المیرا کریمی

مقدمه: نظریه پردازی از کلیدی ترین بنیان های علمی است و دانشمندان و کشورهایی به این مقام نائل می شوند که به لحاظ علمی پیشرفته باشند. به نظر می رسد هنوز این پدیده آن گونه که باید در ایران رشد نکرده است و کماکان دانشگاه های ایرانی در این زمینه ضعیف هستند. هدف این پژوهش واکاوی موانع کلیدی رشد ظرفیت نظریه پردازی در کشور است. روش شناسی: رویکرد این پژوهش کیفی و جهان بینی آن در فلسفه تفسیرگرایی با آمیزه ای از عمل گرایی تعریف می شود. به این دلیل که پژوهش حاضر با هدف اصلی شناسایی موانع رشد نظریه پردازی در دانشگاه تربیت مدرس و ارائه راهکارهایی برای گسترش ظرفیت نظریه پردازی انجام شده است، پژوهشگران با عوامل انسانی مواجه هستند که کنش گران اصلی نظریه پردازی به شمار می آیند. از منطق استقرایی برای شناسایی موانع و راهکارها و دسته بندی آنها استفاده شد. پس رویکرد کیفی برای پاسخ گویی به اهداف پژوهش به رویکرد کمی ترجیح داده شد. نوآوری کلیدی پژوهش حاضر که آن را از دیگر پژوهش ها متمایز می کند در روش شناسی است. از آنجا که این مطالعه با روش کیفی انجام شده دید بهتری از بافت واقعی به دست می دهد. با تکنیک «نمونه گیری متخصص» 12 نفر از اعضای هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس از حوزه های گوناگون علمی گزینش شدند و با آنها به شکل حضوری مصاحبه شد. یافته ها: موانع بسیاری هستند که می توانند سر راه پیشرفت نظریه پردازی قرار گیرند. در یک نگاه کلی می توان این موانع را به دو گروه کلی موانع فراگیر و برون سازمان و موانع سازمانی دسته بندی کرد. موانع سازمانی ریشه در سازوکارها و مدیریت دانشگاه تربیت مدرس دارند و شاید در مؤسسه های دیگر به چشم نخورند. این موانع را می توان در هفت دسته کلی شامل کمبود پیوند نهادی، محدودیت منابع سازمانی، نظام نادرست ارزشیابی، ضعف ارتباط علمی، آموزش ناکارآمد دانشگاهی، کیفیت پایین علمی دانشجویان، و بی مسئولیتی پژوهشگران سازماندهی کرد. نتیجه گیری: نظریه پردازی از کلیدی ترین پدیده های علمی است که باید با جدیت در فضای علمی ایران دنبال شود و نخستین گام برای تحقق این پدیده شناسایی موانعی است که رشد آن را کند می سازند. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی انجام شده که دیدی ژرف از موانع نظریه پردازی به دست می دهد و دسته بندی تازه ای مطرح می کند که تصمیم گیری و سیاست گذاری را در این زمینه عملی می سازد. کلیدی ترین کارکرد این پژوهش برای سیاست گذاری و گسترش ظرفیت نظریه پردازی در دانشگاه تربیت مدرس است. با توجه به یافته های این پژوهش می توان تصمیم هایی کلیدی طرح کرد که در نهایت به حذف موانع بیانجامد و این ظرفیت را در دانشگاه به وجود آورد. اگرچه، شاید سیاست گذاران آموزش عالی در کشور نیز می توانند چنین مدلی را در دیگر دانشگاه ها و مؤسسه های پژوهشی کشور پیاده سازی کنند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ی تاب آوری و راهبردهای مقابله ای با بهزیستی روان شناختی و توان پیش بینی این مفاهیم در بهزیستی دانش آموزان ارومیه انجام شد. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مقطع دبیرستان ارومیه در سال تحصیلی 95- 1394 بود که نمونه ای برابر 170 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شد. ابزارهای جمع آوری اطلاعات، مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف ( RPWB )، پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون ( CD-RISC ) و مقیاس راهبردهای مقابله ای لازاروس و فولکمن ( WOCQ ) بود. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین تاب آوری با بهزیستی روان شناختی رابطه منفی وجود دارد و بین راهبرد مقابله ای با بهزیستی روان شناختی عدم رابطه مشاهده شد. با توجه به یافته های پژوهش، تاب آوری یکی از عوامل مؤثر بر بهزیستی روان شناختی است و وجود رابطه ی منفی میان تاب آوری با بهزیستی روان شناختی می تواند نتیجه عوامل فرهنگی و اجتماعی باشد

نظام های بازیابی اطلاعات برای افزایش نتایج مرتبط بازیابی شده و کسب رضایت کاربران به دنبال تغییر جستجوی مبتنی بر کلیدواژه به جستجوی مبتنی بر مفاهیم هستند. این نظام ها برای انجام این کار از ابزارهایی استفاده می کنند که بتوانند واژگان را به مفاهیم تبدیل کنند. این امر طی سالیان متمادی زمینه تولید ابزارهایی همچون طرح های رده بندی، سرعنوان های موضوعی، واژگان و اصطلاحنامه ها را فراهم آورده است. به تازگی نیز هستی شناسی ها در تکامل این روند به کار گرفته شده اند. این مسئله که نظام های بازیابی اطلاعات مطرح در دنیا که مدعی استفاده از هستی شناسی و اصطلاحنامه هستند چگونه از ویژگی های معنایی این ابزارها در روند بازیابی اطلاعات خود بهره می گیرند، مشکل اصلی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. در این مقاله 7 نظام بازیابی اطلاعات با توجه به استفاده از این ابزارها انتخاب شدند، ویژگی های معنایی نظام ها با بررسی متون در قالب سیاهه وارسی محقق ساخته ای ارائه شد. این ویژگی ها 5 مقوله کلی جستجوی مفهومی، جستجوی مترادف ها، پیشنهاد برای جستجو، استفاده از هستی شناسی ها و نمایش هستند. پژوهشگر با مشاهده ساختاریافته در قالب سیاهه ، این ویژگی ها را مورد بررسی قرار داد. با وجود این که این نظام ها از این ابزارها برای جستجو و بازیابی اطلاعات بهره گرفته اند، اما ویژگی های معنایی و هستی شناسانه مورد انتظار را نشان ندادند. پایگاه اطلاعاتی اریک و کتابخانه ملی استرالیا بیشترین امتیاز (32 و 24) را در معیارهای بررسی شده به دست آوردند و آرشیو ملی استرالیا و موزه بریتانیاکمترین امتیاز (12 و 13) را داشتند.

هدف: ارزیابی رابط کاربر وبگاه کتابخانه ملی کودکان و نوجوانان از نظر مطابقت با درک کودکان ایرانی است. روش پژوهش: روش مورد استفاده پیمایشی است و برای سنجش میزان مطابقت رابط کاربر کتابخانه با درک کودکان ایرانی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. ضریب آلفای کرونباخ جهت سنجش پایایی 86 درصد به دست آمد. جامعة نمونه 96 نفر از کودکان 7-14 ساله بوده که به طور هدفمند نمونه گیری شد. یافته ها: رابط کاربر کتابخانه با درک کودکان ایرانی مطابقت دارد؛ اما سطح درک کودکان سنین مختلف از رابط کاربر با یکدیگر متفاوت است؛ بین سطح تحصیلات والدین و میزان ارزیابی کودک از رابط کاربر ارتباطی وجود نداشته، اما بین میزان آشنایی کودکان با اینترنت، میزان مراجعه به کتابخانه، و میزان ارزیابی آنان از رابط کاربر ارتباط معناداری وجود دارد. سطح درک پسران و دختران از رابط کاربر با یکدیگر اختلاف معناداری ندارد.

هدف: هدف مقاله حاضر، مطالعه تطبیقی فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران و بررسی رابطه آن با رضایت کاربر است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی- توصیفی انجام گرفته است. جامعه پژوهش به سه دسته کتابداران و مدیران کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران و کاربران این کتابخانه ها تقسیم می شوند. از میان کتابخانه های عمومی (تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی)، آن دسته از کتابخانه هایی انتخاب گردید که حداقل 3 کتابدار در آن مشغول به کار باشند. در مجموع 22 کتابخانه عمومی و 11 کتابخانه دانشگاهی انتخاب شد. از میان کاربران کتابخانه های دانشگاهی 383 کاربر به روش نمونه گیری با احتمال متناسب با اندازه و از میان کاربران کتابخانه های عمومی 381 کاربر به روش تصادفی گزینش گردید. داده های پژوهش از طریق دو پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ سازمانی و رضایت کاربر گردآوری شد. پرسشنامه فرهنگ سازمانی براساس مدل چارچوب ارزش های رقابتی کامرون و کوئین طراحی گردید. داده ها با آمار توصیفی و استنباطی شامل آزمون من- ویتنی و آزمون همبستگی اسپیرمن تحلیل شدند. یافته ها: براساس نتایج پژوهش، فرهنگ سازمانی حاکم بر کتابخانه های عمومی شهر تهران را فرهنگ سازمانی قومی و فرهنگ کتابخانه های دانشگاهی را فرهنگ سلسله مراتبی تشکیل می دهد. بین کتابخانه های عمومی و دانشگاهی شهر تهران از نظر فرهنگ سازمانی تفاوت معنی داری وجود نداشت. بین رضایت کاربر کتابخانه های عمومی و نوع فرهنگ سازمانی این کتابخانه ها رابطه معنی داری مشاهده نشد؛ اما رابطه بین رضایت کاربر کتابخانه های دانشگاهی و نوع فرهنگ سازمانی این کتابخانه ها معنی دار (66/0) بود. اصالت/ارزش: تاکنون مطالعه تطبیقی فرهنگ سازمانی حاکم بر انواع کتابخانه ها در ایران و همچنین بررسی ارتباط فرهنگ سازمانی با رضایت کاربران به عنوان یک متغیر در مطالعات کتابداری و اطلاع رسانی اصلاً مورد توجه قرار نگرفته است.