جواد شیرمحمدی

ارزیابی یک برنامه آموزشی از این جهت مهم است که می تواند به بهبود برنامه و در نتیجه موفقیت آن در دست یابی به اهدافش کمک کند. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی برنامه های آموزش های علمی در بافت سازمان های نظامی با تأکید بر ارزیابی برنامه آموزش زبان انگلیسی عمومی در دانشگاه افسری امام علی(ع) به عنوان مصداقی از برنامه های علمی در جریان آموزش است تا از این طریق با پیدا کردن نقاط ضعف و قوت آن، بتوان به بهبود آن کمک نمود و نتایج حاصل را اعتبار بیرونی داده و تعمیم پذیر نمود. این مطالعه در دو مرحله ی کیفی و کمی انجام گرفت؛ به طوری که داده های مرحله کیفی گردآوری شده با استفاده از پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده نشان دهنده هماهنگی نسبتاً ضعیف بین سه عامل اصلی تشکیل دهنده یک برنامه آموزشی یعنی هدف گذاری، نحوه آموزش و نیازهای داوطلبان است. داده های کمی که به عبارتی مکمل مرحله کیفی می باشد؛ موید نتایج به دست آمده از مرحله کیفی است. در واقع مرحله کمی که به وسیله پیش آزمون و پس آزمونی که بر اساس اهداف برنامه آموزش زبان طراحی و عملیاتی شده، نشان دهنده عدم پیشرفت قابل توجه و معنادار دانشجویان در طول نیم سال تحصیلی است. این موضوع می تواند موید نبود هماهنگی کامل و همه جانبه بین اجزای تشکیل دهنده برنامه آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه باشد که نه تنها ضرورت مطالعه در سایر حوزه های آموزشی را اجتناب ناپذیر می نماید، بلکه مستلزم ضرورت برقراری تطابق و توازن بین سه عامل اهداف، آموزش و نیازها در برنامه های آموزش های علمی از یک طرف و برنامه آموزش زبان انگلیسی عمومی در دانشگاه افسری امام علی(ع) از طرف دیگر می باشد.

تحقیق حاضر با هدف «ارزیابی شایستگی های دانش آموختگان یک دانشگاه نظامی در مراکز آموزشی- فرهنگی» در قالب شناسایی شاخص ها و ارزیابی شایستگی های مورد انتظار از دانش آموختگان این دانشگاه در افق زمانی نزدیک به زمان فارغ التحصیلی آن ها صورت پذیرفته است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی بوده و به روش توصیفی-پیمایشی انجام شده است. جامعه تحقیق موردنظر، شامل 300 نفر از کلیه مسئولین و دست اندرکاران مراکز آموزشی-فرهنگی یک نیروی نظامی کشور هستند که تماس کاری مستقیم با دانش آموختگان این دانشگاه نظامی داشته اند. نمونه آماری تحقیق به صورت تصادفی-طبقه ای انتخاب شدند که در طی آن تعداد 73 پرسشنامه تکمیل گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه سنجش شایستگی های دانش آموختگان است. این پرسشنامه شامل ابعاد هشت گانه شایستگی های دانش آموختگان در حوزه های علمی، اطلاعاتی، سازمانی، مدیریتی، شخصیتی، اعتقادی، اخلاقی و ارزشی است. روایی پرسشنامه با استفاده از روایی محتوایی و سازه مورد تأیید قرار گرفته است و همچنین پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ میزان 89/0 بدست آمد. برای تجزیه وتحلیل سؤالات از شاخص های آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد و از شاخص های آمار استنباطی شامل آزمون t استودنت تک گروهی، با بهره مندی از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که میزان عملکرد دانش آموختگان دانشگاه، به طور معنی داری بالاتر از میانگین و در وضعیت مطلوبی قرار دارد. همچنین رتبه بندی شایستگی های هشت گانه عملکردی نشان داد که «شایستگی های شخصیتی» دانش آموختگان دانشگاه در سال 96 در مراکز آموزشی-فرهنگی تخصصی رسته ای، دارای بالاترین رتبه و «شایستگی های علمی» آن ها دارای پایین ترین رتبه در میان سایر شایستگی های شاخص های عملکردی آن ها می باشد.

تحقیق حاضر با هدف «ارزیابی عملکرد دانش آموختگان یک دانشگاه نظامی» صورت گرفته است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی بوده و به روش توصیفی-پیمایشی انجام شده است. جامعه تحقیق، کلیه کاربرانی (متشکل از فرماندهان گردان های عملیاتی، آموزشی و یگان های هم طراز) هستند که تماس کاری مستقیم با دانش آموختگان دانشگاه داشته اند. نمونه آماری تحقیق شامل 240 نفر از آنان است که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند، و طی آن تعداد 134 پرسشنامه تکمیل گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه سنجش توانایی های دانش آموختگان است. این پرسشنامه برگرفته از الگو یا چارچوب رشیدزاده (1391) است که شامل ابعاد شش گانه توانایی های دانش آموختگان در حوزه های علمی-شناختی، روحی، نظامی-پرورشی، اجتماعی، فکری و جسمانی و از منظر کاربران است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظر خبرگان تأیید شد؛ همچنین پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ میزان 86/0 بدست آمد. برای برازش مدل از نرم افزار LISREL و برای تجزیه وتحلیل سؤالات از شاخص های آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد، میانگین و انحراف استاندارد و از شاخص های آمار استنباطی شامل آزمون t استودنت تک گروهی و آزمون فریدمن، با بهره مندی از نرم افزار آماری SPSS استفاده شده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که میزان عملکرد دانش آموختگان دانشگاه، به طور معناداری بالاتر از میانگین و در وضعیت مطلوبی قرار دارد. همچنین رتبه بندی توانایی های شش گانه عملکردی نشان داد که توانایی های جسمی دانش آموختگان دانشگاه، دارای بالاترین رتبه و توانایی های علمی-شناختی دارای پایین ترین رتبه در میان توانایی های شاخص های عملکردی آنها می باشند.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ابعاد، عوامل و راهبردهای انگیزشی متخذه برای پیشبرد بهینه برنامه های تربیتی-آموزشی دانشجویان یک مرکز آموزش عالی نظامی (به تفکیک برنامه های حضوری، الکترونیکی و تلفیقی) صورت گرفت. این پژوهش، از نوع کاربردی بوده و به روش توصیفی-پیمایشی انجام شد. حجم نمونه، شامل 226 دانشجوی مرکز آموزش عالی نظامی موردمطالعه است که به روش نمونه گیری تصادفی-طبقه ای انتخاب شدند. ابزارهای گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته در هفت عامل، دو بُعد و 52 راهبرد (با 17 راهبرد الکترونیکی) است؛ که روایی آن، به روش روایی محتوا و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، مطلوب ارزیابی شد. نحوه تحلیل داده ها، بهره مندی از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی (آزمون های t استودنت تک گروهی و فریدمن) است. نتایج نشان داد راهبردهای انگیزش برنامه های تربیتی-آموزشی مرکز آموزش عالی نظامی موردمطالعه بر اساس جدول استاندارد مطلوبیت، دارای وضعیت «نسبتاً مطلوب» ولیکن پایین تر از میانگین فرضی است. از اینرو برای به حداکثر رساندن پیشرفت تحصیلی در برنامه های تربیتی-آموزشی دانشجویان، باید به کیفیت برنامه های حضوری، الکترونیکی و تلفیقی آنها توجه نمود و در این راستا انگیزش به عنوان یک شاهراه کلیدی که می تواند دانشجویان را یاری نماید، مطرح می-شود. این در حالی است که با وجود اینکه در بین عوامل هفت گانه، عامل نگرش با میانگین و انحراف معیار: 0.85±3.22، دارای بالاترین مطلوبیت است ولیکن عامل فرماندهان و کادر دانشجویی (به ویژه در حوزه آموزش های برنامه های تربیتی-آموزشی الکترونیکی) با میانگین و انحراف معیار: 0.63±2.33، دارای کمترین مطلوبیت است.