مقایسه کاربرد نمادین رنگ در نگاره سیر شبانه پیامبر (ص) به سوی مسجدالاقصی معراج نامه میرحیدر و نگاره معراج سلطان محمد (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
معراج در دوره های متفاوت اسلامی مورد توجه نگارگران بوده است. نگارگر تمایل داشته که عالمِ مثال را تصویرگری کند، برای این منظور تا حد ممکن از عنصر خیال استفاده کرده است. رنگ را می توان یکی از عناصر اصلی و کاربردی در این راستا دانست. رنگ مؤثرترین و برجسته ترین وجه نگارگری ایرانی است که ویژگی های معنایی، دیداری و روانی خاص دارد و نگارگر ایرانی آن را در آثار خود، آگاهانه یا ناخودآگاه با توجه و هدف به کار برده است. به نظر می رسد این نمادگرایی رنگی در نگارگری ایرانی جایگاه ویژه ای دارد. رنگ های متمایز در آثار مختلف، نمادهای متفاوت داشته اند و چنین نبود که یک رنگ، نماد یک چیز معین و خاص باشد؛ از همین رو، نگارندگان با بررسی، تحلیل و مقایسه میزان استفاده نگارگران از بار معنایی رنگ های متفاوت در نگاره ها بر آن شدند که رابطه معنادار میان میزان استفاده از رنگ ها و محتوای نگاره ها را دریابند. نگاره های مورد بررسی در این پژوهش؛ نگاره معراج میرحیدر (839-840) مربوط به دوره تیموری و مکتب هرات، و نگاره معراج سلطان محمد اثر سلطان محمد (945-949) مربوط به دوره صفوی و مکتب تبریز دوم هستند. پژوهش حاضر برای دست یابی به پاسخ این پرسش است که کاربرد نمادین رنگ ها در این دو نگاره دارای چه شباهت ها و تفاوت هایی بوده است؟ روش به کاررفته در این پژوهش تطبیقی-تاریخی بود. در این راستا، استخراج مؤلفه های رنگی از هر دو نگاره در قالب جدول انجام و در ادامه به بررسی ویژگی های نمادشناسانه رنگ های مرحله پیش در قالب جدول پرداخته شد. سپس داده های رنگی به دست آمده از نگاره ها و نمادشناسی آنها مورد بررسی و تطبیق قرار گرفت.Comparative Analysis of the Symbolic Use of Color in Depictions of the Night Journey of the Prophet Muhammad (PBUH) Towards the Al-Aqsa Mosque
The Qur'anic theme of al-Miʿrāj has historically captivated painters across different periods of Islamic art. This study delves into the symbolic use of color in two significant depictions of al-Miʿrāj. Specifically, the research focuses on analyzing the symbolic relationship between the use of colors and the content of the paintings, aiming to uncover the meaningful differences and similarities in the symbolic use of colors in these artworks. The paintings under examination are the Miʻrāj nāmah by Mīr Ḥaydar (dated around 839-840 AH) from the Timurid period and Herat school, and the Miʻrāj by Sulṭān Muḥammad (dated around 945-949 AH) from the Safavid period and the second school of Tabriz. The element of color in these paintings contains meanings beyond its appearance, and the study seeks to reveal and interpret these hidden meanings through a thorough and comparative analysis of the symbolic characteristics of the colors used in both artworks. Utilizing a comparative-analytical approach, the research involves the extraction of color components from both paintings, followed by an examination of their symbolic characteristics. The obtained color data and their respective symbolism are then meticulously analyzed and compared to provide insights into the symbolic use of colors in the selected artworks, ultimately addressing the main question of the research. Through a methodological framework that combines library studies and comparative data analysis, this study aims to contribute to a deeper understanding of the intricate visual narratives and symbolic representations prevalent in Islamic art, particularly in the context of the al-Miʿrāj.
تبلیغات
