بررسی ساختار فرمی طرح و نقش قالی های شهری استان خراسان جنوبی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
استان خراسان جنوبی یکی از مهم ترین قطب های بافندگی فرش در ایران می باشد. مطالعه طرح های به-کار رفته در هنر قالی بافی این استان نشان می دهد این طرح ها متناسب با جغرافیای بافت قالی ها، در سه سبک طراحی شهری، روستایی و عشایری بافته می شوند. هدف از پژوهش حاضر مطالعه طرح و نقش و تحلیل فرمی قالی های شهری و ارائه طبقه بندی از طرح های معاصر این استان است تا از این طریق بتوان به مجموعه ای از اطلاعات طرح و نقش های بومی و اصیل در تولیدات به کار رفته دست یافت. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و تجزیه و تحلیل اطلاعات به شیوه جزیی نگر (استقرایی) انجام گرفته است. روش جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات و مباحث تاریخی، به صورت کتابخانه ای و بخش اصلی این پژوهش بر پایه تحقیقات میدانی جهت جمع آوری نمونه تصاویر از قالی های مناطق مختلف خراسان جنوبی صورت پذیرفته است. لذا بر این اساس به مطالعه نمونه قالی ها پرداخته شده است. جامعه آماری مطالعه شده مربوط به قالی های شهری خراسان جنوبی شامل 208 نمونه می باشد که مجموعاً 16قالی مورد بررسی قرار گرفته است. ارزیابی و تحلیل نتایج به دست آمده از مطالعه طرح و نقش قالی های این استان به همراه ارائه طبقه بندی از قالی های موجود، حاکی از رواج قالیبافی در همه مناطق به جز شهرستان سرایان است. مطالعات نشان می دهد دستبافته های هریک از این مناطق بیانگر طرح و نقش مخصوص به خود است که شامل طرح های لچک ترنجی، قابی، واگیره ای، محرمات، خشتی و سرتاسری می باشد. همچنین نوع سبک-پردازی برخی طرح های بکار رفته در مناطق مختلف در ارتباط با یکدیگرمی باشد مانند طرح خشتی که مختص به یک نقشه می باشد و تفاوتی با طرح خشتی سایر مناطق خراسان جنوبی ندارد. همچنین گروه قالی های لچک ترنجی که بیشتر تکرار طرح های ماهی درهم و طرح سعدی می باشد.A Study on the Formal Structure of Design Patterns in Urban Carpets in Southern Khorasan Province
Southern Khorasan Province is one of the most important regions in Iran for weaving carpets. Studies on the patterns used in this region suggest that the patterns are developed influenced by the geographical location were the carpets are woven and that they can be divided into three categories: urban, village and nomadic. The purpose of this paper is to study the design patterns, provide a formal analysis on the urban carpets, and present a classification of the contemporary patterns in this province in order to introduce collective information on the local and original design patterns having been used in carpets.This study is descriptive-analytical and the data are analyzed using detail-oriented (inductive) approach. The data a on literature and history were collected via library research and, for the main part of the study, the sample images of the carpets from several regions in Southern Khorasan Province were gathered using field research. The statistical population of the urban carpets in Southern Khorasan includes 208 carpets out of which 16 were studied. Besides presenting a classification of the carpets, the analysis of the data on the design patterns indicates the prevalence of carpet weaving in all the regions in the province except Sarayan.Studies show that hand-woven carpets of the individual regions display unique design patterns including medallion corner, multiple-panel, vagirei, straipped, kheshti and wall-to-wall. Moreover, some of the patterns used in different regions share the same style - khesti, although being attributed to a specific region, is seen to be the same as the one in the other regions in Southern Khorasan Province. One may refer to medallion corner as an another example which contains repetitions of twisted fish patterns and Sa'adi pattern.
تبلیغات
