شهرام مدرس خیابانی

شهرام مدرس خیابانی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۸ مورد از کل ۱۸ مورد.
۱.

باهم آیی و ابهام واژگانی و مشکلات (نارسایی های) مربوط به معادل گزینی (سازی) آن ها در متون بانکی با استفاده از نظریۀ معنا شناسی ساختارگرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 177 - 192

کلید واژه ها: ابهام واژگانی باهم آیی متون بانکی معادل یابی در ترجمه معنا شناسی ساختارگرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳ تعداد دانلود : ۱۴۴
پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای و همچنین استفاده از دیدگاه زبان شناختی معناشناسی ساختارگرا سعی در بررسی موضوع باهم آیی و ابهام واژگانی در متون بانکی مربوط به اعتبار اسنادی از بانکداری بین الملل (مقررات و دستورالعمل ها) و مشکلات و نارسایی های مرتبط با معادل گزینی (سازی) فارسی آن ها با انتخاب پنج کتاب ترجمه شده مقابله ای دارد. یافته های پژوهش نشان می دهند که باهم آیی های موجود در بخش تخصصی این متون ویژگی هایی چون بافتی (واژگان و دستوری)، ساده، قابل انتظار، بی فاصله، پربسامد، واژه محوری، موقعیتی، معنایی و همنشین بودن را دارند که مترجمان این باهم آیی ها را گاه با چندین و گاه تنها با یک معادل ثابت به زبان فارسی برگردان نموده اند که گزینش و یا ساخت معادل ثابت برای این باهم آیی ها از برای یکسان سازی و ایجاد زبان خاص فنی فارسی در زمینه ی اعتبار اسنادی از بانکداری بین الملل بسیار مناسب به نظر می رسد. درخصوص ویژگی های مربوط به چندمعنایی (ابهام) های واژگانی موجود در این متون نیز این نتیجه حاصل گردید که در بخش تخصصی متون بانکی برگزیده واژه های بسیاری وجود دارند که اغلب به دلیل کاربرد ویژه و با به-کارگیری جدید آن ها در حرفه ی بانکداری همراه با ایجاد معنای جدید به وجود آمده اند و دلالت چندگانه معنایی دارند. اما این دلالت های چندگانه باتوجه به بافت زبانی (روابط دستوری و معنایی یک واژه با دیگر واژه های قبل و بعد خود) و باهم آیی های خاصی که واژه چندمعنا همراه با آن ها به کار می رود همچون واحدی تک معنا و بدون ایجاد ابهام عمل می کنند.
۲.

تحلیل راهبردهای معادل یابی (سازی) در ترجمه های متون بانکی با استفاده از رویکرد زبان شناختی معنا شناسی ساختارگرا(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج سال ۱۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۵۴ 251 - 280

کلید واژه ها: راهبردهای معادل یابی در ترجمه متون بانکی رویکرد زبان شناختی معنا شناسی ساختارگرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵ تعداد دانلود : ۱۲۱
این مقاله سعی در تحلیل ترجمه های متون بانکی در حوزه ی اعتبار اسنادی (دستورالعمل ها) از بانکداری بین الملل با انتخاب پنج کتاب ترجمه شده و یکصد و هفتاد جمله ی منتخب تصادفی از میان این متون با نگاه تلفیقی ترجمه ای و زبان شناختی دارد و به همین دلیل با استفاده از دو دیدگاه راهبردهای معادل یابی نیومارک و معناشناسی ساختارگرا و با روشی توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای به تحلیل برخی معادل یابی (سازی) های صورت گرفته در این متون می پردازد تا به این طریق راهبردهای معادل یابی (سازی) که استفاده بیشتر و نقش بارزتری در ترجمه و انتقال صحیح معنا در این گونه از متون دارند را شناسایی نماید. یافته های پژوهش نشان می-دهد که در ترجمه های این گونه از متون راهبردهای انتقال و گرته برداری فراوانی بیشتری نسبت به سایر راهبردها دارند و دیگر راهبردها از امکان وقوع کمتری برخوردار هستند. همچنین از راهبردهای معادل یابی مقبول، موقت، جبران، تحلیل مؤلفه ای، یادداشت، اضافات و یا توضیحات و فرهنگی (در بخش متون تخصصی) استفاده ای نشده است. برخلاف میزان استفاده و بر اساس نمونه های یافت شده، راهبردهای کارکردی، توصیفی، تحلیل مؤلفه ای، یادداشت ها، اضافات و توضیحات و گرته برداری در معادل گزینی (سازی) های فارسی واژه ها و یا عبارات تخصصی با معنای صحیح و مناسب نقش بارزتری نسبت به سایر راهبردها در ترجمه های این متون دارند. البته این به آن معنا نیست که سایر راهبردها نقشی در معادل یابی (سازی) این گونه از متون ندارند، بلکه استفاده به جا و مناسب از راهبردهای دیگر نیز برای ترجمه و انتقال صحیح و دقیق معنا در این متون ضروری به نظر می رسند.
۳.

بررسی پیکره بنیاد تعیین سبک نگارش متون فارسی با واژه های دستوری و محتوایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره ۱۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۷ 193 - 220

کلید واژه ها: واژه های دستوری واژه های محتوایی پیکره زبانی تعیین سبک نگارش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۴
امروزه پیکره های زبانی در تعیین سبک نگارش کاربرد فراوان دارند. در این پژوهش از پیکره ای به زبان فارسی برای تعیین سبک نگارش متون معاصر استفاده و کارآیی واژه های دستوری با واژه های محتوایی در راستای این هدف مقایسه شد. برای این منظور، پیکره ای از آثار هفت نویسنده معاصر به نام های هوشنگ گلشیری، بزرگ علوی، احمد محمود، محمود دولت آبادی، نادر ابراهیمی، جلال آل احمد و غلامحسین ساعدی انتخاب و گردآوری شد. سپس با استفاده از این پیکره و الگوریتم های یادگیری عمیق چون پرسپترون چندلایه و حافظه طولانی کوتاه مدت، کارآیی واژه های محتوایی و انواع واژه های دستوری در تشخیص سبک نگارش متن سنجیده شد. نتایج ارزیابی پژوهش نشان داد روش استفاده از واژه های دستوری عملکرد بهتری نسبت به روش واژه های محتوایی در تعیین سبک نگارش متن دارد. همچنین در میان انواع واژه های دستوری ضمایر خصوصاً ضمایر شخصی و اشاره بیشترین نقش را در تفکیک سبک نویسندگان پیکره داشتند. به علاوه، حروف ربط و افعال کمکی در تعیین نویسندگان فارسی بسیار مؤثر بودند.
۴.

تحلیل زبان شناختی مشکلات (نارسایی های) ترجمه در متون بانکی: یک بررسی تطبیقی از دیدگاه زبان شناختی معنی شناسی ساختارگرا و معادل یابی در ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ بهمن و اسفند ۱۴۰۲ شماره ۶ (پیاپی ۷۸) ۱۴۱-۱۰۵

کلید واژه ها: تحلیل مؤلفه ای متون بانکی معنی شناسی ساختارگرا دانش ترجمه ای معادل یابی در ترجمه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸ تعداد دانلود : ۵۸
این پژوهش سعی در تحلیل ترجمه های فارسی متون بانکی در بخش اعتبار اسنادی از بانکداری بین الملل با انتخاب پنج کتاب ترجمه شده با نگاهی زبان شناختی داشته و ازآنجاکه معنی شناسی یکی از اصول اصلی مورد مطالعه در زبان شناسی است و از سوی دیگر نیز انتقال معنا و مفهوم از اصلی ترین موضوعات مطرح در ترجمه است، لذا با استفاده از دیدگاه معنی شناسی ساختارگرا و استفاده از نگرش های تحلیل مؤلفه ای، واحدهای هم حوزه و روابط مفهومی و از سوی دیگر معادل یابی در ترجمه و با روشی توصیفی تحلیلی و تکیه بر منابع کتابخانه ای، برخی معادل یابی (سازی) های موجود در ترجمه های این متون مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد که به کارگیری این سه نگرش با مشخص ساختن روابط مفهومی و همچنین تفاوت های ظریف مؤلفه ای در میان واحدهای هم حوزه سبب معادل گزینی (سازی) های مناسب و دقیق برای انواع اعتبار اسنادی (با توجه به مؤلفه های با ماهیت قراردادی یا نامه ای، اسنادی، ضمانتی و تجاری)؛ انواع سند بیمه (با توجه به مؤلفه های با ماهیت گواهی و سند استدلالی، قراردادنامه ای، بدون محدودیت زمانی و مبلغ و اظهارگونه)؛ انواع کارمزدهای بانکی (با توجه به ماهیت های کارمزد با محاسبه درصدی، ارائه امکانات و مشاوره، تمامی هزینه های در جریان اجرای یک دستور و مخارج تحمیلی)؛ انواع ارسال )با توجه به مؤلفه های ارسال با استفاده از وسایل غیرالکترونیکی و غیراینترنتی و ارسال با استفاده از آن ها)؛ انواع شیوه های پرداخت و حمل (با توجه به مؤلفه های با جدول زمان بندی ازپیش تعیین شده و بدون آن)؛ و انواع دریافت (با توجه به مؤلفه های دریافت در محل شرکت پیک و در محل فرستنده) در ترجمه های این متون می گردند. به طور کلی این نگرش ها با کمک به تشخیص معنا، سبب گزینش (ساخت) معادل های مناسب و دقیق در ترجمه ها و در برخی موارد نیز سبب حفظ زبان فارسی از ورود و تأثیر زبان های بیگانه در این گونه از متون می شوند.
۵.

روند رشد شاخص های ساختاری و معنایی کیفیت گفتار در دو گروه سنی 5تا6 و 6تا7 سال کودکان طبیعی فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تازه های علوم شناختی سال ۲۵ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۹۸) ۱۴۷-۱۳۷

کلید واژه ها: گفتار پیوسته رشد زبان کیفیت گفتار میانگین طول گفته غنای واژگانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲ تعداد دانلود : ۱۲۷
مقدمه مطالعه عملکرد کودکان طبیعی و بررسی روند رشد مربوط به مقوله های زبانی مرتبط با سطوح زبان می تواند زمینه مناسبی برای طراحی آزمون های رشدی برای سنجش سطوح رشد زبان در کودکان طبیعی را فراهم آورد. گفتارپیوسته، از نوع توصیف یا گزارشِ گفتاری از رویدادهای مرتبط، مهارتی چندبعدی است که می تواند سطح دانش زبانی و همچنین شناختی را نشان دهد. از نمونه گفتار پیوسته فرد برای ارزیابی شاخص های رشدی کیفیت گفتار برای هر گروه سنی استفاده می شود. روش کار در این پژوهش با هدف بررسی روند رشد گفتار کودکان طبیعی فارسی زبان، 2215 گفته از کودکان 5 تا 7 ساله سالم فارسی زبان، از 200 نمونه گفتار توصیفی براساس فهرستی از شاخص های کیفیت گفتار تحلیل شده است. 100 نمونه گفتار متعلق به پسران و 100 نمونه گفتار متعلق به دختران بوده است. از سوی دیگر، 100 نمونه گفتار را کودکان 5 تا 6 سال و 100 نمونه گفتار را کودکان 6 تا 7 سال تولید کرده اند. کل گفته ها 17427 واژه را شامل می شود. یافته ها نتایج پژوهش نشان داد شاخص های تحلیل گفتار «تعداد گفته»، «تعداد واژه دستوری»، «تعداد اسم»، «تعداد فعل»، «تعداد ضمیر»، و «تعداد حروف پیوند» که همگی از نوع شاخص های ساختاری هستند، تفاوت چشمگیری در بین دو گروه نشان می دهند. نتیجه گیری یافته ها نشان می دهد که در فرایند رشد از گروه کودکان 5تا6 سال به 6تا7 سال، شاخص های ساختاری تحلیل گفتار رشد چشمگیرتری دارند و در ارزیابی فرایندهای رشدی می توان از آن ها استفاده کرد.
۶.

بررسی و مقایسه پیکره بنیاد گفتمان آثار جلال آل احمد و احمد محمود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۲ 332-355

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان انتقادی کلیدواژه کلیدواژگی جلال آل احمد احمد محمود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۸۸
دیدگاه های چندی به منظور تحلیل متن های ادبی مبتنی بر داده های واقعی زبان وجود دارد که می توان در این خصوص به تحلیل های پیکره یار و دیدگاه «کلیدواژگی» اشاره کرد. مقاله حاضر سفرنامه و رمان های «غرب زدگی، خسی در میقات، مدیر مدرسه، اورازان، تات نشین های بلوک زهرا» از جلال آل احمد و «مدار صفر درجه، غریبه ها، پسرک بومی و همسایه ها» از احمد محمود را بر اساس این دو دیدگاه تحلیل می کند. تحلیل پیکره یار روش سودمندی است که به واسطه آن می توان به بررسی بازنمود ایدئولوژی در صورت های زبانی در حوزه ای چون زبان شناسی پرداخت. متن های ادبی نیز اعم از رمان ها و سفرنامه هایی که توسط نویسندگان شکل می گیرد، نشأت گرفته از ایدئولوژی نهفته ویژه ای است تا مخاطب را به سمت آنچه مدنظر نویسنده است سوق دهد. پژوهش حاضر درصدد آن است تا با تکیه بر کلیدواژه های موجود در آثار این دو نویسنده، با بهره گیری از رویکرد نظری بیکر (2006) و با استفاده از روش تحقیق توصیفی و تحلیل محتوا و همچنین با روش گردآوری پیشینه پژوهش به صورت کتابخانه ای و با تکیه بر پیکره های زبان به بررسی فضای سیاسی و اجتماعی حاکم در آثار آن ها بپردازد. برای دستیابی به تحلیل مناسب با تکیه بر ابزار رایانشی ورد اسمیت، 3 کلیدواژه واژگانی که از فراوانی زیادی برخوردار بودند از هر اثر استخراج شد و سپس در قالب 54 جمله- نمونه مبتنی بر رویکرد ون دایک مورد تحلیل قرار گرفت و مشخص شد که رویکرد نویسندگان بیانگر چه نوع ویژگی های ایدئولوژیک بوده است. نتایج حاصل نشان دهنده نگرش و ایدئولوژی آسیب شناختی جلال آل احمد و احمد محمود در جوامع انسانی بود.
۷.

بررسی ساختار فعل مرکب در گفتار کودکان سالم 5 تا 7 سال فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۳) 1-27

کلید واژه ها: فعل مرکب گفتار آزاد ساختمان فعل گذرایی انضمام ترکیب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۲۱۳
گفتمان روایی یکی از شاخص ها و توانایی های اصلی ارتباط کلامی در جنبه های مختلف زندگی اجتماعی بشر است. روایت، به عنوان توصیف یا گزارش گفتاری یا نوشتاری از رویدادهای مرتبط، مهارتی چندبعدی است که می تواند سطح دانش زبانی و همچنین شناختی را نشان دهد. در این پژوهش با هدف بررسی فعل مرکب در کودکان 5 تا 7 ساله سالم فارسی زبان، 889 فعل مرکب از 107 نمونه گفتار آزاد براساس نظر دبیرمقدم (1376) تحلیل شده است. 52 نمونه گفتار را پسران و 55 نمونه گفتار را دختران تولید کرده اند. از سوی دیگر، 48 نمونه گفتار را کودکان 5 تا 6 سال و 59 نمونه گفتار را کودکان 6 تا 7 سال تولید کرده اند. کل گفته ها 17427 واژه را شامل می شود. نتایج پژوهش نشان داد بسامد «افعال مرکب ترکیبی» نسبت به «افعال مرکب انضمامی» در گروه سنی 5 تا 7 سال بیشتر است. همچنین، با بالارفتن سن در کودکان فاصله بین اجزای فعل مرکب و استفاده از افعال مرکب گذرا که دارای ساختار نحوی پیچیده تری هستند در گروه سنی 6 سال در مقایسه با 5 سال به عنوان شاخصی از رشد توانایی های زبانی افزایش می یابد.
۸.

بازنمود متغیرهای اجتماعی در تصاویر کتاب های آموزش زبان انگلیسی "Prospects" درآموزش وپرورش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۱) 93-114

کلید واژه ها: آموزش زبان متغیرهای اجتماعی تاثیرگذاری فرهنگی نقش پذیری ارتباط تصویری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۲۱۶
فرهنگ ها انتظارات خود را درباره ی دستیابی به باورها و ارزش های اجتماعی خود توسط آموزش زبان به افراد جامعه منتقل می کنند و نقش پذیری یکی از پیامدهای آشکار این فرایند است. وظیفه ی مراکز آموزشی تنها به موضوع آموزش محدود نمی شود بلکه بخش مهمی از تأثیرپذیری فرهنگی نیز از کارکردهای آن ها می باشد. براین اساس، پژوهش حاضر برمبنای زبان شناسی نقشگرای هلیدی (1960) و به طور مشخص الگوی نشانه شناسی کرس و ون لیوون (2006) به بررسی موردی بازنمود متغیرهای اجتماعی در تصاویر کتاب های آموزش زبان انگلیسی"Prospects" در آموزش وپرورش می پردازد. این مقاله بر این پرسش ها تأکید دارد: 1- بازنمایی گفتمان در تصاویر مرتبط با "فعالیت های تفریحی" چگونه است؟ 2- "جنسیت" در تصاویر این کتاب ها به چه صورت به تصویر کشیده می شود؟ هدف اصلی این مطالعه آن است که به روش توصیفی-تحلیلی از طریق بررسی تصاویر کتاب های آموزش زبان، کارکردهای اجتماعی و فرهنگی زبان را بررسی کرده و چگونگی بازنمایی گفتمان را در این متون تبیین نماید. نتایج نشان می دهد که این کتاب های آموزش زبان انگلیسی در آموزش وپرورش از رویکرد غالب جنسیتی برخوردار نیست و انتخاب نوع فعالیت های تفریحی نیز بدون جهت گیری فرهنگ زبان مبدأ یا زبان مقصد بوده است؛ بدین صورت که تصویرساز درانتخاب تصاویر توجه مشخصی به زبان خود یا دیگری نداشته است.
۹.

بازنمود گفتمان در تصاویر کتاب های آموزش زبان انگلیسی«Prospects» و «Visions» از دیدگاه نشانه شناسی، مطالعه موردی: قومیت و مکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره یازدهم بهمن و اسفند ۱۳۹۹ شماره ۶ (پیاپی ۶۰) 419-448

کلید واژه ها: آموزش زبان انگلیسی آموزش وپرورش انتقال فرهنگی نشانه شناسی. تحلیل گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰ تعداد دانلود : ۳۰۵
وجود ارتباط میان فرهنگ و زبان، نیاز به بررسی تأثیرگذاری کتاب های آموزش زبان را، بیش از پیش، نمایان می سازد. با درنظر داشتن این هدف که آموزش زبان خارجی عمدتاً با ورود مسائل فرهنگی به حیط ه دانش زبان آموز همراه است، این ضرورت، به خصوص هنگام یادگیری زبان خارجی، افزایش می یابد. باتوجه به اهمیت روزافزونی که امروزه ارتباط تصویری پیدا کرده است، مقاله حاضر دیدگاهی نو به تصاویر کتاب های زبان انگلیسی آموزش و پرورش دارد و بر مبنای الگوی نشانه شناسی کرس و ون لیوون ( 2006 ) که درواقع بر اهمیت عناصر سازند ه فرهنگ و اجتماع همانند نوع پوشش، سنت ها و یا آداب و رسوم فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها در تحلیل نشانه های زبانی تأکید دارد، با توجه به محدودیت این پژوهش، به طور موردی «قومیت و مکان» در تصاویر کتاب های « Visions » و « Prospects » مورد تحلیل قرار می گیرند. تحقیق حاضر با استناد به پیشینه علمی به روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی کارکردهای اجتماعی و فرهنگی زبان، چگونگی بازنمایی گفتمان را در این تصاویر تبیین می کند. نتایج نشان می دهد که کتاب های آموزش زبان انگلیسی مورد نظر از رویکرد خاص « قومی نژادی » برخوردار نیست و انتخاب «مکان» نیز بدون سوگیری زبان مبدأ یا زبان مقصد بوده است ؛ بدین صورت که تصویرساز در انتخاب تصاویر توجه مشخصی به زبان خود یا دیگری نداشته است.
۱۰.

مقایسه ساخت واژه های مشتق پربسامد در زبان فارسی ازمنظر صرف واژه بنیاد و صرف تکواژ بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹ 113-136

کلید واژه ها: الگوی تکواژبنیاد الگوی واژه بنیاد اشتقاق زبان فارسی واژه های مشتق پربسامد پیکره زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۹ تعداد دانلود : ۴۶۱
دو نگرش مطرح به ساختواژه همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه صرف زبان بوده است؛ رویکرد تکواژبنیاد که مورد نظر پژوهشگرانی چون سلکرک (1982) و لیبر (1992) بوده و رویکرد واژه بنیاد که مورد نظر پژوهشگرانی همچون آرونف (1976) و باکنر (1993) بوده است. از دیدگاه آرونف یک واژه جدید با اعمال قاعده به یک واژه موجود منفرد ساخته می شود و درنتیجه، واژه جدید و واژه ای که قبلاً وجود داشته است از اعضای طبقه واژگانی اصلی است. اما در رویکردِ تکواژبنیاد، تکواژها نقشی اساسی در شکل گیریِ واژه ها دارند. ساخت واژه در رویکرد تکواژبنیاد روی محور هم نشینی و در رویکرد واژه بنیاد روی محور جانشینی صورت می گیرد. هدف اصلیِ پژوهشِ حاضر، بررسی ساختار واژه های پربسامدِ مشتق در زبان فارسی براساس نظریه واژه بنیادِ آرونف (1976) و تکواژبنیادِ لیبر (1992) بوده است. بدین منظور، 1000 واژه نخست از واژه های پربسامدِ مشتقِ زبانِ فارسی از پایگاه داده های زبان فارسی استخراج شد و سپس ساختِ هر واژه، براساس هر دو رویکرد مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد 78/0درصد از واژه ها تنها با رویکرد واژه بنیاد، 67/0 درصد تنها با رویکرد تکواژبنیاد و 55/98 درصد از واژه های مشتق زبان فارسی با هر دو رویکرد سازگار است.
۱۱.

Lexical Bundles in English Abstracts of Research Articles Written by Iranian Scholars: Examples from Humanities(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian Journal of Applied Language Studies,Vol ۱۰, No. ۲, ۲۰۱۸ 149 - 174

کلید واژه ها: Lexical Bundles Formulaic Expressions Recurrent Expressions Corpus Linguistic academic writing

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۲ تعداد دانلود : ۳۱۸
This paper investigates a special type of recurrent expressions, lexical bundles, defined as a sequence of three or more words that co-occur frequently in a particular register (Biber et al., 1999). Considering the importance of this group of multi-word sequences in academic prose, this study explores the forms and syntactic structures of three- and four-word bundles in English abstracts written by Iranian scholars in three disciplines; business studies, history, and linguistics. Applying a frequency-based approach suggested by Biber et al. (1999), the data were drawn from a corpus consisting of 660 English abstracts of research articles published by various leading academic journals. As regards syntactic structure, the structural characteristics of the lexical bundles were first explored through careful analysis and then classified using a modified version of Biber et al.’s (1999) structural framework. The study also compares the forms, frequencies, and structures of the lexical bundles in the corpus to those found in Hyland’s (2004) research article corpus. This comparison shows that not only are there relatively large differences between the two corpora in the forms and frequencies of bundles employed, but also there are some discrepancies in terms of distribution of the different structural types and tokens.
۱۲.

آسیب شناسی نگارشی زیرنویس ها در شبکه های تلویزیونی خبر و آی فیلم: پژوهشی پیکره بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه های دیداری و شنیداری دوره ۱۳ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 31-60

کلید واژه ها: آسیب شناسی نظام نوشتاری شبکه خبر شبکه آی فیلم پیکره زبانی تلویزیون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۵ تعداد دانلود : ۶۷۲
در این پژوهش سعی بر آن بوده است، نظام نوشتاری موجود در زیرنویس های شبکه معیار خبر و زیرنویس های موجود در شبکه آی فیلم از منظری پیکره بنیاد بررسی شود تا ضمن دریافت نوع نگارش غالب در این زیرنویس ها، اشکالات املایی و فنی موجود در آنها، بر اساس دستور العمل نگارش مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی، بررسی و مقایسه شود. برای دستیابی به این هدف ابتدا پیکره ای شامل 1000 جمله از زیرنویس های خبری شبکة خبر و زیرنویس پیام های مردمی از شبکة آی فیلم در بازه زمانی مهرماه 1393 تا فروردین ماه 1394 آماده شد و سپس به کمک ابزار رایانه ای، فراوانی واژه ها و عبارت های موجود در زیرنویس ها استخراج شد. با روش تحلیل محتوا اشکالات املایی/ سبکی، خطای حذف نیم فاصله، خطاهای حذف فاصله، خطای درج فاصله، سرهم نویسی و جدانویسی بررسی شد. یافته ها نشان داد، علاوه بر وجود انواع خطای نگارشی در هر دو شبکه، فراوانی خطاها در زیرنویس های شبکه آی فیلم بسیار زیاد است. بررسی میزان خطاهای نگارشی و مقایسه این نوع خطاها در هر یک از دو شبکه نشان می دهد که میان انواع خطاها به لحاظ نوع و فراوانی در بیشتر این جمله ها اختلاف معنی داری وجود دارد.
۱۳.

بررسی میزان کاربرد نخستی های معنایی (جهانی های معنایی) کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم دوره اول متوسطه (Prospect1)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۶۳ 91 - 114

کلید واژه ها: نخستی های معنایی جهانی های معنایی فرازبان معنایی طبیعی کتاب زبان انگلیسی پایه هفتم (Prospect 1)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۴۲۹
هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان کاربرد نخستی های معنایی در کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم دوره اول متوسطه (Prospect 1) بوده است. این پژوهش کاربردی و روش تحقیق آن تحلیل محتواست. پیکره پژوهش، کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم دوره اول متوسطه است و در قالب فایل متنی از کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم تهیه شده است. با استفاده از نرم افزار NSP، نوع و فراوانی واژه های کتاب استخراج شده است. سپس، به کمک نرم افزار SPSS و انجام تحلیل معناداری آماری، نتایج تحقیق مشخص شده است. نتایج نشان می دهد که توزیع فراوانی مؤلفه های معنایی (نخستی های معنایی) که اساساً صورت های پربسامد در هر زبان محسوب می شود، در مقایسه با سایر صورت های واژگانی موجود در این کتاب بسیارکم است. بر اساس پژوهش های قبلی (مولر و همکاران) در تهیه و تدوین کتاب های درسی مقدماتی زبان آموزان از کل نخستی های معنایی و یا حداقل بخش زیادی از آن ها استفاده شده است، درحالی که در این کتاب از کل واژه های استخراج شده تنها 512 مورد یعنی 7/8 درصد، به نخستی های معنایی اختصاص یافته است. در میان نخستی های معنایی، کاربرد کنشگرها (با فراوانی 244) نسبت به سایر حوزه های معنایی در کتاب درسی زبان انگلیسی پایه هفتم دوره اوّل متوسطه (Prospect 1) بیشتر است. این در حالی است که مکان نماها با فراوانی 7، موجودیت نماها با فراوانی 7، مالکیت نماها با فراوانی 7، مشخصه نماها با فراوانی 7، نخستی های معنایی مرگ و زندگی با فراوانی 3 و کنشگرهای رابطه ای با فراوانی 1 کمترین فراوانی را در متن داشته اند و میزان فراوانی توصیف نماها، شباهت نماها و تشدیدکننده ها در نمونه مورد مطالعه صفر است.
۱۴.

تحلیل کیفیت ترجمه ادبی با رویکرد نقش گرای ارزیابی ترجمه: مطالعة موردی ترجمه های فارسی رمان فرنی و زویی اثر جی. دی. سلینجر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره هشتم ویژه نامه زمستان ۱۳۹۶ شماره ۷ (پیاپی ۴۲)

کلید واژه ها: ارزیابی کیفیت ترجمه نقش گرایی جولیان هاوس فرنی و زویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۴ تعداد دانلود : ۶۲۲۷
ارزیابی کیفیت ترجمة متون ادبی بر پایه نقش زبانیْ یکی از موضوعات مورد توجه در مطالعات ترجمه است. یکی از مطرح ترین الگوهای ارائه شده در این زمینه الگوی ارزیابی کیفیت ترجمه هاوس (1997) است که بر نظریة نظام مند نقش گرای هلیدی استوار است. به باور هاوس، دو نوع ترجمه وجود دارد: آشکار و پنهان. حاصل ترجمه آشکار، برخلاف ترجمه پنهان، که رنگ و بوی بومی به خود گرفته است، متنی با عناصر بیگانه و ناآشنای فرهنگی است که ردپای مترجم در آن کاملاً مشاهده می شود. هاوس ترجمه آشکار را برای متون فرهنگ محور و به ویژه متون ادبی پیشنهاد می کند. نگارندگانِ پژوهش حاضر می کوشند تا با بررسی نقش متون مبدأ و مقصد، و همچنین بررسی تنوع و تکرار خطاهای آشکار، چگونگی بازتولید نقش متن ادبی و نیز آشکاربودن و پنهان بودن ترجمة ادبی را، با توجه به عناصر مؤثر، واکاوی کنند. به این منظور، برمبنای روشی تحلیلی توصیفی، کیفیت دو ترجمة فارسی موجود از رمان فرنی و زویی، اثر جروم دیوید سلینجر (1961)، را ارزیابی می کنند. در فرایند بررسی، بخش هایی از پیکره با ترجمه های میلاد زکریا و امید نیک فرجام مقابله و بررسی می شود. یافته های پژوهش در قالب خطاهای آشکار و پنهان ارائه و تحلیل می شود. نتیجة بررسی های این پژوهش نشان می دهد که رویکرد عمدة هر دو مترجم نزدیک کردن متن مبدأ به خواستگاه و چارچوب ذهنی مخاطبِ ترجمه است، هرچند ترجمه زکریا نسبت به ترجمه نیک فرجام ترجمة آشکارتری است و توجه بیشتری بر بازتولید «نقش اندیشگانی» متن مبدأ داشته است.
۱۵.

تحلیل پیکره بنیاد گفتمان سیاست اقتصاد مقاومتی از دیدگاه مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال بیست و دوم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۸۲)

کلید واژه ها: پیکره زبانی اقتصاد مقاومتی تحلیل گفتمان پیکره بنیاد قدرت و امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷۶ تعداد دانلود : ۶۳۳
مقاله حاضر می کوشد تا گفتمان سیاست اقتصاد مقاومتی را با استناد به بیانات مقام معظم رهبری توصیف و تبیین کند. از این رو، پس از توصیف بیانات معظم له در خصوص سیاست اقتصاد مقاومتی، پیکره ای الکترونیکی از بیانات ایشان در جلسه تبیین سیاست اقتصاد مقاومتی تهیه شد و سپس عبارات و واژه های پربسامد در این پیکره با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان پیکره بنیاد مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تلفیق روش های کمّی و کیفی در غالب رویکرد تحلیل گفتمان پیکره بنیاد، کاربردی کردن مباحث نظری زبان شناسی و پل زدن میان زبان شناسی و علوم سیاسی از اهمیت های پژوهش حاضر است. نتایج مقاله حاضر نشان می دهد که ایشان در تبیین گفتمان سیاست اقتصاد مقاومتی توجه زیادی به استقلال اقتصاد کشور از منابع فسیلی، بویژه نفت و گاز و همچنین حمایت از تولیدات داخلی دارند. از دیدگاه مقام معظم رهبری، تکیه بر نقش مردم در انجام فعالیت های اقتصادی حائز اهمیت بسیار است؛ زیرا موجب می شود از تمام استعداد ها و ظرفیت های داخلی به منظور تولید ثروت و دستیابی به قدرت و امنیت اقتصادی کشور استفاده شود. فرهنگ سازی در استفاده از منابع فسیلی، آزادسازی قیمت حامل های انرژی و هدفمندسازی یارانه ها از سیاست هایی هستند که می توانند مانع از اسراف و هدر رفت انرژی شوند.
۱۶.

بررسی زبان شناختی گونه های حذف در گزارش های فوتبال سیما(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: حذف بافت موقعیتی بافت زبانی کاهش معنا پیکرة زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۰۴۲
در این پژوهش میزان و نوع حذف های انجام شده در گزارش های فوتبال سیما را بررسی کرده ایم. نخست پیکره ای متشکل از پانزده دقیقة پایانی دوازده گزارش فوتبال سیما- که چهار گزارشگر برجسته ارائه کرده اند- فراهم آمده و سپس میزان و نوع واحدهای حذف شده برپایة نگرش صفوی (1390) بررسی شده است. از سوی دیگر، نگارندگان سعی کرده اند براساس الگوی هلیدی و حسن (1976) نوع مقولة زبانی واحدهای حذف شده را نیز بررسی کنند. در این پژوهش، چهار نوع حذف طبقه بندی شده است: حذفی که به ابهام معنایی می انجامد؛ حذفی که در ارتباط خللی ایجاد نمی کند و ازنظر صفوی، کاهش معنایی به شمار می آید؛ حذفی که تمایز زبان گفتار و نوشتار را مشخص می کند و حذف عناصر اختیاری زبان. پژوهش حاضر نشان می دهد بیش از نیمی از واحدهای حذف شده خللی در ارتباط ایجاد نمی کند و به نوعی، براساس ویژگی های گزارش فوتبال، کاهش معنایی تلقی می شود. از سوی دیگر، بررسی انواع حذف به لحاظ ویژگی های نحوی نشان می دهد نوع حذف های صورت گرفته با سه نوع حذف مورد نظر هلیدی و حسن یعنی حذف گروه فعلی، حذف گروه اسمی و حذف گروه بندی متفاوت است و انواع دیگری را نیز دربرمی گیرد. از یافته های دیگر پژوهش این است که رویکرد سنتی به حذف- که حذف را به قرینة لفظی و معنوی تقسیم می کند- نمی تواند حذف های رخ داده در گزارش های فوتبال سیما را توجیه کند. نتایج پژوهش ضمن اینکه فراوانی و انواع حذف در گزارش های فوتبال را مشخص می کند، نارسایی رویکرد سنتی به این مقوله را نیز می نمایاند.
۱۷.

بررسی ساختار واژگانی مصاحبه های مربیان فوتبال لیگ برتر ایران پس از مسابقه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال نوزدهم بهار ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۶۹)

کلید واژه ها: یادگیری مشاهده ای خوراک های فاقد ارزش غذایی چاقی کودکان و نوجوانان پیام های بازرگانی تحلیل محتوای تماتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۱ تعداد دانلود : ۵۲۰
ماهیت مسابقات ورزشی به گونه ای است که مربیان ورزش در اغلب موارد، پس از مسابقه دچار هیجان می شوند. این گونه هیجان های ناشی از خوشحالی یا ناراحتی، به احتمال بسیار، ت أثیری مستقیم بر گفتار و بویژه نوع واژه های به کار رفته در مصاحبه های این افراد خواهد داشت. برای مشخص شدن این موضوع در مقاله حاضر، سعی شده است تا ساختار واژگانی مصاحبه های مربیان فوتبال لیگ برتر ایران (دوره نهم (فصل 89-1388)) پس از بازی مورد بررسی قرار گیرد. برای دست یافتن به این هدف، ابتدا پیکره زبانی از مصاحبه هر یک از 18 مربی لیگ برتر فوتبال، شامل یک مصاحبه پس از برد (کسب نتیجه مناسب) و یک مصاحبه پس از باخت (کسب نتیجه نامناسب) تهیه شد و سپس به کمک روش های آماری، فراوانی ساختارهای زبانی این مربیان استخراج شد. با بررسی اطلاعات به دست آمده مشخص شد که مربیان، اغلب پس از برد، از واژه هایی با بار عاطفی مثبت و پس از باخت از واژه هایی با بار عاطفی منفی استفاده می کنند. ضمن آنکه میزان فرافکنی آنان پس از باخت، نسبت به شرایط پس از برد بسیار بیشتر است.
۱۸.

بررسی ناهنجاری های زبانی در گزارش های فوتبال سیما و ارائه راهکارهایی به منظور کاهش این ناهنجاری ها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ارتباطی سال هجدهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۸)

کلید واژه ها: انگیزه نیاز استفاده و رضامندی شبکه های ماهواره ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۶ تعداد دانلود : ۳۹۰
در مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، ضمن اشاره به ساختار زبانی گزارش های فوتبال سیما، به بررسی ناهنجاری های ساختاری و معنایی کلامی این گزارش ها پرداخته شده است. هدف اصلی این پژوهش تنها طرح ناهنجاری های زبانی گزارشگران نیست، بلکه ارائه راهکارهایی به منظور کاهش این نارسایی ها و سرانجام، معیارسازی زبان گزارش فوتبال است. برای دست یافتن به این مهم پس از تهیه پیکره زبانی (پانزده دقیقه پایانی از 12 گزارش فوتبال در یک سال اخیر) به هنجارگریزی های موجود در این گزارش ها پرداخته شده است. ملاک انتخاب گزارشگران در این پژوهش، تعداد زیاد گزارشگری آنان دست کم در ده سال اخیر بوده است. نتایج این بررسی نشان می دهد هر چند ناهنجاری های زبانی در این نوع گزارش ها وجود دارد، ساختار زبان گزارشگران به زبان معیار گفتاری بسیار نزدیک بوده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان