مفهوم شناسی در مفاهیم دینی با رویکرد روان شناختی: مراحل و شیوه اجرا
آرشیو
چکیده
مفهوم شناسی از حیطه های مهم و بنیادین برای علوم مختلف از جمله روان شناسی محسوب می شود. بازشناسی مفاهیم روان شناختی در متون دینی اسلام نیز یکی از این عرصه ها است که سنگ بنای پژوهش های روان شناسی اسلامی را تشکیل می دهد. هدف اصلی این مقاله ترسیم مراحل و شیوه اجرای پژوهش هایی است که به منظور استنباط، طبقه بندی و تحلیل مؤلفه های مفاهیم روان شناختیِ به کاررفته در منابع دینی فراهم می شوند. برای این هدف، مفاهیم کلیدی در فرآیند مفهوم شناسی توصیف و تبیین شدند. فرآیند مفهوم شناسی در سه مرحله جمع آوری مؤلفه های مفهومی، تجزیه و تحلیل مؤلفه های مفهومی و طبقه بندی تحلیل مؤلفه ها در ابعاد روان شناختی توصیف و تبیین شد. استنباط و جمع آوری مؤلفه های مفهومی بر اساس دو گونه از عناصر معنایی و عناصر تحقق مفهوم در ادبیات دینی بررسی شد. به عنوان شیوه تجزیه و تحلیل داده ها در فرآیند مفهوم شناسی، سه اقدام مرکزی سازی، نمایش و بررسی روایی محتوایی مؤلفه ها انجام شد. در نهایت، طبقه بندی مؤلفه ها در ابعاد جهت گیری ها، ویژگی های رفتاری، تجربه های درونی و کارکردهای روان شناختی به عنوان تجزیه و تحلیل دوم داده های مفهوم پژوهی تشریح شد.The conceptualization in Islamic literature with psychological approach: Process and procedure
Conceptualization is one of important and basic areas in science including psychology. Recognizing psychological concepts in Islamic texts is also one of these areas that constitute the cornerstone of Islamic psychological research. The main purpose of this paper is to provide research process and procedure in order to deduce, classify, and analyze the components of a psychological concept that used in religious sources. For this purpose, the key concepts in conceptualization process are explained and described. The conceptualization process was described and explained in three stages: collecting conceptual components, analyzing conceptual components, classifying the analysis of the components in psychological dimensions. Deducting and collecting conceptual components were investigated based on two types of semantic elements and elements in the realization of the concept in religious literature. As a method of data analysis in the process of conceptualization, three operations were implemented: centralism, presentation, and investigation of the content validity of the components. Finally, classification of the components was explained, as the second analysis of data on conceptualization, in the following dimensions: orientations, behavioral characteristics, inner experiences, and psychological functions.
تبلیغات
