هادی اسمخانی اکبری نژاد

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان راه حل محور کوتاه مدت بر کیفیت زندگی و تاب آوری نوجوانان دختر مبتلا به بیماری قلبی صورت گرفت. روش پژوهش، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری را دانش آموزان دختر مبتلا به بیماری قلبی دوره متوسطه دوم مدارس شهر جلفا در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند. 45 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب، و به صورت تصادفی در سه گروه قرار گرفتند (هر گروه 15 نفر). گروه های آزمایشی، درمان مختص گروه خود را به ترتیب در 8 و 6 جلسه دریافت کردند. گروه کنترل درمانی دریافت نکرد. ابزارهای اندازه گیری، پرسشنامه های کیفیت زندگی و تاب آوری کانر و دیویدسون بودند. داده ها توسط آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان راه حل محور کوتاه مدت در مقایسه با گروه کنترل، کیفیت زندگی و تاب آوری نوجوانان دختر مبتلا به بیماری قلبی را در پس آزمون افزایش داد. در مرحله پی گیری، اثر این دو درمان بر کیفیت زندگی و تاب آوری ماندگار بود. تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان راه حل محور کوتاه مدت بر کیفیت زندگی و تاب آوری بیماران قلبی در مراحل پس آزمون و پی گیری یکسان بود. به نظر می رسد شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان راه حل محور کوتاه مدت می توانند سبب افزایش پذیرش بیماری در بیماران قلبی شوند، از این رو احتمالاً می توانند راهبرد درمانی مفیدی برای ارتقای وضعیت روانی بیماران قلبی تلقی شوند.

مقدمه: در صورت عدم درمان دیابت، نوجوانان می توانند به مشکلات جدی، مانند بیماری های قلبی و مشکلات بینایی مبتلا شوند، که همین عوامل به طور مستقیم و غیرمستقیم هزینه های مادی و اجتماعی سنگینی بر دوش خانواده ها و جامعه می گذارد. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان راه حل محور کوتاه مدت بر احساس انسجام روانی و رضایت از زندگی دختران مبتلا به دیابت نوع یک بود. روش: روش پژوهش، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگری 4 ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را دانش آموزان دختر مبتلا به دیابت نوع یک دوره متوسطه دوم مدارس شهر تبریز در سال تحصیلی 01-1400 تشکیل دادند. 30 نفر پس از رعایت ملاک های ورود و خروج به پژوهش، با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب، و به صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش درمان مختص گروه خود را در 6 جلسه 5/1 ساعته دریافت کردند؛ اما اعضای گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت نکردند. ابزارهای اندازه گیری، پرسشنامه های احساس انسجام فلنسبرگ و رضایت از زندگی داینر و همکاران بودند. تجزیه و تحلیل یافته ها از طریق آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر و با کمک نرم افزار آماری SPSS-24 انجام گرفت. یافته ها: میانگین متغیرهای احساس انسجام روانی و رضایت از زندگی گروه آزمایش در پیش آزمون به ترتیب (07/50) و (53/134)؛ و میانگین متغیرهای احساس انسجام روانی و رضایت از زندگی گروه کنترل به ترتیب (20/49) و (27/133) بود. نتایج نشان داد که در پس آزمون، نمره احساس انسجام روانی و رضایت از زندگی گروه آزمایش به ترتیب (60/55) و (00/141) در مقایسه با گروه کنترل (07/49) و (00/133) افزایش یافته است (001/0>P). همچنین نتایج نشان داد که در مرحله پیگیری، اثر درمان راه حل محور کوتاه مدت بر احساس انسجام روانی (60/55) و رضایت از زندگی (87/140) ماندگار است (001/0>P). نتیجه گیری: طبق نتایج به دست آمده می توان گفت، درمان راه حل محور کوتاه مدت می تواند به عنوان روشی موثر در افزایش احساس انسجام روانی و بهبود رضایت از زندگی دختران مبتلا به دیابت نوع یک مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روایت درمانی بر نگرانی از بدریختی بدن و خودکارآمدی ادراک شده دانش آموزان دختر مبتلا به چاقی و اضافه وزن بود. روش پژوهش، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگری با گروه کنترل بود. جامعه آماری را دانش آموزان مبتلا دوره متوسطه دوم مدارس شهرستان جلفا در سال تحصیلی 99- 1398 تشکیل دادند. 30 نفر، با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب، و به صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایش درمان مختص خود را در 8 جلسه 5/1 ساعته دریافت کردند. ابزارهای اندازه گیری، سیاهه نگرانی از تصویر بدن و پرسشنامه خودکارآمدی شرر بودند. تجزیه و تحلیل یافته ها از طریق آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر انجام گرفت. میانگین متغیرهای نگرانی از بدریختی بدن و خودکارآمدی ادراک شده گروه آزمایش در پیش آزمون به ترتیب (60/57) و (93/48)؛ و میانگین نگرانی از بدریختی بدن و خودکارآمدی ادراک شده گروه کنترل به ترتیب (40/61) و (20/49) بود. نتایج نشان داد که در پس آزمون، نمره نگرانی از بدریختی بدن گروه آزمایش (40/51) در مقایسه با گروه کنترل (40/64) کاهش یافته (001/0>P)، و نمره خودکارآمدی ادراک شده گروه آزمایش (33/56) نسبت به گروه کنترل (27/49) بیش تر شده است (001/0>P). همچنین نتایج نشان داد که در مرحله پیگیری، اثر روایت درمانی بر نگرانی از بدریختی بدن (47/51) و خودکارآمدی ادراک شده (47/56) ماندگار است (001/0>P). طبق نتایج به دست آمده می توان گفت، روایت درمانی می تواند به عنوان روشی موثر در کاهش نگرانی از بدریختی بدن و افزایش خودکارآمدی ادراک شده دانش آموزان دختر مبتلا به چاقی و اضافه وزن مورد استفاده قرار گیرد.

مادران کودکان بیش فعال در تعامل با فرزندان شان دچار استرس و افسردگی می شوند. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش مهارت های فرزندپروری مثبت بر استرس ادراک شده و شادکامی مادران کودکان بیش فعال بود. روش پژوهش، نیمه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه مادران کودکان بیش فعال مدارس ابتدایی دخترانه شهر شهریار در سال تحصیلی 99-1398 تشکیل دادند که تعدادشان 328 نفر بود. 30 نفر پس از رعایت ملاک های ورود و خروج به پژوهش، با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب، و به صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. اعضای گروه آزمایشی آموزش مختص گروه خود را در 8 جلسه 2 ساعته دریافت کردند؛ اما اعضای گروه کنترل هیچ آموزشی را دریافت نکردند. ابزارهای اندازه گیری، پرسشنامه های استرس ادراک شده کوهن، و شادکامی آکسفورد بودند. تجزیه و تحلیل یافته ها از طریق آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه گیری مکرر انجام گرفت. میانگین و انحراف معیار متغیرهای استرس ادراک شده و شادکامی گروه آزمایش در پیش آزمون به ترتیب 35/3±67/26 و 70/19±67/99؛ و میانگین و انحراف معیار متغیرهای استرس ادراک شده و شادکامی گروه کنترل به ترتیب 06/4±13/27 و 39/13±80/99 بود. نتایج نشان داد که در پس آزمون، نمره استرس ادراک شده 04/5±87/17 و شادکامی گرو آزمایش 93/8±47/115 در مقایسه با گروه کنترل به ترتیب 68/4±53/28 و 91/12±00/99 کاهش و افزایش پیدا کرده است (001/0>P). همچنین نتایج نشان داد که در مرحله پیگیری، اثر آموزش مهارت های فرزندپروری مثبت بر استرس ادراک شده 92/4±07/18 و شادکامی 90/8±27/115 ماندگار است (001/0>P). طبق نتایج به دست آمده می توان گفت، آموزش مهارت های فرزندپروری مثبت می تواند به عنوان روشی موثر در کاهش استرس ادراک شده و افزایش شادکامی مادران کودکان بیش فعال مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش مثبت اندیشی بر افزایش تعلق بر باشگاه و فرسودگی ورزشی دانش آموزان ورزشکار پسر مقطع دوم متوسطه شهرتبریز می باشد. روش تحقیق نیمه آزمایشی و بصورت پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل می باشد. نمونه مورد مطالعه شامل 40 دانش آموز در قالب دو گروه می باشد شامل 20 دانش آموز به عنوان گروه آزمایشی و 20 دانش آموز به عنوان گروه کنترل، که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. گروه آزمایش طی 8 جلسه 30 دقیقه ای، هفته ای دوبار در جلسات گروهی آموزش مثبت اندیشی شرکت کردند و گروه کنترل هیج مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه احساس تعلق به باشگاه (بری،بتی،وات،2004) پرسشنامه مثبت اندیشی اینگرام و ویسنیکی (1998) می شود. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل کواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش مثبت اندیشی تاثیر معناداری بر احساس تعلق به باشگاه در بین دانش آموزان ورزشکار داشت .نتیجه گیری: آموزش مثبت اندیشی می تواند احساس تعلق به باشگاه را بهبود بخشد؛ بنابراین، پیشنهاد می شود از این برنامه برای بهبود احساس تعلق به باشگاه دانش آموزان ورزشکار استفاده شود.

پژوهش حاضر به منظور بررسی ارتباط طرحواره های ناسازگار اولیه با دلبستگی شغلی و شادکامی کارمندان ادارات آموزش و پرورش شهرستان تبریز انجام گرفت. به این ترتیب از روش تحقیق توصیفی- همبستگی استفاده شد. بدین منظور از بین ادارات پنج گانه آموزش و پرورش شهرستان تبریز، دو ناحیه (با تعداد 212 نفر کارمند) به صورت تصادفی انتخاب، و کارمندان به پرسشنامه های فرم کوتاه طرحواره یانگ (2005)، دلبستگی شغلی ادواردز و کیل پاتریک (1984) و شادکامی آکسفورد (1989) پاسخ دادند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد بین طرحواره های رهاشدگی/ بی ثباتی، انزوای اجتماعی/ بیگانگی و آسیب پذیری در برابر ضرر و بیماری با متغیر دلبستگی شغلی رابطه مثبت و معنی دار، و بین طرحواره نقص/ شرم با متغیر دلبستگی شغلی رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. همچنین بین طرحواره های رهاشدگی/ بی ثباتی و گرفتار/ خویشتن تحول نیافته با متغیر شادکامی رابطه مثبت و معنی دار، و بین طرحواره های آسیب پذیری در برابر ضرر و بیماری و بازداری هیجانی با متغیر شادکامی رابطه منفی و معنی دار وجود دارد. به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که طرحواره های ناسازگار اولیه با متغیرهای دلبستگی شغلی و شادکامی رابطه داشته و قادر به پیش بینی این دو متغیر می باشند.

مقد مه: احساس تعلق به مد رسه می تواند د ر اد راک مثبت نوجوان از خود ، د یگران، ارتباط و علاقه به د یگران و همچنین احساس مسئولیت نسبت به امور مد رسه مؤثر باشد . هد ف از مطالعه حاضر، تبیین نقش احساس تعلق به مد رسه د ر پیش بینی اشتیاق تحصیلی و خود کارآمد ی تحصیلی د انش آموزان پسر متوسطه د وم شهر تبریز بود . روش: پژوهش حاضر از نوع پیمایشی بود . جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه د انش آموزان پسر د وره د وم متوسطه شهر تبریز بود که از طریق نمونه گیری تصاد فی خوشه ای 299 د انش آموز د وره د وم متوسطه (92 نفر د ر رشته علوم ریاضی، 101 نفر د ر رشته علوم تجربی و 105 نفر د ر رشته علوم انسانی) انتخاب شد ند . ابزارهای پژوهش، پرسشنامه احساس تعلق به مد رسه بری (2004)، اشتیاق تحصیلی فرد ریکز (2004) و پرسشنامه خود کارآمد ی تحصیلی جینک و همکاران (1999) بود ند . یافته: بین متغیرهای تعلق به مد رسه، اشتیاق تحصیلی و خود کارآمد ی همبستگی معناد ار و مثبتی وجود د ارد . ابعاد تعلق به مد رسه د ر مجموع 71/0 از تغییرات اشتیاق تحصیلی و 31/0 از تغییرات خود کارآمد ی د انش آموزان را پیش بینی می کنند . از ابعاد تعلق به مد رسه چهار زیر مقیاس مشارکت، احساس مثبت، تعلق و مشارکت علمی به صورت معنی د اری اشتیاق تحصیلی را پیش بینی می کنند . همچنین زیر مقیاس های حمایت معلم، احترام و مشارکت علمی پیش بینی کنند ه معنی د ار خود کارآمد ی د انش آموزان است. بحث: یافته های پژوهش حاضر تلویحات مهمی برای روانشناسان و مشاوران مد رسه د ر خصوص نقش تعلق به مد رسه د ر اشتیاق و عملکرد تحصیلی بهتر د انش آموزان مقطع متوسطه د ارد .

هدف: پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت بر افسردگی صورت گرفت. روش: این پژوهش کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی (به صورت پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه) بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس، از بین دانش آموزان پسر سال چهارم دبیرستان های شهر تبریز در سال تحصیلی 90- 1389 که مشکل افسردگی داشتند، با توجه به نمره بالا در مقیاس افسردگی بک، 24 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (12 نفر) و گواه (12 نفر) قرار گرفتند. سپس، اعضای گروه آزمایشی 8 جلسه روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت را به صورت انفرادی دریافت نمودند، درحالی که اعضای گروه گواه هیچ نوع درمانی را دریافت نکردند. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس یک طرفه نشان داد که روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت به طور معناداری (001/0>p ) منجر به کاهش افسردگی شده است. نتیجه گیری: روان درمانی پویشی فشرده کوتاه مدت بر افسردگی تأثیر دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی روان درمانی عقلانی- عاطفی- رفتاری به شیوه گروهی بر بهزیستی روان شناختی زنان صورت گرفت. این پژوهش کاربردی و از نوع نیمه آزمایشی (به صورت پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل) بود. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از بین زنانی که در کلاس های روان شناسی خانه سلامت شهرداری منطقه 5 تبریز شرکت کرده بودند، با توجه به نمره پایین در مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (RSPWB)، 24 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. سپس در گروه آزمایش مداخله روان درمانی عقلانی- عاطفی- رفتاری به شیوه گروهی به مدت 8 جلسه (هفته ای یک جلسه 2 ساعته) اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس یک طرفه نشان داد که بین گروه آزمایش و کنترل بعداز اعمال متغیر مستقل از نظر بهزیستی روان شناختی تفاوت معنی داری وجود دارد (001/0>p ). بنابراین، می توان نتیجه گرفت که روان درمانی عقلانی- عاطفی- رفتاری به شیوه گروهی در بهبود بهزیستی روان شناختی زنان موثر است.

هدف اصلی این پژوهش، تعیین تأثیر واقعیت درمانی گروهی بر اضطراب بود. طرح این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری در این پژوهش کلیه زنان شرکت کننده در کلاس های روان شناسی خانه سلامت شهرداری منطقه 5 تبریز بودند. روش نمونه گیری در این پژوهش، روش در دسترس همراه با تصادفی ساده بود. ابتدا پرسشنامه اضطراب بک، در میان 70 نفر از زنان دارای مشکلات روانی و جسمانی حاد، به صورت در دسترس، اجرا شد. افراد با نمره بالاتری شناسایی و تعداد 24 نفر از آن ها به طور تصادفی انتخاب شدند. سپس این تعداد در دو گروه 12 نفری (آزمایش و گواه) به طور تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایشی در 8 جلسه واقعیت درمانی گروهی شرکت داده شدند، در حالی که گروه گواه هیچ گونه درمانی را دریافت نکردند. تحلیل نتایج با استفاده از آزمون آماری تحلیل کواریانس انجام شد. نتایج نشان داد واقعیت درمانی گروهی به طور معناداری (001/0>p ) به کاهش اضطراب زنان منجر شده است.

هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و باورهای غیر منطقی با رضایت شغلی است. بدین منظور 100 ازمودنی از میان کارکنان شرکت سهامی خاص مخابرات استان اذر بایجان شرقی با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و با استفاده از ازمون شخصیت NEO - FFI، باورهای غیر منطقی جونز (IBT) و ازمون زمینه یابی رضایت شغلی اسپکتور مورد ارزیابی قرار گرفتند. روش پژوهش، از نوع همبستگی است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از ازمون رگرسیون چند متغیری، ضریب همبستگی پیرسون و ازمون t استفاده شد. ازمون فرضیه ها نشان داد که بین ویژگی های شخصیتی و رضایت شغلی رابطه معنی داری وجود ندارد و هیچ یک از ویژگی های شخصیتی نمی توانند رضایت شغلی افراد را پیش بینی کنند. همچنین نتایج نشان داد که بین باورهای غیرمنطقی و رضایت شغلی رابطه معنی داری وجود ندارد. یافته ها بیانگر این بود که بین ویژگی های شخصیتی و باورهای غیرمنطقی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و ویژگی شخصیتی روان رنجوری می تواند باورهای غیرمنطقی افراد را پیش بینی کند. یافته های دیگر حاکی از این امر بود که تفاوت معنی داری بین زنان و مردان از نظر باورهای غیرمنطقی وجود دارد و ازمودنی های زن در مقایسه با ازمودنی های مرد از باورهای غیرمنطقی بیشتری برخوردار بودند، اما بین دو گروه زن و مرد از نظر رضایت شغلی تفاوت معنی داری به دست نیامد.