الهه صادقی

سیاست در ایران معاص، به رغم سرشت عمدتاً مردسالارانه، از سویه های معطوف به اصلاح وضعیت زنان خالی نبوده است. این مقاله با بررسی این موضوع در فاصله سال های 1270 تا 1320 می کوشد به این سؤال پاسخ دهد که: در دوره پنجاه ساله 1270 تا 1320، ایده ها، جنبش ها و سیاست های معطوف به تغییر و اصلاح وضعیت زنان چه ویژگی ها و تحولاتی به خود دید و چگونه و تا چه اندازه به دگرگونی در وضعیت حقوقی و حقیقی زنان منجر شد؟ این مقاله با رویکرد نظری تلفیقی (کنش گرایی تاریخ مند) و استفاده از روش تاریخی اسنادی و تحلیل طولی نشان داد که سیاست جنسیت در دوره اشاره شده تحولات متعددی به خود دیده است. تحولات مزبور از سه متغیر ناهمزمان و ناهمسوی «ایده ها و جنبش های معطوف به اصلاحات»، «مقاومت نیروهای محافظه کار» و «جهت گیری و عملکرد حکومت» متأثر بوده است. در دوره پیشامشروطه، نطفه های اولیه ایده ها و تحرک های معطوف به تغییر وضعیت زنان شکل گرفت؛ اما مقاومت شدید محافظه کاران و بی میلی دولت مردان مانع تغییر قابل ملاحظه در وضعیت زنان بود. در فاصله جنبش مشروطیت تا کودتای 1299، با افزایش تحرک اجتماعی خود زنان و حمایت برخی نیروها و نهادهای سیاسی جدید نظیر مجلس و احزاب اصلاح طلب علاوه بر اعطای حق آموزش به زنان، ایده ها و مطالبات جدیدی نظیر برابری حقوقی و حق مشارکت سیاسی زنان نیز مطرح شد. در دوره بیست ساله پس از کودتا، که دولت خود عهده دار تغییر وضعیت زنان شد، گرچه تغییرات قابل ملاحظه ای در آموزش، اشتغال و حضور زنان در عرصه های عمومی رخ داد، سرشت آمرانه این تغییرات و ناسازگاری آن با فرهنگ مسلط نه تنها مانع توسعه و تعمیق ایده ها و جنبش های اصلاحی در حوزه جنسیت بود، بلکه زمینه ساز رشد گرایش ها و نیروهای واگشت گرا در دوره های بعد شد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف سنجش تاثیر تفاوت های جنسیتی بر اساس عوامل فردی، خانوادگی و همسالان در نگرش و گرایش به رفتارهای پرخطر در دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر تهران انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر از ن وع همبستگی بود. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانش آموزان مشغول به تحصیل در مقطع متوسطه دوم مدارس غیر دولتی شهر تهران  در س ال تحصیلی1400-1399 می باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 249 نفر ،(153 پسر و 96 دختر) از طریق نمون ه گی ری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. آزمودنی ها به 3 پرسشنامه؛ فاکتور های روانی اجتماعی خطر ساز و محافظ رفتار مشکل ساز جسور، توربین و کاستا (2003)، پرسشنامه سیستم های مغزی رفتاریکارور و وایت (1994) و رفتارهای پرخطر زاده محمدی به روش خود ارزیابی پاسخ دادند. داده ه ا از طری ق آمار توصیفی، همبستگی و مدل رگرسیون سلسله مراتبی و آزمون تحلیل واریانس  از طریق نرم افزار SPSS تجزیه و تحلی ل ش دند. یافته ها: یافته ها نشان داد که صفات شخصیتی 59 درصد از تغییرات نمره کل رفتار پرخطر را در دانش آموزان تبیین می کند (01/0p<، 74/36= (224و 9) F) و بین گروه دختران و پسران در خرده مقیاس های سیگار، رانندگی خطرناک، خشم، سومصرف مواد ، الکل، رفتار جنسی و دوستی با جنس  مخالف تفاوت معنی داری به لحاظ آماری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ویژگی های شخصیتی، انسجام خانواده  و گروه همسالان ب ه عن وان یک منبع مؤثر درونی و بیرونی در برابر گرایش و نگرش  نوجوانان به سمت رفتارهای پرخطر به ص ورت س پر محافظتی عمل می کنند.

از اوایل دهه 1970م بنیادگرایی دینی بسیار گسترده شده است. در این دوره انسان های بیشتری به گرایشات بنیادگرایی دینی پیوسته اند؛ اما صرفا نمی توان بنیادگرایی دینی را نوعی خاص گرایی فرهنگی برشمرد و تنها آن را درون مناسبات دولت-ملت ها تحلیل کرد؛ زیرا بنیادگرایی دینی می تواند روایتی مبتنی بر شبکه تعاملات اقتصاد جهانی باشد. پس مسئله از حدود دولت ها فراتر رفته و به شبکه تعاملات جهانی ارتباط پیدا می کند. بنابراین می توان بنیادگرایی دینی را پدیده ای برخاسته از نوع عملکرد مبتنی بر اقتصاد جهانی در کنار علل و عوامل داخلی برخی کشورهای ضعیف در امر توسعه اقتصادی نظیر مصر دانست. به همین منظور، هدف این مقاله بررسی تاثیرات اقتصاد جهانی بر بنیادگرایی دینی در مصر در بین سال های (1974-1985) است. برای بررسی این موضوع از روش توصیفی- تحلیلی و از منابع کتابخانه ای استفاده گردید و یافته ها نشان داد که عملکردهای اقتصاد جهانی نسبت به کشور مصر در امر توسعه اقتصادی جنبه تخریبی داشته و بسترساز شکل گیری بنیادگرایی دینی شده است. در واقع کشور مصر که تا دهه 1970 دارای دولت ملی مشروع و توسعه خواه نبوده و درگیر منازعات داخلی، بی ثباتی اقتصادی و شکاف طبقاتی بوده و با ورود نامناسب به اقتصاد جهانی نتوانسته از فرصت های حاصله توسط اقتصاد جهانی بهره ببرد و به جای آن با تضعیف و گسیختگی بیشتر روبرو شده و بستر لازم را برای شکل گیری بنیادگرایی دینی فراهم کرده است.

این پژوهش به منظور اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) بر روی مولفه های هیجان تحصیلی و خودکنترلی دانش آموزان 7 تا 11 سال مبتلا به اختلال نارسایی توجه و بیش فعالی انجام گرفته است. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بوده است. با استفاده از پرسشنامه های هیجان تحصیلی پکران، گوتر و فرانزل (2005) و خودکنترلی تانجی و بامیستر و بون (2004) 30 نفر از دانش آموزان دارای نارسایی توجه / بیش فعالی، به طور هدفمند انتخاب و به طور تصادفی ساده در دو گروه آزمایشی و کنترل (هر گروه 15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایشی 8 جلسه فنون DBT را بر اساس بسته آموزشی آموزش دیدند و گروه کنترل آموزشی در این زمینه دریافت نکردند. پس از اجرای DBT ، مجدداً مولفه های هیجان تحصیلی و خودکنترلی اعضای هر دو گروه مورد اندازه گیری قرار گرفت. تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) و تک متغیری (آنکوا) برای تحلیل داده ها استفاده شد. تحلیل مانکوا برای مولفه های هیجان تحصیلی و خودکنترلی در هر دو گروه تفاوت معنادار را نشان داد و تحلیل آنکوا برای خودکنترلی و مولفه های هیجان تحصیلی مانند لذت از کلاس، خشم و خستگی در هر دو گروه تفاوت معناداری را نشان داد اما در مورد برخی از مولفه های هیجان تحصیلی مانند اضطراب، شرم، غرور و ناامیدی بین دو گروه تفاوت معنادار را نشان نداد. یافته های این پژوهش در همسویی با نتایج پژوهش های مشابه حاکی از آن است، روش DBT می تواند نقش موثری درمولفه های هیجان تحصیلی و خودکنترلی دانش آموزان 7 تا 11 سال دارای نارسایی توجه/ بیش فعالی داشته باشد.

امروزه در بین زنان جهان به ویژه زنان ایران، توجه و مدیریت بدن افزایش یافته و زنان با اعمال تغییر در ظاهر بدن خویش به دنبال ساخت بدن اجتماعی می باشند؛ یعنی بدنی که از نظر ظاهری، آرایشی و پوششی مورد پذیرش انتظارات فرهنگی و اجتماعی ای باشد که از سوی رسانه ها تبلیغ می شوند. در ایران آمارهای استفاده از لوازم آرایش، رژیم های غذایی طاقت فرسا و جراحی های زیبایی تاییدکننده این موضوع است. از طرفی در فرآیند مدیریت بدن، رسانه های مختلف از جمله شبکه های اجتماعی نقش مهمی دارند. اینستاگرام یکی از این شبکه هاست که به دلیل دسترسی آسان و تصویری بودن، توانسته بر بدن زنان تاثیرگذار باشد. این پژوهش بدنبال پاسخ به این پرسش است که اینستاگرام بر چه ابعادی از بدن زنان تاثیر گذاشته و راهکارهای مقابله با آن کدام است؟ برای پاسخ به این پرسش از روش دلفی و تکنیک شانون استفاده شد. لذا دیدگاه های10 نفر از خبرگان علوم سیاسی و اجتماعی گردآوری گردید. یافته ها نشان داد که مهمترین ابعاد بدن زنان که تحت اینستاگرام قرار گرفته از دسته ابعاد «ورزشی-سلامتی» است و پس از آن، دسته ابعاد «آرایشی»؛ «زیبایی »و« پوششی» قرار دارند. همچنین این پژوهش بدنبال ارائه راهکارهای کارآمد برای مقابله با این تاثیرات می باشد.

زنان به عنوان نیمی از اعضای جامعه، تاثیر به سزایی در توسعه اقتصادی دارند؛ لذا با وجود اهمیت این موضوع، هنوز در کشور ایران، اشتغال زنان با افراط و تفریط های دو گفتمان سنتی و غربی مواجه است.گفتمان سنتی به تفکیک جنسیتی در اشتغال باور دارد و فعالیت زن را تنها در محیط خانه تعریف می کند. گفتمان غربی(مدرن) به تحقیر نقش خانوادگی زن می پردازد و فعالیت اقتصادی زن را بدون لحاظ کردن تفاوت جنسیتی مجاز می شمارد و خواهان حضور حداکثری زن در عرصه اشتغال به صورت برابر با مرد می باشد. براین اساس به دلیل وجود افراط و تفریط های دو گفتمان مذکور، صاحبنظران گفتمان انقلاب اسلامی نظیر آیت الله خامنه ای، نسبتی متعادل بین این دو گفتمان ایجاد کردند تا از یک سو زمینه لازم را برای سیاستگذاری های اقتصادی فراهم کند و از سوی دیگر چراغ راهنمای فعالیت اقتصادی جامعه زنانه ایران گردد. بنابراین سوال پژوهش حاضر این است که اشتغال زنان و حدود آن در دیدگاه آیت الله خامنه ای چگونه ترسیم شده است؟برای پاسخ به این پرسش، با روش تحلیل محتوای کیفی، بیانات ایشان بررسی گردید. یافته ها نشان داد که ایشان حق مالکیت و استقلال مالی را برای زنان پذیرفته، اما زنان را ملزم به تامین معیشت خانواده نمی دانند. همچنین فعالیت علمی را مطلوبترین فعالیت زنان بیان کرده اند؛ اما علم آموزی را نه برای کسب اشتغال صرف؛ بلکه برای افزایش آگاهی زنان ضروری می دانند. ایشان اشتغال را مشروط به اینکه به دور از اسراف و تجمل گرایی، سازگار باخصوصیات زنانه و همراه با رعایت حجاب باشد و به نقش خانوادگی زنان آسیبی وارد نکند را می-پذیرند.