برخورد مسامحه آمیز با پزشکان هندی در عصر اول عباسی و تأثیرات تمدنی آن (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
از سده دوم هجری به بعد، جهان اسلام شاهد حضور پزشکان غیرمسلمان از قلمروهای مختلف از جمله از هند به بغداد؛ مرکز خلافت اسلامی بوده است. این پزشکان به دعوت خلفای عباسی یا برخی از افراد متنفذ حکومت به مرکز خلافت عباسی آمده اند. سوالی که در این جا مطرح است این است که نوع برخورد خلفا و عاملان حکومتی در عصر اول عباسی (132-232 ق) با پزشکان هندی، چگونه بوده و این برخورد چه تأثیری در پزشکی تمدن اسلامی داشته است؟ واکاوی موضوع با روش توصیفی- تحلیلی و بهره گیری از آثار تاریخی، خاصه تاریخ پزشکی، نشان می دهد پزشکان هندی از جمله مَنکَه، بَهلَه و فرزندش صالح، ابن دهن و چند پزشک دیگر به دعوت خلفای عباسی یا کارگزاران آنها از جمله برمکیان، به قلمرو اسلامی دعوت شده اند و با برخوردی محترمانه و مسامحه آمیز مواجه شده اند. خلفای عباسی امکانات فراوانی در اختیار آنان قرار داده اند و هزینه های سنگین حضور آنان را با طیب خاطر پذیرفته اند. این امر به نوبه خود زمینه خدمت و تأثیرگذاری آنان در پزشکی ی تمدن اسلامی را فراهم ساخته است. پزشکان غیرمسلمانِ هندی علاوه بر مشارکت در امر درمان گری خلفا و وابستگان آنها، در انتقال برخی آثار پزشکی هند به جهان اسلام همانند کتاب سسرد (المجمل و المفصل)، قوی الادویه، تفسیر اسماء العقاقیر، استانکر جامع، مختصر فی العقاقیر للهند و کتاب توقشتل نقش داشتند. همچنین این پزشکان برخی از شیوه های درمانی همانند استفاده گسترده از گیاهان دارویی را به جهان اسلام منتقل کردند.The tolerant treatment of Indian doctors in the first Abbasid era and its civilizational effects
From the second century AH onwards, the Islamic world witnessed the presence of non-Muslim physicians from various regions, including India, in Baghdad, the center of the Islamic Caliphate. These physicians came to the Abbasid capital at the invitation of the Abbasid caliphs or influential figures of the government. The question arises as to how the caliphs and governmental agents during the early Abbasid era (132-232 AH) interacted with Indian physicians and what impact this interaction had on Islamic civilization's medicine. Analyzing the topic using a descriptive-analytical method and historical texts, particularly medical history, reveals that Indian physicians such as Manka, Bahla, and his son Saleh, Ibn Dahan, and several others were invited by the Abbasid caliphs or their agents, including the Barmakids, to the Islamic realm and were treated with respect and leniency. The Abbasid caliphs provided them with ample resources and willingly accepted the significant costs of their presence. This facilitated their contribution to and influence on Islamic civilization's medicine. In addition to treating caliphs and their associates, the non-Muslim Indian physicians played a role in transferring some Indian medical works to the Islamic world, such as the "Sisrud" (Al-Mujmal wa Al-Mufassal), "Quwwa al-Adwiyah," "Tafsir Asma al-Aqaqir," "Istanqar Jami'," "Mukhtasar fi al-Aqaqir lil-Hind," and "Kitab Tawqishtal." They also introduced certain treatment methods, like the extensive use of medicinal plants, to the Islamic world.