بازنمایی فرآیند روان شناختی حُسن خُلق بر اساس متون اسلامی: مطالعه ای کیفی (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
«حُسن خُلق» یکی از مفاهیم مهم در متون اسلامی است. این پژوهش با هدف ترسیم الگوی روان شناختی فرآیند حسن خلق بر اساس متون اسلامی انجام شد. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی بود. ابتدا داده ها گرد آوری و سپس کدگذاری شد. در فرایند کدگذاری، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، شرایط علّی، کنش ها و پیامدهای حسن خلق، از متون دینی استخراج شد. یافته ها نشان داد شرایط زمینه ای اموری همچون وجود «نفس» به عنوان بستر شکل گیری حسن خلق و وجود «عقل» به عنوان زمینه شناختی حسن خلق است. همچنین شرایط مداخله گر مفاهیمی مانند «ایمان به خدا»، «سبک اسناد الاهی»، «دعا و نیایش»، تسهیل کننده تحقق حسن خلق اند. «معنایابی»، «توجه به پیامدهای حسن خلق» و «الگوگیری» نیز شرایط علّی حسن خلق را فراهم می کنند. کنش های حسن خلق، شامل «مؤلفه های رفتاری» مانند خوش خویی، خوش گویی، و خوش رویی، «مؤلفه شناختی» رضایت و «مؤلفه هیجانی» مهار خشم است. پیامدهای حسن خلق نیز شامل «پیامدهای اخروی» مانند دست یابی به بهشت و «پیامدهای دنیوی» مانند آرامش، ایجاد محبت، تسهیل ارتباطات اجتماعی، عزت اجتماعی و محتاط شدن است.Representation of the psychological of process good-temperness according to Islamic texts: A qualitative study
“Good-temperness” is an important concept in Islamic texts. This study aimed to illustrate a psychological model for the process of good-temperness according to Islamic texts. The research method was qualitative content analysis. First, data were gathered and then they were coded. In coding process these were extracted: contextual conditions; intervening conditions; casual conditions; and functions and consequences of good-temperness. Results showed that contextual conditions are those factors like the existence of “Nafs” as the context for forming good-temperness and the existence of “wisdom” as a cognitive context for good-temperness. The intervening conditions such as “believing in God”, “divine attribution style”, and “prayer” facilitate good-temperness. “seeking meaning”, “paying attention to consequences of good-temperness”, and “modeling” provide the casual conditions for good-temperness. Functions of good-temperness include “behavioral components” (such as being good-humoured, affable, and smooth-talking), “cognitive component” (contentment), and “emotional component” (anger management). Consequences of good-temperness include “otherworldly consequences” such as entering heaven and “this-worldly consequences” such as comfort, kindness, facilitating social relationships, social esteem, and becoming cautious.
تبلیغات
