شمایل شناسی نقش مایه زن در دیوارنگاره های سقانفار کیجاتکیه بابل (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
سقانفارها بناهایی مربوط به دوره قاجارند که برخاسته از معماری بومی و آیینی مازندران هستند. در نقوش تصویری دیوارنگاره های سقانفار کیجاتکیه بابل، مضامین تصویری با محوریت زن به وفور دیده می شود. این پژوهش با هدف شناخت مضامین تصویری دیوارنگاره های سقانفار کیجاتکیه بابل و علل اهمیت نقش مایه زن و تحلیل بار معنایی این نقوش براساس رویکرد شمایل شناسی صورت گرفت. سؤالات پژوهش عبارت اند از: 1. چه مضامینی در دیوارنگاره های سقانفار کیجاتکیه بابل قابل مشاهده است؟ 2. دلایل ظهور و وفور نقش مایه زنانه در دیوارنگاره های سقانفار کیجاتکیه بابل چیست؟ 3. بار معنایی لایه های نقش مایه زن در سقانفار کیجاتکیه بابل براساس رویکرد شمایل شناسی چیست؟ این پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. از هر تقسیم بندی نقوش سقانفارها به شیوه غیرتصادفی (حماسی، ماورایی، نمادین و فعالیت روزمره) یک تصویر شاخص با رویکرد شمایل شناسی تشریح شده است. مسئله بازتعریف نقش زن در جامعه، خانواده و عرصه هنر در دوران قاجار اوج گرفت. از سوی دیگر، تأثیر منطقه جغرافیایی و شیوه امرارمعاش، مفهوم جنسیت را در مناطق شمالی ایران متحول کرد. در ظهور نقش مایه زنان، عوامل تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حائز اهمیت هستند. هم زمانی برهه تاریخی بنای تکیه با دوره قاجار، تغییرات بنیادین در روابط اجتماعی، سبک پوشش، جایگاه سیاسی و تعدد تصاویر زنان در دوره قاجار گویای پیوند مستقیم این نقوش با تحولات سیاسی-اجتماعی حاکم بر جامعه زمان خود است و تأثیرپذیری هنرمندان بومی در انعکاس از شرایط سیاسی و اجتماعی را در یک بافت تاریخی خاص روایت می کند.An Iconological Approach to Study of Female Motifs in Themes of Graffiti in Saqanefar of Kijatekiyeh, Babol
Saqanefars are structures from the Qajar period that are derived from the indigenous and ritual architecture of Mazandaran. In contrast to comparable structures, Saqanfar Kijatekiyeh in Babol is characterized by a plethora of pictorial themes that are specifically focused on women. This research aims to explore the themes and significance of women's roles in these murals. The research questions are as follows: -What is the reason for the increased prevalence of women's motifs in Saqanfar Kijatekiyeh Babol in comparison to other Saqanefars? -What are the reasons for the prominence of women in these murals? - Which themes are illustrated in the murals of Saqanfar Kijatekiyeh, Babol? The research employs a descriptive-analytical method, which involves the non-random selection of specific images from epic, otherworldly, symbolic, and quotidian activity motifs and their description using an iconological approach. Significant developments and changes in women's status were reflected in the Qajar era, which saw a zenith in the redefining of women's roles in society, family, and art. The northern regions of Iran underwent a change in gender concepts as a result of their geographical and livelihood conditions. The development of women's roles is significantly influenced by historical, social, political, and cultural factors. The Tekiyeh building's simultaneity with the Qajar period, the fundamental changes in social relations, clothing styles, political positions, and aesthetic concepts of women, as well as the abundance of women's images, suggest a direct connection between these motifs and the political and social developments of the era. This is indicative of the impact of indigenous artists on the representation of political and social conditions within a particular historical context.