کوکب فائز

زبان به عنوان پدیده ای اجتماعی، با ساخت و نظام ارزش های جامعه ارتباط تنگاتنگی دارد؛ ارتباطی کاملاً تعاملی و دو سویه؛ به این صورت که هم زبان بر ساخت اجتماعی تاثیر دارد و هم ساخت و بافت اجتماعی و محیط پیرامون افراد بر زبان آن ها تاثیر می گذارد. حتی در برخی موارد ممکن است تفاوت های زبانی به تفاوت های ادراکی از جهان منجر شود. هدف این تحقیق، بررسی تطبیقی کارکرد و نقش زبان در توسعه عدالت در قالب مفهوم جدید و نوظهور عدالت زبانی است و به روش دلفی تاریخی (محدود) انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد در رویکرد عدالت زبانی، بنیاد های عدالت بر ساخت زبان، توسعه و تقویت توانمندی های زبان شناختی آحاد جامعه بنا نهاده می شود. بنابراین، بر به کارگیری کلمات و واژگان و زبان عدالت محور، به عنوان نخستین گام در رسیدن به جامعه عدل، تاکید می شود و استفاده از واژگان تحقیر آمیز که با هدف برجسته سازی نقایص افراد یا القای نفوذ و قدرت به کار می روند منع می شود.

بررسی جریان های سیاسی و اجتماعی نشان می دهد که اندیشه، گاه با به خدمت گرفتن زبان، از آن به مثابه ابزاری برای دستیابی به مقاصد خویش استفاده می نماید. توسعه و ترویج اندیشه عدالت ورزی نیز از این امر مستثنی نبوده و با این الگوبرداری؛ قابل پیاده سازی است. زبان می تواند در خدمت عدالت و به منزله ابزاری برای اشاعه آن مورد استفاده قرارگیرد؛ گام اول در این امر، تعریف و تبیین اصول مبنایی زبان، مبتنی بر بنیادها و بن مایه های اصلی عدالت است که نتیجه آن تسری عدالت در سطح جامعه و عجین شدن آن با فرهنگ عامه مردم خواهد بود. این پژ وهش در همین رابطه و با هدف شناسایی و تبیین نقش زبان و سیستم زبان شناختی در ترویج و توسعه عدالت، با استفاده از روش تحلیل محتوای متون، احادیث و روایات اسلامی و مصاحبه با خبرگان و متخصصان حوزه علوم اسلامی، انجام گردیده و در نهایت، ارتباط بین سیستم زبان شناختی و توسعه عدالت در سازمان، در قالب مدل مفهومی ترسیم شده است.

بنیان های عدالت زبانی، بر ساخت زبان، توسعه و تقویت توانمندی های زبان شناختی استوار است. در این رویکرد، برای رسیدن به سازمان عادلانه، بر به کارگیری واژگان و زبان عدالت محور و درک مفاهیم ملازم با آن تأکید می شود. به عبارت دیگر، ماهیت افکار، به ویژه انواع انگاره ها و مفاهیمی که می توانیم در ذهن داشته باشیم به وسیله زبان مشخص می شود، استفاده از واژگان تحقیرآمیز- که فقط با هدف برجسته سازی نقایص افراد یا القای نفوذ و قدرت به کار می روند- منع شده است و غنی سازی زبان با واژگان عدالت محور در دستور کار قرار می گیرد. به دیگر سخن، زبان توهین آمیز که مبتنی بر آشکارسازی تفاوت های سرزنش آمیز افراد و ایجاد سلسله مراتب قدرت بنیان نهاده شده است، با الزامات عدالت زبانی سازگار نیست. تلاش عدالت زبانی، توانمندسازی افراد از طریق ایجاد ساختارهایی است که راه را بر هرگونه فراگرد ارزش زدایی علیه آنها ببندد و ایشان بتوانند بی هیچ واهمه ای از تفاوت ها و نقایص خویش، ایفاگر نقش واقعی خود در سازمان باشند؛ یعنی، هر یک رسالتی یکتا و منحصربه فرد را که در راستای آن برانگیخته شده اند برعهده گیرند. در این مقاله، تلاش می شود تا با استفاده از استراتژی تحقیق داده بنیاد (GT) ، مدلی مبتنی بر نظام ارزشی اسلام تدوین و ارایه گردد.

یکی از مهم ترین چالش های سازمان های امروزی، به ویژه سازمان های فناوری اطلاعات، در سیال بودن دانش و تخصص کارکنان نهفته است که نگهداری آنها در سازمان از پیچیدگی های خاصی برخوردار است. طبق پژوهش های گذشته، ترک خدمت کارکنان تحت تأثیر عوامل فردی، سازمانی و محیطی متعددی قرار می گیرد که یکی از مهم ترین این عوامل، نگرش های شغلی کارکنان است و از طرفی، مدت هاست که عدالت به مثابه یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر توسعه اجتماعی در سازمان، مدنظر پژوهشگران قرار گرفته است؛ به طوری که پژوهش های گوناگون بر اهمیت تأثیر عدالت و ابعاد آن بر جلب نظر و مشارکت و وفاداری کارکنان صحه گذارده اند. این پژوهش مترصد آن است که با تأکید بر اهمیت جو سازمان در وفاداری کارکنان، تأثیر ابعاد گوناگون عدالت بر جو سازمانی را بررسی و مقایسه کند. بدین منظور از ابزار پرسشنامه و روش توصیفی- همبستگی برای انجام پژوهش استفاده شده است. براساس نتایج حاصله، عدالت اطلاعاتی و مشاهده ای بیشترین تأثیر و در مقایسه با آن، عدالت زبانی و توزیعی کمترین تأثیر را بر وفاداری سازمانی دارند