صابره سیاوشی

صابره سیاوشی

مدرک تحصیلی: دکتری تخصصی زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران
رتبه علمی: دانشیار، گروه پژوهشی ترجمه و کاربردهای اجتماعی ادبیات، پژوهشکده زبان و ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: saberehsiavashi@yahoo.com
لینک رزومه

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۲ مورد.
۱.

واکاوی تطبیقی انتقاد از نهادهای بین المللی در شعر سمیح القاسم و علیرضا قزوه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اشعر اعتراضی نهادهای بین المللی سمیح القاسم علیرضا قزوه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۸
اعتراض نوعی موضع گیری است که اساسی ترین کاربرد آن، سلب احساس امنیت از فرد یا مجموعه ای است که مورد دادخواهی قرار گرفته است. درجه تأثیرگذاری اعتراض، بنابر نوع آن، متفاوت است. یکی از تأثیرگذارترین انواع اعتراض، در قالب شعر خود نمایی می کند؛ زیرا شاعران به وسیله بیان اعتراضات خود، نقش بسزایی در بیدار کردن مردم و بیرون آوردن جامعه از خمودگی و وارفتگی دارند. این جستار به تطبیق اشعار اعتراضی دو شاعر معاصر فلسطینی و ایرانی به نام های سمیح القاسم و علیرضا قزوه اهتمام دارد. تلاش نویسندگان بر آن بوده است که بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، اشتراکات و افتراقات اشعار این دو شاعر را، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار دهند. نتایج به دست آمده نشان از آن دارد که نوع ادبیات سمیح القاسم آمیخته با عجز و ناتوانی است که نشان از ناامیدی ایشان دارد اما علیرضا قزوه از موضع قدرت و با نوعی قاطعیت به نقد نهادهای بین المللی پرداخته است که نشان دهنده امیدواری اوست و این امیدواری و ناامیدی، ناشی از فضای جامعه این دو شاعر است؛ به این قرار که از نگاه سمیح القاسم به دلیل فقدان بستر مناسب، میزان تأثیرگذاری مفاهیم شعری به حداقل رسیده و درنهایت منجر به ناامیدی شاعر گشته است. از نتایج به دست آمده دیگر نوع پردازش دو شاعر به مسائل است که هر دو شاعر برای میان تهی نشان دادن نهادهای بین المللی، به ظواهر آن پرداخته اند با این تفاوت که سمیح القاسم به ظاهر اعضای این سازمان ها پرداخته اما علیرضا قزوه به طور کل ساختارها را به چالش کشیده است
۲.

التحلیل النفسي لأشعار ابن الفارض في ضوء المنهج النفسي الإیجابی لمارتن سلیجمان(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۱۲۳
یعتبر التفکیر الإیجابی وأثره فی تحسین حیاه الإنسان من أهم أهداف علم النفس. علم النفس الإیجابی (Positive psychology) هو علم ناشئ یقوم على فهم المشاعر والانفعالات الإیجابیه والفضائل والقدرات البشریه محاولاً تحقیق حیاه أفضل من خلال تحقیق الذات وازدهاره. بالنظر إلى السیاق الثقافی لعلم النفس الإیجابی، فإن إعاده قراءه الأعمال الأدبیه فی ضوء هذا النهج الجدید، مع شرح الزوایا المجهوله لهذه النصوص، یمکن أن یوفر الأساس للتطبیق العملی واستخدام التعالیم الأخلاقیه فی حیاه القراء قدر الإمکان. وفی الوقت نفسه، یمکن للنصوص الصوفیه الملیئه بالتعالیم الأخلاقیه أن تکون منصه جیده لمثل هذا البحث. ابن الفارض هو شاعر وصوفی مصری من القرن السابع الهجری، تنعکس تعالیمه الأخلاقیه وأبعاده النفسیه بشکل کبیر فی أشعاره. وعلیه، تستخدم هذه الدراسه المنهج الوصفی التحلیلی لفحص انعکاس الانفعالات الإیجابیه - أحد مجالات علم النفس الإیجابی - فی قصائد ابن الفارض. الغرض من هذه الدراسه هو تقییم نهج التفکیر الإیجابی لابن الفارض وکذلک معرفه مبادئه الصوفیه والأخلاقیه للإیجابیه وتحقیق الذات لدى الإنسان. أظهرت النتائج أن ابن الفارض یتعامل بإیجابیه مع الحیاه وأن وجود الانفعالات الإیجابیه المتعلقه بالماضی والحاضر والمستقبل فی قصائده یدلّ على الإیجابیه والصحه النفسیه وتحقیق الذات عنده، کما تقدم التعالیم الإیجابیه للجمهور.
۳.

شکل گیری معنا و دستیابی به «ارزش» در داستان سلیمان نبی و ملکه سبا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نشانه معناشناسی نظام گفتمان کنشی ابژه ارزشی سلیمان نبی ملکه سبا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۳۲۰
یکی از راهبردهای مهم قرآن برای بیان آموزه های خود، داستان پردازی است. قرآن با این شیوه ادبی هنری می کوشد تا احساس دینی و شعور انسانی را تحریک کند. ازجمله داستان های مهم و جذاب قرآن که با غرض تربیتی و تبلیغ ارزش ها به تصویر کشیده شده، ماجرای سلیمان نبی و ملکه سباست. در جستار پیش رو، با رویکرد نشانه معناشناسانه و با هدف تبیین مفاهیم قرآنی و کاربردی کردن آن ها و نیز فهم روش قرآن در تولید گفتمان، ماجرای مذکور معناکاوی می شود. با چنین هدفی، به این پرسش پاسخ می دهد که فرایند شکل گیری معنا چگونه رخ می دهد. ساختار روایت در متن به گونه ای است که کارکرد کنشی، فرایند تولید معنا را کنترل می کند. یافته ها نشان می دهد که کارکرد کنشی حاکم بر این داستان، نظام گفتمانی کنشی را رقم می زند. ماهیت این نظام را رفع بحران معنا (شرک) شکل داده است. در این نظام، راهبرد تصاحب ابژه ارزشی جنبه عملیاتی و برنامه مداری دارد. سلیمان و کنش یاران وی طی فرایند توانشی کنشی و عملیات مرحله ای به ابژه دست یافته و سبائیان را از معنای نخست (شرک و فقدان ایمان) به معنای دوم (توحید و خداپرستی) رسانده اند. به این ترتیب با قدرت نرم سلیمان، نظام سیاسی مبتنی بر شرک در سرزمین سبا به نظام سیاسی مبتنی بر توحید تغییر می یابد.
۴.

بررسی انتقادی کتاب الأدب المقارن فی ایران و العالم العربی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۶۲
بررسی کتاب های درسی و دانشگاهی در جهتبهبودوضعیت آموزشی و با هدف بازنمایی کاستی ها و نقاط پنهان این آثار صورت می پذیرد. یکی از کتاب های انتشار یافته در حوزهادبیات تطبیقی«الادب المقارن فی ایران و العالم العربی (1903-2012)» از حیدر خضری است، که توسط انتشارات سمت به چاپ رسیده است. این کتاب از این جهت که به معرفی و بررسی مکاتب جدید ادبیات تطبیقی پرداخته، دارای اهمیت است. از همین رو، پژوهش حاضر به بررسی این کتاب در دو بخش شکلی و محتوایی می پردازد و در هر قسمت امتیازات و کاستی ها را مورد بررسی قرار می دهد. از جمله نتایج به دست آمده به این قرار است: این اثر به جهت شناساندن مکاتب و نظریه های جدید در حوزه ادبیات تطبیقی نسبت به آثار مشابه گامی تازه برداشته و ضمن خودداری از تکرار مکررات، دست به نوآوری زده است؛ اگرچه با توجه به ماهیت آموزشی کتاب، می توانست در تعریف و شناساندن چارچوب و روش مکتب ها و نظریه های جدیدی همچون تصویرشناسی، پسااستعماری و آلمانی، تعمّق و درنگ بیشتری نماید و روش و چگونگی پژوهش هر مکتب و شیوه انجام تطبیق بر پایه آن را به خواننده بیاموزد.
۵.

بررسی سنجشی مضمون و ساختار در دو رمان کوتاه «شازده احتجاب» گلشیری و «الشحاذ» نجیب محفوظ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رمان معاصر نجیب محفوظ هوشنگ گلشیری الشحاذ شازده احتجاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۲۹۳
درپی تحولات سیاسی و اجتماعی جهان و آشنایی با آثار ادبای غرب، ایران و مصر نیز همچون سایر کشورها به نشر مفاهیم و تفکرات ادبی خود دست زدند. در همین راستا شرایط مشابه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی  دو ملّت ایران و مصر باعث ایجاد تفاهم فکری میان این دو کشور بوده و حاصل آن نزدیکی ادبیات دو کشور است. ازجمله این تشابهات، وجود دو رمان الشحاذ از نجیب محفوظ و شازده احتجاب نوشته هوشنگ گلشیری است که از ویژگی های مضمونی مشابهی چون؛ سرگردانی شخصیّت، جستجوی هویت، افتادن در ورطه سقوط و ویژگی های ساختاری همسانی چون؛ جریان سیّال ذهن، وجود شاخصه های سوررئالیسم، و توصیف های ظاهری و باطنی برخوردارند. هدف آن است که با سنجش این همانندی ها، دریافت تازه ای از ساختار و محتوای این دو اثر ارزشمند در حوزه ادبیات تطبیقی حاصل شود. روش کار به صورت توصیفی-تحلیلی و براساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی است. برخی نتایج به دست آمده به این قرار است: الف) وجود ساختارهای مشابه در این دو رمان  نشان می دهد دو نویسنده تحت تأثیر فنون داستان پردازی ادبیات غربی هستند. ب) حضور پررنگ شاخصه های سوررئالیسم در دو رمان باعث پذیرش آن ها در زمره رمان های این مکتب می شود. ج) برخورد با شرایط اجتماعی همچون خفقان سیاسی و اجتماعی و نبود آزادی بیان، دستاویزی برای دو نویسنده است تا به سبکی ویژه از نگارش سوررئالیسم و جریان سیّال ذهن برای بیان مقاصد خویش دست یابند.
۶.

رویکرد شاعران معاصر پارسی و عربی به تراژدی پاتریس لومومبا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی آزادی خواهی انقلاب کنگو پاتریس لومومب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶ تعداد دانلود : ۵۵۲
واژه ظلم، مفاهیمی همچون منجی، قهرمان و ستم ستیزی را تداعی می کند؛ در همین راستا و حدود شصت سال پیش، ظلم استعمارگران بلژیکی و آمریکایی با حمایت عناصر خودفروخته داخلی در کشور کنگو، ذهن مردم این سرزمین را به جستجوی راهی برای رهایی سوق می داد تا آنکه «پاتریس لومومبا» این انتظار را به پایان رساند. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته و بر آن بوده است تا برپایه مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی و با بررسی تأثیرات متقابل دو فرهنگ پارسی و عربی و نیز نگاه ادیبانه شاعران این دو زبان به حماسه این قهرمان، رخدادهای سیاسی زندگی لومومبا و سرنوشت مردم کنگو را بکاود. از رهگذر این مقایسه، نتایج زیر به دست آمد: الف: در شعر شاعران پارسی با محوریت پاتریس لومومبا، بعد عقلی بر بعد احساسی غلبه دارد درحالی که در شعر عربی، عکس این حالت صادق است. ب: واکنش به انقلاب لومومبا در شعر پارسی و عربی دو شکل مختلف دارد؛ به این قرار که بیشتر شاعران عرب به انقلاب هایی همچون انقلاب لومومبا امیدوار بوده و معتقدند فردایی روشن در انتظار انقلابیون است؛ حال آنکه در شعر پارسی، شاعران به فرجام انقلاب هایی همانند انقلاب لومومبا چندان خوش بین نیستند و از سرکوب انقلابیون و بدترشدن اوضاع بیم دارند. ج: شاعران برای توصیف لومومبا از نمادهایی همچون شمشیر، عقاب و ستاره راهنما بهره برده اند.
۷.

تحلیل ساختاری داستان های «زن زیادی» و «الزوار» بر اساس نظریه ساختارگرایانه تودوروف و برمون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جلال آل احمد یوسف ادریس تحلیل ساختاری تودوروف برمون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۷۵
پیشرفت های نقد ادبی معاصر منجر به ایجاد مکتب ساختارگرایی با الهام از نظریات فردینان دو سوسور گردید. در عصر حاضر تحلیل ساختاری یکی از مهم ترین روش های تحلیل داستان کوتاه به شمار می آید. ویژگی این روش در آن است که محقق پدیده های گوناگون علم خود را به طور جداگانه و مستقل از یکدیگر مورد مطالعه قرار نمی دهد بلکه همواره می کوشد تا هر پدیده را در ارتباط با سایر پدیده هایی که جزئی از آن هاست مورد مطالعه قرار بدهد. ساختارگرایی نظریه ای است که به شناخت، مطالعه و بررسی پدیده ها بر اساس قواعد و الگوهایی که ساختار بنیادی آن ها را به وجود آورده می پردازد. نهضت ساختارگرایی با دستاوردهایی که از فرمالیست ها کسب کرد، به روایت  شناسی اصالت عمیقی بخشید. اصطلاح روایت شناسی نخستین بار توسط تزوتان تودوروف به کار برده شده است. در این مقاله دو داستان کوتاه «زن زیادی» نوشته جلال آل احمد و«الزوار» از یوسف ادریس انتخاب شده و هر یک بر اساس نظریات ساختارگرایانه تودوروف و برمون مورد تحلیل قرار گرفته است و نشان می دهد که ساختار روایی این دو حکایت با نظریات این دو ناقد ادبی منطبق است.
۸.

مطالعه تطبیقی شعر موسوی گرمارودی و عباس یاسین با محوریت امام رضا (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیحه سرایی امام رضا (ع) موسوی گرمارودی عباس یاسین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۴۰۰
  امام رضا(ع) و یادآوری فضایل ایشان از گذشته تاکنون محور بسیاری از اشعار مذهبی شیعی بوده است. در این پژوهش نیز به تحلیل سروده های رضوی دیوان های «خلجات فی سفر القلب» عباس یاسین و «گوشواره عرش» موسوی گرمارودی به روش توصیفی تحلیلی و بر پایه مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی پرداخته شده است تا بتوان با کشف اشتراکات کلامی و احساسی دو شاعر، سیرت و سیمای حضرت را از منظری ادیبانه برای پیروان ایشان ترسیم کرد. از دستاوردهای این پژوهش توجه به این نکته است که بخشندگی و فریادرسی امام هشتم(ع) بیش از دیگر صفات ایشان برای دو شاعر اهمیت دارد. این نکته می تواند بیانگر این باشد که هر دو نماینده ادبی، متاثر از شرایط روحی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگیِ زمانه، خود را بیش از هر وقت دیگری نیازمند کمک امام(ع) می دانند. در رسیدن به هدف نیز شاعر پارسی در استفاده از تخیل، صنایع ادبی و نیز به کارگیری تصویرهای جدید موفق تر ظاهر شده است؛ البته استفاده از حقایق علمی و نمایش اطلاعات شاعر در بیانی شاعرانه نیز نه تنها فهم شعر او را دشوار نکرده ، بلکه با درک این حقایق، لذت مخاطب نیز دوچندان شده است. شعر عباس یاسین نیز بیشتر تبلور احساسات اوست و دیگر عناصر از جمله خیال و تصویرسازی های جدید کمتر در آن به چشم می خورد؛ اما در نهایت هر دو شاعر بیش از هر چیز مخاطب را متوجه ابعاد معنوی شخصیت حضرت رضا(ع) می کنند و با انتخاب بخشندگی و فریادرسی ایشان، بُعد توسل را در شعر برای خواننده پررنگ می کنند که از مباحث مهم مذهب شیعه است.
۹.

تحلیل عنصر المقاومه فی شعر الربیع بوشامه وسید حسن حسینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الأدب المقارن أدب المقاومه ایران الجزائر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۷۸
تعد الجزائر وایران من الشعوب التی عانت معانات کثیره من سلطه الإستعمار وتعدی المعتدین، ثم استطاعت أن تتخلص من سلطات الظلم والاستبداد عبر الفداء والتضحیه وترخیص الدم، لذا المقاومه الشعبیه والتفانی فی سبیل تحریر الوطن أدی إلی خلق أدب المقاومه. یعکس الشعراء فی أدب المقاومه بطولات الشعب وکفاحهم ضد الطغاه ویستخدمون ألفاظهم للحث علی الجهاد وإستنهاض الهمم فی نفوس أبناء الشعب. هذا البحث یقوم بدراسه مقارنه لعنصر المقاومه فی شعر الشاعر الجزائری الربیع بوشامه والشاعر الایرانی سیدحسن حسینی لیکشف عن زوایا أدب المقاومه فی شعرهما بتحلیل النماذج الشعریه عن طریق المنهج الوصفی- التحلیلی. فالدعوه إلی الثوره والنضال، تکریم الشهاده والشهید، الأمل بالحریه، فضح وتحدی الطغاه من أهم عناصر المقاومه فی شعرهما. الشاعران یقومان بترهیب العدو بالتعبیر عن صمود الشعب وکفاحهم وتفانیهم فی سبیل الوطن وحبهم لبلادهم وفی شعر الربیع نجد نوعا من الحث علی استئصال الاستعمار من الجزائر لکن حسینی بسبب عدم استعمار الایران من قبل العراق لم یتطرق لهذا المضمون. والشاعران یریان الشهید خالداً لأنه یتفانی بالروح فی سبیل الوطن وحریته لکن الربیع یجعل الشهید رمزاً للأجیال المتعاقبه حینما حسینی لم یتطرق إلی رمزیه الشهید.
۱۰.

مقومات أدب السجون فی روایتی الوشم لعبدالرحمن مجید الربیعی و بعد از عروسی چه گذشت لرضا براهنی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۲۶۶
أدب السجون هو فرعٌ من فروع الأدب الغنائی الذی أوجدته الظروف السیاسیه والاجتماعیه فی مختلف المجتمعات، کما هو تعبیر عن المشاعر الصادقه للذین اعتقلوا بسبب دعوتهم للحریه ، فتعرضوا للتعذیب والاضطهاد. من هؤلاء الکتّاب المعاصرین فی الأدبین الفارسی والعربی الذین کانت لکتاباتهم بصمه واضحه فی هذا المجال هما عبدالرحمن مجید الربیعی المولود عام 1939م ورضا براهنی المولود عام 1935 م. روایه "الوشم" هی تجسید لانحسار بعض التیارات السیاسیه کالحزب الشیوعی فی العراق بعد هزیمه أول حکومه جمهوریه فی هذا البلد.کما أنّ روایه "بعد از عروسی چه گذشت"، تصویر للمواجهات العنیفه والمسیئه لعملاء السافاک للسجناء السیاسیین . فعکست هذه الروایه صوره للوضع السیاسی فی عهد محمد رضا بهلوی. قامت هذه الدراسه، فی إطار المنهج الوصفی- التحلیلی وعلی أساس المدرسه الأمریکیه للأدب المقارن، بمقارنه الروایتین من منظور أدب السجون. فنتائج هذه الدراسه تبدی غرض الکاتبین من کتابه هذه الروایتین وهو تصویر المجال الفکری و کیفیه تعامل الحکومات مع المثقفین فی إیران والعراق. لکن الفرق فی الوضع السیاسی للبلدین أدّی إلی نهایات مختلفه لأبطال الروایتین .
۱۱.

خوانش تطبیقی پدیده جنگ در شعر شوقی و بهار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: جنگ شعرمعاصر فارسی و عربی ادبیات تطبیقی شوقی بهار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات حماسی ادب جنگ و مقاومت
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب
تعداد بازدید : ۶۶۸ تعداد دانلود : ۸۹۹
این مقاله قصد دارد با مطالعه توصیفی-تحلیلیِ شعر دو شاعر برجسته معاصر پارسی و عربی، بهار و شوقی و با استناد به مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، به سنجش و بررسی چگونگی انعکاس پدیده «جنگ»، به عنوان یک آسیب اجتماعی در شعر این دو شاعر بپردازد. چارچوب نظری بحث، تلفیقی از سؤالات اصلی، تبیین اهمیت موضوع، پیشینه پژوهش و شناخت نامه ای از دو شاعر مورد مطالعه است. هدف نیز آن است که جستار حاضر، به دریافت تازه ای از شباهت ها و تفاوت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دو کشور ایران و مصر در عصر مشروطه ایرانی و نهضت عربی دست یابد. برخی نتایج نشان می دهد که توصیه به خودداری از جنگ افروزی، در شعر هر دو شاعر وجود دارد؛ چگونگی بازتاب پدیده جنگ در شعر دو شاعر، به میزان فراوانی، تحت تأثیر محیط، فرهنگ، نژاد و جغرافیای آنهاست؛ پیامدهای جنگ از دیدگاه دو شاعر، مواردی تقریباً یکسان هستند.
۱۲.

اللص والکلاب؛ دراسه فی تحلیل الحبکه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الروایه الحبکه نجیب محفوظ اللص والکلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۷۹
إنّ «اللص والکلاب» هی الرّوایه الثّانیه لنجیب محفوظ الحائز علی جائزه نوبل. هذه الرّوایه من الرّوایات الرّمزیه الّتی ینکر فیها نجیب محفوظ السّلطه الحاکمه علی المجتمع المصری ویطعن بها. فی هذه الرّوایه رؤوف علوان هتو رمز عن الزّعماء الإشتراکیین وسعید مهران رمز عن الشّعب الذی صار ضحیه لهولاء الزّعماء وهو فی الحقیقه ضحیه مؤامره الغدر والخیانه.لقد صوّر الکاتب بهذه الرّوایه الجوّ الحاکم علی مصر فی ذاک العصر بأحسن شکل. الحبکه فی الحقیقه هی سرد حوادث القصّه أو الروایه مع ترکیز الإهتمام علی الأسباب أو تسلسل الحوادث الذی یؤدّی إلی نتیجه خاصه فی القصّه. تبنی هذه الدّراسه علی المنهج الوصفی- التحلیلی ومن أهم نتائجها هی الف) «اللص والکلاب» تتألف من حبکه أصلیه وحبکات عدیده والعلاقه بینهما علاقه منطقیّه کما أنّنا لا نری إنفکاکاً بینهما. ب) سرد الحوادث فی هذه الرّوایه مغلقه لأنّ نهایه الرّوایه لیست بمفتوحه والقارئ یطلع علی عاقبه بطل الرّوایه "سعید مهران" باستنتاجه للحوادث ج) للحبکه عناصر وهی: العمل والطبع وفکره بطل الرّوایه؛ روایه «اللص والکلاب» تشمل علی بعض الفروع من هذه الحبکات وهی بالتوالی: الحبکه المغتمه، حبکه الإنحطاط والحبکه الإنفعالیه.
۱۳.

بررسی ساختاری و محتوایی قصیده تفکیکیه محمد رضا حکیمی (ریخت شناسی و مفهوم شناسی)

کلید واژه ها: مطالعات عرفانی مکتب تفکیک محمد رضا حکیمی قصیده تفکیکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۲۹۵
تفکیکیه مکتبی است که میرزا مهدی اصفهانی آن را بنا نهاده است. این مکتب به بررسی و تفکیک سه عنصر مهم شناخت یعنی مفاهیم دین، فلسفه و عرفان می پردازد. قصیده ی تفکیکیه نمونه ای از اشعار عربی استاد محمد رضا حکیمی است که با هدف تفکیک این سه مکتب سروده شده است. اصطلاح مکتب تفکیک به معنایی که طرفداران این مکتب از آن سخن می گویند جدید و بی سابقه است اما اگر به ریشه های این جریان فکری توجه کنیم می بینیم که نه تنها جدید نیست بلکه از قدیمی ترین جریان های فکری شناخته شده است. مقاله حاضر به بررسی ساختاری و محتوایی این قصیده و نیز معرفی مکتب تفکیک و آموزه های آن می پردازد.این پژوهش با رویکردی هنری-بلاغی به موضوعی عرفانی-اسلامی پرداخته است.برخی نتایج حاصل از پژوهش به قرار زیر است:- بر اساس آراء تفکیکیان نمی توان سه شاخه ی اصلی علوم یعنی فلسفه ،عرفان وعلوم قرآنی را از هم جدا کرد وبین آنها مرز قائل شد چرا که آنها منوط به یکدیگر هستند وبرای تاویل متون قرآنی تعقل وتامل نیاز است.- در ساختار این قصیده،ردیف به صورت تقلیدی رعایت شده است.در قافیه ها حرف روی همزه است؛و از نظر وزنی نیز پیرو قوانین سنتی عروض بوده و در بحر وافر سروده شده است.-استفاده از رمز،نمادو صور خیال و بازی با کلمات در این سروده کم رنگ است. واژه های کلیدی:مطالعات عرفانی، مکتب تفکیک، محمد رضا حکیمی ، قصیده تفکیکیه.
۱۴.

کاربرد شخصیت های دینی در شعر نازک الملائکه و طاهره صفارزاده بر اساس روش تعامل شاعران با شخصیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شعر معاصر نازک الملائکه طاهره صفارزاده شخصیت های دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۱ تعداد دانلود : ۵۰۲
در سال های اخیر به کارگیری شخصیت ها و مضامین دینی در شعر ادیبان مسلمان نمود بارزی داشته است. شاعران معاصر فارسی و عربی نیز در جهت استفاده از این شخصیت ها در اشعار خود اهتمام ورزیده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی به تحلیل شخصیت های دینی به کاررفته در اشعار دو شاعر معاصر فارسی و عربی یعنی نازک الملائکه و طاهره صفارزاده پرداخته است. در این پژوهش ضمن معرفی دو مرحله ی نقل و ثبت شخصیت (التعبیر عن الشخصیة) و بیان به وسیله ی شخصیت یا تعبیر معاصر از شخصیت میراثی (التعبیر بالشخصیة) که به عنوان روش تعامل شاعران با شخصیت میراثی شناخته می شود، اشعار این دو شاعر بر اساس این دو مرحله دسته بندی شده و مورد تحلیل قرار گرفته است. همچنین در مرحله ی دوم شیوه ی به کارگیری شخصیت، عامل به کارگیری و نیز موضع شاعر در کاربرد شخصیت نیز مشخص می گردد. یافته های این پژوهش نشان دهنده ی این است که هر دو شاعر از شخصیت های دینی در شعر خود بهره برده اند و شخصیت هایشان در هر دو مرحله گنجانده شده است با این تفاوت که شخصیت ها در شعر نازک الملائکه بیشتر متعلق به مرحله ی دوم است و در شعر صفارزاده بیشتر در مرحله-ی اول گنجانده می شود.
۱۵.

جایگاه نمادین رنگ در ادبیات پایداری در اشعار قیصر امین پور و محمود درویش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات پایداری رنگ نماد محمود درویش قیصر امین پور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹ تعداد دانلود : ۱۲۲
در ادبیات امروز، نمادها نقش مهمی در تصویرآفرینی و انتقال معانی ایفا می کنند. یکی از این نمادها که به شکلی هوشمندانه از سوی شاعران مورد استفاده قرار می گیرد عنصر رنگ است. از همین روی شاعران مقاومت با بکارگیری رنگ های مختلف سعی در بیان آرمان ها و خواسته های خود دارند. به عنوان نمونه قیصر امین پور در ادبیات پارسی و محمود درویش در ادبیات عربی با بکارگیری نمادها در آثار خود، تداعی های پر رمز و رازی در حوزه های تمثیلی با زمینه های گوناگون فرهنگی، آیینی و تاریخی آفریده اند. عنصر رنگ یکی از اجزای مهم صور خیال و یکی از عناصر برجسته زبان نمادین این دو شاعر است که در خدمت بیان مفاهیم مورد نظر ایشان قرار گرفته است. این مقاله به بررسی رنگ های نمادین به عنوان سمبل ادبیات مقاومت در اشعار قیصر امین پور و محمود درویش پرداخته است. بررسی و تحلیل چهار رنگ سبز، سرخ، زرد و سیاه که بیش ترین بسامد کاربردی را در اشعار این دو شاعر داشته اند، موضوع اصلی این مقاله را تشکیل می دهد. روش کار به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان می دهد که هر دو شاعر از رنگ سیاه به عنوان نماد حزن و اندوه، رنگ سرخ نماد اعتراض و قیام، رنگ زرد نماد جدایی و نرسیدن به هدف؛ و رنگ سبز به عنوان نماد مقاومت و پایداری بهره برده اند.
۱۶.

خوانش تطبیقی "حی بن یقظان" و "رابینسون کروزوئه"(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مقایسه تطبیقی تحلیل محتوایی تحلیل ساختاری حی بن یقظان رابینسون کروزوئه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰ تعداد دانلود : ۹۰
این نوشتار به مقایسه داستان های «حی بن یقظان» و «رابینسون کروزوئه» می پردازد تا از این طریق تأثیر یا عدم تأثیر دفو از داستان ابن طفیل مشخص شود، از این رو ابتدا جنبه محتوایی آن بر اساس بررسی موضوع و درونمایه تحلیل می شود؛ سپس جنبه ساختاری آن با تکیه بر پی رنگ، شخصیت، زاویه دید، صحنه(زمان و مکان) و پایان بندی مورد بررسی قرار می گیرد؛ و در نهایت شباهت ها و تفاوت های ساختاری و محتوایی داستان دفو و ابن طفیل ذکر می گردد. یافته های پژوهش حاضر گویای این واقعیت است که این دو داستان در ساختار و محتوا به هم شبیه هستند. این شباهت در جنبه های ساختاری، بیش تر از ابعاد محتوایی است.
۱۷.

بررسی سنجشی نمادهای پایداری در شعر فدوی طوقان و قیصر امین پور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات تطبیقی محمدعلی جمال زاده رویکرد اجتماعی یحیی حقی راه آب نامه قندیل ام هاشم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات حماسی ادب جنگ و مقاومت
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب
تعداد بازدید : ۷۸۹ تعداد دانلود : ۶۸۱
پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر نظریه ادبیّات تطبیقی اسلامی به بررسی نمادهای همسان و مشترک در شعر مقاومت فدوی طوقان و قیصر امین پور به عنوان دو نماینده از ادبیّات پایداری ایران و فلسطین بپردازد تا گوشه ای از زوایای ناشناخته میراث ادبی دو کشور مقاوم را به ادبیّات جهانی بشناساند. اطّلاعات لازم برای سنجش نمونه ها به شیوه کتابخانه ای و بررسی مستقیم متون، حاصل شده است. یافته های پژوهش نیز گویای این واقعیّت است که در شعر این دو شاعر، شب و شخصیّت های تاریخی متجاوز، نماد دشمن و جنگل نماد وطن است. رنگ های سرخ، سیاه، آبی، سبز و زرد به ترتیب نمادی جهت تصویرپردازی مفاهیم متنوّعی، چون شهادت، ماتم و خفقان، آرامش و امیدواری، شادابی و بالندگی، جدایی و اندوه هستند. این موارد، نمادهای کاملاً همسان در شعر مقاومت این دو شاعر به شمار می آیند.
۱۸.

بررسی تطبیقی جلوه های ملی گرایی در شعر شوقی و بهار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بررسی تطبیقی بهار شوقی ملی گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳۹ تعداد دانلود : ۹۳۲
شوقی و بهار دو شاعر برجسته معاصرند که به سبب داشتن ویژگی های مشابهی چون هم زمان بودن، مسلمان بودن، زیستن در هنگامه استبداد سیاسی، درگیری با کشورهای استعمارگر، آزادی خواهی، داشتن مبارزات انقلابی، و تحمل تبعید و زندان، از نظر فکری و ادبی بسیار به هم نزدیک اند. این مشابهت به حدی است که به رغم بی خبری این دو شاعر از یک دیگر و این که هیچ نام و نشانی از یکی در دیوان دیگری به چشم نمی خورد، روح مشترکشان آن ها را کاملاً آشنا جلوه می دهد. دو روحی که در سایه تربیت اسلامی بالیده اند و به کمال رسیده اند. بررسی تطبیقی اشعار این دو شاعر نشان می دهد که میهن دوستی و عشق به وطن از جلوه های بارز اندیشه آن هاست. بازتاب این وطن دوستی در اشعار ایشان آن چنان گسترده است که به عنصری سبک ساز و تعیین کننده در سطح محتوایی و زبانی شعر آن ها تبدیل شده است. نگارندگان در این پژوهش کوشیده اند با یافتن نقاط تلاقی اندیشه این دو شاعر در عرصه ملی گرایی (ناسیونالیسم)، از خلال اشعار و اندیشه های آن ها، به تطبیق این رویکرد به مثابة یکی از رهیافت های فکری عصر حاضر بپردازند. در پایان نتایج به دست آمده در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است.
۱۹.

مقایسة شهر و روستا در شعر قیصر امین پور و جودت فخرالدین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پژوهش تطبیقی رمانتیسیسم شهر و روستا رمزگرایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی معاصر شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق ادبیات فارسی و ادبیات عرب
تعداد بازدید : ۱۶۰۸ تعداد دانلود : ۷۹۰
تأثیر تحولات سریع و دگرگونی های اقتصادی و فرهنگی ـ اجتماعی در ادبیات قرون اخیر امری انکارناپذیر است. مکتب ادبی «رمانتیسیسم» با گرایش به طبیعت و پناه جویی به آن و رویکرد عاشقانه به عناصر سادة طبیعی، که با فطرت انسانی هم خوانی دارد، در حقیقت کوششی برای رخنه به ماورای واقعیت است. در میان عناصر این مکتب «روستا»، به منزلة رمز بازگشت به فطرت و ارزش های اصیل انسانی و رجوع به دنیای پاک کودکی، و «شهر»، به منزلة رمز پیچیدگی و شلوغی و غربت و تنهایی، از زاویة دید شاعران گوناگون با ملیت های مختلف مطرح شده است. در این اثر پژوهشی، تطبیقی میان نگاه دو شاعر ایرانی و عرب معاصر، زنده یاد «قیصر امین پور» و «جودت فخرالدین»، صورت گرفته است تا به دلیل وجود زمینه های اشتراک فراوان به تأثر هر دو شاعر از گرایش های یادشده پرداخته شود.
۲۰.

تصویرشناسی سیمای شرق و غرب در شعر شوقی و بهار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: بررسی تطبیقی بهار شوقی تصویرشناسی شرق و غرب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰۹ تعداد دانلود : ۶۱۱
شوقی و بهار دو شاعر برجسته ادبیّات معاصر پارسی و عربی، در شرایط مشابهی چون هم زمان بودن، مسلمان بودن، زندگی در شرایط استبداد سیاسی، درگیری با کشورهای استعمارگر، آزادی خواهی، داشتن مبارزات انقلابی و تحمّل تبعید، زندان و... از نظر فکری و ادبی نزدیکی فراوانی به یکدیگر یافته اند. بررسی تطبیقی اشعار این دو شاعر، نشان دهنده آن است که مضامینی هم چون: ملّی گرایی، تقابل شرق و غرب، جنگ، زن، آزادی، علم، عدالت و فقر، جلوه های بارز مشترک در اندیشه آن ها را تشکیل می دهد. نگارنده در این پژوهش کوشیده است با تصویرشناسی دو جهان شرق و غرب در شعر شوقی و بهار، به تطبیق این رویکرد به عنوان یکی از رهیافت های فکری عصر حاضر بپردازد. نتایج به دست آمده نشان می دهد: الف) ایستادگی در برابر زیاده خواهی استعمارگران از اصول مورد اتّفاق در اندیشه دو شاعر است. ب) بهار و شوقی ضمن اشاره به جنبه های مثبت و منفی تقلید از غرب، به بیان نمونه هایی در هر دو حیطه پرداخته اند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان