نقش تاریخ پنداری و موعود گرایی در افکارعرفانی شیخ احمد احسایی و پیدایش فرقه شیخیه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
بررسی مکتب شیخیه از آن رو ضرورت دارد که این فرقه نقش قابل توجهی در پیدایش جریانات انحرافی جدید مذهبی و تحوّلات اجتماعی در دوره معاصر داشته است. عقاید خاص شیخ احمد احسایی و پس از او سید کاظم رشتی باعث شد، مکتب شیخیه از دل تشیّع سر برآورده و چهره ای متفاوت نسبت به اصل اصیل خود، یعنی شیعه ی ناب ارائه دهد. در تقسیم بندی علل و عواملی که بر اساس آنها موعودباوری و اعتقاد به آمدن منجی آخر الزمان موجب پیدایش فرقه های مذهبی می شود، دو دسته عامل را می توان ذکر کرد: نخست دسته ای که فردی بوده و به ادعاهای فردی خاص مربوط می شود؛ مانند فرقه ی قادیانیه دسته ی دوم، عوامل اجتماعی است و به شرایط اجتماعی پیدایش فرقه ها باز می گردد؛ مانند قیام مهدی سودانی. این دسته عوامل یعنی شرایط اجتماعی از قبیل: فقر، ظلم و فساد و بی عدالتی، در پیدایش فرقه ی شیخیه نقش ویژه ای داشته است. پرسش اصلی این پژوهش، این است که چه رابطه ای بین پیدایش فرقه ی شیخیه و عوامل زمینه ساز آن وجود داشته است؟ فرضیه ی مورد بحث، عبارت است از اینکه بین مقتضیات زمان و شرایط اجتماعی و ایجاد فرقه ی شیخیه، رابطه وجود دارد. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به تبیین فرضیه پرداخته است.The role of historicism and promiseism in the mystical thoughts of Sheikh Ahmad Ahsaei and the emergence of the Sheikhiyah Sect
It is necessary to examine the school of Sheikhiya because this sect has played a significant role in the emergence of new religious deviations and social changes in the contemporary period. The special beliefs of Sheikh Ahmed Ahsai and after him Seyyed Kazem Rashti made the school of Shaykhia rise from the heart of Shiism and present a different face compared to its original origin, which is pure Shiism. In the division of the causes and factors based on which the promise and belief in the coming of the end-time savior causes the emergence of religious sects, two categories of factors can be mentioned: First, the category that is individual and related to specific individual claims; Like the Qadianiyya sect, the second category is social factors and refers to the social conditions of the creation of sects; Like the uprising of the Sudanese Mahdi. This group of factors, i.e. social conditions such as: poverty, oppression and corruption, and injustice, played a special role in the emergence of the Sheikhiya sect. The main question of this research is, what was the relationship between the emergence of the Sheikhiya sect and its underlying factors? The hypothesis under discussion is that there is a relationship between the requirements of the time and social conditions and the creation of the Sheikhiya sect. This article explains the hypothesis with a descriptive and analytical method.
تبلیغات
