نقد منابع روایت عاشورا در کتاب المنتظم فی تاریخ الملوک والأمم بر اساس مقایسه با روایت تاریخ طبری والإرشاد شیخ مفید (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
حادثه عاشورای سال 61ﮬ.ق در بیشتر کتاب های تاریخی انعکاس یافته است. این حادثه آن چنان مورد توجّه مورّخان و گزارشگران قرار گرفت که کتاب های مستقلی به نام مقتل، به روایت این رویداد اختصاص یافت. علاوه بر این، مورّخان در کتب تاریخی، بخشی را به روایت رویداد عاشورا اختصاص دادند؛ از جمله کتاب المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم اثر ابن جوزی یکی از متونی است که در کنار گزارش دیگر رویدادهای تاریخی، به روایت روز عاشورا پرداخته است. پژوهشگران بر این باورند که ابن جوزی این روایت را از تاریخ طبری برگرفته است. در پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی و تحلیلی با روش نقد منابع، به این پرسش اساسی پاسخ داده شد که خاستگاه روایت عاشورا در المنتظم را باید در کدام متون پیگیری کرد. برای این هدف، روایت ابن جوزی با روایت الارشاد و تاریخ طبری که از میان متون پیش از المنتظم، بیشترین همسانی را با المنتظم دارند، در حدّ پیرفت تجزیه شد. پس از آن، پیرفت های مشترک در حدّ گزاره تجزیه و سپس مقایسه و بررسی شد. بر اساس نتایج پژوهش، همسانی های روایت ابن جوزی با دو روایت دیگر به دو شکل محتوایی و واژگانی قابل پیگیری است. ناهمسانی ها به حذف، تلخیص و جابه جایی گزاره ها تقسیم شد. علاوه بر این، منبع اصلی ابن جوزی تاریخ طبری و الارشاد نبوده و به دلیل همسانی های متعدّد، اشتراک خاستگاهی سه روایت محتمل است.Criticism of Ashura Narrative Sources in Al-Muntazem Fi Tarikh al-Muluk wa- al- Umam Book Based on the Comparison with History of al-Tabari and Al- Ershad by Sheikh e- Mofid
The tragic event of Ashura in the year 61 A. H has been reflected in most of the historical books related to the Islamic period. The independent books under the title of "Maqtal" are also dedicated to the narration of this event. The book Al-Muntazem fi Tarikh al-Muluk wa al- Umam by Ibn e- Jozi is one of the texts that deals with the narration of Ashura tragic event along with the report of other historical events. Some researchers believe that Ibn e- Jozi took this narration from History of al-Tabari. In the present research, with the aim of evaluating this claim and done through the descriptive and analytical method, Ibn e- Jozi''s narration is compared with al-Irshad''s narration and history of al-Tabari, which are the most similar to al-Muntazam among the texts before al-Muntazam, and their common achievements are analyzed in terms of propositions. Based on the results of research, similarities between Ibn e- Jozi''s narration and two other narrations can be traced in two ways of content and vocabulary. In terms of content, the content of Ibn e- Jozi''s narrative, while being similar in content to History of al-Tabari and Al-Ershad by Sheikh e-Mofid, has been transformed in three ways: deletion, summarization, and displacement of propositions. In terms of vocabulary, Ibn e- Jozi has directly quoted the narration of Ashura from al-Ershad and Tabari.
تبلیغات
