اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری بر کارکردهای اجرایی و شایستگی اجتماعی دانش آموزان دختر دارای نشانه های اختلال نقص توجه/ بیش فعالی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری بر کارکردهای اجرایی و شایستگی اجتماعی دانش آموزان دختر دارای نشانه های اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بود. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری دانش آموزان دختر دارای نشانه های اختلال نقص توجه/ بیش فعالی پایه چهارم و پنجم ابتدایی ناحیه 2 شهر شیراز در سال تحصیلی 1399-1398 بودند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 27 دانش آموز از بین جامعه آماری انتخاب و به تصادف در گروه های آزمایش و گواه جایگزین شدند. سپس کودکان حاضر در گروه آزمایش بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری را در طی یک ماه در 10 جلسه 50 دقیقه ای دریافت نمودند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه اختلال کاستی توجه و فزون کنشی (ADHDQ) (Brock & Clinton)، مقیاس شایستگی اجتماعی (SCS) (Kohen & Rosman) و پرسشنامه کارکردهای اجرایی (EFQ) (Gerard et al.) بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بونفرنی استفاده شد. نتایج نشان داد که بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری بر کارکردهای اجرایی و شایستگی اجتماعی دانش آموزان دارای نشانه های اختلال نقص توجه/ بیش فعالی مؤثر بوده است (005/0>P). این نتایج در دوره پیگیری نیز پایدار بود. بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری با افزایش مهارت های ارتباط بین فردی و گروهی، خودآگاهی، مهارت مقابله با هیجان های منفی و افزایش مهارت حل مسئله و تصمیم گیری می تواند به عنوان یک روش کارآمد جهت بهبود کارکردهای اجرایی و شایستگی اجتماعی دانش آموزان دارای نشانه های اختلال نقص توجه/ بیش فعالی مورد استفاده گیرد.Efficacy of Play Therapy Based on Cognitive-Behavioral Approach on the Executive Functions and Social Competence in Female Students with Signs of Attention Deficit/ Hyperactivity Disorder
Introduction
One of the most common childhood neurodevelopmental disorders is attention deficit/hyperactivity disorder, which affects many aspects of development, including the development of social, emotional and cognitive functions in the home and school environment. Attention deficit/hyperactivity disorder is characterized by unpleasant developmental disorders and impairment in gross motor activities, attention and impulsivity and affects 3–5% of children worldwide. These children are prone to many complications, including poor academic performance, behavioral disorders, communication disorders, social withdrawal and adjustment problems. Children with this disorder do not have the ability to pay close attention to details or make careless mistakes in schoolwork, work or other activities. They are often disorganized when performing activities and perform tasks carelessly and without sufficient thought. Accordingly, the purpose of the present study was to investigate the efficacy of play therapy based on a cognitive-behavioral approach on executive functions and social competence in female students with signs of attention deficit/hyperactivity disorder.
Method
The research method was quasi-experimental with a pretest, post-test, control group and two-month follow-up period design. The statistical population included female fourth- and fifth-grade students with Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Zone 2 in the city of Shiraz in the academic year 2019-20. 27 students were selected through the purposive sampling method from the statistical population and randomly assigned to experimental and control groups. Then, the children in the experimental group received play therapy based on a cognitive-behavioral approach in 10 sessions of 50 minutes over the course of one month. The applied questionnaires included the Attention Deficit Hyperactivity Disorder Questionnaire (ADHDQ) (Brock, Clinton, 2007), the Social Competence Scale (SCS) (Cohen and Rosman, 1972), and the Executive Functions Questionnaire (EFQ) (Gerard et al., 2000). Mixed ANOVA and Bonferroni follow-up test levels were used to analyze the data.
Result
The results showed that the play therapy method based on a cognitive-behavioral approach has been effective on the executive functions and social competence of the students with signs of attention deficit/hyperactivity disorder (P<0.005). These results were stable in the follow-up period. Therefore, it is concluded that play therapy based on the cognitive-behavioral approach has had a significant effect on the executive functions and social competence of students with attention deficit/hyperactivity disorder by 59 and 60 percent. Statistical power also indicates high statistical accuracy and a sufficient sample size.
Conclusion
According to the findings of the present study, it can be concluded that play therapy based on a cognitive-behavioral approach can be used as an efficient method to improve executive functions and social competence in students with signs of attention deficit/hyperactivity disorder. Through increasing interpersonal and group communication skills, self-consciousness, and negative emotion coping skills, and problem-solving and decision-making skills.
تبلیغات
