حامد جوکار

حامد جوکار

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۹ مورد از کل ۹ مورد.
۱.

تحلیل و مقایسه نهضت مشروطیت و انقلاب اسلامی با توجه به نظریه-های جامعه شناسانه انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰۵ تعداد دانلود : ۱۲۰۹
تا کنون تلاش های بسیاری برای تبیین علمی و همه جانبه دو تحول مهم و اثرگذار تاریخ معاصر ایران یعنی انقلاب مشروطیت و انقلاب اسلامی صورت گرفته است. برای این منظور نظریه های گوناگونی که در مورد انقلاب های اجتماعی مطرح شده، مورد استفاده قرار گرفته است. در این مقاله پس از تعریف جنبش و انقلاب و تفاوت میان دو مفهوم، انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی مورد تحلیل جامعه شناسانه قرار گرفته است. برای تحلیل مشروطه نظریاتی مانند نظریه چالمرز جانسون، نظریه اسکاچپول و هم چنین نظریه هانتینگتون مورد استفاده قرار گرفته است. در تبیین انقلاب اسلامی نیز از نظریات در این زمینه از جمله نظریه توطئه، نظریه مدرن شدن شتابزده حکومت و نظریه توسعه نامتوازن استفاده شده است. در ادامه به ویژگی های انقلاب اسلامی از جمله آرمان گرایی دینی، مردم گرایی واقعی و جهان شمولی پرداخته شده است. بخش پایانی مقاله نیز به مقایسه مشروطه و انقلاب اسلامی از جنبه های مختلف مانند جامعه محوری، منشأ و سرچشمه، هویت بخشی و نسبت با استعمار اختصاص یافته است.
۳.

دو گونه طبقه بندی علوم در نگاه اِخوان الصّفا و خُلّان الوَفا(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: فلسفه علم شیعه اخوان الصفا طبقه بندی علوم دایره المعارف رسائل اخوان الصفا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی علم
تعداد بازدید : ۱۵۱۴ تعداد دانلود : ۸۶۰
در میان مسلمانان اِخوان الصّفا و خُلّان الوَفا، یکی از مهم ترین گروه هایی هستند که به موضوع طبقه بندی علوم توجه ویژه داشتند. هدف اخوان الصفا، ایجاد تحول فکری و بنیادی در جامعه بود تا از آن طریق، انسان ها را به سعادت برسانند. از این گروه بیش از پنجاه رساله در زمینه های گوناگون دانش و فرهنگ به جای مانده است که نمایانگر سهم قابل توجه ایشان در رشد و شکوفایی فرهنگ اسلامی باشد. چینش موضوعات و تربیب این رسائل که شباهت بسیارى به یک دایرة المعارف فلسفی- علمى دارد، یکی از مهم ترین منابع برای استخراج طبقه بندی مطلوب علوم از نگاه اخوان الصفا است. در کنار این طبقه بندی که بر اساس ماهیت سلسله مراتبی علوم به سامان آمده، در رساله هفتم این مجموعه رسائل و ذیل رساله «فی الصنائع العلمیه و الغرض منها»، طبقه بندی دیگری از علوم مطرح شده که با طبقه بندی به دست آمده از ترتیب رساله ها تفاوت فراوانی دارد. این مقاله می کوشد ضمن شرح دوگانگی این دو طبقه بندی، به تبیین دیدگاه و نقش اخوان الصفا در دسته بندی علوم اسلامی بپردازد.
۴.

تبیین تحولات اجتماعی از دیدگاه امام علی(علیه السلام) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحول اجتماعی انقلاب نهج البلاغه جامعه استبداد نفاق مشروعیت حکومت فتنه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۳ تعداد دانلود : ۷۳۷
مقاله حاضر به بررسی تحولات اجتماعی از دیدگاه حضرت علی (ع) و مقایسه آن با دیدگاه جامعه شناسان می پردازد. از منظر امام (ع) تفرقه و گسستگی اجتماعی از آسیب هایی به شمار می آید که به بنیان های ثبات یک ساختار لطمه می زند و استمرار آن را دچار مشکل و از حرکت بالنده جامعه و حکومت اسلامی جلوگیری می کند. تکبر و تفاخر، جهالت و ضلالت، کم تحملی مردم درقبال مسئولان، و... عواملی است که با ایجاد شکاف و فاصله میان رهبران و مردم و فریب و غفلت دست اندرکاران از واقعیت های موجود، به تدریج پایگاه اجتماعی نظام را تضعیف و مشروعیت آن را کمرنگ می سازد. فدا کردن حق (دین) به پای مصلحت، و دین را قربانی حکومت کردن و از سوی دیگر فقر و محرومیت اجتماعی ، از دیگر آفاتی است که ثبات جامعه اسلامی را خدشه دار می سازد. محصول این آسیب نیز شرایط نامساعد اجتماعی و اقتصادی است که زمینه تغییر سریع در وفاداری مردم به حکومت را به وجود می آورد، و زمینه را برای انقلاب و دگرگونی کل نظام سیاسی فراهم می آورد. حضرت علی (ع) نتایج شورش و طغیان مردم علیه حاکم عادل را، شکست و سقوط جامعه، وارونه شدن ارزش های اجتماعی اسلام، دچارشدن به فتنه حکومت های فاسد و گرفتارشدن به عذاب الهی می دانند. اما با این وجود توبه و استغفار مردم، رعایت حقوق متقابل حاکم و مردم و واگذارکردن امور به اهل بیت(ع) را چاره کار می دانند.
۵.

تحلیل روش امام صادق(علیه السلام) در عرضه روایات بر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عرضه حدیث مدلول قرآن در عرضه امام صادق (ع) مخالفت حدیث با قرآن موافقت حدیث با قرآن نقد قرآن محور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۴ تعداد دانلود : ۲۲۸
عرضه حدیث بر قرآن، به عنوان اصیل ترین معیار سنجش احادیث، در منابع روایی بارها تاکید شده و درباره ابعاد مختلف آن خصوصاً اعتبارسنجی این احادیث و مراد از موافقت و مخالفت با قرآن، دیدگاه های مختلف و متعددی مطرح شده است. اما این موضوعِ حدیثی با نگاهی بیرونی مورد تحلیل قرار گرفته و چیستی و چگونگی آن به طور مستوفی بر پایه سیره معصومان (ع)، بررسی نشده است. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی، پس از استخراج روایات عرضه شده بر قرآن توسط امام صادق (ع) و تحلیل آنها، گزاره ها و ضوابط چگونگی عرضه روایات بر قرآن کریم را ارائه می نماید. بر پایه نتایج این تحقیق در سیره امام صادق (ع)، علی رغم امکان عرضه همه روایات بر قرآن، شرط ابتدایی عرضه حدیث بر قرآنی، تردید و شبهه در معنا و صدور حدیث است. بر اساس نمونه های روایی عرضه توسط امام صادق (ع)، گستره مدلول قرآن در فرایند عرضه، مدلی مرکب از حداقل یکی از نص، ظاهر، اصول، گفتمان (شبکه مفهومی آیات) و مدلول تأویلی باطنی قرآن است. منظور از اصول قرآنی، گزاره ها و مفاهیم ثابت و مورد پذیرش قرآنی است که در یک یا چند آیه، به تصریح بیان شده است. تفاوت این مفهوم با روح حاکم قرآن هم عدم دخالت ذوق شخصی و سلیقه در فرایند کشف و نیز ساده بودن دستیابی به آن است. به علاوه در مورد گفتمان قرآنی، بر اساس احادیث امام صادق (ع) باید آن را مجموعه ای متشکل از آموزه های نهادینه شده قرآنی و در موضوعات مختلف دانست که با هم بستگی معنایی، مفهومی خاص را منتقل می کنند.
۶.

General Economic Principles of Modern Islamic Civilization Based on the Prophetic Tradition(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Economics in the Prophet Sira Rophetic Economics Economic Model modern Islamic civilization The Rule of the Prophet The Relationship Between Religion and Economics economic justice

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۲۰۷
The Prophet's performance in the economic interactions of the prophetic government includes principles and axes that, in addition to explaining the Islamic religion's view of the worldly affairs, also represent the desirable structure of the economic system in modern Islamic civilization. He, as the position of the Islamic government ruler, has managed the economic affairs of the government and the implementation of divine commands in the financial field in Islamic society. Therefore the Prophet dealt with matters related to the area of economics, including earning income, work, and employment, tax affairs, and various tacts in this regard show the correct position of these matters in the system of Islamic civilization. One of the essential approaches to obtain the economic model of modern Islamic culture is to extract general rules from the prophet’s Sira and delegate the responsibility of formulating administrative laws to economic thinkers. The present study has collected the most important financial components of the Prophetic tradition by the library-documentary method, and with a descriptive-analytical view of historical issues. Based on the results, different principles extract, such as an emphasis on employment, encouraging production, fighting poverty, fighting aristocracy, justice, the rule of the religious tenets over economic activities, etc.
۷.

بررسی میزان قرآن خوانی و درک معنا و ترجمه قرآن در ایران (برپایه داده های پیمایش ملی سنجش شاخص های توسعه فرهنگ قرآنی در سال 1400)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۶۸ تعداد دانلود : ۱۳۳
سنجش دین داری به عنوان یکی از مباحث مهم جامعه شناسی دین، می تواند کمک زیادی به سیاست گذاری و برنامه ریزی بخصوص در جوامع دینی کند. به علاوه سنجش درست و علمی میزان دین داری می تواند انگاره های گوناگون در خصوص جایگاه دین و عملکرد دینی حاکمیت در کشور را اصلاح نماید. میزان خواندن قرآن و توجه به معنای آیات و ترجمه آنها به عنوان یکی از نمود های مهم و قابل سنجش و اندازه گیری رفتار دینی در سطح جامعه اسلامی، یکی از شاخص هایی است که علاوه بر نشان دادن وضعیت دینی، میزان موفقیت سیاست ها و برنامه های این حوزه را نیز روشن می کند. در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق آمیخته و نیز بکار گیری روش پیمایش در سطح ملی، کوشش شده شاخص های توسعه فرهنگ قرآنی در کشور به دقت بررسی و سنجیده شود. حجم نمونه برابر 1500نفر بوده است که به تفکیک جنس، مذهب، محل سکونت، سطح تحصیللات و سن نمونه گیری شده اند. از بررسی داده های به دست آمده پژوهش، این نتایج به دست آمده است: ارتباط معنا داری میان جنسیت و میزان قرآن خواند افراد وجود دارد. ارتباط مستقیمی میان سطح تحصیلات و قرآن خواندن روزانه و درک معنای آیات وجود دارد. ارتباط معناداری میان مذهب و میزان قرآن خواندن افراد به چشم می خورد.
۸.

واکاوی رویکردهای موجود در خصوص نظام سازی قرآنی

کلید واژه ها: معنای نظام سازی نظام سازی قرآنی حکومت اسلامی نظام فقهی خرده نظام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۷
نظام سازی قرآنی به عنوان کارکرد اصلی نظام توسعه فرهنگ قرآنی، پس از پیروزی انقلاب اسلامی و استقرار نظام ولایت فقیه در بنان و بیان اندیش وران و صاحب نظران دینی ظهور یافته و بخش قابل توجهی از تلاش های فکری ایشان را متوجه خویش ساخته است. این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی، با هدف واکاوی مفهوم نظام سازی قرآنی و بررسی رویکردهای موجود، ضمن کاوشی در معنای این مفهوم، رویکرد های موجود و یا متصور از آن را بررسی کرده و از میان آن ها، آنچه قرابت و شباهت بیشتری به مراد نظام توسعه فرهنگ قرآنی از این مفهوم دارد را تبیین می کند. در این مسیر، نگاهی نیز به نارسایی ها یا کاستی های رویکرد های مذکور شده است. بر اساس یافته های مقاله حاضر مراد از نظام سازی قرآنی اصلاح اساسی امور انسانی مبتنی بر اصول قرآن کریم و دین مبین اسلام است و می توان کارکرد همه دانش های اسلامی را در قالب این اصلاح تبیین کرد . به مثل احکام اسلامی و تبع آن دانش فقه در واقع الزاماًت اجرایی این اصول در جامعه انسانی به شمار می روند. در این برداشت نظام سازی قرآنی نتیجه اصلاح امر انسانی است یعنی قرآن کریم اصول کلی حاکم بر نظامات انسانی مورد نظر خداوند را ارائه کرد ه و دانش های اسلامی دیگر در واقع بیان چگونگی اجرای این اصول هستند. در این میان دانش فقه نیز به مقتضای محدوده و موضوع خویش وظیفه ای بر عهده دارد که به دلیل اهمیت این دانش و برای تبیین بیشتر نمونه هایی از نقش دانش فقه در تسری اصل عدالت و نیز اصل تساهل و تسامح مورد اشاره قرار گرفته و در پایان به مهمترین چالش های پیش روی نظام سازی قرآنی اشاره شده است.
۹.

مؤلفه های سیاسی تمدّن نوین اسلامی بر اساس سیره نبوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیره نبوی مؤلفه های سیاسی ابعاد سیاسی سیره الگوی تمدن اسلامی حکومت نبوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۵
هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی سیره عملی پیامبر اکرم(ص) در بخش سیاسی و کشف مؤلفه های اصلی ساختار سیاسی مطلوب به منظور ارائه الگوی اصیل اسلامی است که توان شکل دهی به تمدّن نوین اسلامی را داشته باشد. روش: در این مقاله با روش تحلیل مضمون و واکاوی سیره عملی پیامبر(ص)، مؤلفه های تمدّن ساز سیره در بعد سیاسی استخراج و معرفی شده است. یافته ها: یافته های پژوهش را می توان ذیل مواردی چون: ایجاد امت واحده اسلامی، تأکید بر امامت و رهبری امت، مدارا و رواداری، مشورت و پرهیز از استبداد رأی، قانون مداری در امر حکومت، آزادی بیان، پایبندی به عهد و پیمان و برخورد قاطعانه با تخلفات عوامل حکومت دسته بندی کرد. نتیجه گیری: رعایت موارد پیش گفته، زمینه ساز به سامان آمدن ساختار مطلوب سیاسی است که با توجه به شرایط و اقتضائات زمانی و مکانی می تواند صورتهای مختلف به خود بگیرد، اما در هیچ حالتی نباید به کلی از این اصول تهی و عاری باشد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان