محسن درکه

هدف: دانشجویان به عنوان آینده سازان هر جامعه ای محسوب می شوند که می توانند باعث پیشرفت و ارتقای علمی آن کشور شوند. اما مشکلات تحصیلی می تواند سلامت روانی این قشر از جامعه را به مخاطره اندازد. از طرفی، یکی از عواملی که می تواند باعث جلوگیری از مشکلات روانی و سلامت روان در دانشجویان شود، انجام فرایض دینی و الهی است. در این پژوهش، به بررسی تاثیر روزه بر سلامت روانی دانشجویان پرداخته شده است. روش: پژوهش حاضر نیمه تجربی و طرح پژوهش پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش 100 دانشجوی کارشناسی ارشد خوابگاهی دانشگاه رازی بودند که در سال 90-1389 در حال تحصیل بودند. از این تعداد به صورت تصادفی 30 نفر به عنوان نمونه انتخاب و به دو گروه مساوی آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه کنترل دانشجویانی بودند که روزه نگرفته و گروه آزمایش دانشجویان روزه دار بودند. قبل از ماه رمضان با استفاده از آزمون سلامت روانیGHQ مورد پیش آزمون قرار گرفتند. بعد از ماه مبارک رمضان شرکت کنندگان مجدد مورد پس آزمون قرار گرفتند. داده های پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس، تجزیه و تحلیل آماری شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد روزه باعث افزایش سلامت روانی دانشجویان می شود.

نااَمنی شغلی و وضعیت اجتماعی اقتصادی می تواند به بروز مشکلاتی همچون کاهش کیفیت کار، بیماری های جسمی و روحی، خستگی و اختلالات خواب منجر شود؛ ازاین رو، هدف این پژوهش بررسی رابطه نااَمنی شغلی و وضعیت اجتماعی اقتصادی با کیفیت خواب با میانجی گری نشخوار فکری و تعدیل کنندگی تاب آوری، حمایت اجتماعی و کنترل شغلی بود. نمونه پژوهش 259 نفر از کارکنان یک شرکت صنعتی در اهواز بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های امنیت شغلی (هلگرن و همکاران، 1999) وضعیت اجتماعی اقتصادی (قدرت نما، 1392)، کیفیت خواب پترزبورگ (بایس و همکاران، 1989)، پاسخ های نشخواری (نولن هوکسما و مارو، 1991)، تاب آوری (کونور و دیویدسون، 2003)، حمایت اجتماعی (واکس و همکاران، 1986) و کنترل شغلی (ادیبی و همکاران، 1390) و برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش الگویابی معادلات ساختاری و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی (SPSS-24 و AMOS-24) استفاده شد. نتایج نشان داد نشخوار فکریْ رابطه نداشتنِ امنیت شغلی و کیفیت خواب را میانجی گری می کند (05/0p< )، تاب آوری رابطه نشخوار فکری و کیفیت خواب را تعدیل می کند (01/0p< ) و همچنین، حمایت اجتماعی (01/0p< ) و کنترل شغلی (05/0p< ) رابطه وضعیت اجتماعی اقتصادی با کیفیت خواب را تعدیل می کند. وضعیت محیط کار می تواند بر کیفیت خواب کارکنان تأثیر بگذارد؛ بنابراین، به مدیران توصیه می شود ازطریق افزایش تاب آوری کارکنان و حمایت اجتماعی و فراهم کردن فرصت کنترل بر شغل، زمینه را برای کاهش تأثیرات منفی نااَمنی شغلی، نشخوار فکری و وضعیت اجتماعی اقتصادی نامطلوب بر کیفیت خواب کارکنان فراهم کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش مهارت مقابله با استرس بر فرسودگی شغلی و پرخاشگری معلمان انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع مطالعات مداخله ای نیمه تجربی با پیش آزمون و پس آزمون با دو گروه آزمایش و کنترل است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی معلمان شاغل در دبیرستان های شهر اهواز در سال تحصیلی 1398- 1397 بود که با استفاده از نمونه گیری در دسترس تعداد 40 نفر از آنان انتخاب و به دو گروه 20 نفره آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش طی 10 جلسه 90 دقیقه ای تحت مداخله آموزش مهارت مقابله با استرس قرار گرفت. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های فرسودگی شغلی (مسلش و جکسون، 1981) و پرخاشگری (باس و پری، 1992) استفاده شد. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چندمتغیره و با نرم افزار SPSS نسخه 24 تجزیه وتحلیل شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که بین گروه های آزمایش و کنترل در تفاضل پیش آزمون و پس آزمون فرسودگی شغلی و پرخاشگری تفاوت معنی داری وجود دارد؛ بنابراین آموزش مهارت مقابله با استرس، فرسودگی شغلی و پرخاشگری را در معلمان کاهش می دهد. از این رو، به مدیران و مسئولان آموزش وپرورش و مدارس پیشنهاد می شود که به طور مستمر برای معلمان مقاطع مختلف، کارگاه های آموزش مهارت مقابله با استرس برگزار کنند و در این کارگاه ها از این برنامه برای بهبود سلامت روان معلمان استفاده شود زیرا کاهش فرسودگی شغلی و پرخاشگری و در نتیجه افزایش سلامت روان معلمان می تواند روی کیفیت تدریس، نحوه برخورد با دانش آموزان و حتی روی افزایش یادگیری دانش آموزان تأثیر بگذارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه استرس شغلی با جو سازمانی، کیفیت زندگی کاری و دلبستگی شغلی کارکنان شرکت برق منطقه ای غرب بود. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل تمامی کارکنان مرد ستادی شاغل در شرکت برق منطقه ای غرب بود. نمونه ای شامل 142 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. پرسشنامه های کیفیت زندگی کاری والتون، دلبستگی شغلی لاداهل و کنجر، جو سازمانی هاپین و کرافت و منبع استرس شغلی اسیپو جهت اندازه گیری متغیرهای پژوهش بین اعضای نمونه توزیع شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه در نرم افزار SPSS-19 استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که همبستگی بین استرس شغلی با جو سازمانی، کیفیت زندگی کاری و دلبستگی شغلی منفی و معنی دار است.

مقدمه: کار در زندان یکی از پراسترس زاترین مشاغلی است که سلامت روانی کارکنان را به مخاطره می اندازد و باعث فرسودگی شغلی افراد می گردد. هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین فرسودگی شغلی با سلامت روانی در کارکنان یک زندان مرکزی است. روش: پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کلیه کارکنان یک زندان مرکزی در سال 1390 اعم از افسرنگهبان و کارمندان ستادی که بصورت مستقیم با افراد زندانی سر و کار دارند به تعداد 118 نفر می باشند. کلیه افراد جامعه به عنوان نمونه انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه-های سلامت روانی گلدبرگ و فرسودگی شغلی گلدارد و پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی محقق ساخته پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش آماری رگرسیون تجزیه و تحلیل شد. نتایج: یافته های پژوهشی نشان داد که بین استرس شغلی و نمره کلی سلامت روانی کارکنان رابطه مثبت و معنادار وجود دارد که این مقدار در سطح 01/0 P< معنادار بود. بین فرسودگی شغلی و مولفه های علائم جسمانی و اضطراب رابطه در سطح 05/0P< و بین فرسودگی شغلی با افسردگی رابطه در سطح01/0 P< معنادار بود اما بین فرسودگی شغلی با خرده مقیاس عملکرد اجتماعی رابطه معنادار مشاهده نگردید. بحث: با توجه به یافته های پژوهش می توان گفت مشاغل پراسترس از جمله کار در زندان سلامت روانی افراد را به مخاطره می اندازد.