی دینی رایج به عنوان راه های کسب معرفت دینی معرفی شده، یعنی ادراک حسی، درون بینی، گواهی، حافظه، مرجعیت و عقل، قرآن نیز اعتبار اولیه آنها را تأیید می کند و علاوه بر آنها حس دینی را نیز به عنوان منبع دیگری برای معرفت دینی معرفی می کند.
۷.

نهضت اصلاح دینی و تأثیر آن در انقلاب های علمی و صنعتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: نهضت اصلاح دینی انقلاب علمی انقلاب صنعتی سرمایه داری دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۳۴۳
بی تردید نهضت اصلاح دینی یکی از مهم ترین نهضت هایی است که غرب مدرن آن را تجربه کرده است. این نهضت در ابعاد مختلفی، غرب و مسیحیت را تحت تأثیر خود قرار داده است. هدف نوشتار حاضر، تبیین نقش نهضت اصلاح دینی در رشد و بالندگی انقلاب علمی و صنعتی و به تبع آنها، تأثیر آن در سرمایه داری است. مسئله اصلی پژوهش این است که آیا نهضت اصلاح دینی در به وجود آمدن یا رشد و گسترش انقلاب علمی، انقلاب صنعتی و سرمایه داری تأثیر داشته است یا خیر؟ در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، شواهد و دلایل تأثیر نهضت اصلاح دینی را در رشد و بالندگی انقلاب علمی و صنعتی و سپس در سرمایه داری که این نهضت طریق آن در انقلاب صنعتی مؤثر بوده، مورد بررسی قرار داده ایم. یافته های پژوهش حاکی از آن است که نهضت اصلاح دینی از طریق تقدس بخشیدن به دنیا و امور دنیوی، تشویق به مطالعه طبیعت، دعوت ریاضت گری و ترک لذت در انقلاب علمی، صنعتی و سرمایه داری مؤثر بوده است.
۸.

بررسی جایگاه قاعده ترجیح بلامرجح در میان متکلمان مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قاعده ترجیح بلامرجح کلام اسلامی متکلمان مسلمان دقیق الکلام قاعده ترجح بلامرجح

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۴ تعداد دانلود : ۳۵۸
قاعده ترجیح بلامرجح، یکی از قواعد فلسفی است که بعد از ورود فلسفه یونان به اسلام، مورد توجه بسیاری از متکلمان واقع شده و در موارد مختلفی از آن در مباحث کلامی استفاده شده است. مسئله اصلی آن است که متکلمان مسلمان چه دیدگاهی در مورد بداهت ادله امتناع و عدم امتناع اتخاذ کرده اند و در چه مباحثی از این قاعده سود برده اند. هدف این نوشتار آن است که به این مسئله به صورت منسجم پاسخ گوید؛ زیرا با اینکه قاعده مذکور مورد توجه فلاسفه و متکلمان بوده، لکن به صورت مستقل به آن پرداخته نشده است. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با مراجعه به آثار متکلمان، دیدگاه آنان را در مباحث مذکور مورد بررسی قرار داده است. یافته ها حاکی از آن است که متکلمان برخلاف اغلب فلاسفه که امتناع قاعده را بدیهی می دانند، در بدیهی بودن و امتناع ترجیح بلامرجح اتفاق نظر ندارند و حتی برخی از آنها بر امکان قاعده اصرار دارند و برخی دیگر ترجیح بلامرجح توسط فاعل مختار را ممتنع نمی دانند.
۹.

بررسی رابطه روش کمی و ریاضیاتی در علم با الهیات مسیحی در قرون وسطای متاخر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علم نوین روش کمی و ریاضیاتی الهیات مسیحی نورشناسی افلاطون گرایی در الهیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۹ تعداد دانلود : ۳۸۲
یکی از مهم ترین ویژگی های علم نوین روش کمّی و ریاضیاتی آن است. باور رایج این است که این مبنای علم نوین در قرن شانزدهم و در انقلاب علمی به همراه خود علم نوین به وجود آمده است، لکن بررسی های تاریخی حاکی از آن است که روش کمّی علم نه در بحبوحه ظهور علم نوین در انقلاب علمی، بلکه در منازعات الهیاتی قرون وسطای متأخر متولد شد. این نکته از جهت روشن کردن رابطه ای که علم و دین در طول تاریخ مغرب زمین داشته اند حائز اهمیت است. شواهدی حاکی از آن است که متألهان مسیحی، با انگیزه های الهیاتی، مسائلی را مطرح کردند که بستر مناسبی را برای پیدایش تجربه گرایی به وجود آورد. در نوشتار حاضر عوامل پیدایش روش کمّی را در قرون وسطای متأخر و در میان متألهان مسیحی مورد بررسی قرار خواهیم داد. از خلال این بررسی آشکار خواهد شد که در این عصر سه عامل مهم که با انگیزه های الهیاتی همراه بودند در به وجود آمدن روش کمّی موثر واقع شدند: توجه به نورشناسی با انگیزه های الهیاتی، افلاطون گرایی در الهیات، و وجود انگیزه الهیاتی در استفاده از ریاضیات. در ضمنِ این تحلیل، رابطه تجربه گرایی و الهیات مسیحی در قرون وسطای متأخر روشن خواهد شد.
۱۰.

بررسی نقش ترس در پیدایش دین (با تکیه بر قرآن)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دین خاستگاه پیدایش دین گرایش به دین التزام به احکام دینی ترس ترس از حوادث طبیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۹ تعداد دانلود : ۴۰۹
یکی از دیدگاه های غربیان که با رویکردی طبیعت گرایانه به موضوع «منشأ دین» پرداخته، «ترس از حوادث طبیعی» را منشأ دین می داند. نوشتار حاضر با استفاده از قرآن و با روش نقلی درصدد است تا نظر قرآن را در این مسئله تبیین کند که آیا منشأ پیدایش دین، گرایش به دین و التزام به احکام عملی آن، می تواند ترس از حوادث طبیعی باشد یا خیر؟ و اساساً قرآن چه دیدگاهی را دربارة پاسخ این سه مسئله بیان می دارد. در این مقاله پس از مفهوم شناسی، این بحث را به ترتیب در سه بخش مطرح کرده ایم: در بخش اول که «پیدایش دین» است، ترس هیچ نقشی در پیدایش دین ندارد؛ بلکه از دیدگاه قرآن، خداوند و ارادة او عامل پیدایش دین است؛ ولی در دو بخش دیگر یعنی «گرایش به دین» و «التزام به احکام دینی»، گرچه ترس عاملی اساسی نیست، لکن نمی توان به کلی نقش آن را نادیده گرفت.
۱۱.

بررسی رابطه تجربه گرایی و الهیات مسیحی در قرون وسطای متأخر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الهیات مسیحی تجربه گرایی کلیات قرون وسطای متأخر مابعدالطبیعه ارسطویی قضیه تحلیلی و ترکیبی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی عصر جدید دکارت تا کانت تجربه باوری انگلیسی (قرن 17)
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین
  3. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی قرون وسطی
  4. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی الهیات فلسفی
تعداد بازدید : ۱۰۰۳ تعداد دانلود : ۶۰۹
باور رایج این است که آنچه علم جدید را از سایر حوزه های معرفت بشری متمایز می سازد، همان روش تجربی است. این باور به خودی خود، این گونه به اذهان تداعی می شود که تجربه گرایی، به مثابه یک روش همزاد علم جدید است و در دورة انقلاب علمی پدیدار گشته است. اما بررسی های تاریخی نشان می دهد که تجربه گرایی، نه در بحبوحه ظهور علم جدید در انقلاب علمی، بلکه در منازعات الهیاتی قرون وسطای متأخر متولد شد. این نکته، برای روشن کردن رابطة علم و دین حائز اهمیت است. شواهد حاکی از این است که متألهان مسیحی، با انگیزه های الهیاتی، مسائلی را مطرح کردند که بستر مناسبی را برای پیدایش تجربه گرایی به وجود آورد. این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی، عوامل پیدایش تجربه گرایی را در قرون وسطای متأخر و در میان متألهان مسیحی مورد بررسی قرار می دهد. یافته ها حاکی از این است که در این عصر، سه عامل مهم، که با انگیزه های الهیاتی همراه بودند، در به وجود آمدن تجربه گرایی مؤثر واقع شدند: نقد کلیات، نقد مابعدالطبیعه ارسطویی و تفکیک میان قضایای تحلیلی و ترکیبی. همچنین این تحلیل، رابطه تجربه گرایی و الهیات مسیحی در قرون وسطای متأخر را روشن می کند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان