ابراهیم فلاح

ابراهیم فلاح

مدرک تحصیلی: عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۳۴ مورد از کل ۳۴ مورد.
۲۱.

معناشناسی لغو از منظر قرآن کریم

کلید واژه ها: قرآن کریم معنا شناسی توصیفی لغو هم معنایی تقابل معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۱ تعداد دانلود : ۷۴۳
واژه لغو در قرآن کریم در چهار موضع و یازده بار تکرار شده است .در مقاله ی حاضر هدف بررسی و تبیین جایگاه معنایی واژه لغو به شیوه معنا شناسی توصیفی و با روش کتابخانه ای در صدد است که به معنا شناسی واژه لغو و همچنین شبکه معنایی ان آز دید گاه قرآن کریم بپردازد.برای دستیابی به این مهم از منظر معناشناسی توصیفی که ابزاری جهت ژرف اندیشی وایجاد نگاهی عمیق در واژه ها در قرآن کریم است،واژه لغو در دو محور هم معنایی وتقابل معنایی مورد بر رسی قرار گرفته است نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که لغو با واژه هایی چون :هزل،لهو ولعب،عبث،هزوء،باطل ،قول الزورو قول مشتبه رابطه هم معنایی دارد وبا واژه هایی چون : قول سدید،قول کریم ،قول لین،قول بلیغ،قول معروف،قول میسور ،قول حسن وقول سلام تقابل معنایی دارد،که درک معنای لغو در قرآن کریم نیازمند بر رسی رابطه لغو با این واژه ها است.
۲۲.

معناشناسی «تبشیر» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام ایمان تواضع صبر مژده ملائکه انسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶ تعداد دانلود : ۴۶
پژوهش درباره واژه های قرآن از آن جهت اهمیت دارد که قرآن، منبع معارف و دستورهای زندگی انسان و در حقیقت کتاب انسان است. یکی از راه های دستیابی به فهم بهتر قرآن برای رسیدن به سعادت و کمال، معناشناسی واژه های قرآنی است. این پژوهش با عنوان «معناشناسی تبشیر در قرآن کریم» با شیوه کتابخانه ای و با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی در صدد است که حوزه های معنایی واژه تبشیر را با توجه به مجاورت کلمات و تقابل آن ها و ساختار آن در قرآن را مورد بررسی قرار دهد. برای دستیابی به این مهم از دانش معناشناسی که ابزاری برای ژرف اندیشی و ایجاد نگاهی عمیق و فراگیر است، واژه تبشیر و واژه های مرتبط با آن با بکارگیری قاعده سیاق هسته معنایی تبشیر و ارتباط نظام مند مؤلفه های مرتبط با آن تبیین گردیده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که واژه های «ایمان»، «احسان»، «صبر»، «اسلام» و «تواضع» مفاهیم همنشین «تبشیر» و واژه «انذار» در تقابل با تبشیر قرار دارد. لذا انسان مؤمن اگر بتواند صفات مذکور را در خود تقویت کند می تواند به عنوان مبشر الهی مطرح باشد. همچنین خداوند قرآن کریم، ملائکه و برخی از انبیای الهی از مصادیق مبشرین در قرآن کریم می باشند.
۲۳.

کارکرد فرانقش متنی در سوره همزه بارویکرد زبانشناسی نقش گرای هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن سوره همزه هلیدی زبان شناسی نقش گرا فرانقش متنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۵۰۳
نظریه نقش گرای هلیدی مبتنی بر سه سطح معنایی است که از آن ها به عنوان سه فرانقش اندیشگانی ،بینا فردی و متنی یاد می شود .در این پژوهش  سعی بر آن است تا با روش توصیفی و تحلیلی، بند های آیات سوره همزه از منظر فرانقش متنی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داده است که بسامد آغاز گر نشاندار سبب برجسته سازی و القاء بهتر پیام به مخاطب و متناسب با فضای گفتمانی سوره است. هم چنین اطلاع نو در این سوره بیشترین بسامد را دارد؛ زیرا فضای سوره با نفرین و انذار و تهدید جمع آوری کنندگان مال و ثروت «الَّذی جَمَعَ مَالًا وَعَدَّدَهُ» و عیب جویان «وَیْلٌ لِکُلِّ هُمَزَهٍ لُمَزَهٍ» است.  انسجام دستوری و واژگانی و پیوندی موجب یکپارچگی متن شده و در ارتباط و تبادل منطقی با یکدیگر قرار دارند، که مخاطب را در فهم بهتر متن قرآن یاری می رسانند.  
۲۴.

گفتمان کاوی انتقادی سوره شمس بر اساس الگوی فرکلاف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن سوره شمس گفتمان فرکلاف تحلیل انتقادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۵ تعداد دانلود : ۴۴۲
اگر تحلیل گفتمان به مثابه یک روش کیفی در تحقیق در نظر گرفته شود آنگاه با بررسی دیدگاه یا نگرش غالب بر متون در گردش در جامعه و اینکه چه دیدگاهی با کدام زیربنای فکری، یک متن مشخص را تولید کرده می توان از این طریق حوزه های معنایی در گردش در جامعه که به دنبال تغییر یا سلطه شکل گیری ذهنیت اجتماعی است را آشکار نمود. در این زمینه مدل تحلیل سه سطحی فرکلاف براساس توصیف، تفسیر و تبیین می تواند مؤثر باشد. از سویی قرآن کریم نیز با به کارگیری نشانه های مفهومی در قالب کل معناداری همچون سوره شمس سعی در تغییر یا اصلاح کنش های اجتماعی داشته است. بر همین اساس می توان با الهام گیری از روش فرکلاف در سوره های قرآن، با تحلیل ساختار متنی همچون واژگان و جملات در سطح توصیف و تطبیق آن با بافت موقعیت در سطح تفسیر گفتمان حاکم، نقش و رابطه آن با گفتمآنهای موجود در سطح جامعه را تبیین نمود. این پژوهش با رویکرد توصیفی- تحلیلی سعی بر آن دارد تا با الهام گیری از روش انتقادی فرکلاف زمینه تحلیل سوره شمس را به مثابه یک گفتمان فراهم نموده و کارکرد اجتماعی آن را تبیین نماید. نتایج حاصله نشان خواهد داد که گفتمآنهای سوره شمس در محوری مقاومتی با گفتمآنهای موجود سطح جامعه سعی در تبیین نظام ارزشی اسلام دارد.
۲۵.

بررسی آراء حکیم ترمذی در کتاب الفروق الصغیر فی منع الترادف با استناد به آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسان شناسی قلب سلیم سلوک تزکیه نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۶۱
مقاله حاضر به بررسی آثار مکتوب و مدون فرهنگ غنی اسلامی ایرانی با محوریت آراء و افکار ادبی حکیم ترمذی در کتاب «الفروق الصغیر فی منع الترادف» با استناد به آیات قرآن کریم پرداخته است. امروز در سراسر سرزمین اسلامی و به خصوص ایران، تلاش های مهم و گران سنگی در جهت احیاء و تصحیح و تحقیق این میراث گران بها، صورت گرفته است. این مقاله علاوه بر بررسی و شناخت ابعاد مختلف کتاب «الفروق الصغیر فی منع الترادف» حکیم ترمذی ، به آشنایی بیش تر و بهتر شخصیت ادبی برجستهو میراث کهن وی که میراث غنی ادبی، علمی، عرفانی، انتقادی و اجتماعی است، به محافل علمی و پژوهشی پرداخته است. از دیگر هدف در این نوشته، تلاش به منظور شناخت شیوه های سلوک معنوی در این اثر که وی با نگاه اصلاحی و انتقادی آن ها را دنبال می کند است. روش مورد نظر در این مقاله روشی پژوهشی و تحلیلی با استناد به منابع معتبر و غنی علمی به ویژه با استناد به آیات قرآن کریم است. به نظر می رسد بررسی ودقت نظر در آراء و دیدگاه های ارزشمند حکیم ترمذی در این اثر، دستاورد و نتیجه ای سازنده برای اصلاح جوامع بشری به ویژه اسلامی در پی خواهد داشت.
۲۶.

جلوه های ادبیات مقاومت و پایداری در شعر شاعران شیعه با رویکرد به گفتمان رضوی

نویسنده:

کلید واژه ها: گفتمان ادبیات پایداری فرهنگ رضوی شعر شیعی امام رضا (ع).

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۷ تعداد دانلود : ۴۷۱
ادبیات مقاومت و پایداری یکی از انواع ادبی است که مفاهیم ارزشمند و باورمندی را در خود جای داده است. از مهم ترین شاخصه های این شاخه از ادبیات، دعوت کننده به قیام، ایستادگی و ایثار ، صبر در برابر مشکلات و جوشش و خروش در برابر ظلم و ستم می باشد . ائمه معصومین (علیهم السلام) ، به عنوان طلایه داران آزادی، تاثیری عمیق بر ادبیات پایداری و مقاومت گذاشته اند که نمونه آن را در شعر شاعران شیعی می توان مشاهده نمود. امام رضا (ع) به ، الگو و اسوه ای ممتاز در مبارزه علیه ظلم و جور حاکمان بوده است. این پژوهش در صدد است که با روش توصیفی-تحلیلی مولفه ها و جلوه های ادبیات پایداری متأثر از بیانات امام رضا (ع) را در شعر شاعران شیعی مورد بررسی و تحلیل و تبیین قرار دهد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که بن مایه های ادبیات مقاومت و پایداری از جمله: هجرت، شهادت طلبی، دعوت به جهاد و پایداری، انتظار منجی، مرگ و جانبازی، رنج تبعید و غربت برگرفته از فرهنگ رضوی است که در آثار ادبی و شعر شاعران شیعی نمود و ظهور یافته است .
۲۷.

بررسی تطبیقی مدایح نبوی در اشعار جمال الدین عبدالرزاق و صفی الدین حلّی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مدایح نبوی عبدالرزاق اصفهانی صفی الدین حلی ادب فارسی و عربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹ تعداد دانلود : ۳۶
آذین بندی سخن و شعر به مدایح نبوی به عنوان یکی از انواع ادبی همواره مورد توجه شعرا و نویسندگان ادب فارسی و عربی بوده و به گونه ای بیانگر اعتقاد و احترام به پیامبر(ص) که از سوی آن حضرت(ص) هم مهر جواز یافته است. ادبیات مذهبی که یکی از زیرمجموعه های مهم آن مدایح نبوی بوده، مغفول مانده است. این پژوهش در صدد است که با روش توصیفی- تحلیلی و با استناد به شواهدی از اشعار این دو شاعر، با رویکرد تطبیقی بیان دارد که پیامبر(ص) در اشعار هر کدام چگونه نمود پیدا کرده است. هدف این پژوهش مقایسه نعت رسول اکرم(ص) در ترکیب بند جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی و مدایح نبوی صفی الدین حلّی و بیان وجوه اشتراک و افتراق این دو منقبت است. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که سروده های جمال الدین عبدالرزاق و صفی الدین حلّی در اشاره به مضامینی چون مقام و منزلت پیامبر(ص)، معراج، انشقاق قمر، معجزه هنگام ولادت، فضیلت و برتری رسول اکرم(ص) بر سایر انبیا، مدح پیامبر(ص) توسط جمادات و نباتات و استفاده از آیات و احادیث در اشعارشان تشابه دارد. نعت عبدالرزاق تک موضوعی بوده و فقط به مدح رسول اکرم(ص) پرداخته و از مدح آل رسول(ص) بازمانده است. ولی صفی الدین حلّی علاوه بر مدح پیامبر(ص) به مدح خاندان پیامبر(ص) پرداخته و آنان را بهترین عترت توصیف می کند.
۲۸.

تناسب آوایی- محتوایی(فنوسمانتیک) در آیات قرآن با بررسی مواردی از سوره واقعه

کلید واژه ها: قرآن آوا محتوا فنوسمانتیک سوره واقعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۹ تعداد دانلود : ۴۶۳
ساختار هر واژه متشکل از تعدادی آواست که با همنشینی مجموعه ساختار آوایی واژه را رقم زده اند. از نگاه نشانه شناختی آواها عناصر بی مفهوم و بی ارتباط با معنا نیستند بلکه متغیرهایی هستند که با مدلول های معنایی جهت ایجاد سطوح مختلف معنایی و تصویر سازی ذهنی برای مخاطب از حالات و صفات گوینده در ارتباط اند. امروزه این ویژگی را فنوسمانتیک می نامند. بر همین اساس وقتی از این زاویه به قرآن به عنوان قسمی از معماری سخن نگریسته می شود، متغیر های آوایی مجموعه ی به هم پیوسته و نامحدودی از نشانه ها را ایجاد کرده اند که در ورای آن ها اقیانوسی از معانی ظریف و باریک نهفته است. این ویژگی را می توان در سه حیطه الفاظ، آیه و مجموعه ای از آیات مورد توجه قرار داد. این مقاله با عنوان تناسب آوایی- محتوایی(فنوسمانتیک) در قرآن با روش استقرایی و مطالعه کتابخانه ای درصدد است تا اولا به قاعده ای برای این جنبه از اعجاز پرداخته و ثانیا جهت روشن شدن ابعاد آن به بیان نمونه هایی از سوره واقعه بر اساس این علم بپردازد. در این مقاله تناسب آوایی-محتوایی در قرآن به سه دسته تناسب در واژه، تناسب در آیه و تناسب در آیات با سیاق معنایی یکسان تقسیم شده است. سپس برای بدست آوردن هر کدام از این روابط قاعده ای بیان شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان خواهد داد قرآن کریم به سبک ریتمیک سرشار از موسیقى متناسب با معانى ممتاز است، بى آن که ریتم بر معنا و یا معنا بر ریتم غلبه یابد.
۲۹.

نقد و تحلیل مجموعه سروده های محمّد زُهری با تأکید بر محتوا و درونمایه

کلید واژه ها: نقد ساختار شعر نو محتوا ریخت شناسی زهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۱۵
در دورة معاصر، نیما یوشیج با درک عمیق نسبت به اوضاع ادبی، اجتماعی و سیاسیِ جامعه ایران، راهی نو در شعر فارسی می گشاید و پس از او شاعران بسیاری در جهت پویایی این شیوة تازه گام برمی دارند. محمّد زُهَری، شاعر کوتاه ترین طرح فارسی یکی از این شاگردان مکتب نیمایی است. او به جهت حضور مستمر در میدان سه دهه شعر معاصر و چاپ مجموعه های مختلف با مهندسی و سبک ویژه و استقلالِ شاعرانگی چهره ای ممت از دارد؛ به گ ونه ای که در جریان شناسی شعر نو و بررسی همه جانبة سیر تکاملی آن، توجّه به آثار وی اجتناب ناپذیر است. پژوهش حاضر در پی آن است تا ضمن تبیین فعالیت های ادبی زهری و جایگاه او در جریان های شعری معاصر، به شیوه تحلیلی و توصیفی به ریخت شناسی و تحلیل آثار وی به ویژه از دیدگاه محتوا بپردازد و گفتمان فکری غالب در هر یک از آنها را تبیین نماید. رویکرد مینی مالیستی زهری و حرکت تدریجی او در تاکتیک های شاعرانه نظیر فاصله گرفتن از فضای آرکائیک در فرم و مصالح زبان و نیز رهایی یافتن از سیطرة افاعیل عروضی تا رسیدن به زبانی نرم و تغزّلی، از دیگر مسائلی است که در این پژوهش مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
۳۰.

مفهوم شناسی فضل الاهی و عوامل برخورداری از آن در قرآن کریم

کلید واژه ها: قرآن فضل عوامل روایات ایمان تقوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۰ تعداد دانلود : ۸۲۱
فضل خدا قطره های زلال باران رحمت الاهی است که بر همگان می بارد و هم چون غذایی نیروبخش است که یک دانشمند نیک سرشت برای تعلیم و تربیت و دانش افزایی از آن نیرو می گیرد و یک ستمگر برای بیدادگری بیشتر از آن سود می برد. این مقاله به عنوان «مفهوم فضل الاهی و عوامل برخورداری از آن در قرآن کریم» به رشته تحریر درآمده است. فضل به معنای افزونی و زیادتی در خیر و عطای بیش از استحقاق گیرنده است. شناخت معنای فضل و گستردگی آن در قرآن کریم می تواند در بهره مندی و صعود انسان نقش مؤثری داشته باشد. سعی این پژوهش بر آن است که معنای فضل را بررسی و مهم ترین عوامل فضل را نشان داده و بیان دارد که عوامل فضل و برخورداری از آن الطاف خداوند در جهان برای بهره مندی و آسایش بندگان می باشد و کافر و مؤمن هر دو را در بر می گیرد. مقاله حاضر به روش کتابخانه ای و شیوه ی توصیفی و تحلیلی سامان یافته است که در صدد پاسخگویی به این سؤالات است که مفهوم فضل در قرآن چیست؟ و عوامل برخورداری از فضل از منظر قرآن کدامند؟ در پایان نیز به این نتیجه خواهیم رسید که فضل الهی دائم مانند باران رحمت در حال ریزش است و جذب و دریافت آن به ظرف وجودی بندگان بر می گردد.
۳۱.

نقد و بررسی ترجمة شاه ولی الله دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ترجمه قرآن کریم زبان فارسی آسیب شناسی فنی و ادبی شاه ولی الله دهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱۶ تعداد دانلود : ۳۷۹
قرآن کریم، این معجزة جاودانة الهی و یگانه کتاب ممتاز عالم وجود، از دیرباز همواره مورد اهتمام و در کانون تفکّر و توجّه صاحبان دانش و فرهنگ از مسلمانان و غیرمسلمانان بوده است. حاصل و ثمرة این نگاه ها و اندیشه ورزی ها، میراث بزرگی از آثار گرانسنگ علمی است که در قالب مکتوبات تفسیری، علوم قرآنی و بالأخص ترجمه های گوناگون ارزنده، به ساحت فرهنگ دینی و اسلامی عرضه شده است. یکی از این ترجمه ها که نقطة عطف مهمّی در ترجمه های قرآن در حوزة اهل سنّت شبه قارّه هند بوده، ترجمة قرآن به فارسی از شاه ولی الله دهلوی است. از آنجا که این ترجمه، تحت اللّفظی است، همانند سایر ترجمه ها، قابل نقد و دارای نقاط قوّت و ضعف می باشد. این پژوهش با عنوان «نقد و بررسی ترجمة شاه ولی الله دهلوی» با روش توصیفی تحلیلی و جمع آوری اطّلاعات به شیوة فیش نگاری و با هدف دستیابی به ترجمة دقیق تر و صحیح تر در صدد کنکاش در آسیب شناسی فنّی ادبی ترجمة شاه ولی الله دهلوی است. لذا نگارنده در این مقاله قصد دارد با ارائة شواهد و ترجمة پیشنهادی خود به نقد و بررسی ترجمة قرآن دهلوی بپردازد. دستاورد حاصل از این تحقیق نشان می دهد که ترجمة شاه ولی الله دهلوی دارای اشتباه و خطاهایی در حوزة صرف و نحو، ترجمة واژگان، عربی زدگی در کاربرد واژگان و ... بوده که مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
۳۲.

بررسی تطبیقی توبه در قرآن و اوستا(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: قرآن اوستا توبه تائبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹ تعداد دانلود : ۸۷
یکی از مباحث مهم در عرفان عملی و مقامات العارفین توبه است. توبه یکی از ابواب بهشت است و نبودن آن مساوی هلاک عامه اهل معصیت است. توبه، تنها راه نجات گنهکاران، وسیله تقرب به خدا، تبدیل کننده سیئات به حسنات، امید ناامیدان، نخستین مقام عارفان و اوّلین منزل سالکان کوی دوست است. توبه، موضوع مشترک دین های زرتشتی و اسلام است. در این مقاله بیش از هر چیز توبه از حیث لغت و اصطلاح در قرآن مورد توجه قرار گرفت؛ پس از آن حقیقت توبه، اقسام توبه، اقسام تائبین، وجوب توبه و مراتب توبه و توبه پذیری در قرآن و اوستا بررسی شد. سپس وجه اشتراک و افتراق توبه در این دو ادیان مورد بررسی قرار گرفت و در پایان نتیجه گرفته شد که توبه یکی از مهم ترین مقام های سالک راه حقّ است که هم در قرآن کریم و هم در اوستا مطرح شده است. 

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان