مهدی جلالوند

مهدی جلالوند

مدرک تحصیلی: دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و مربی مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۲ مورد از کل ۱۲ مورد.
۱.

نقش مؤلفه های کنش ارادی انسان در شکل گیری علوم انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال ۲۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۵۰ 201 - 219

کلید واژه ها: علوم انسانی کنش فرایند فعل اختیاری تقسیم علوم ماهیت علوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹ تعداد دانلود : ۹
کنش ارادی انسان، موضوع محوری علوم انسانی است. شناخت فرآیند و ساختار این کنش و فهم نسبت آن با علوم انسانی، موجبات معرفت صحیح در علوم انسانی را فراهم می نماید. پژوهش حاضر با دقت در ساختار کنش ارادی انسان و کاوش در نظریه های ارائه شده در این زمینه، تلاش دارد تا به تبیین نسبت میان مؤلفه های کنش ارادی انسان و علوم انسانی بپردازد. نتایج این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی پی گرفته شده، نشان می دهد، انسان نتایج کنش های ارادی خود را به صورت تجاربی خواهد داشت و با کثرت انباشت این تجارب و علوم، ضرورت انشعاب، انقسام و طبقه بندی آنها نمایان می شود. محتوای علوم انسانی، طیفی از علوم و تجارب حاصل از کنش های ارادی انسان هستند که در قالب انشعابات و رشته های علمی، طبقه بندی شده اند و تبیین ساختار و مؤلفه های کنش ارادی انسان، در فهم دقیق علوم انسانی و نسبت علوم مختلف در این حوزه و میزان تناسب با نیازهای انسان، تأثیرگذار بوده و به تلاش های علمی در این حوزه و توسعه دامنه علوم انسانی سرعت می بخشد.
۲.

خاستگاه اجتماع انسانی از منظر علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان سال ۱۳ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ 23 - 36

کلید واژه ها: اجتماع خاستگاه اجتماع جامعه سازی حکومت علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۱۲۳
مباحث اجتماعی و ناظر به جنبه های مختلف انسان با هویت جمعی در اندیشه و تتبعات و نوشته های علامه طباطبایی جایگاه ویژه ای دارد. ذهن ساختارمند این اندیشمند ممتاز اسلامی، موجب طرح و بحث از مبانی و ساختارهای ایجاد و حرکت اجتماع انسانی شده است؛ به گونه ای که می توان تفکر اجتماعی را یکی از نقاط ثقل اندیشه دینی ایشان به حساب آورد. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی، مبانی اندیشه ای علامه طباطبایی در بحث از خاستگاه اجتماع انسانی و نوع ارتباط میان آنها را دنبال می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد، سازوکار تشکیل جامعه بشری، منشا اجتماعی بودن، ایجاد محدودیت در آزادی فردی، تعاون و همکاری جمعی، تشریع قانون و تشکیل و تاسیس حکومت و شیوه حکمرانی، به عنوان مبانی و پیش فرض های ساخت اجتماع انسانی در اندیشه علامه، رابطه منظومه وار داشته و به مثابه دانه های زنجیر به هم متصل، ریسمان محکمی در زمینه حدوث و بقای جامعه انسانی را شکل داده اند. این نگاه ساختارمند به مباحث و مسائل اجتماعی، علامه را وارد اندیشه ورزی در حوزه زندگی اجتماعی نموده است. ایشان در اندیشه های اجتماعی، به ساخت جامعه از متن و درون و از پایین به بالا نظر دارد و هرم قدرت با وجود اهمیت، در اولویت دوم اندیشه های ایشان در مسائل اجتماعی و حکمرانی است.
۳.

حیات حقیقی انسان و راهبرد دین در تحقق آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 87 - 105

کلید واژه ها: حیات حقیقی مقام خلیفه اللهی دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۶ تعداد دانلود : ۱۵۳
حیات حقیقی انسان عبارت است از زندگی و حیات در عرصه های مختلف معنوی، فکری، اخلاقی، سیاسی، اجتماعی، فردی و ... که در مسیری تکاملی به منطقه جاذبه الهی ختم می شود؛ خداوند متعال ظرفیت بهره برداری از این حیات را در انسان قرار داده و دین مقدس اسلام نیز چونان دیگر ادیان آسمانی بر اساس راهبرد خاصی فعلیت بخشی به این ظرفیت ها را دنبال می کند تا انسان را از مرتبه شرّالدواب به مرتبه خلیفه اللهی و انسان کامل سوق داده و در طی این مسیر، او را از حیات حقیقی بهره مند گرداند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با تمرکز بر آیات قرآن کریم و روایات معصومین به دنبال استخراج راهبرد دین برای فعلیت بخشی به حیات حقیقی انسان است. نتایج نشان می دهد می توان راهبرد دین در این زمینه را در پنج گام ارائه مسیر حرکت، نصب راهبر، مهیا نمودن ابزار و لوازم حرکت، معرفی موانع حرکت و راهکار مقابله با آنها و نشان دادن غایت و نهایت حرکت دانست که در نتیجه این گام ها، مسیر دستیابی انسان به کمال و تحقق حیات حقیقی او هموار می شود.
۴.

بازشناسی نسبت فرد و جامعه به مثابه مبنایی هستی شناسانه در آرای اجتماعی علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های هستی شناختی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۶ 209 - 229

کلید واژه ها: علم الاجتماع هستی جامعه اصالت فرد اصالت جامعه علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۳ تعداد دانلود : ۴۷۵
فلسفه اجتماع دانشی است که با روش عقلی و برهانی، مسائل کلی اجتماع را مورد بررسی و کاوش قرار داده و ضمن بحث از هستی، چیستی، چرایی و چگونگی اجتماع، به دنبال کشف حقیقت آن، برای استخراج قوانین کلی است تا به سبب آنها، دستیابی جامعه و افراد آن به سعادت را ممکن و سهل کند. پژوهش حاضر سعی دارد با روش تحلیل محتوا و با تمرکز بر آثار علامه طباطبایی، به مسأله اصالت فرد و جامعه و کشف نسبت و رابطه میان آنها پرداخته و تأثیرات نگاه ایشان به مسائل یادشده را به عنوان مبانی هستی شناختی جامعه مورد مطالعه قرار دهد. یافته ها نشان می دهد، علامه طباطبایی در دوگانه اصالت فرد و جامعه، اصالت را در مرتبه اول به فرد داده، جامعه را امری اعتباری می داند و جامعه اعتباری، در مرتبه دوم و بالتبع، بهره ای از اصالت خواهد یافت؛ بر این اساس می توان تأثیر و تأثرات طرفینی را برای فرد و جامعه قائل شد. بهره گیری از این مختصات جامعه، مبنایی مهم در مطالعات جامعه شناختی بوده و نقش به سزایی در شکل گیری آرای اجتماعی علامه طباطبایی داشته اند.
۵.

روش های شیطان برای تاثیر در قوای ادراکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال نهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۴ 81 - 108

کلید واژه ها: نفوذ شیطان ادراک انسان اضلال آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۵ تعداد دانلود : ۵۶۰
افکار انسانی علاوه بر نوع تربیت و عوامل تأثیر گذار محیط مادی، متأثر از ماوراء الطبیعه هستند، که بر وجود معنوی انسان تأثیرگذار است و ازجمله این عوامل الهام و تلقین اند، که در لسان آیات و روایات الهامات و تلقین ها، از جانب فرشته و شیطان به انسان می رسد. خواطرِ از جانب شیطان که انسان را به گمراهی می کشاند و افکاری از جانب فرشته که انسان را به اعمال صالح متمایل می گرداند. قرآن کریم مفاهیمی که به دل القا می شود را کلام؛ و آنچه از شیطان به دل های آدمیان خطور می کند، کلام، قول، امر، وسوسه، وحی و وعده خوانده است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی، رابطه نفوذ شیطان با ادراکات انسان در تعابیر مستفاد آیات قرآن را سؤال خود قرار داده و با مراجعه به کتب تفسیری به فحص و بحث برای پاسخ به این سؤال پرداخته است. آیات زیادی در قرآن کریم صراحتاً اذعان به دشمنی شیطان داشته و یا به تعبیری، مبدأ فاعلی شر معرفی می کند و قلمرو اغوا و اضلال شیطان، ادراک انسانی و ابزار کار او عواطف، احساسات، غرایز، امیال و صفات نفسانی بشری است که در آیات قرآنی مورد اشاره قرارگرفته است.
۶.

نظریه نوخاسته گرایی زبانی در بوته نقد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۹ 125 - 143

کلید واژه ها: فطری گرایی چامسکی نوخاسته گرایی فطرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۴۲۵
دو مکتب عقل گرا و تجربه گرا درباره منشأ زبان نظر متفاوتی دارند. عقل گرایان، زبان به معنای قوه و استعداد ذهنی آن را فطری انسان می دانند و برای اثبات آن، ادله محکمی اقامه کرده اند؛ در مقابل، تجربه گرایان بر اکتسابی بودن زبان به کمک فرایندها و مکانیسم های غیرمستقیم تأکید دارند و زبان را حاصل تجربه و تعامل ذهن با محیط می دانند. اندیشمندان اسلامی معتقدند امور فطری از ابتدای خلقت به صورت بالقوه در درون انسان نهاده شده و رشد و تقویت آن وابسته به عوامل درونی و بیرونی متعددی است. با این معنا از فطرت، استدلال های نوخاسته گرایی نقد شده و بیان شده زبان قوه ای درونی در نوع انسان است که در یک حرکت به فعلیت می رسد و تحت تأثیر عوامل محیطی متفاوت، رشد می کند و دستورات زبانی را می سازد.
۷.

الهام بخشی نظریه فطرت در نقد دیدگاه عامه درباره کتابت حدیث در عهد رسول اکرم (ص)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۳۸

کلید واژه ها: کتابت حدیث کمال طلبی حقیقت جویی نسیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۴۴۲
نظریه فطرت افزون بر مسائل اعتقادی، در حل مسائل دیگر، از جمله مسائل تاریخی نیز می تواند الهام بخش باشد. یکی از این گونه مسائل مسئله اختلاف در چگونگی نگارش حدیث بین علمای اهل سنت و عالمان شیعه است. بیشتر علمای اهل سنت بر مبنای برخی روایات منقول و نیز بعضی ادله عقلی، معتقدند تدوین و نگارش حدیث تا پایان قرن اول هجری انجام نشده است. از طرفی نقدهایی نیز بر پایه استدلال های عقلی و دلایل نقلی، از طرف اندیشمندان شیعه بر این باور وارد شده است. پژوهش حاضر با روشی تحلیلی سعی دارد ضرورت تدوین و نگارش حدیث در زمان رسول اکرم (ص) را با استفاده از ویژگی های ذاتی نوع انسان اثبات کند. ویژگی حقیقت جویی و کمال طلبی انسان، دلایلی بر ضرورت ارتباط با نبی و به تبع آن، دلایلی بر ضرورت تدوین حدیث هستند؛ اگرچه ویژگی نسیان انسان این ضرورت را دوچندان می کند.
۸.

آسیب شناسی معرفت دینی با تأکید بر آرای علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال یازدهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۴۰

کلید واژه ها: علامه طباطبایی آسیب شناسی معرفت دینی آسیب های مبناشناختی آسیب های روش شناختی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
تعداد بازدید : ۱۳۵۴ تعداد دانلود : ۶۶۹
آسیب شناسی معرفت دینی به معنای شناخت آفاتی که به درک و باور دینی زیان می رساند از بحث های نوپایی است که البته می توان برخی نمودهای آن را از لابه لای آثار پیشینیان نیز استخراج نمود. علامه طباطبایی در قامت یک متفکر دینی با غور در منابع اسلام، ضمن شناخت آسیب های معرفت دینی، به مقابله با آنها پرداخته و از این رهگذر، شیوه های متفاوتی برای فهم صحیح دین ارائه نموده است. نوشتار حاضر ضمن برشمردن مهم ترین آسیب های معرفت دینی در دو بخش مبانی و روش های فهم دین، با تأکید بر آرای آن عالم ربانی، علاوه بر تحلیل نوع آسیب و آثار مخرب آن در معرفت دینی، راهکارهای ایشان را برای مقابله با این آسیب ها بررسی کرده است. در نگاه ایشان، راه برون رفت از آسیب هایی مانند نسبی گرایی، التقاط، بدعت، خرافه پرستی، عدم جامعیت، تفسیر به رأی و جداانگاری دین از زندگی فردی و اجتماعی، پرورش عقل قطعیِ جامع نگر و تمرکز آن بر قرآن است.
۹.

مبناشناسی معرفت دینی علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین سال دهم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۶)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی فطرت معرفت دینی مبانی معرفت دینی منابع معرفت دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۴ تعداد دانلود : ۷۶۴
معرفت دینی شامل یافته هایی است که با فهم روشمند و پژوهش در منابع دینی حاصل می شود. این نوع معرفت مسبوق به مبانی ای است که بر پایة آنها سیر علمی در فهم دین آغاز و تا حصول نتیجه دنبال می شود. علامه فقید طباطبایی براساس مبانی خاصی برای فهم صحیح و ضابطه مند دین، تلاش خویش را در این زمینه متمرکز می کند و برای ورود به عرصه فهم دین، پیش فرض هایی را مطرح می کند که فهم معارف دینی با گذر از آنها ممکن خواهد شد. امکان و سنجش معرفت دینی از پیش فرض های معرفت شناختی و خداباوری، دین باوری، انسان باوری و جهان باوری از پیش فرض های هستی شناختی محسوب شده اند. این عالم دینی با گذر از این پیش فرض ها و با استفاده از منابع معرفت دینی فهم دین را ممکن می داند.
۱۰.

هندسه تعامل ادراکات و نفس در ساختار و عملکرد شاکله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲۸

کلید واژه ها: نفس ادراک فطرت عمل طبیعت خلقت شاکله صورت نوعیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی معرفت شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات حکمت نوصدرایی
تعداد بازدید : ۱۶۹۵ تعداد دانلود : ۷۸۴
تحلیل­های ارائه­شده پیرامون «شاکله» در تفاسیر قرآنی ما را به تعابیر حکما درخصوص «صورت نوعیه انسانی» رهنمون می­شود. در این بستر، ادراکات محور اصلی شکل­گیری و تحولات شاکله و علت ناقصه در عملکرد آن خواهد بود. در مقاله حاضر به روش پژوهش تطبیقی در تفاسیر و آثار حکما و جمع­بندی دیدگاه مفسران و مقابله دیدگاه دو مفسر فیلسوف، علامه طباطبایی و فخر رازی، ابتدا معنایی جامع از شاکله ارائه می­شود و سپس هم­سنخی صورت نوعیه فلسفی با شاکله قرآنی به اثبات می­رسد؛ ضمن اینکه متعلَّق فعل و انفعالات نفس از صرف اعمال، به همه ادراکات علمی و عملی تعمیم داده می­شود.
۱۱.

واکاوی بسترهای شکل گیری شخصیت علمی و دینی علّامه طباطبائی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت سال بیست و یکم تیر ۱۳۹۱ شماره ۱۷۵ «ویژه فلسفه»

کلید واژه ها: علامه طباطبایی معرفت دینی بسترهای شخصیتی بسترهای معرفتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹۰ تعداد دانلود : ۴۰۸
علّامه طباطبائی یکی از مشاهیر و متفکران بزرگی است که با غور در دین مبین اسلام، طرق متفاوتی را در نحوه فهم دین به جهانیان عرضه داشت. مقاله حاضر با سیری در گذشته این مرد الهی و آثار برجای مانده از او و شاگردانش، بسترها و زمینه هایی که این عالم ربانی را به سمت شکل گیری معرفتی عمیق در دین سوق دادند را احصاء نموده، به بررسی آنها می پردازد. در این میان، ویژگی های شخصیتی و نوع تربیت ایشان که نمونه بارز تربیت اسلامی است، نقش مهمی را در این حرکت دارند. در این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی صورت گرفته، عوامل متعددی در شکل گیری شخصیت علمی و دینی علّامه مؤثر دانسته شده است که در این میان تأثیرات خانواده، استادان و همراهان وی از برجستگی افزون تری برخوردارند، هرچند که امدادهای غیبی در حیات ایشان نیز جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده است. شرایط فرهنگی و معرفتی دوران حیات او نیز از جمله عوامل دیگری است که به حرکت ایشان در معرفت دینی جهتی خاص دادند.
۱۲.

بررسی مسألة شهود در آثار افلاطون

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی (دین و سیاست) پاییز و زمستان ۱۳۸۸ شماره ۲۱ و ۲۲

کلید واژه ها: افلاطون شهود عرفانی شهود عقلانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی یونانِ باستان و روم سقراط تا ارسطو افلاطون (428-348 ق.م)
  2. حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی معرفت شناسی
تعداد بازدید : ۱۳۴۳ تعداد دانلود : ۶۵۷
از گذشته همواره در کنار علم حصولی نوع دیگری از معرفت که از آن به علم حضوری یا شهودی تعبیر می­شود مطرح بوده است. در میان فلاسفه گروهی معتقدند که شهود تنها به وسیلة عقل صورت می­گیرد و گروهی دیگر بر این باورند که شهود توسط نفس انسانی صورت می­گیرد که یقین­آور است و غیر از این طریق معرفت، بقیه قابل اعتماد نیستند. افلاطون یکی از فلاسفه­ای است که طریق معرفت صحیح را شهود می­داند ولی همواره در بین فلاسفه بعد از او این سؤال مطرح بوده که شهود مورد نظر او عقلی بوده یا عرفانی؟ با رجوع به آثار افلاطون و استخراج ویژگیهای شهود او و مقایسه آن با خصوصیات مکاتب عرفانی و تجربه­های دینی این فرضیه که منظور وی از شهود، قسم عرفانی آن بوده قوت می­گیرد هر چند که مخالفین این نظر نیز دلایل مستحکمی برای بیان خود دارند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان